Historical Irish Corpus
1600 - 1926
Historical Dictionary of Irish
Search the corpus
Browse the Text Archive 1600-1926
Caint Chumaisg - Barántas.
Title
Caint Chumaisg - Barántas.
Author(s)
Féach ainm cleite,
Compiler/Editor
Laoide, Seosamh (Lloyd, Joseph H.)
Composition Date
1899
Publisher
Connradh na Gaedhilge
Téacs
Comhad TEI
Gnáth-Théacs
Comhad ePub
Search Texts
Enter word/phrase
Search Type
Headword
Standardised
Exact match
Phrase
Word Type
All
Adjective
Noun
Preposition
Pronoun
Verb
Verbal Noun
Poetry/Prose
Both
Prose
Poetry
Set Dates
1600
1926
BHARÁNTAS. Ag Eóghan Ruadh. Contae Chiarraidhe mar aon lé mór-chuairdibh Eóghain Uí Shúilio- bháin, agus chum a lucht cuardaigh: sidé gearán agus fuairnéis Sheu- mais Uí Chuirc mhic Chormaic báille, chómhnuigheas i n-imeall na Coille Crosdara cois na Brice i gcontae Chiar- raidhe reumhráidhteach. Do dhearbhuigh mac an bháille gan saor mionn ná buntáiste ar leacacha dearga an tinnteáin, ar bhataidhe dubha an dorais, agus ar phortús a mháthar, go dtáinig sladaidhe leath-nochtuighthe, ciar-bhuidhe, cairtighthe, liath, lom, dorcha, crom, crom-shlinneánach, cliabh- chumhang, bolg-mhór, breun-análach, agus é 'n-a shruimile cheatach, mhalluighthe; agus é 'n-a phusaidhe phus-shúileach, phrioslach, phlámásach, bhorr-phusach; agus é 'n-a liarna tinnteáin, cham-iosgadach, bhreac-luirgneach, ghabhal- dóighte, dhíomhaoin, droch-ghnóthac; agus é 'n-a chliútach bhuidhe, bhreac-shúileach, sgíth-shúileach, chríon-fhiaclach, gan náire, ag feitheamh agus ag faire na h-uaire chum gur striupáil mac an báille dhe a chasóg le brothal agus le duadh- obair na coille glaise ins an áit sin go ráidhid siad “An tOileán Dorcha” air. Do ghaibh an táthaire reumhráidhteach lais- tiar de, agus do sgiob sé uaidh a chasóg gheur- chóirighthe dhe'n mhín-bhréidín chiar-dhubh chómh- shnáthach, fé n-a leathanh-chnaipidhibh deár- náltha, insa' bhliadhain sin d'aois ár dTighearna, seacht gcéad deug, chúig bhliadhna deug, agus trí fichid (1775). Ag seo bharántas anois chum Taidhg Uí Chonaill, iúistís socair, sochma, céillidhe, do fuair cúntas, ceannus, agus réim-cheart i ndlighe agus dtuigsint, do Ch-Eóghan Long- ward agus d'á ghárdaibh, agus d'árd-chúnstáblaithe Chloinne Muiris, moin-chuardach a dheunamh 'n-a líomatáiste, agus aspeisialtha is gach n-aon go bhfuil droch-gheataidhe ionnta briste:— Le h-eagla ar dtúis go meathfadh do lúth, Go bhfaghfá brúghadh ná buille mhaide, Bailigh leat congnamh d'fhearaibh óga dhe'n dúthaigh Do bheidh go lúthmhar agus ná foigidneóidh caismirt. Tuaidh cuardach fada fuadrach, Agus arís cuardaighidh is gach baile, Ó Ghleann na léime go Bárr Féile, Cois na Sméide agus iar cois Mainne. Ba ghnáthach sgriosaire ciar-bhuidhe cair- tighthe Ar nós an duine seo i gCúilósochta. Ná fágaidh iothla, ná bun tripinne, Gleann ná imeall chunuic do gan lorg. Cuiridh a thuairisg ar fuaid na tuaithe, Go Sliabh Luachra is go Crosaire an tSionnaigh: I nGleann Ó Ruachta ba mhinic lucht cuardaigh Augs sladaidhe luaimneach aco dh'á chloithe. Cuarduighidh go sáir-mhaith timcheall Chill-Áirne, Imeall na sráide agus cois an locha; Ná stadaidh do'n stáir sin go Dain- gean na mBárc
Le h-eagla ar stráille bheith 'n-a chodladh. Geuraighidh ar bhar siubhal, agus cuiridh fúibh Ag Cruacha Dubha Mhac Giolla Coda: Deinidh cómhairle annsain cá ngeóbhaidh sibh, Agus meabhruighidh an t-eólas ar a lorg. Tá Tigh Mhóire gan cuardach fós do, Agus creidim gur cóir díbh cuir ar na cosaibh; Nuair a chuirfidh sibh bhar n-amhras dos na gleanntaibh, Tugaidh fogha ar Chaisleán na Mainne Cuarduighidh go ró-mhaith portaighthe móna De Chrochaire an Chórda, agus cois na Fleasga; Ná fágaidh trínse ná bun díge Ó Chrois Uí Laighin go h-Áth Data: Ó Thigh Duibh go Ceann Daoithe Go Baile Mhic Íre, ná as sain go Corcaigh; Deinidh ar bhar n-aghaidh go Carraig an Adhmuid: Ná deinidh aon mhoill acht bheith ar sodar. Ná blaisidh greim brotha ná meidhg Le h-eagla aon treighid do theacht 'na bhar mbolg. Bídhidh múinte i mBaile Mhúirne; Tá droch-chriú ann fébh mar a chloisim; Is suarach an chúis d'iarrfaidís chúgaibh Chum sibh a rúsgadh leis na clochaibh. Is geárr an t-aistear díbh dul go Cairbirt; Ná téidhidh thairis mar ní'l sé dleaghthach. Cuarduighidh timcheall árd is íseal, Gleannta is cnocáin, mín is garbh; Casáin tacair, clathacha daingeana, Is, gan aon dearmad, fraoch is aiteann. Ná fágaidh áitreabh, cró, ná stábla Ar bruach na Gáile dho gan lorg. Thuas ag Lios Tuathail atá se am thuairim, Is fuisge uaine aige dh'á shlugadh Le h-eagla a amhraicht; do bhí a leicine scrabhaite; Do bhí garbh-phus ramhar air, is é dubh- smeartha; Do bhí sé ceann-throm, gearb ar a dhrom, Bárr a chaincín cam, is leathan-bhreall ar a theangain. Má fhaghann sibh radharc air, cuiridh greim air, agus tugaidh an cladhaire go bun na mara; Tugaidh, ar adhastar, ceangailthe d'(W)hit(e) é:— Agus miotamas doimhin leis an bhfear lochtach. Ba mhór an sásamh le mac an bháille É fheicsint i n-áirde idir dhá mhaide. Sin agaibh críoch air: is go bhfóiridh Críost air, Is fad ó a thuill se an córda dh'á thachtadh. Conchubhar O Deasmhumhna, Baile Mhic Aoire Baile Mhúirne
19 Dawson Street, Dublin 2
D02 HH58 +353 1 676 2570 info@ria.ie
Cookie Use
Website developed by Niall O'Leary Services