Historical Irish Corpus
1600 - 1926
Historical Dictionary of Irish
Search the corpus
Browse the Text Archive 1600-1926
Críochnughadh an Turais - Sgéál Chaiphtín Uí Bhuighill
Title
Críochnughadh an Turais - Sgéál Chaiphtín Uí Bhuighill
Author(s)
Cú Uladh,
Pen Name
Cú Uladh
Composition Date
1902
Publisher
An Claidheamh Soluis
Téacs
Comhad TEI
Gnáth-Théacs
Comhad ePub
Search Texts
Enter word/phrase
Search Type
Headword
Standardised
Exact match
Phrase
Word Type
All
Adjective
Noun
Preposition
Pronoun
Verb
Verbal Noun
Poetry/Prose
Both
Prose
Poetry
Set Dates
1600
1926
<N CS1902_12_06_641> <L 641> <B 1902> <C Prós> <M 8> <T An Claidheamh Soluis> <U Cú Uladh> <F An Claidheamh Soluis> Críochnughadh an Turais Sgéal Chaiphtín Uí Bhuighill. “Ní ró-chrábhach an fear mé,” arsa Caiphtín Ua Buighill, “acht téidhim do'n uile thuras is féidir liom tugaid na sagairt riaghalta uatha. An sonas & an sólás is mó fuair mé in mo shaoghal fuaras é mar gheall ar turas a bhí i mBaile na hAitinne i n-iarthar Éireann.” “Goidé mar thárla sé?” arsa mise, mar mheas mé ó chuma an chaiphtín go raibh sgéal aige le hinnsint dúinn. Shocruigh sé é féin 'san chathaoir, dhing sé an tobac síos i n-a phíopa, tharraing a dhó nó a thrí gaile go bhfuair sé an tobac ar dhearg-losgadh, agus d'innis an sgéal so thíos dúinn: — Tá aithne agaibh ar mo mhnaoi Meadhbha. Támaoid pósta le deich mbliadhna, agus tá ceathrar cloinne againn. B'fhéidir nach gcuirfeadh sibh-se mórán suime i gcruth nó i gcum nó i ndathamhlacht nó i ndoigheamh- lacht Mheadhbha i ndiu; acht, dá bhfeicfidhe í sul ar pósadh í, le n-a haghaidh geal spiriodálta, & fuinneamh a súile agus éadtroime a cosa, ní'l amhras orm nach dtiubhradh sibh barr & craobh dí ar cháilíní na Conntae go léir. Is cinnte sin go dtug mise barr dí, & go dtug mé searc & grádh dhí tar chailínibh na háite & tar chailínibh Éireann, Albain, agus Sasana, an méid aca chonnaic mé le mo linn. Tógadh í 'san áit chéadna ar tógadh mise & bhíomar ar sgoil le chéile, & bhíomar an- charthanach le chéile an uair sin féin. Tógadh ó'n sgoil <L 642> í 'n-a dhiaidh sin, & cuireadh go Baile Átha Cliath í & go mór-thír na hEorpa 'n-a dhiaidh, ar sgoil ag na mnáibh riaghalta. Bíodh a fhios agaibh go raibh athair galánta ag Meadhbha, 'sé sin Seaghán Mór Ó Domhnaill, do bhí 'n-a chomhnaidhe an uair sin i mBaile an Bhéarlachais. Bhí siopa mór ag Seaghán, & bhí sé 'n-a Sheóinín & i n-a stríocadóir go barr a mhéara. Bhí sé 'n-a Iúistis 'sa' Péas, & b'uathbhásach an bhróid & an gus a bhí air fá sin, agus ba mhór an buidheachas ar fad do bhí aige do'n Riaghaltas & do'n Tighearna Abercorn do bhronn an onóir mhór sin air. Bhíodh an sagart paráisde 'n-a thigh go minic, rud nach raibh i mórán tighthibh 'sa' pharáisde, & an t-easpog féin — nuair tháinig sé timchioll gach re trí bliadhna ag cur na bpáisdí “faoi láimh easpoig” — ghoir sé isteach chuig Seaghán Mór Ó Domhnaill. Na daoine uaisle, fosda, .i. na tighearnaí talmhan, na cuairteóirí ó Shasanaibh, an dochtúir ghallda, agus taoiseach na bpíléirí, sé sin, mór-uaisle na tíre, bhí fáilte & fiche rómpa i dtigh Sheagháin; acht ná lámhfadh bacach ar bith ní ba lugha 'ná sin i n-órd na n-uaisle buaidhreadh ar bith do chur air. Bhí sean-aithne agam-sa ar Sheaghán Mhór, Seóinín, & dar a leoga chá chuirfinn aon chorroghadh air acht go raibh Meadhbha aige mar inghin. Bhí inghean eile aige, acht ní fiú bior bioráin sin acht mur b'é go raibh Meadhbh aige. Ba glórmhar an spéir-bhean í nuair tháinig sí ar ais ó'n bhFrainc, & a ceann i n-áirde & í gléasta go péacach. Bhíos féin im' mhairnéalach an uair sin. Bhí cion agam i gcomhnuidhe do'n tsáile, & bhí mé ar siubhal i dtíorthaibh coigcríocha go minic sul ar shroich mé aon mhacdacht. D'fhoghluim mé céard na long leis, & bhí mé i n-inibh long do stiúradh chomh stuama le mairnéalach ar aois an dó is fiche. B'é fá'n am sin tugadh báirc dam fá mo stiúr féin ó dhaoinibh i Libhearpholl, & bháist na daoine caiphtín orm mar gheall ar an mbáirc sin, siúd is nach raibh mórán toirte innti. Bhí an obair do bhéinn i n-a chionn ag iomchur lasda éagsamhla ó iarthar Éireann go Libhear- poll, agus neidhthe de dhéantúsaibh Sasana do thabhairt ar ais go dtí na portaibh 'san iarthar. Cor uair bhéadh lasd préataí liom agus cor uair lasd éisg, agus cor uair lasd cealpa nó rud ar bith theasd- óchadh ó cheannuidhthibh i Libhearpoll ó iarthar Éireann, agus bhéinn 'sa' bhaile go minic chomh fad is bhéadh ualach an bháid dá bhailiughadh. Casadh Meadhbha Ní Dhomhnaill orm go minic, go háirithe ag an Aifrionn Dia Domhnaigh. Chuir mé spraic uirri anois & arís, & d'fhreagair sí mé go múinte i gcomhnuidhe. Bhí daoine a raidht go raibh mé féin in mo bhuachaill chumasach an uair sin, & chonnacas damh ná chuir Meadhbha neamh- shuim ionnam. Fuair mé faill labhairt léithe lá amháin i n-a siopa féin. Bhí Seaghán Mór ar siubhal ar aonach an lá sin, & chuir mé i n-iúl dí an cion a bhí agam dí &, go mbadh ríogh-mhaith liom í pósadh, dá mbéadh sise sásta. Chár chuir sí im' aghaidh, & bhí sí geanamhail go leór damh; acht dubhairt sí nach bpósfadh sí go bráthach i n-aimhdheóin a hathar, &, dar léithe, nach réidhteóchadh a hathair liom. Bhí an bharramhail chéadna agam-sa, mar bhí a fhios agam go maith nach raibh báidh ar bith ag Seaghán Mór dam. Chá raibh mé creideamhnach go léor, dar leis, do réir dúthchasa; & bhí an ghairm amuich orm go raibh mé 'mo “Fheinian,” & ní lugha le Seaghán sioc Samhraidh 'ná méirleach de'n chreideamh sin. Dio- maoidhte de sin, ní raibh me ró-chiallmhar dólamh, agus d'ólas bolgam anois & arís. Fuair na piléirí greim orm feacht nó dó, &, siúd a's nach raibh mé acht ar bhog- mheisge, chuir siad i ngeibhionn mé, & mhionnuigh go raibh mé ar na stealltrachaibh ar meisge. Bhí droch-rún ag na piléirí damh, mar bhí fhios aca nach raibh agam acht táir & tarcuisne orra-san agus ar a maighistribh chomh maith leó féin. Ar a shon seo & uilig, chuaidh mé isteach go dána go dtí Seaghán Mór i n-a thigh féin ar an óirthear i n-a dhiaidh sin, agus d'iarr mé a inghean air mar mhnaoi. D'éirigh sé ar na daoraibh ar buile liom. “Orra, go bhfóiridh Dia orainn!” ar seisean. “An tusa atá ag cur tú féin i gcoimh-mheas lem' inghin? Is suarach liom ciaróga ag bruimniughadh,” ar sé (cha raibh barraidheacht múinte ar Sheaghán — bhí sé garbh); “an fear de phór Fheidhlimidh na Súl Dearg atá ag iarraidh cleamhnas orm-sa! Tóg ort, agus stiúr do thubán báid go gnóthóchaidh tú oiread is chuirfeas culaith úr ort, & ná buaidhir mise ná m'inghean níos mó.” Anois b'é an rud badh cheart damh-sa a dhéanamh an uair sin éisteacht a thabhairt do'n tsean-duine go socróchadh sé arís, agus mo chúis a mhíniughadh do ní b'fhearr; acht bhris m'fhoighid orm ar fad, & steall mé na heasgaine air, agus thrácht mé ar Aindreas na mBratóg, gearr-shinser do bhí aige féin, nach raibh ró-chreideamhnach i n-a lá-san. Leig Seaghán beic as, agus thóg sé cathaoir ós a chionn le mo bhualadh léithe; &, ar eagla go ndéanfainn féin dochar eighinteach dó, d'fhág mé an teach & mé ar buile. Chá deachaidh mé ar ais, agu chár labhair mé le Meadhbha acht a hoiread, mar bhí tuairim agam nár thaithn an méid adubhairt mé le n-a hathair léithe. Bhí mé ar siubhal ar an bhfairrge go cionn bliadhna, agus chualas iomrádh anois a's arís go raibh bodach gráisiúra ó'n taoibh badh dheas de'n chonntae ag brath ar Mheadhbha Ní Dhomhnaill. Domhnall Ua Gallchobhair b'ainm dó, & bhí sé 'n-a Iúistís 'sa' Péas & i n-a bhodach an-shaidhbhir, mar bhí an-chuid thalaimh & eallaigh aige. Bodach ain- eólach ainbhfiosach do bhí ann, gur dheacair dó a ainm féin do chur le páipéar i gceart, & bhí sé 'n-a sheóinín ní ba mheasa 'ná Seaghán Mór Ó Domhnaill féin. Bhíodh sé ar cuairt i dtigh Sheagháin go minic, & bhí an-urraim ag Seaghán roimhe; acht bhí an t-iomrádh amuich nár thaithn sé acht go measardha le Meadhbha. Ghríosuigh mo cháirde féin mé dul ar ais, & labhairt le Meadhbha; acht bhí an bhróid agus an mórchúis ag buaint liom go mairim, & níor mhaith liom umhlughadh do Sheaghán Mhór. Is um an am sin bhí turas ar cois i mBaile na hAitinne. Bhí mo bháirc-se istigh i bPort Uí Ghuidhir, & bhí mé ar tír. Bhí mórthaí an tsaoghail ag triall go dtí an turas; agus, mar nach raibh mo chogubhas ro- shocraighthe agam féin (bhí sé seal fada ó bhí mé ag an tsagart), chinn mé ar chomhairle liom féin dul go dtí an <L 643> turas & glanadh amach a dhéanamh. Casadh orm beirt nó triúr de bhuachaillí an bhaile. D'fhostuigh mé carr seólta, & thiomáineamar linn go dtí Baile na hAitinne. B'í sin an Aoine, & d'fhanamar ag an turas go dtí an Domhnach. Chuadhamar ar aghaidh go dtí sagart, rinneamar ár bhfaoisdin, fuair absolóid, & gabhamar Comaoin ag Aifrionn an Domhnaigh. Bí críochnughadh an turais le bheith ann an tráthnóna sin, & d'fhuruigh sinn le bheith i láthair ag an gcríochnughadh. Bhí Seaghán Mór Ó Domhnaill & a bheirt ingeana ag an turas ar feadh na seachtmhaine, &, fairíor! bhí an Gráisiúr Mór i éinfheacht leó, 'n-a chomhnuidhe 'san tigh ósda céadna, & amach is isteach le Seaghán. Bhí na cailíní le n-a gcois i gcomhnuidhe, acht amháin nuair a chuaidh siad ag déan- amh crábhaidh 'san Eaglais. Ní mór an áit suiridhe í ar sgor ar bith, & chár chuir mise forrán ar cheachtar aca. Amuich ar thaoibh chnoic ar críochnuigheadh an turas. Tráthnóna breagh Samhraidh do bhí ann, gan smid gaoithe le na coinnle do mhúchadh, agus ba ghlórach an radharc é, dar liom-sa, nuair bhí na mílte coinnle ar lasadh 'san eadar-sholas, & na daoine ar a nglúnaibh, ag tabhairt móide uatha i n-aghaidh peacaighthe an ath- uair, & an sagart onórach ag guidhe ar a son. 'Sé an rud a tháinig im m'aigne féin na haimsearaibh leath- tromacha úd, nuair b'éigin d'ár sinnsearaibh bheith amuich ar mhaolán sléibhe ag adhrughadh ins na Laethibh Pianamhlacha; &, dar liom, gur bh'iad sin féin na laethe in a raibh an creideamh go teann i nÉirinn, nuair a bhí na daoine go léir — idir cléirchibh & tuathaibh — ar íribh i n-a gcuid crábhaidh, & gan cuir-i-gcéill nó mórchúis nó seóiníneacht ag buaint leó. Bhí an oidhche ann nuair a bhí an turas críochnuighthe, & ghleásamar orainn le dul a bhaile. Bhí ceithre carra le dul go baile s'againne, & d'imthigheamar i n-éin- fheacht. Bhí an oidhche an-dhorcha, siúd is go raibh an aimsir chomh breagh sin; agus bhí ocht míle slighe againn le siubhal ar bhealach an-chontabharthach. Mar sin féin, níor buaineadh bac nó tuisle asainn go ndeachamar leath an bhealaigh. Bhíomar ag imtheacht le fánaidh an chnuic an uair sin. Bhí na capaill ar sodar, acht ní raibh siad ag imtheacht go ró-ghasda, mar bhí fhios ag na tiomáinidhthibh go raibh an bealach cumhang contráilte & gan claidhe ar éan-taoibh dé ar fiú biorán iad. Bhí carr Sheagháin Mhóir ar an dara carr díobh, & capall breagh gasta gorm faoi. Bhí tiomáinidhe leó, agus bhí Seaghán & an Gráisiúr Mór ar leath-taoibh de'n charr & an beirt chailín ar an taoibh eile. Bhí carr s'againne ar deireadh, mar ba dhual do charr fostuighthe imeasg na mbodach. Sin réim ár n-imtheachta nuair stad an capall tosaigh go hobann. Ní'l fhios agam an amhlaidh do sgéin sé le rud éigin d'fheicsin dó, nó an rud éigin chuaidh ar cearr le n-a chuid ughama; acht, cibé ar bith mar bhí an sgéal, stad sé. Chosg sin capall Sheaghain Mhóir, &, mar bá chapall breagh spuncach é, níor thaithn sin leis. Thoisigh sé ag priomsáil ar an bhóthar & thug iarraidhe le tiontughadh ar ais. Acht bhí an bealach ró-chumhang, agus chuaidh a chosa tosaigh amach ar chiumhais ar bhóthair a bhí bog, & chuaidh a chosa síos beagán 'san mhóin. Ghabh sgannradh é, d'éirigh sé i n-áirde, &, le haon bhaothléim, ghlan sé an chlaidhe & an charr & na daoine do bhí air leis. Badh chóir damh a rádh annso nach bhfaca duine ar bith an rud a bhí ag dul ar aghaidh, acht gur chualamar an bhreilsge & na mná 'a sgreadadh, & b'é an darna rud ar chuala- mar pléasg mór taobh thíos dínn ins a' dorchadas, mar thug an capall fogha isteach i bpoll uisge nó i lochán do bhí ann. Bhíomar chomh sgannraighthe sin le hobanntacht agus uathbhás na tubaiste úd nár labhair aon duine & nár bhog aon duine ar feadh tamaill. Sílim gur mise is luaithe fuair mo chiall ar ais. Tháinig buille meamh- rach in m'aigne nár b'fhéidir dadaidh do-ghéanamh 'san dorchadas, & 'san boimite céadna cuimhnigh mé ar an choinneal coisreachta do bhí in mo phóca liom. Thar- raing mé amach í, bhuail mé lasóg, & las mé an choin- neal. Ar bhfeicsin sin dóibh, tharraing na buachaillí eile amach a gcuid coinneal & lasadh go léir iad, & ba bhreagh an solus do rinne siad. B'é seo na néithe do chonncamar tráth bhí an solus againn. Bhí Seaghán Mór & an Ghráisiúr i n-a luighe ar mhullach a chéile 'sa díog, óir teilgeadh iad ó'n gcarr nuair sgein an beitheadhach tar an chlaidhe. Giota maith taobh thíos dínn bhí an capall & an carr & an dá chailín 'sa' pholl. Níor leagadh an carr & níor teilgeadh na cailíní, acht b'é thárla gur rith an capall le fánaidh an chnuic go ndeachaidh isteach i sgraith lingthe ar chiumhais an locháin. Chuaidh a cheithre chosa síos thríd an sgraith, & fáisgeadh annsin é i riocht nár bh'fhéidir dó bogadh; & bhí sé 'n-a luighe ann sin go socar suaimhneach gan speach as. Is dóighthe go dtáinig mearbhall ar na cailínibh leis an sgannradh agus an sgeóin, agus bhíodar i n-a suidhe ar an gcarr go socar suaimhneach fosda. Anois bhéadh an sgéal maith go léor, acht go raibh an sgraith lingthe ag ísliughadh le troimeas an ualaigh, bhí uirrí, agus bhí uisge an locháin ag teacht isteach timcheall an charra agus ag bagairt an beith- eadhach agus na cailíní do bháthadh. Nuair chonnaic mise an chontabhairt in a rabhadar, geallaim daoibh nár bh'fhada nó salach damh go raibh mé ag an gcarr, gur rug mé ar Mheadhbha, & gur árduigh mé liom í go dtí an talamh daingean. Thug mé iarraidhe eile go dtí an carr, & bhí Máire, an cailín do b'óige, liom an uair sin ar mo mhuin gur fhág mé i n-aice Mheadhbha í. Bhí na buachaillí fá dtaoibh díom anois, & ghearramar an ugham agus rug an carr linn as an pholl. Chá raibh dadaigh istigh anois acht an capall, & bhí sé fá uisge acht amháin a cheann, & an t-uisge ag druidim isteach timchioll air i gcomhnuidhe. Bhí Seaghán Mór i n-ár measg anois, & d'iarr sé orainn gan buaint leis an gcapall, acht a fhagbháil annsin, óir gur fearr capall a chailleadh dá bhreagha é 'ná sinne do bháthadh. Ba thruagh liomsa an chapall breagh sin d'fhagbháil 'sa' pholl & sgairt mé ar aghaidh ar Eoghan Ua Searcaidhe gur sheasaimh duine againn ar thaoibh fá leith do'n bheith- eadhach, agus ghearr mise an tsrian dé. D'innis mé d'Eoghan an rud a bhí do dhíth ar a dhéanamh. Thum mé mo cheann faoi'n uisge, agus dhing mé bun an sriana <L 644> isteach faoi ucht an chapaill. Thum Eoghan a cheann faoi'n uisge ar an dtaobh eile, gur tharraing an tsrian amach ar an dtaoibh sin. Fuaramar na srianta eile, cheangail sinn na srianta le chéile, & i gcionn cúig boimite bhí an capall i ndul daingean againn. Chuaidh na buachaillí go léir i gcionn na srian. Ba bhuachaillí leice láidre iad, & roimh i bhfad bhí an capall amuich ar an léana againn, & gan a ghach ar cearr leis acht go raibh dath dubh air i n-ionad gorm. Bhí áthas an tsaoghail ar Sheaghán, acht chá raibh sé sásta leis an nGráisiúr. Nuair tháinig an Gráisiúr amach as an díog i n-éanfheacht le Seaghán, bhí sé chomh sgannraighthe sin, siúd is nac raibh sé gortuighthe ar chor ar bith, acht amháin go raibh sé fliuch salach, gur shuidh sé síos ar an gclaidhe, agus chár bhog as sin acht a hoiread le stoc giúmhaise go raibh an breilsge thart. Nuair chonnaic Seaghán an chontabhairt in a raibh na cailíní sgairt sé ar Dhomhnall, acht chár leig Domhnall air gur chuala sé é, & is dóigh nár chuala. Níor bhog sé & níor thóg cos go dtáinig muid ar ais chuige & an uile rud socruighthe againn. Cheangail sinn na capalla ins na carraibh arís, agus bhog linn go tigh Ghráinne Mhóir .i. teach tabhairne a bhí romhainn. Chuadhamar isteach ann sin. Bhí Domhnall ag teacht chuige féin aris, &, mar bhí a' mí-ádh air, thoisigh sé ag déanamh luathastair & giodal le Seaghán. “Nach ádhmháil,” ar seisean “gur shábháil muid iad uilig, an capall chomh maith le na cailínibh.” Bhris an fhoighid ar Sheaghán. “A chladhaire,” ar sé, “chár shábháil tusa mórán aca. Nuair a bhí mo ingheana bochta i gcontabhairt bátha, chá ndearn tú acht suidhe ar do thóin & stuaic ort amhail sean-chailleach. Bog leat as m'amharc, & ná feicim choidhche arís thú, nó bheirim mionna an leabhair má fheicim go gcuirfidh mé piléir thríd do chorp ghranda.” D'éirigh na cnapa ar an nGráisiúr. Bhuain sé an dorus amach, & chán fhacamar ní ba mhó é. D'ólamar gloine i dtigh Ghráinne. Ní olc an tár- tháil dúinn é, óir bhíomar fliuch salach, & ghluaiseamar linn 'na bhaile. Chuadhamar féin & na buachaillí a bhí in éanfheacht liom go bfacamar Seaghán Mór agus a ingheana 'sa bhaile. Bhíomar ar tí ceileabhra leo, nuair rug Seaghán greim brollaigh orm féin. “Chán fhuigfidh tú an tsráid seo anocht,” ar seisean, “go mbéidh focal cainte agam-sa leat,” & streachaill sé isteach 'un tighe mé. Nuair bhíomar linn féin, sgaoil sé díom. “A Chonchobhair Uí Bhuighill,” ar sé, “tá géar- chuimhne agam-sa, agus is dóigh liom go bhfuil agat-sa, fosda, ar an uair dheirionnach do bhí tú 'san tigh seo. Tá cuimhne agam ar an droich-íde thug mé dhuit, & gur dhíbir mé as an tigh thú. Tá an-bhrón agus dearg-náire orm um an nídh sin anois & bhí go minic ó shoin. Iar- raim maitheamhnas ort ó mo chroidhe amach. Is tusa d'fhuasgáil m'ingheana anocht ó chontabhairt bháis —” “Ná habhair sin, a dhuine. Bhí na buachaillí uilig ann —” “Deirim leat gur tusa amháin d'fhuasgail m'in- gheana, & is tusa thug stiúradh agus uchtach do na buachaillibh eile — agus ní'l mé dá lochtadh iad-san : is breagh fearamhail na buachaillí iad — leis an gcapall féin d'fhuasgailt. Chán i n-aisge d'fhoghluim tú céard na luinge. Ta an chlisteacht leat. Tá cuimhne agam, mur bhfuil agat-sa, ar an ghnó a bhí agat liom an oidhche úd anuraidh. B'fhéidir gur athruigh d'aigne ar an gceist ó shoin. Má d'athruigh, ná bíodh focal eile fá dtaoibh dé, acht tabhair maitheamhnas damh ar an droch-úsáid thug mé dhuit, & béimíd i n-ár gcáirdibh araon. Acht má's rud é go bhfuil fonn ort fós mo inghean-sa a phósadh, ní chuirfidh mise bac nó barradh, staon nó stad ort, & bhéaraidh mé mo bheannacht daoibh araoin — 'sé sin, má tá Meadhbha bhocht toileamhail.” Bhí Seaghán Mór corraighthe go mór, & thuit na deora go fras anuas leis. Rug mé greim láimhe air, & thug mé míle buidheachas dó. Chár imthigh mé ó'n tigh an oidhche sin. Chuaidh mé in mo luinge tamall, acht chár chodluigh mé néal agus bhí mé ar mo chois go luath ar maidin. Mhothuigh mé Mheadhbha 'sa' gharrdha léithe féin, agus chuaidh mé i n-a haircis. Ní'l mé ar tí innsint daoibh goidé dubhairt mé léithe nó goidé dubhairt sise liom; acht snaidhmeadh an cleamhnas an lá sin, agus pósadh sinn i gcionn coichthighise i n-a dhiaidh. Rinne Seaghán Mór a dhíthcheall orm an fhairrge a thabhairt suas & fuireacht leisean & a dhul i bhfeidhil an tsiopa; acht bhí sean-dáimh agam do'n uisge & táim ag stiúradh mo bháirc go fóill. D'fhan Meadhbha le n-a hathair, acht amháin cor-uair tugann sí cúrsa liom-sa. Caithim-se gearr-chuid dem' shaoghal i dtigh m'athar-chéile, & tá fáilte & fiche romhaim dólamh. Thug Seaghán suas a sheóiníneacht go mór. Sgar na daoine uaisle — 'sé sin, na seóiníní — uaidh ó rug mise fúm ann, agus cuireann sé teas in mo chroidhe nuair a bhíom i n-a bhfochair & é i n-a shuidhe cois na teineadh ag spreagadh na Gaedhilge liom, & an dream óg thart thimchioll orainn & cluasa chomh fada le hasal orra ag éisteacht linn. Ní baoghal ná go mbéidh spiorad na nGaedheal ionnta, agus go ngabhfaidh siad a bpáirt i n-obair ar bith a bhéas rompa ar son tíre & teagan. Cú Uladh
19 Dawson Street, Dublin 2
D02 HH58 +353 1 676 2570 info@ria.ie
Cookie Use
Website developed by Niall O'Leary Services
