Historical Irish Corpus
1600 - 1926
Historical Dictionary of Irish
Search the corpus
Browse the Text Archive 1600-1926
Nodlaig, 1918
Title
Nodlaig, 1918
Author(s)
Údair éagsúla,
Composition Date
1918
Publisher
An Lóchrann
Téacs
Comhad TEI
Gnáth-Théacs
Comhad ePub
Search Texts
Enter word/phrase
Search Type
Headword
Standardised
Exact match
Phrase
Word Type
All
Adjective
Noun
Preposition
Pronoun
Verb
Verbal Noun
Poetry/Prose
Both
Prose
Poetry
Set Dates
1600
1926
<N Lr1918_12> <L 1> <B 1918> <C Prós> <M 8> <T An Lóchrann> <U Údair éagsúla> <F An Lóchrann> AN LÓCHRANN PÁIPÉAR GAEDHILGE IN AGHAIDH GACHA MÍ. Uimh. a 33. NODLAIG, 1918. Dhá Phinginn a Fhiacha. Lá 'le Stiophán. An Dreóilín. Dreóilín a fuaireas-sa thíos ar an ínse, Fé bhráid carraige 's carabhat síoda air, Tugas-sa chugaibh-se é, 'lánamha 'n tighe seo, 'Is gura seacht fearr um a' dtaca so arís sibh! Fanaígh is gheobha' sibh dreóilín glic A thiocfidh le fórsaibh 'niar is anoir; Cuirfar an rí cóir arís 'nár gcionn Agus ólfaimíd sláinte an tsár-fhir ghil. Ó Chló-lucht Chuala, i nDúndroma, i Laighnibh, a fuaireamar an dealbhán san tuas. Táimíd fé chumaín aca. S. T. Dia Bheatha ad' Shláinte! Rann cráibhtheach do ráidhtear gach oidhche Nodlag i dtaca an mheadhoin oidhche: Ceud fáilte rómhat, a Leinbh, Do geineadh sa' Mhárta! Ceud fáilte rómhat, a Leinbh, Do rugadh sa' stábla! Ceud fáilte rómhath, 'Íosa, aoin-Mhic Mháire! Ceud míle milleón moladh leat, Is Dia bheatha ad' shláinte! A' láimh-scríbhinn Dhl. Mhic Cába ón mBáintír. An t-Ath. Diarmuid Ó Cathasaigh do chuir chugainn. Ó Fáilbhe Mór. (Dráma Duaise). A lucht cómhráidh anso: Seán Ó Fáilbhe — seanduine Aodh agus Domhnal — a bheirt mhac san Tadhg Ó Duinnín Seanchaidhe Uibh Ráthaigh An t-Athair Muiris Ó Beóláin Fear Sceula 'fhógairt (gan eisean dá thaisbeáint féin) Is tráth don dráma — an t-ochtmhadh céad déag. Is ionad don dráma — bothán tuaithe gan ró chrot air. Cúldorus ann agus fuinneoigín. Teinteán ann i leith na láimh' deise. Doras seómra ar thaoibh na láimh' clé. Loinnir na teine móna ar fuaid an tighe. In a suidhe ag clár dóibh seo: do Sheán Ó Fáilbhe is dá mhac — Domhnal. Iad do iniúcha leabhair mhóir. An leabhar in a láimh- scribhinn. Seán (ag feuchaint in a thímpal do): Tá an teine ag dul in eug, a Dhomhnail. B'fhearr í adú. Domhnal (ag eirighe agus ag dul fé dhein na teine dho): Níl againn ach fíor bheagán brosna. Tá tamal ann ó bhailighmar aon roinnt de. Ag cur brosna ar an dteine dho. É ar tí suidhe arís. É do stad agus do thosnú ar a mhachtnamh. Seán do leanamhaint do iniúcha an leabhair. <L 2> GUAILNEÁIN SEANDÚNA. Bhí cúigear ar chárr ag gluaiseacht Tráth bhriseadar na húmaí, Is nuair thuigeadar a bhfionntar Ba chráidhte dúr a gcló. “Ach, tá peidhre 'n Shandon Braces' Ars an t-iománaidhe leó go scléipeach “Agam, is táid chómh tréan san Go ndéanfaid dúinn an gnó!” Le fághail in a mór-chodaibh ó'n té dheinean — TOMÁS Ó GORMÁIN Calaphort an Phápa, Corcaigh. A Ghaedheala! Ceannuighidh bhúr gcuid TÉ, MÍSLEÁN is SIÚICRE, MINCHOIRCE, RÍS is UBHLA, ó MHÍCHEÁL Ó RÍOGHARDÁIN & a Chua., 2 An Mheadhon-tsráid Theas, (2 South Main Street) CORCAIGH. “Éadach na Druipsighe” Agus beidh sibh ag cabhrú le muileann atá go Gaedhealach amuich is amach. Muileann Éadaig na Druipsighe (Teo.) Co. Chorcaighe. Tá i nDaingean Uí Chúise TOGHA GACHA BÍDH — Plúr, Min, Té is Siúicre; SÍOLTA IS ÚIRLISÍ don bhfeirm; ÁRAISTÍ IARAINN is stáin don tig. ag “John Atkins & Co. Ltd.” Is aca bhíon Plúr an Ruiséalaig ó Luimneach. Má tá báigh cheart agat led' dhuthaigh, ceannóghair earraí a dheinid gaedhil. Is uaim-se a gheobh- air na rudaí seo & iad go maith: Bróga is Stocaí, Léinte is Guaileáin, Lámhainní is Bónaí. T. Ó Lochlainn, 19 Sráid na Páirliméide, BAILE ÁTHA CLIATH. Gheobhaidh do mhac togha na scoluidheachta — i gColáiste Cholmáin Chluana MAINISTEAR FHEAR MUIGHE, CO. CHORCAIGHE. Gheobhair gach eolas ó'n Uachtarán, An tAthair Tomás Tóibín. Seán: “Den cine Greugach ab eadh í agus Ó Chathair Flóransa is eadh tháinig!” Domhnal: Is fearra dhom bheith sa chró amuigh, sara dtagan Aodh agus bí-se i bhfeighil ruda éigin anso. Ní móide go mbeidh ro-fhearg ansan air. Seán (ag caint do leis féin): Má's é an duine ceudna é … Ruairí na nDeabhach Fíona agus Ruairí na Coille, tá an dá thaobh den sceul tabhartha le chéile agam. Sceul iseadh é a théighan i bhfad siar (In a stad do) … Siar chun an duine úd, Fáilbhe, a rug saor Rí Caisil as bárc Thuirgéis. Dob fhéidir gur mise is táiniste don Ua Fáilbhe úd! Feuch san anois agus gan ionam-sa indiu ach duine bocht brúite. Tá ocht gceud blian ann ó bualadh an cath úd cois fharraige thoir. Ocht gceud blian den daoirse is don chos- ar-bolg! A Mhuire Mhór! (ag feuch- aint do sall ar an bhfalla). Domhnal: Cuir uait an leabhar san 'athair. Cúrsaí buartha dhuit iseadh é. Seán: Ní fada go mbeidh dhá thaobh an scéil tabhartha le chéile agam! Ag eirighe in a sheasamh do é ar tí suatha mór lámh do dheunamh ach é dá chosc féin. Seasamh rí ann. É do shuidhe arís. Cad é siúd a dubhraís, a mhic liom? Ar ghlan an aimsir fós! Domhnal: Táim 'á iarraidh ort an leabhar san do chur uait — é chur thar n-ais sa chófra. Sean: ‘An leabhar’ mar Phort i gcomhnaidhe agaibh anso. Anuas ar an leabhar atá milleán gacha ní! Domhnal: Muran (munar) leór an gort bheith báidhte & tuile mhór san abhainn chun fearg do chur ar mo dhritháir, tá fhios agat cad a dhéanfaidh an leabhar san leis! Seán: Fan leat nómat, a Dhomhnail. Tháinig smaoineamh dom … Domhnal: Smaoineamh as ucht smaoinimh! Ní théighan aon stad ort-sa ach ag smaoineamh … Tá an iomad aimsire caithte anso agam-sa indiu. Bu chóra dhom bheith ag saothar liom sa ghort. Seán: Ní raibh ann ach gearra-thréimhse, a Dhomhnail. An mór leat tamailín den lá do chaitheamh im' theannta-sa? Domhnal: Tá mo chnámha is mo chuisleana ag eirighe bog ón diomhaointeas! Me ró-mhinic ar an dteinteán. I dteannta Aodha bu chóra dhom bheith ó mhaidin! Seán: Ní shin é atá ag eirighe dhuit, a Dhomhnail, ach do chroidhe bheith ag eirighe cruaidh! Bheith ag baint éirime as an leabhar so na mór-rún, gnó do threun duine é sin! Gnó don chroidhe is gnó don mheabhair é! Do buadhadh ar cnámh is ar chuislinn an Ghaedhil ach níor buadhadh riamh ar a chroidhe 'ná ar 'aigne. Theip ar Strongbó ó Bhriostó Shasana misneach an Ghaedhil do mhúchadh. Theip! agus ar gach Gall d'á dtáinig riamh ó shin! Do dhritháir — Aodh — atá baoth agus lag. Níl in a cheann súd ach sceul muc & machaire. Ní túisce chugainn an dorus isteach é 'ná siúd dúinn go léir in ár lucht daoirse is dealbhais (dealúis)! … Suidh, a Dhomhnail. Tá dea'-smaointe m'aigne d'á lot agaibh araon. Domhnal: Ní shuidhfad (hífad) … Ní fheudfainn é. Beidh Aodh chugainn aon nómat agus fearg air — fearg gur samhail di, teine chreasa is tóirthneach! Sean: Má's fíochmhar, ní buan í fearg Aodha. Domhnal: Ach, feuch go gcuirean sí náire orainn, agus allus! Seán (ag bogadh dho): Is cuma san. Suidh arís, a Dhomhnail, go gcuiread in iúl duit gur aonne amháin an dá Ruairí úd. Domhnal: Ní leis sin atá m'aigne anois. Tá titim na h-oidhche ann agus tá Aodh ag scur dá chuid oibre. Air siúd atáim ag cuimhneamh agus ní ar an dá Ruairí. Beidh sé sa dorus againn gan ró-mhoill agus má chíon sé an leabhar san, beidh sé 'á chasadh arís leat gur ar sheana-leabhar a chaithis do stór, agus fíor san. Táimíd beo bocht d'á dheascaibh! Ní bhfuair aon lá den rath sinn ó thugais leat isteach é! Cuir uait é, in ainm Muire! Seán: Ní binn liom do chaint, a Dhomhnail. Umás! ná tréigfir-se, leis, mé! Domhnal: Ní tráth leightheórachta é seo. Cuir uait é go dtagaidh dú'luachair na bliana — Samhain an cheóigh, is Nodlaig an reodha. Gealfaidh sé an saoghal dúinn ansan. Seán: Níl tréimhse saoghail in áirithe d'aonne. Cá bhfios dúinn cá faid a mhairfimíd? Tá an sceul so an dá Ruairí ró-fhada gan réidhteach. Domhnal: Ní anocht a réidhteochair é. Seán: Má thagan an bás orm agus gan súd réidhtithe agam — adeirim leat go mbeidh mar bhuairt orm lá cruinnithe an tsaoghail bhraonaigh! … Gheobhainn bás naomhtha, ach é bheith in a sceul léir agam. Domhnal: Iaraim in 'achuinge ort é chur uait go dtí an mhaidin. Is aibighe chuige a bheidh ár meabhair ansan. Seán: Seán maith léighanta Mac Garbhaighe! Mo bhrón nár mhair sé chun so do réidh- teach dom! … Agus an oidhche úd an anaithe go dtugas liom an leabhar so de dhruim Chathrach Chonrí, agus mé dá fháiscaidh lem' chroidhe, amhail fháscan bean a ceudpháiste. Bu chuma liom gaoth 'ná garbh-shíon gur shroiseas tigh Sheáin Uasail Mhic Garbhaighe. Agus mé 'á mheas am' aigne an rí-fháilte a chuirfadh sé romham 'is roim an leabhar seód a bhí ceannaithe agam le sparán mo líntighe. Glaodhas ós árd air agus mé ag dul thar tairsigh isteach, ach a Dia Mhóir Áird! b'shiúd romham sínte ar chlár é — Seán Uasal Mac Garbhaighe. An teanga bhinn in a tost agus an tsúil aibigh úd gan gile! Domhnal: Tosach an mí-ádh agat ab eadh é sin, dar le h-Aodh. Ná trácht a thuille ar Sheán Mac Garbhaighe anocht. Seán: Dá mbu bheó dho anocht bu bheag an mhoill air an ní seo an dá Ruairí do réidhteach. Do ghlanfadh solus a shúl an ceó den dá lea'-rann so. Domhnal: Ach, dar nó, ní mhairean sé! Seán: Ní mhairean 'ná aonne eile de lucht léighinn is seanchuis Chiarraidhe. Tá roint éigin eolais ag Tadhg Ó Duinnín ach níl an mheabhair ró-léir aige. Tá toradh an óil is an raghairne air. Deir sé gur lag-radharc atá air. Ní h-eadh ach mearthall meabhrach! Domhnal: Cad deurfad-sa le h-Aodh nuair 'fhillfe sé ó ghort na fliuchra? Seán (go fíochmhar): Abair leis an ní adubhraís nuair a bhí an tarbh sínte marbh roimis! “BRÓGA NA LAOI,” idir bhróga árda, bróga lorgan is bróga glún. Tá le fághail i ngach sráid-bhaile. Scríobh chun “Lucht deunta Bróg na Laoi,” i gCorcaigh. <L 3> Domhnal: Beidh ró-thuirse anocht air, & an mhí-shástacht is measa amuigh 'seadh an mhí-chiatacht a ghabhan le tuirse. Beidh mí-ádh an lae le feicsint in a shúilibh — bádha 'gus milleadh ár gcuid eórnan. Tá scannra orm roimis! Seán: Le h-Aodh na rudaí sin. Suarachas iad san seachas an leabhar so ár sean is ár sinnsear. Dá mbu leis seo chuirfeadh sé a mheón, bheadh saibh- reas Deasumhan aige. Bheadh caisleán 'athardha aige in inead an bhotháin seo an deataigh! Abair leisé, a Dhomhnail. Dub.raís leis cheana é. Domhnal: Ní abrochad aon ní anocht leis, & an abha ag bagairt ar ár gcuid. Má bhrisean an claidhe, cad a dheunfam? Seán: Ní bhrisfidh! Domhnal: Bhí Aodh ag trácht ar an rae is ar an dtaoide is ar ngaoith. Seán: Ní h-ionnann sceul don abhainn is don bhfarraige. Domhnal: Ach tuigean Aodh na nithe sin. Seán: Ní thuigean! Domhnal: Bhí an tuille ag gabháil don chlaidhe, adubhairt sé. Seán: Ní baoghal don chlaidhe! Domhnal: Dá mbu ar an gclaidhe sin a chaithfá fiacha an leabhair sin! Fiche giní buidhe! Seán: Cad í sin mar chaint agat-sa? Agat-sa 'Dhomhnail! Domhnal: Níl leigheas agam ar mo chaint anocht. Don leabhar san a bhíomar ag cnósacht an airgid; agus anois má bhrisean an claidhe! Seán: Caint agus meón Aodha! Tá go h-iomlán anois agat-sa. Ná feuch- se go bráth arís ar leabhar dán Ua bhFáilbhe! Bailigh leat uaim amach! Ní fiú do leithéid-se seod a bheith aige. Mhalartóchá-sa ar chruaichín eórnan é! Leabhar duanta Ua bhFáilbhe ar dhias eórnan! Tóg do shluasaid is do spranng agus seo leat amach chun saothar na sclábhuithe. Sin é 'oirean díbh, beirt! Ag caint do leis an leabhar, amhail is ná beadh Domhnal sa tseomra in aon chor. A stór liom! mo chuid-se den tsaoghal atá 'am dhalladh is 'am ghealadh. Mo cheól tú, is tu chuirean óige orm. A long liom, is tu bheirean as raon mo namhad mé! Mo dhíon ar ghaoith na mara thu! A lóchrainn liom is a reult eólais! mo theinteán thu! mo chomrádaidhe is mo rí-chóluadar thu. Is taithneamhaighe liom thu 'ná an fíon Spáinneach agus is buacaighe dhom thu 'ná biadh d'á fheabhas. Is tu Rós an Áthaisagus Lil na Gile, a dhuanaire na bhfíor-laoch! Domhnal: 'Athair! 'athair a' chroidhe, fan! bí ciúin! Ní dubhart ach an ní a deur- faidh Aodh, is baoghalliom, le mór chuid feirge. Seán: Cá bhfios díbh-se'ná do lucht suarach Dheasumhan cad is fiú an rí-leabhar so mo shinnsear-sa? Ní fios, óir táthaí gan léigheann gan laoi. Tá dea'- thréithe Gaedhal imthithe — an luathas inntinne, an cruinneas cainte, an deisbheulaighe & an fhéile, d'imthighdar uile sar a rugadh tu. Ach ní cóir dom bheith 'á chasadh san leat-sa. A Mhuire! dá mbeadh Seán maith Mac Garbhaighe in a bheathaidh anocht agam! Agus sid é Domhnal agam — an t-aonne amháin díobh a thuigan an sceul, agus ní fearr é' ná cách eile. Mhalartochadh sé duan- leabhar Ua bhFáilbhe ar phunainn eornan! Domhnal: 'Athair! 'athair a chroidhe, maith dom má chuireasfearg ort. Ach, 'athair, níl ceart deunta agam le h-Aodh me anso cois teine díomhaoin agus eisean in 'aonar ag troid le tuile nah-abhann. Bí go séimh leis nuair a thiocfa' sé. Ní h-ionann saoghal agus meón dó sin agus dúinn-ne, beirt. Seán (go réidh): Bead go séimh leis, a Dhomhnail … Tá saoghal d'á chuid féin aige sin, agus is minic dom ag cuimhneamh air — mo bhuachaill maith cródha! Tá nithe ann dheinean buairt do — Domhnal: An leabhar! Seán (ag leanamhaint do ar a chaint féin): Nithe ná deinean buairt dúinn-ne. Ní chuirean sé aon-spéis i nduantaibh 'ná i gceól. Bu cheól do eumh leinbh is crónán máthar, dá mbeadh líntighe d'á chuid féin aige; ach ní féidirdo pósadh. Tá truagh agam do, a Dhomhnail, agus ní baoghal do, mo cuid-se feirge anocht. Béad go cneasta réidh leis. Domhnal: Beidh fearg air, pé sceul é, ach cuirfe sé dhe í le ruthag cainte. Is fearr, 'athair, gan an leabhar san bheith le feicsint aige. Cuirimís uainn é. An seanduine d'eirighe ansan; é do dhúnadh an leabhair is d'á cheangal le mór chuid ribíní. Seán: Bíodh in a mhargadh, ach deunfad féin amus eile air seo (an leabhar) amáireach. Domhnal: Seo chugainn é, 'athair. Bros- taigh! Raghad-sa amach i bhfeighil na mbó … Tá an oidhche ag cnósacht feirge arís. Domhnal do dhul amach, ansan. (Ní Críoch). Domhnal Ó Corcra (is ughdar do “A Munster Twilight”) do rinne an dráma san. Iar n-a thionn- tó go Gaedhilg do Sheán Tóibín. Do bronnadh an cheud-duais (a leath) ar an dtionntó san ar an Oireachtas i mbliana. Rí na n-Eun. San am úd 'n-a raibh caint ag na h-eunlaithe, dheineadar suas a n-aigne go mbeadh rí acu. Bhí eud aca le na chéile, ámhthach, is ní fhéadfaidís réidhteach eatorra i dtaobh ciacu acu bheadh n-a rí a' gcuid eile. 'Sa deire thiar thall do shocruigheadar an t-eun is aoirde raghadh sa spéir go ndéanfaí rí dhe. Suas leo uile go léir ach do chaith cuid acu filleadh sara ndeaghadar i bhfad. Chuaidh an corr-iasg tamall maith. Chuaidh an préachán níosa shia is chuaidh an seabhac níosa shia fós, ach d'eirigh an fiolar ós a gcionn go léir is nuair a bhí sé chómh h-árd sa spéir is dob fhéidir leis dul do ghlaodhaigh sé amach: “Hurú!” ar seisean, “mise rí na n-eun.” Ach cá raibh an dreóilín ach fé sgiathán an fhiolair is do léim sé amach is in áirde ar a dhrom. “Ní tu,” ar seisean, “mise an rí.” Ó'n lá san amach tugtar Rí na n-Eun' ar an ndreóilín. Thug an fiolair mar mhallacht air pé áit 'na ndeunfadh sé nead go mbeadh an braon anuas air. Sin é an fáth go mbíonn a béal fúithe ag gach aon nead dreóilín. Séamus Ó Curráinn, Ceanntrágha. Leabhair a Thaithnfidh le Gaedhlaibh, Idir Leabhair Ghaedhilge & Leabhair Bhearla le fághail uainn-ne. Gach leabhar atá fé chló, tá cóib de le fághail sa tsiopa so. Aon leabhar ná fuil againn féin, cuardóchaimíd dógh agus andógh 'á lorg duit. Scríobh ar lorg … clár na leabhar … Labhartar Gaedhilg go fonnmhar i Siopa na leabhar … nGaedhealach, SRÁID DÁSON, a 45, BAILE-ÁTHA-CHLIATH. Sranngscéala mar seo: “Larch, Áth Cliath.” An Guthán: “4804 Áth Cliath.” Im ar fheabhas an domhain é seo: IM C.C.C. Nuair a bheir 'á lorg ar fhear an tsiopa, féach chuige go mbeidh an cómharta san: ‘C.C.C.’ ar chlúdach gacha bosca. Is ann is féidir é cheannach in a mhórchodaibh sa' 21adh tigh ar CHALA-PHORT NA gCEANNAITHE (Merchants' Quay), I gCORCAIGH. Ní deintear aon phíopaí eile in Éirinn ach Píopaí Mhic Pheadair agus is fada farsaing atá a gcáil. Le ceannach i ngach siopa tobac. Cuir a dtuairisc ar lucht a ndéanta — Capp & Mac Peadair Teo. FAICHE SHAIN STIABHNA, Áth Cliath. Seán Ó Conaill, Sráid an Rí, i gCorcaig Scríobh chuige. Tá Cóistí agus Mótair d'á ndéanamh againn-ne. Cuirimíd Gléas Góma (rubair) fé rothaí cóiste gan ró-mhoill. Cros & a Chlann Mhac, 18 & 19 Port Uí Shúileabháin (Sullivan's Quay), Corcaigh. <L 4> CEANNUIGH EARRAÍ GAEDHALACHA ó Lúcás De Búrca. LÉINTE FO-LÉINTE STOCAÍ BÓNAÍ CARABHATAÍ de DHÉANTÚS GAEDHAL Is saoire le 25% a gheobhair na rudaí sin sa tsiopa so 'ná in aon tsiopa eile: Sráid Pádraig N. a 105 CORCAIGH. (‘Luke Burke’) Gach cóir chun tig do dheunamh Ón Úrlár Go Bárr an Tighe: Adhmad, Táthán agus Slinnte; Áraistí Iarainn, Stóbhana, agus Bácúsa; Dathán, agus an uile shaghas Íle 'gus Ola. Tá le fághail ó ‘CHOMPLUCHT EUSTACE,’ i gCorcaigh. Scríobh chúca. Cois Farraige Thiar atá an Coláiste Atlantic. Múintear Sranngscéaluidheacht & Scéaluidheacht-gan-Srainng ann do ógánaig atá idir a 16 agus a 24. Gheobhair gach eólas ó'n Árd Oide — Muiris Mac Gearailt, CATHAIR SAIBHÍN I gCIARRAIDHE. Síol agus Leasú' don bhfeirm nó don gháirdín. Áthraighe Iarainn agus Stáin. Arán, Min, Plúr, Té agus Biotáile. SEÁN Ó RIADA, An tSráid Mhór, Cill Áirne. Leabhair Bheaga Bhlasda na Gaedhilge Ar n-a dtabhairt amach faoi stiúradh na díse seo .i. An Seabhac agus Fionán Mac Coluim. “MÍ DEM SHAOGHAL,” le Bríd Stac, 3d. “LUIBH-EÓLAS,” le Seán Tóibín, 1½d. “SEAN-AMHRÁIN NA MUMHAN,” Cuid a 2, 3d. Le fághail ó Mháire Ní Raghallaigh, 'Sa tsiopa in a bhfuil Páipéir, Leabhair is Tobac ann don Ghaedhilgeoir: UACHTAR SRÁIDE NA DRISEOIGE a 87, i mBAILE ÁTHA CLIATH. An Lóchrann. Páipéar don Ghaedhealtacht. Seán Tóibín, Baile an Teampaill, i gCorcaigh … an Fear Gnótha. An Seabhac, Daingean Uí Chúise … An Fear Eagair Ó Cuill & a Chua., 95 Sráid Phádraig, Corcaigh Easún & a Chl.-Mhac, Áth Cliath … Na Díoltóirí. Má's maith leat bronntanas a thabhairt d'aon cheanntar sa Ghaedhealtacht agus bheith ag cabhrú' leis “An Lóchrann” san am gcéadna, cuir roint airgid ag triall orainn & cuirfimid cóibeana gach mí go ceann bliana chun aon áite a déarfar linn. Sinn-ne — Lucht An Lóchrainn. Ár nGuidhe. Go dtuga Dia Nodlaig mhaith dhuit, a chara, agus go raibh Éire againn fé theacht na Nodlag arís! Sadhbh Trínseach. Is mór is oth linn bás na dea'-mhná, Sadhbh Trínseach, Bean Uí Chobhthaigh. Bu mhaith an chara don “Lóchrann” í. Níl ach mí ó shin ó scríobh sí ag trial orainn ,á rádh go ndeunfadh sí pictiúir mar ‘dhuileóg Nodlag’ don “Lóchrann” dá mbu mhaith linn é. Bu mhaith linn, ach níorbh é toil Dé í 'fhágaint ar an saoghal chun an gnó 'dheunamh. Dé bheatha grásta Dé! Síocháin. Dé ar a muinntir agus ar muinntir an uile-Ghaedhil d'fhág sinn le deunaighe. S. T. An tabharthas thug Feóras go Baoi. Do scríobh Seán Husae, file do bhí i nDrom Caor fadó, aor ar mhnaoi do dhein é 'ghearán le Cormac Ó Conaill 'á rádh go raibh sé ag lot a lae ar na fearaibh oibre. Mar seo leanas a thosnuigh sé: “Ní measa an tabharthas thug Feoras go Baoi Ná an tóiridhe caillighe úd gan náire.” Mada ruadh lán de laoighin (.i. de choil- eánaibh) ab' eadh an tabharthas san. Chual- aidh an mada ruadh go raibh Baoi Bheura lán de ghéanaibh is de chearcaibh ach chuaidh de dul isteach ann go dtí uair go raibh an Feoras so ag dul isteach tar éis bheith tamal as baile. Cad do dhein an mada ruadh ach luighe ar an dtráigh inaice an bháid is leigint air go raibh sé marbh. Ní feacathas aon mhada ruadh riamh roimis sin i mBaoi & mar sin cheap Feóras go mba mhór an tabharthas do mhuinntir an oileáin é 'bhreith anonn chúca is chuir sé isteach sa bhád é. Nuair do shroich sé an t-oileán do rug sé leis pé earraí do bhí aige chun a thighe ar dtúis is do thug sé thar n-ais leis cuid de mhuinntir na h-áite chun go bhfeicfidís mada ruadh marbh ach ní raibh tásg ná tuairisg ar an mada ruadh. Ba gheárr go raibh léirsgrios dá dhéanamh aige ar ghéanaibh an oileáin is ní raibh éinne buidheach de Fheóras mar gheall ar an tabharthas thug sé go Beura. Cormac Ó Cadhlaigh do sholáthruigh ó Shímion Ó Ceallaigh, Cathair Domhnall. Sgeulta ó Chairbre. III. — LAOGH NA MÍLE. Bhí buachail aimsireach ann, uair, i dteannta dhuin'uasail mhóir & dubhairt an duin'uasal leis, lá, dul go dtí an tráigh, agus ualach gainmhe thabhairt leis. “Agus ná tair abhaile chugam-sa,” dubh- airt sé “gan ‘Laogh na Míle,’ nú má thagan tú, beidh do cheann ar spíce!” Do ghaibh an buachail an capal agus d'imthigh sé air go brónach, agus é ag gol, mar ní fheadair sé goidé an rud Laogh na Míle, nú cá bhfaghadh sé é le tabhairt chun an duin'uasail. Bhí sé ag cur a bhóthair de agus do tháinig fear suas leis agus d'iar an fear marcuigheacht air, agus dubhairt sé go dtabharfadh agus fáilte. Ní tháinig stad ar an mbuachail ach ag gol, agus d'fhiaruigh an fear de ca' na thaobh go raibh sé ag gol mar sin. D'inis an buachail do go dtug a mháighistir órdú dho Laogh na Míle a thabhairt abhaile leis, nú mara dtabharfadh go gcuirfeadh sé a cheann ar a' mbloc. “Ná bac é,” arsan fear eile. “Seo slaitín duit, agus féadfaidh tú Laogh na Míle a dheunamh leis,” Bhí sé go sásta ansan, agus dubhairt an fear leis nuair a bheadh sé ag dul abhaile go gcasfaí trí ba air, ar thaobh a' bhóthair ag iníor; agus dubhairt sé leis an slaitín do bhualadh ar gach ceann acu agus go gceanglóidís d'á chéile. Bfhíor dho. Nuair a bhí an buachail ag teacht abhaile, do casadh na ba air, agus do bhuail sé leis an slaitín iad, agus do cheangladar dá chéile. D'imthíghdar roimis amach & gach aon “Hó! Hó! Laogh na Míle” aige ortha, agus níor stadadar go ndeighdar isteach i dtigh a bhí ar thaobh a bhóthair. Bhí bean a' tighe tréis na h-áraistí go léir a nighe, agus chuaidh sí suas chun na teine, agus d'fheuch sí síos feuchaint conus a bhíodar ag feuchaint. “Ó! dar so súd,” adubhairt sí nuair a chonaic sí chomh breágh iad: “Tán sibh go léir ag magadh fúm-sa, agus is mór d'bhúr nduadh fuaras 'bhúr nighe.” Do rith sí síos chun na n-áraistí & do chaith sí iad go léir ar fuaid a' tighe, agus do dhein sí briseadh níos measa ortha. Bhí sí 'á mbriseadh ar a dícheal, nuair siúd isteach na ba chúici agus iad ceangailte d'á chéile. “Ó! a dhiabhla,” dubhairt sí, “táim cráite mo dhóithin cheana agus imthighidh amach uaim!” Nuair a bhí an ceann deunach ag gabháil amach, do bhuail sí leis an gcasúr í, agus do cheangail sí féin agus an casúr di, agus d'imthigh sí féin len a gcois, agus í ceangailte dhíobh. “Bhí a fear ag obair amuigh sa gháirdín agus nuair a chonaic sé í ag imtheacht dubhairt sé: “Airiú cá raghair, 'óinsín?” agus do rith sé chun í réiteach, ach má dhein do cheangail sé suas díobh. Leabhair agus Peictiúirí chun Gaedhilge a mhúineadh. Faigh an Liosta ó Chlóchualucht Dúndealgan, Dundalk <L 5> D'imthighdar leó agus ba ghearr gur casadh fear siubhail ortha & mála aniar air. D'fheuch sé ortha. “Airiú!” dubhairt sé, “cad tá oraibh, nú a' bhfeudfainn-se sibh a réiteach?” & chuaidh sé 'á réiteach agus do cheangail sé dhíobh, leis. “Hó! Hó! Laogh na Míle,” dubhairt an fear a bhí 'á gcomáint. Bhí sé 'á gcomáint roimis go dtáinigh sé chun tighe an duin'uasail. Do rith an duin'uasal amach, agus bhí sé ar dearg bhuile, nuair a chonaic sé iad. Fuair sé fuip agus bhí sé ag sleaiseáil na mba amach. Nuair a chonaic sé an chuma 'na rabhdar ceangailte, chuaidh sé chun iad do sgaoile', agus má dhein, do cheangail sé suas díobh go léir. “Hó! Hó! Laogh na Míle,” arsan buachail. Nuair a fuair an bhean uasal go raibh an duin'uasal ceangailte tháinig sí amach agus í ag bualadh bas. Chuaidh sí chun é sgaoile', agus má dhein, do cheangail sí dhíobh go léir. Bhí an buachail agus gach aon “Hó! Hó! Laogh na Míle” aige ortha, agus é 'á gcomáint ar fuaid na páirce go rabhdar leath-mharbh aige. Dubhairt an duin'uasal leis iad do sgur nú goidé an fáth do an cleas san do dheunamh. “Ná dubhraís liom Laogh na Míle do thabhairt chugat, agus do dheineas!” adubhairt an buachail. Dubhairt an duin'uasal leis ansan go dtabharfadh sé oiread airgid do & do dheunfadh len a shaoghal é, dá sgaoileadh sé iad, agus imtheacht as a radharc, agus gan teacht chuige go deo airís. Bhí an buachaill sásta leis sin agus ansan thug sé buile eile dá shlaitín dóibh agus do sgaoil sé iad go léir. Do chomáin sé na ba mar a bhfuair sé Iad ar dtúis. Chuaidh an fear eile agus a bhean abhaile chun a dtighe féin, agus do chuir an fear siubhail an bóthar de airís. Do chuaidh an duin'uasal agus a bhean isteach abhaile agus fuaradar an t-airgead dó agus thugadar do é — an méid ba mhaith leis a bhreith leis, agus 'siad a bhí go buidheach i dtaobh sgaramhaint chomh bog leis. D'imthigh sé uatha agus a chuid airgid aige, agus ní fheaca sé aon lá bocht as san amach. Sin é mo sgeul-sa agus má tá breug ann bíodh. Seán Ó Murchadha d'innis. Micheál Ó Cuileanáin do scríobh. LÉIG NA FÓGRAÍ, A ChARA, MÁS É DO THOIL É. An Dreóilín. An peictiúir sin ar leathanach a h-aon, tá sé le fá'il ar Pháipeur maith láidir ar 1/6 a' chóib ó Chló-lucht Chuala, Dún- droma, Co. Átha Cliath. NODLAIG MHAITH DHUIT! AN RÓSARNACH — Leabhar a II. (ó Ruaraidh Arascainn is Mháirr, Sráid a' Mhuilinn a 14, Peairt, in Albain, ar 10/6). Tá a lán Éireannach ann a bhfuil airgead go flúirseach aca agus uain a ndóthain aca chun gníomh do dheunamh don Ghaedhilg — dá mbeadh an meón Gaedhlach go leor aca chuige! Duine de uaislibh Alban a bhfuil grádh aige don Ghaedhilg & tabhairt suas a dhóthain air sa Ghaedhilg chun obair mhaith do dheunamh di iseadh Ruaraidh Arascainn. Ní leor leis an “Scottish Revie” agus “Guth na Bliadhna” do bheith 'á gcothú aige as a los féin gan irisleabhar a bhfuil árd-litríocht ann do chur ar bun. Adeir sé nách féidir obair mhaith a dheunamh fé dhithinas agus an té théighea ar thóir na h-Áilneachta nách mór do imtheacht go mall is bheith ag síor- scrúdúchroimis is in a thímpal. Dá bhrí sin, ní uirean sé cló ar “An Rosarnach” ach uair sa bhliain agus ní ghlacan sé le h-aon-rud ach an rud a dheinean údar eólgaiseach. Tá cur síos breágh sa Rósarnach ag Eachain Mac Dhubhgaill ar “Eideard Brús, Rí nan Éireannach” agus is mór is fiú é mar aiste seanchuis. Na nithe ar a scríobhan Ruaraidh Ara- scainn féin, ní bhacan aon scríobhnóir in Éirinn len a leithéidí, óir an t-é go mbíon an t-eolas aige, ní bhíon Gaedhilg go leor aige chun scríobha ortha agus vice versa, fóiríor! “Ionad eolais an Nadurra am beartachadh an Anama” is teidiol don ní ata aige sa dara Ros- arnach” so. Is truagh gan a leithéid sin de Ghaedhal ar thalamh Airt. Tá daoine againn a thabharfadh na mílte púnt chun ceol nó cantan Greagórach do bhunú is do bhuanú in Éirinn ach ní chuimhneochaidís go deó ar an nGaedhilg bhocht. Maise ar aon leabharlainn An Rósarnach bheith innte. Seán Tóibín. MAITH AN tSNAOIS — “Snaois Chorcaighe.” Sinn-ne a dhein ar dtúis í agus atá 'á deunamh fós. Tobac sár - mhaith an dá shaghas so: “Shandon Plug” agus … “Exhibition Roll.” Scríobh chugainn-ne: “Cualacht Lambcin,” Sráid Naoimh Pádraig a 9, CORCAIGH. RÁSÚIR MHAITHE don duine bocht nó don duine saibhir; a luach ó 2/- go 10/6. Rásúr “Cosanta” ná gearran an croiceann — 1/- go 21/-; gheobhair ceann aca san & trí lanna “Gillette” ag gabháil leis, ar a 2/3, tríd a' bpost. CUIRFEAD FAOBHAR ar sheana-rásúr duit ar 7d. tríd a' bpost. MAC CUILINN, 35-36 Sráid Chapel, i mBaile Átha Cliath. ARÁN HOSFORD. Ná h-ith a Mhalairt! Sa 62 tigh sa Mheádhon-tSráid Thuaidh, i gCORCAIGH, a deintar. Ní Gádh Beurla 'Labhairt, ach an uair a raghair ar lorg SAIGRÉIDÍ MAITHE, agus deunfaidh dhá fhocal cúis ansan. Abair “SILK CUT” le cailín an tsiopa. I nDÚNDEALGAN a deintear, agus tá 'á gcaitheamh AR FUAID ÉIREANN. P. Ó Cearbhaill is a Chua. (teor.) Lucht a ndeunta. Ticéidí in a “gCeirthlíní” do lucht comórtha spóirt & Cnaipí Daithte — mar chomharthaí sóirt ó Chlóchualucht Dúndealgain, Dundalk. <L 6> Tá le fagháil uainn-ne Buínn Óir is Buínn Airgid den déanamh Ceilteach agus marc earra Ghaedhealaigh ar gach bonn aca. Tá Átraighe Óir is Áthraighe Airgid mar atá — miasa, cailísí, cuirn, agus cuacha dá ndéanamh againn-ne, anso i gCorcaigh. Tá an comhartha gaedhealach ar gach ceann aca. Scriobh chugainn ar lorg an deilbhleabhair agus an luachliosta. Liam Mac Aodhgáin & a Chl.-Mhac Teo., 32 SRÁID PHÁDRAIG N., CORCAIGH. Tá 200,000 Baraile Plúir dá dhéanamh in aghaidh gacha bliana ag T. Ó hAILEANÁIN & a CL. MHAC, teo. Muileann abhancoradh, Mainistir na Corann, agus Muileann Ghleanna Duileáin, Mainistir Fhearmuighe, Co. Chorcaighe. Sranngscéala: “Hallinan, Midleton.” Guthán: 7 Cork. 1 Midleton. Do Fhear na Feirme é seo: Tá Síolta, Leasú, Úirlisí, agus Biadh Beithidheach le fághail, go maith is go saor, sa tsiopa so: ‘Siopa Plúir is Mine Shráid an Rí,’ AN 3adh tigh i Sráid an Rí, Corcaigh. Scríobh indiu & cuir tuairisc a luacha &c. Ghaedheala! Ceannuighidh rothar Gaedhealach .i. “An Lúcania” (de dhéantús na hÉireann) ó Dhomhnall Ó Buachalla, Magh Nuadhat. Ó Dhea'-Ghaedhal ná Mairean. Do scríobh Risteárd Mac Crócaigh (“An Fiach Dubh”) ag trial orainn i dtosach an Fhomhair agus chuir sé roint paidreacha chugainn: “Bheidís oir- eamhnach do “Lóchrann” na nodlag (más beo dhúinn an taca san). Beannacht chugaibh ón bhFiach nDubh.” ‘Más beo dhúinn an taca san' ars an fear bocht! Go dtuga dia toradh na bpaidreacha so d'á anam anocht. S.T. PAIDREACHA Ó SHLIABH LUACHRA. ag dul a chodla dhuit. Éirigh aniar 'sa leabaidh agus dein fíoghar na croise trí h-uaire ar an gcuilt agus abair: Cros Chríost 'dir me A's namhaid m'anama 's mo chuirp.” TRÉIS CUMAOINE DHUIT. Míle fáilte romhat, a Chuirp a' Thighearna! Tá'n tú agam anois, Glan an áit n-a bhfuilir Díbir rúta an Pheaca; A's a Mhaighdean Ghlórmhar Tar am' chaoinleacht. Sar a mblaisfir aon-bhiadh tréis cum- aoine, is ceart deoch fíor-uisge 'ól n-a trí bolamacaibh & an phaidir seo leanas do rádh le n-a linn: Roim an gcéad bholamac abair: Sidí sláinte an Mhic ghrástaigh do leath a ghéaga. Roim an dtarna bolamac abair: Sidí sláinte na mná do rug mac gan céile. Roim an dtriomhadh bolamac abair: Sidí sláinte Naoimh Pádraig do bheannuig Éire; Sláinte na ngrást le chéile. NA CORÓINNEACHA. Tá coróinneacha eile ann seachas an choróinn Mhuire. Tá Coróinn Rí an Domh- naigh, adeirtear ag gabháil an bóthar chun Aifrinn do dhuine. Coróinn Mhíchíl, adeir- tear nuair a bhíon duine ag fághail bháis — 'sé Mícheál Naomhtha maor an anama; agus Coróinn na Marbh, adeirtear nuair a bhíon duine tréis bháis. CORÓINN RÍ AN DOMNAIGH. Ar na clochaibh móra: Céad fáilte romhat, a Rí an Domhnaigh bheannuithe Do tháinig le cabhair chugainn tréis na seachtaine, Corruig mo chos go moch chun Aifrinn, Corruig im' béal na bréithre beannuithe, Corruig mo chroidhe & díbir an ghangaidh as. Féacham suas ar mhac na Banaltran Agus ar a h-aon mhac trócaireach Mar 'sé is fearr a cheannuig sinn Agus gur leis féinig beo is marbh sinn. Ar na mion-chlochaibh: Céad fáilte romhat, a Rí an Domhnaigh ghlórmhair; A Mhic na h-Óighe a's a Rí na glóire, A Íosa mhilis a's a mhic Muire, Dein trócaire orainn. CORÓINN MHÍCHÍL. Ar na clochaibh móra: A Mhíchíl glach é (nú í) id' láimh A's dein a shíocháin le Mac De, A's má tá aon namhaid ar a thí Cuir-se Críost idir sinn a's é. Ar na mion-chlochaibh: 'Iosa mhilis, a Mhuire, a's a Mhíchíl, fóir orainn 'Iosa 'cheannuig sinn, beannuig sinn & dein trócaire orainn. CORÓINN NA MARBH. Ar na clochaibh móra: A Mhaighdean bhrághaid-gheal bhán, Gur daoradh do mhac sa Pháis, Cuir t'achuinge chun Rí na ngrást Maitheamhnachas 'thabhairt dúinn a's do chách As do gach n-aon eile atá n-a ghádh. Ar na mion-chlochaib: 'Iosa Críost, a Rí na trua'-mhéile Suaineas síoraidhe, tabhair 'óibh, Ó a Thighearna. AG TÓGAINT SNAOISE DHUIT. Seacht lán d'oileán Phádraig, Seacht lán de thuama Chríost De bheannachtaí Dé let' 'anam A's le h-anamainn na seacht sínsear D'fágh n-a ndiaidh tu. An Fiach Dubh do fuair sa' Chathair Bheárnaigh, láimh le Sliabh Luachra. Úna. ABHRÁN BEIRTE. Ó Thomás Ua Criomhthain do tháinig an chuid is mó de'n abhrán breágh so: Fuaireas tuille dhe anso is ansúd. Duibhneach eile a thug an fonn dom. Tá an ceól le fá'il leis, i leabhar do scríobh An Dochtúir Seóghach .i. “Ancient Irish Music.” Bheursa as “Éamon a' Chnuic” iseadh a III. ach cuirtear leis an abhrán so i gcómhnuidhe é. Finghin na Leamhna. I. Órú, a Úna, an tinn nó an dubhach leat Mise bheith a' siubhal am' aonar, Is ná braithim do dhúthracht im chodla ná im dhúiseacht Is go ndeunfainn-se rún go h-eug ort. Is mór a' t-iongna liúm-sa, tusa bun-os- cionn liom. Is mise lán d'fhonn a bheith taobh leat, Is dá dtiocfadh sé 'sa chúrsa, muirear ná cúram, Gur duine mé do mhúinfeadh léigheann dóibh. II. Is anamh a h-áirimheadh cruach ná stáca Ag(e) máighistir scoláirí 'dheunamh, Is mar mheasaim-se dob' fheárr dhom mo mhacha bó a' tál chugam Ná glagar do ghárlach a' léigheamh duit. Dob' fhearra liom an sglábhuidhe, do rómhar- fadh an gáirdín 'Sa chuirfeadh na prátaí i gcré dhom, Ná spreallaire máighistir gan fuinneamh, gan fáscadh, Do chuirfeadh le fán a' tsaoghail mé. III. A ghrádh ghil 's a chuid go brách ná tuig, Go ndeunfainn do mhalairt céile Go dtráighfidh an mhuir is go dtreabhfaidh na muilth Is go mbuailfar na cnuic ar a chéile, Go dtóisfar an ghrian chó' díreach le riaghail, Is go dtógfar an ciach so d'Éirinn, Go bhfásfaidh an biolar trí chroidhe na lice, Is go n-ionntóghaidh an londubh gléigeal. Min Mhaghchromtha. An mhin is fearr blas is is 'mó substaint. Scríobh chun an t-é dheinean — Mícheál Ó Caoimh, i Maghchromtha. Biadh do Ghaelaibh — Ceannuig do chuid aráin, cístí, &c., ó Mhuíntir Dhálaigh, Sráid a' tSáirséalaigh, i Luimnigh. <L 7> IV. A fhairire mhúinte na labhartha ciúna, Taithnighean do chlú 's do mhéinn liom Níorbh 'fhearra leat súgra ar mh'fhallaing ná Ach liaúrm esagla tú bheith breugach, Mar is sgafaire tú tá meanmnach súgach, Go bhfuil cleasuidheacht i gcúinne do chlaon-roisg, Is go mb'eaglach liom, dá leanainn-se thu, Gur casadh fé chumha do dheunfainn. V. Éiri' t' shuidhe,' Úna, is cuir-se chun siubhail liom, Is beimíd go súgach aerach, Is béarfad mo rún lem thaobh ar an ndrúcht Fé chrao'chaibh cúmhartha faochrainn. Ó thánga-sa a' tnúth leat, ní cóir duit me dhiúltadh, Mar is mó ainnir fhionn bhreagh ghléigeal Go dtugas dóibh diúltadh, ar amharc do ghnúise, Is gur sheunas iad súd go léir duit. VI. Nílim am' thabhairt duit is nílim ad' dhiúlta, Is níl fios mo chúise 'g aon fhear, Ach ar eagla an Úird-Mhic, nuair thiocfadh lá an Chúnntais — Is m'anam ná tabharfainn ar Éire, Ach má gheallann tú dhómh-sa go seasóghair liúm-sa I gceangal dlú na cléire, Má thaithnighean mo shnua leat, ní cóir dom tú dhiúlta, Is bímíd sa tsiubhal in éinfheacht. Faochrann = caithne (?). Bruighean an Bhacaig le Cáit (Tuille dhe). Ó bhéal-aithris Thaidhg Uí Chonchubhair, Lios Póil, Ciarraighe. (Tá an garsún ar lár. Cuirean sé fead as. Tagan ceathrar nó cuigear de fhearaibh agus labhran duine aca. Fear: Dhera, 'alfraist bacaig is a mhuirdir- éir chrónta — b'é sin mac na bain- trighe agat marbh ar an mbóthar? Mícheál: Dhera, a chómharsa, níl ormsa an náda — ach tá mo mháthair aige baile 'sis dócha ná mairean sí féin dtráth so — Casaig thar n-ais & beirighidh libh é seo ina láthair. Fear: Caithfe sé fille linn agus beagán sásaimh — is má tá sí marbhi sé gheobh- aidh an bás láithreach. Gabhann an bacach leath-sgéalleó gurbh í an bhean fé ndeara is gur chaith sí an teine dhearg leis. Nuair a tugtar chun a tighe é tá Cáit ball- ghlórach is saithach uisge beirbhithe aici chun sgóla na muice thabhairt do. Nuair a chíonn na fir nach fiú biorán atá uirthi deinid iarachtar Cáit a chur ar a suaimhneas. Níl aon ní uaithe sin ach an bacach a mharbhú. Ceapan na fir go bhfuil sí ag imtheacht dá meabhair. Cuimhnighean duine acu ar sheift: í bhogadh chun cleamhnais. Labhrann sé leis na fearaibh eile. Fear: Dá mba dhóigh léi go mbeadh aon spárán fóghantaaige bifhé gostríoc- fadh sí — anuiridh chuir sí sgéala chun píopaire an Chuilinn is nuair ná raibh aige aon Phinginn níor bhac sí é Phósadh chuige. (Glaodhann duine acu ar leath-taoibh uirthi is labhran i gcogar). Fear: Anois, a Cháit, tá fhios agam go bhfuil an bacach san ag cuimhneamh ar Phósadh, agus b'fhé gurb' é an rud céadna thug an bóthar é — Pé bean a bhuailfidh leis is di tá airgead aige na dhóirne — an bhean a gheobhaidh é ní bheidh aon easba go deo uirthi. Cáit: 'Alfraits dhéanta is a chrochaire an chórda! B'amhla a mheasan tú dómh- sa an bacach san a Phósadh — an rop- aire a dhobair a mharbhóch' mé. Fear: Anois, a Cháit, ná cuirfeadh sé ort aon iongntas — níl aon bhaile as so go Baile Mhúirne ná go bhfaghad sé sin bean is beirt is triúr ann, agus pé bean a gheobhaidh a bhúndla is aici bheidh an saoghal socair súgach. (Téidhean Cáit beagán chun socaireacht ansan). Cáit: Dhera, a Mhichíl, a dhaltha dhil, conus a Phósfainn-se an bacach san tar éis an fhir áluinn a bhí cheana agam — fear chó' h-árd chó' ceannasach chó' groidhe chó' calma agus do gheobhfá i gcathair é. Fear: Ar ndóir, a Cháit, ní rabhabhair pósta ach an fhaid a mhairfeadh sibh, agus ar ndóin nuair cailleadh Suímon sgaoileadh an ceangal díbh, Má thógan tú mo chómhairle-si tógfair an t-airgead agus féadfair beagán Aifreann a chur len' anam bocht. Cáit: Mhuise, a Mhicíl, a dhaltha, b'fhé go mb'fhearra dhom stríocadh — Cé ná pósfainn lem mharthain ach ar mhaithe le h-anam bocht Shúímin Ach tá an símpleóir bacaig sin beagáinín íogair — B'fhéidir ná bac- fadh sé mé tar éis na bruighne. Fear: A Cháit, dearmhadtar an bhruidhean nuair cuimhnightear ar a' gcleamhnas agus dearmhódfaidh an bacach é, táim-se in amhrus — Fiafróghad-sa dhe ar a spota agus ní bheam i bhfad a ndomhat ann. Tharraic sé chuigean cleamhnas, agus do deineadh é. Bhí oidhche rí-rá ann. Do labhair an mac arís: Mac: Dhera, a mháthair, mheasas tamall ná feicfinn éinne choidhche agat in inead m'athar — Cáit: Arai éist do bhéali a bhligeáird, ar mhaithe leat féin atáim — Ar ndó déanfa sé inead athar duit-se agus drithár. Do leanadh den cheól is do dhein an bacach rinnce go ndubhairt Cáit leis: “A mhíle grádh gheal stad nó bifhé go bhfaghfá allus as.” Níl slán ag Tadhg anois ach an méid sin de. deir sé go bhfuil a lán eile dhe ann ach go bhfuil sé dearmhadta aige féin. Tá os cionn trí fichid bliain ó fhoghlumaig sé ó sheanduine é. Má tá ag aonne eile ba mhaith liom a thuairisg d'fhághail. Finghin na Leamhna. “Nodlaig Mhaith Dhuit.” Táimíd go buidheach den té thug dealbh.án an Phictiúra san ar iasacht dúinn: an Bainisteoir atá ar “Dhún Emer” i Sráid Harduici in Áth Cliath. Tá a lán den tsaghas ceudna aige i bhfuirm cártaí Nodlag. S. T. Don Léightheoir. Ceannuigh do chuid earraí ó sna daoinibh a bhfuil fógra aca sa “LÓCHRANN,” agus cuir i n-iúl dóibh gur sa “LÓCHRANN” a chonaicís an fógra. Cabhróghaidh san go mór linn. Scáth ó'n nGréin, nó fós ó'n bhfearthainn. Foscáin Gréine, Foscáin Fearthanna, Bréagáin Leanbh, is Madaí Dorn. TIGH “AN BHATA DROIGHIN ÉILLE” Teó., (‘H. JOHNSTON’) Sráid Phádraig N., i gCORCAIGH. Siopa eile ar Sráid an Chladaigh i gCóibh Chorcaigh. CHÓMH BLASTA LE h-AON-ÍM! Margairín “Leandar” Tá 'a dhéanamh i gCORCAIGH ag Ó Dubhdaill, Ó Mathúna Agus a gCualucht. Bí 'á lorg ar lucht siopa, led' thoil. Tá le fághail uainn-ne — TÉ BLASTA CÚMHRA. Ceannuigh púnt de mar shompla. SIMCOX IS A CHLANN MHAC (Teo.) 10 Sráid Phádraig N., CORCAIGH. Biadh don Duine is Biadh don Bheithidheach. Tá raidhse de gach saghas bídh le fághail uainn-ne. Cuir cárta chúgainn ar lorg gacha eolais — Séamus Ó Néill IS A CHLANN MHAC (Teo.), Cionn tSáile, Co. Chorcaighe. Feóil Úr Ghaedhlach. Uaim-se gheobhair san. agus Eunlaith is Glasairí. Mícheál Baróid, Both a 64 & a 65, Margadh na Feóla, Corcaigh. Guthán a “276, Corcaigh.” CÓISTÍ IS CAPAILL is gach cóir eile chun cóisre nó sochraide. Tá againn-ne. Muinntir Chróinín, ar Chalaphort Uí Shúileabháin i gCorcaigh. <L 8> GACH CÓIR SCOILE! Tá againn-ne Leabhair don Leabharlainn agus Leabhair mar Dhuaiseanna. Scríóbh chugainn ar lorg eolais: Muinntir Fhallamhain (Fallon Bros. Ltd.) Cúirt Dáma a 13 & a 14, in Áth Cliath. Smithfield a 88, i mBealfeirste. Sráid Uí Chonaill a 72, i bPortláirge. Tá … Scéaluidheacht-gan- Sraínng d'á múineadh ag togha na múinteóirí I Scoil Uí Shúileabháin sa ‘Mhardíog,’ I gCorcaigh. Is í an scoil is mó cáil agus is fearr cóir i n-Éirinn. Múintear Sranng-Scéaluidheacht ann do chailiní, i gcóir Oifige an Phuist, sa ló nó istoidhche. Scríobh chun an Árd-Oide. TÉIG FÉ DHÉIN “AN EMPÓRIUM” ar lorg Earraí Gaedhlacha — Bónaí, Carabhataí, Léinte, Ciairsiúraí agus línéadach. M. Ó Súileabháin & a mhac, CILL ÁIRNE. SÍOL, LEASÚ, is úrlaisí don bhfeirm. TROSCÁN TIGHE. SEÁN Ó CURRÁIN, sa DAINGEAN. an fear a thabharfaidh go maith dhuit iad. EUDACH BUAN-tSEASAMHACH. An Chulaith do-gheobhair uainn-ne, beidh sí go córach dei'-dheunta. Le dachad blian anuas, tá tosach 'á thabhairt againn-ne do dheun- túisí Gaedhal. Níl muilionn in Éirinn 'ná go gceannuighmíd-ne togha na n-earraí ann — eudach ná raghaidh ann, is ná dortfaidh an dath as. DO MHNÁIBH UAISLE — TÁILIÚIRACHT AR 'FHEABHAS. Gach Gúna dár dheinamar riamh, bhí cuma is crot air. Bainean deise ar leith leis na Casógaibh a dheinan na táiliúirí seo againn-ne. Tá ana-chuid eudaigh den tsaghas úd go n-abarthar leis “Saothar Lámh” ar taisbeáint anso. Ní dhortfaidh an ghuirme as an eudach gorm atá le ceannach uainn-ne. Raghaimíd fé bhannaí air, agus is mór an ní é sin, an aimsir seo. Scríobh (nó glaodhaig) chugainn. LIAM Ó CONCHUBHAIR is a Mhac, SRÁID MHÓR SHEÓIRSE, a 40, i gCorcaigh. Carabhataí den Phoiplín AR GACH DATH is AR GACH GNÉ DATHA. Liam Ó hAimheirgín, (‘W. Bergin’) a dheinean do lucht siopaithe. Scríobh ag triall air go 62 Sráid Ghrafton, in Áth Cliath. WITH THE IRISH IN FRONGOCH. J. W. Brennan-Whitmore, do scríobh. Tá cúntas cruinn so leabhar so i dtaobh an tsaoghail & an chaithimh aimsire bhiodh ag na buachaillí ó Éirinn a bhí fé smacht Gall i bhFrongoch taréis Eirighe Amach bliana a 1916. Tá morán sgeul brónach, agus morán sgeul grinn chómh maith, d'á innsint ag an ughdar, agus is cliste an peann atá aige chun snas a chur ar sgeul, pé aca brónach nó meidhreach é. Cuireann sé síos go h-an-mhaith ar gach iar- racht dá dtugadh fé chuid des na buachaillí a sciobadh isteach san arm, agus ar an slighe gur cuireadh cosg leis an obair sin. Tá peictiúirí maithe sa leabhar. 2/6 glan, a luach. 2/10, tríd an bpost. An dara cur amach de seo: A CHRONICLE OF JAILS. Darrell Figgis do scríobh. 1/- glan, a luach. 1/3, tríd an bpost. ó ‘Chló-lucht Talbóid,’ Sráid Talbóid a 89, in ÁTH CLIATH. ó ‘Chualucht Eumoinn Mhic Eóin, Tta.’ (‘Ed. Johnson Ltd.’) a gheóbhair BUINN, SEÓDA, FÁINNÍ is CLOIG, ar dheise is ar shaoire. Scríobh ar Lorg an ‘Luach-leabhráin’ go Sráid Ghrafton a 94, in Áth Cliath. In Áircéid na Mumhan gheobhair Lámhainní Olna de dhéantús Gaedhal agus de shaothar lámh. Iad ar a lán saghas datha mar atá: crón, dubh, glaschaorach, geal agus donn. Tá EARRAÍ GAEDHLACHA le feicsint ar gach cúntúir sa' tsiopa: Áircéid na Mumhan Le ‘Robertson, Ledlie and Ferguson,’ I gCorcaigh. Clóchualacht Seandúna, Corcaigh, do chlóbhuail. Togha gacha bídh i gcóir na mbeithidheach, le fághail ó Mhuíntir Dhálaigh, Sráid an tSáirséalaigh, i Luimnigh. Cló-bhuailfimíd-ne Leabhar Gaedhilge nó Leabhar Béarla dhuit. — Clóchualucht Dúndealgain, Dundalk.
19 Dawson Street, Dublin 2
D02 HH58 +353 1 676 2570 info@ria.ie
Cookie Use
Website developed by Niall O'Leary Services
