Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<TEI><teiHeader type="text">
	 
<fileDesc>
<titleStmt>
<title type="main">Caint Chumaisg - Barántas.</title><author><persName>Féach ainm cleite</persName></author><author><addName type="alias">Eóghan Ruadh</addName></author><editor><name type="main">Laoide, Seosamh (Lloyd, Joseph H.)</name></editor><respStmt>
	<resp>Electronic edition compiled by</resp>
	<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
	</respStmt>
	</titleStmt>
<editionStmt>
	 <edition>
		 <note type="N">IG10-11031</note>
		 <note type="L">20</note>
		 <note type="B">1899</note>
		 <note type="C"/>
		 <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
	 </edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
		<publisher>Connradh na Gaedhilge</publisher>
		<pubPlace>24 Upper O'Connell Street, Dublin</pubPlace><date>Deireadh Foghmhair, 1899</date><idno>IG10-11031</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
</publicationStmt>
<seriesStmt>
<title level="s">Irisleabhar na Gaedhilge</title><biblScope unit="vol">10</biblScope>
</seriesStmt>
<sourceDesc>
<biblStruct>
<analytic><author>Féach ainm cleite</author><title>Caint Chumaisg - Barántas.</title></analytic>
<monogr>
<title level="j">Caint Chumaisg - Barántas.</title><imprint><publisher>Connradh na Gaedhilge</publisher><date>Deireadh Foghmhair, 1899</date></imprint>
</monogr> 
</biblStruct>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<profileDesc>
<langUsage><language ident="ga">Irish</language></langUsage>
</profileDesc>
</teiHeader>
<text><body><div><p><span><pb n="20"/></span>
<lb n="1"/><span>BHARÁNTAS.</span></p>
<lb n="2"/>
<lb n="3"/><p><span>Ag Eóghan Ruadh.</span></p>
<lb n="4"/>
<lb n="5"/><p><span>Contae Chiarraidhe mar aon lé</span>
<lb n="6"/><span>mór-chuairdibh Eóghain Uí Shúilio-</span>
<lb n="7"/><span>bháin, agus chum a lucht cuardaigh:</span>
<lb n="8"/><span>sidé gearán agus fuairnéis Sheu-</span>
<lb n="9"/><span>mais Uí Chuirc mhic Chormaic</span>
<lb n="10"/><span>báille, chómhnuigheas i n-imeall na Coille</span>
<lb n="11"/><span>Crosdara cois na Brice i gcontae Chiar-</span>
<lb n="12"/><span>raidhe reumhráidhteach.</span></p>
<lb n="13"/>
<lb n="14"/><p><span>Do dhearbhuigh mac an bháille gan saor</span>
<lb n="15"/><span>mionn ná buntáiste ar leacacha dearga an </span>
<lb n="16"/><span>tinnteáin, ar bhataidhe dubha an dorais, agus</span>
<lb n="17"/><span>ar phortús a mháthar, go dtáinig sladaidhe</span>
<lb n="18"/><span>leath-nochtuighthe, ciar-bhuidhe, cairtighthe, liath,</span>
<lb n="19"/><span>lom, dorcha, crom, crom-shlinneánach, cliabh-</span>
<lb n="20"/><span>chumhang, bolg-mhór, breun-análach, agus é 'n-a</span>
<lb n="21"/><span>shruimile cheatach, mhalluighthe; agus é 'n-a</span>
<lb n="22"/><span>phusaidhe phus-shúileach, phrioslach, phlámásach,</span>
<lb n="23"/><span>bhorr-phusach; agus é 'n-a liarna tinnteáin,</span>
<lb n="24"/><span>cham-iosgadach, bhreac-luirgneach, ghabhal-</span>
<lb n="25"/><span>dóighte, dhíomhaoin, droch-ghnóthac; agus é 'n-a</span>
<lb n="26"/><span>chliútach bhuidhe, bhreac-shúileach, sgíth-shúileach,</span>
<lb n="27"/><span>chríon-fhiaclach, gan náire, ag feitheamh agus</span>
<lb n="28"/><span>ag faire na h-uaire chum gur striupáil mac</span>
<lb n="29"/><span>an báille dhe a chasóg le brothal agus le duadh-</span>
<lb n="30"/><span>obair na coille glaise ins an áit sin go </span>
<lb n="31"/><span>ráidhid siad “An tOileán Dorcha” air.</span></p>
<lb n="32"/>
<lb n="33"/><p><span>Do ghaibh an táthaire reumhráidhteach lais-</span>
<lb n="34"/><span>tiar de, agus do sgiob sé uaidh a chasóg gheur-</span>
<lb n="35"/><span>chóirighthe dhe'n mhín-bhréidín chiar-dhubh chómh-</span>
<lb n="36"/><span>shnáthach, fé n-a leathanh-chnaipidhibh deár-</span>
<lb n="37"/><span>náltha, insa' bhliadhain sin d'aois ár</span>
<lb n="38"/><span>dTighearna, seacht gcéad deug, chúig</span>
<lb n="39"/><span>bhliadhna deug, agus trí fichid (1775).</span></p>
<lb n="40"/>
<lb n="41"/><p><span>Ag seo bharántas anois chum Taidhg Uí</span>
<lb n="42"/><span>Chonaill, iúistís socair, sochma, céillidhe,</span>
<lb n="43"/><span>do fuair cúntas, ceannus, agus réim-cheart i</span>
<lb n="44"/><span>ndlighe agus dtuigsint, do Ch-Eóghan Long-</span>
<lb n="45"/><span>ward agus d'á ghárdaibh, agus d'árd-chúnstáblaithe</span>
<lb n="46"/><span>Chloinne Muiris, moin-chuardach a dheunamh</span>
<lb n="47"/><span>'n-a líomatáiste, agus aspeisialtha is gach</span>
<lb n="48"/><span>n-aon go bhfuil droch-gheataidhe ionnta</span>
<lb n="49"/><span>briste:— </span></p>
<lb n="50"/>
<lb n="51"/><p><span>Le h-eagla ar dtúis go meathfadh do</span>
<lb n="52"/><span>lúth,</span>
<lb n="53"/><span>Go bhfaghfá brúghadh ná buille mhaide,</span>
<lb n="54"/><span>Bailigh leat congnamh d'fhearaibh óga</span>
<lb n="55"/><span>dhe'n dúthaigh</span>
<lb n="56"/><span>Do bheidh go lúthmhar agus ná foigidneóidh</span>
<lb n="57"/><span>caismirt.</span>
<lb n="58"/><span>Tuaidh cuardach fada fuadrach,</span>
<lb n="59"/><span>Agus arís cuardaighidh is gach baile,</span>
<lb n="60"/><span>Ó Ghleann na léime go Bárr Féile,</span>
<lb n="61"/><span>Cois na Sméide agus iar cois Mainne.</span>
<lb n="62"/><span>Ba ghnáthach sgriosaire ciar-bhuidhe cair-</span>
<lb n="63"/><span>tighthe</span>
<lb n="64"/><span>Ar nós an duine seo i gCúilósochta.</span>
<lb n="65"/><span>Ná fágaidh iothla, ná bun tripinne,</span>
<lb n="66"/><span>Gleann ná imeall chunuic do gan lorg.</span>
<lb n="67"/><span>Cuiridh a thuairisg ar fuaid na tuaithe,</span>
<lb n="68"/><span>Go Sliabh Luachra is go Crosaire an </span>
<lb n="69"/><span>tSionnaigh:</span>
<lb n="70"/><span>I nGleann Ó Ruachta ba mhinic lucht</span>
<lb n="71"/><span>cuardaigh</span>
<lb n="72"/><span>Augs sladaidhe luaimneach aco dh'á</span>
<lb n="73"/><span>chloithe.</span>
<lb n="74"/><span>Cuarduighidh go sáir-mhaith timcheall</span>
<lb n="75"/><span>Chill-Áirne,</span>
<lb n="76"/><span>Imeall na sráide agus cois an locha;</span>
<lb n="77"/><span>Ná stadaidh do'n stáir sin go Dain-</span>
<lb n="78"/><span>gean na mBárc</span></p>
</div>
<pb n="21"/>
<div><lb n="79"/><p><span>Le h-eagla ar stráille bheith 'n-a</span>
<lb n="80"/><span>chodladh.</span>
<lb n="81"/><span>Geuraighidh ar bhar siubhal, agus cuiridh</span>
<lb n="82"/><span>fúibh</span>
<lb n="83"/><span>Ag Cruacha Dubha Mhac Giolla Coda:</span>
<lb n="84"/><span>Deinidh cómhairle annsain cá ngeóbhaidh </span>
<lb n="85"/><span>sibh,</span>
<lb n="86"/><span>Agus meabhruighidh an t-eólas ar a </span>
<lb n="87"/><span>lorg.</span>
<lb n="88"/><span>Tá Tigh Mhóire gan cuardach fós do,</span>
<lb n="89"/><span>Agus creidim gur cóir díbh cuir ar na </span>
<lb n="90"/><span>cosaibh;</span>
<lb n="91"/><span>Nuair a chuirfidh sibh bhar n-amhras dos</span>
<lb n="92"/><span>na gleanntaibh,</span>
<lb n="93"/><span>Tugaidh fogha ar Chaisleán na Mainne</span>
<lb n="94"/><span>Cuarduighidh go ró-mhaith portaighthe</span>
<lb n="95"/><span>móna</span>
<lb n="96"/><span>De Chrochaire an Chórda, agus cois na </span>
<lb n="97"/><span>Fleasga;</span>
<lb n="98"/><span>Ná fágaidh trínse ná bun díge</span>
<lb n="99"/><span>Ó Chrois Uí Laighin go h-Áth Data:</span>
<lb n="100"/><span>Ó Thigh Duibh go Ceann Daoithe</span>
<lb n="101"/><span>Go Baile Mhic Íre, ná as sain go </span>
<lb n="102"/><span>Corcaigh;</span>
<lb n="103"/><span>Deinidh ar bhar n-aghaidh go Carraig an </span>
<lb n="104"/><span>Adhmuid:</span>
<lb n="105"/><span>Ná deinidh aon mhoill acht bheith ar </span>
<lb n="106"/><span>sodar.</span>
<lb n="107"/><span>Ná blaisidh greim brotha ná meidhg</span>
<lb n="108"/><span>Le h-eagla aon treighid do theacht 'na </span>
<lb n="109"/><span>bhar mbolg.</span>
<lb n="110"/><span>Bídhidh múinte i mBaile Mhúirne;</span>
<lb n="111"/><span>Tá droch-chriú ann fébh mar a chloisim;</span>
<lb n="112"/><span>Is suarach an chúis d'iarrfaidís chúgaibh</span>
<lb n="113"/><span>Chum sibh a rúsgadh leis na clochaibh.</span>
<lb n="114"/><span>Is geárr an t-aistear díbh dul go </span>
<lb n="115"/><span>Cairbirt;</span>
<lb n="116"/><span>Ná téidhidh thairis mar ní'l sé dleaghthach.</span>
<lb n="117"/><span>Cuarduighidh timcheall árd is íseal,</span>
<lb n="118"/><span>Gleannta is cnocáin, mín is garbh;</span>
<lb n="119"/><span>Casáin tacair, clathacha daingeana,</span>
<lb n="120"/><span>Is, gan aon dearmad, fraoch is aiteann.</span>
<lb n="121"/><span>Ná fágaidh áitreabh, cró, ná stábla</span>
<lb n="122"/><span>Ar bruach na Gáile dho gan lorg.</span>
<lb n="123"/><span>Thuas ag Lios Tuathail atá se am</span>
<lb n="124"/><span>thuairim,</span>
<lb n="125"/><span>Is fuisge uaine aige dh'á shlugadh</span>
<lb n="126"/><span>Le h-eagla a amhraicht; do bhí a leicine</span>
<lb n="127"/><span>scrabhaite;</span>
<lb n="128"/><span>Do bhí garbh-phus ramhar air, is é dubh-</span>
<lb n="129"/><span>smeartha;</span>
<lb n="130"/><span>Do bhí sé ceann-throm, gearb ar a dhrom,</span>
<lb n="131"/><span>Bárr a chaincín cam, is leathan-bhreall</span>
<lb n="132"/><span>ar a theangain.</span>
<lb n="133"/><span>Má fhaghann sibh radharc air, cuiridh</span>
<lb n="134"/><span>greim air,</span>
<lb n="135"/><span>agus tugaidh an cladhaire go bun na mara;</span>
<lb n="136"/><span>Tugaidh, ar adhastar, ceangailthe</span>
<lb n="137"/><span>d'(W)hit(e) é:—</span>
<lb n="138"/><span>Agus miotamas doimhin leis an bhfear</span>
<lb n="139"/><span>lochtach.</span>
<lb n="140"/><span>Ba mhór an sásamh le mac an bháille</span>
<lb n="141"/><span>É fheicsint i n-áirde idir dhá mhaide.</span>
<lb n="142"/><span>Sin agaibh críoch air: is go bhfóiridh</span>
<lb n="143"/><span>Críost air,</span>
<lb n="144"/><span>Is fad ó a thuill se an córda dh'á</span>
<lb n="145"/><span>thachtadh.</span></p>
<lb n="146"/>
<lb n="147"/><p><span>Conchubhar O Deasmhumhna,</span>
<lb n="148"/><span>Baile Mhic Aoire</span>
<lb n="149"/><span>Baile Mhúirne</span></p>
<lb n="150"/>
<lb n="151"/><p/></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Caint Chumaisg - Barántas.

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Caint Chumaisg - Barántas.

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
