Historical Irish Corpus
1600 - 1926
Historical Dictionary of Irish
Search the corpus
Browse the Text Archive 1600-1926
Dánta de chuid Uladh (An tUltach)
Title
Dánta de chuid Uladh (An tUltach)
Author(s)
Anaithnid,
Compiler/Editor
Ó Tuathail, Éamonn
Composition Date
1859
Publisher
(Béal Feirste: Comhaltas Uladh, 1955)
Téacs
Comhad TEI
Gnáth-Théacs
Comhad ePub
Search Texts
Enter word/phrase
Search Type
Headword
Standardised
Exact match
Phrase
Word Type
All
Adjective
Noun
Preposition
Pronoun
Verb
Verbal Noun
Poetry/Prose
Both
Prose
Poetry
Set Dates
1600
1926
<N Ult31-07 5-6> <L 5> <B 1859ls 19L> <C Fil.> <M 8> <T Dánta de chuid Uladh> <U Anaithnid; eag. U Ó Tuathail, Éamonn> <F Béal Feirste: Comhaltas Uladh, 1955> MAIGHDION DHROICHEAD ÁTHA Má théid tú ag iarraidh sgéula ó mhaighdion Dhroichead Áith Éirighe go comhartha an Eich Ghléigil, gheobhai tú aonadh sa tSráid Árd, Plannda chiúin tséimhighe ghlan éadrom gan smál A bhéartha annsacht do na céudta le aon fhéuchaint amháin. Ná bíodh fallsacht na déigh ort dul a n-éugcroith dá grádh Mar a shannta sí an péarla 's nach duit féin a bhí sí ndán. A inghíon geal 's tú thug díor-gheall go fíonálta ó mhná 'S nach bhfuil míonach chum daor leat-sa air aonach Dhroichid Aith Ar dhaonnacht ar chríonnacht air dhísleacht 's air bhreaghacht 'S gurab iad do raon-rosga go fíor-cheart a bhain an líth dheas do'n bhán Nó do chaoin-leaca ghrís-ghartha tá ar líth lasadh an bhláith Nó mar chaoin-phlannda fíneamhna ar thaobh teamhracha slán. Bugh clúiteach na slóighte a teacht ar chóistighe Dhroichid Áith Ag amharc úr-sgoith na n-óg-bhan nár pógadh riamh le tráil. A chiúin-Khitty mhodhmhair don phór-aicme b'fheárr Air mhúinteacht air mhódhmhaireacht air bheodhacht 's ar bhreaghdhacht Beidh do ghnúis gheal na rós leaca, beidh do bheol tana gan sgáth 'S go mbeidh Caliope agus Clio ag déanamh ceól duit gach lá. <B 1651-52ob 17L> <U 0148> <C Fil.> TIOMNA THOMÁIS DÉIS Rinneas mo thiomna, a Shéamuis: d'fhágbhas ag Séarlus Saxa, d'fhágbhas ag rígh na Fraince cead an t-Impir do bhasca. D'fhágbhas ag Tomás Rábach, Oscar amhthar na Féine, á bhun Banna go Suca bheith 'na mhurrach ar Éire. D'fhágbhas fós clanna Míle, do bhí 'na ríghthibh Teamhra, gan fearann gan neart maoine, fá dhaoirse ag pioca seamra. D'fhágbhas ag bráithribh bochta saidbhreas gorta agus fuachta; cá hiongna méad an dochair 's gan iad socair ó fhuagra? Bíodh nach biadh bean nó páisde ar an gcáitigh dar gciorac , 'na n-ionadh biaidh cioth cáirneach nó cóib chráibhtheach dar ngiobadh. D'fhágbhas an chliar fá bhearrán, 's ar seachrán ar lorg riaghlach; cibé a bhus bhus mó mála biaidh thall a sála riabhach. Díthreabhach bhíos i gcaisleán 's nach déan creagán ar féile, d'fhágbhas é féin 's a sparán i nglas lámh ar Loch Éirne. D'fhágbhas na mná óga, théid chum pósta le lasán, fá cheann bliadhna gan bóta ná fós bróga ná asán. D'fhágbhas na mainéir bhuadha, 'na mbiadh suarcas san am-sa, gan céol acht méileach chaorach - d'fhág sin an saoghal sanntach. D'fhágbhas na daoine bochta dá spocha lé hairdchíosa, 's d'fhágbhas lucht na bhfearann i gcreapall i gcúirt Íosa. An bocht lábáin gan chlúdadh 's gan tsúsa i bhfuacht seaca, ní gheabhadh Dia mar shúgradh bheith dá stiúradh ón ngeata. Domhnall is Séamus bacach 's gan aca ní do íocfadh, d'fhágbhas ar an mbeirt chéadna carna créachta ó íota. D'fhágbhas sliocht na mban péacach, lér caitheadh na céata punta, anonn 's anall ar seachrán gan gearrán nó cirt umpa. D'fhágbhas suthlár na seinnsear, nach fríth gan aimsir fhada, ag an gcloinn anois dá múcha, ag dúrna píopa is canna. D'fhágbhas ag cúirt na gcléireach, scríobhas Béarla go cliste, cnáimh na bhfearann i mbaoghal ó tá an saoghal ar misce. Fisereach 's a pheann gléasta, dul ar éarma chum cúirte, d'fhágbhas é féin is Ó Druma i mullach cháich dá súisdre. D'fhágbhas filidh ar fágbháil, gan tárrtháil fán ngréin aca; cunchar amuigh gach ríméir ó dhinnéar lé druim bata. Tighthe móra gan tsoillse, dóirse druitte go dúinte, beagán buidhne gan tsólás do-bheir Tomás brúite. D'fhágbhas sgolta na n-aoidhibh , d'fhágbhas caoirigh 'na n-ionad leireac olann na gcaorach thréigeas daonnacht re sealad. Tinte móra ar an urlár, tormán tiompán is cláirseach, ó d'imthigh sin is an fhéile d'fhágbhas Éire 'na fásach. Trí fóide astigh sa ngráta, fán tráth-sa is mór an téagar; mias nó dhó photáta, is sásda an t-adhbhar féasta. Builbhíní cróna garbha, ní tarbha liom a saoradh, ní fiú a bhfaghthar dá sochair, méad ar ndochair dá n-aoradh. <L 6> Beóir is seirbhe ná an gafann ag tafonn ar lorg meala; d'fhágbhas cead ag na daoithibh na draoithe bheith dá bhfeanna. Brait is pláta dá gcoigill 's gan fhios againn cé mhairfeas; nach truagh daille na ndaoine carnáil mhaoine is cé chaithfeas? Triúr nó ceathrar do dhaoine má chír-se ag teacht i bhfogus, fuagair don dóirseóir bhacach, druide go tapa an dorus. Thiomnas m'anam do Chríosta 's mo chorp aosta don talamh, mar biaidh cnumha go fíochmhar dá stríocadh aimsear fhada. D'fhágbhas Eóropa i n-armaibh ar argain na gceall naomhtha; doirt anuas do ghrása thóigfeas an smál-sa dhíobh-san. D'fhágbhas an saoghal cealgach lán do chlampar 's do mhíorún, 's ó chuaidh Fódla fá chéile d'fhágbhas an fhéile i bpríosún. Bhronnas Breaclainn don Bhiatach, nach sireann iasacht molta, brugh ceólmhar leathan liomhar, brugh iothmhar 'nar gnáth dolta. D'fhágbhas agat mar chompán file iomlán na Fódla, an Guaire fial ó Bhreachlainn, fada fairsing a spólla. Séamus suairc ó Chill Tuama, marcach stuama gan tseachrán, d'fhágbhas agad mar chongnamh dot chumhdach ó bhearrán. D'fhágbhas creideamh is crábha dul ré fána ó bhfísin ; d'fhágbhas trosca, mo thruaiihe, dul i bhfuaire go dílinn. D'fhágbhas, a Phádraic naomhtha, do thréad caorach dá ngiobadh, 's muna bhfóiridh ortha Críosta beid i mbliadhna gan spionnadh. Dáma liom Cill Ó Sona ní bheith folamh mo chófra, 's ó táim i ndeire na n-íoróg ní fiú cíonóg mo stór-sa. Ná bí feasta le Tomás, cé dólás riot a rádha, seachaid dó do phiocás fíona chuirfeas bíoga 'na chnámha. D'fhágbhas suarcas ag Séamus, d'fhágbhas tréamus i dtinneas; mo thiomna d'easbhaidh cuimhne mo-nuar lé suimle do rinneas. Rinneas mo Thiomna.
19 Dawson Street, Dublin 2
D02 HH58 +353 1 676 2570 info@ria.ie
Cookie Use
Website developed by Niall O'Leary Services
