Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main">An Dá Éirinn</title><author><name type="main">Feargus Finn-Bhéil</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">CS1901_11_30_600</note>
                         <note type="L">600</note>
                         <note type="B">1901</note>
                         <note type="C">Prós</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2016</date><idno>CS1901_11_30_600</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><biblStruct><analytic><author>Feargus Finn-Bhéil</author><title>An Dá Éirinn</title></analytic><monogr>
					<title level="j">An Claidheamh Soluis</title><imprint><publisher>An Claidheamh Soluis</publisher><date>1901</date></imprint>
 </monogr> </biblStruct></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p>
<lb n="1"/><span>An Claidheamh Soluis</span></p>
<lb n="2"/>
<lb n="3"/><p><span>Áth-Cliath, Samhain 30, 1901.</span></p>
<lb n="4"/>
<lb n="5"/><p><span>Is bocht linn a lán eile Sgéalta bheith le n-innsint</span>
<lb n="6"/><span>againn, agus gan áit le na gcur.</span></p>
<lb n="7"/>
<lb n="8"/><p><span>An Dá Éirinn.</span></p>
<lb n="9"/>
<lb n="10"/><p><span>Tá dhá Éirinn againn fá láthair san Oileán so, Éire</span>
<lb n="11"/><span>na nGaedheal, agus Éire na mBéarlóirí.  Comhnuigheann</span>
<lb n="12"/><span>furmhór na mBéarlóirí amach fá an tuaith ins an áit a</span>
<lb n="13"/><span>labharthar an Ghaedhilg go coitcheannta anois, agus tá siad</span>
<lb n="14"/><span>ag iarraidh na Gaedhilge (anam na tíre) do chur chum</span>
<lb n="15"/><span>báis.  Tá sagairt, agus dlightheórí orra, máighistirí sgoile</span>
<lb n="16"/><span>agus baill feise, lucht cleasuidheachta agus daoine galánta,</span>
<lb n="17"/><span>a bhfuil siopaí aca, agus ar a dtugtar Seóiníní go minic.</span>
<lb n="18"/><span>Is fíor-chórr-dhuine de mhuinntir Sheóinín seo, a bhfuil</span>
<lb n="19"/><span>broid ann steamar maitheasa a dhéanamh acht ag úta-</span>
<lb n="20"/><span>máil leis, i n-aineólas ó bhliadhain go bliadhain mar</span>
<lb n="21"/><span>bhéadh an cláiríneach ar stóilín.  Tá an teanga Ghaedh-</span>
<lb n="22"/><span>ilge aige, acht an spioraid Ghallda, agus mar nach bhfuil</span>
<lb n="23"/><span>ann mórán a dhéanamh ar a aghaidh féin, ná as féin,</span>
<lb n="24"/><span>caithfidh sé, ar nós an pháisde aithris a dhéanamh ar dhuine</span>
<lb n="25"/><span>éigin eile.  Níl amhras ar bith aige nach hé an Sasanach</span>
<lb n="26"/><span>agus an Béarlóir an fear is fearr fá an domhan, agus ní'l</span>
<lb n="27"/><span>meas trumpa gan teangaidh aige ar aon Ghaedhilgeóir</span>
<lb n="28"/><span>Gaedhealach.  Ní dóigh linn, ar a shon sain, gurab iad so is</span>
<lb n="29"/><span>cionntach ar fad, cidh gurab iad díogh na bhfear iad,</span>
<lb n="30"/><span>mar nach bhfuaireadar an t-oideachas a thuigfidís, agus</span>
<lb n="31"/><span>dalladh an mheabhair a bhí ionnta nuair bhíodar ar sgoil,</span>
<lb n="32"/><span>agus an chuid aca ar eirigh leó gan a ndalladh, ní raibh aon</span>
<lb n="33"/><span>tsuim aca ó nádúr ins an sgéal a hinnseadh dhóibh.  Sin</span>
<lb n="34"/><span>iad an dream atá ag iarraidh sinn a dhéanamh níos</span>
<lb n="35"/><span>Gallda ná an Gall féin.</span></p>
<lb n="36"/>
<lb n="37"/><p><span>Féach an dream eile anois.  Bhéarfaidís na céadta</span>
<lb n="38"/><span>acht an oiread Gaedhilge bheith aca, agus tá ag an nGaedhil-</span>
<lb n="39"/><span>geóir is suathraigh agus is boichte i n-Éirinn.  Tá a bhfurmhór</span>
<lb n="40"/><span>n-a gcomhnuidhe ins na bailtibh móra, acht nuair bhíos an</span>
<lb n="41"/><span>t-am aca tugann siad ruathar amach fá thír na Gaedhilge</span>
<lb n="42"/><span>ag iarraidh na Gall-Gaedhil atá annsin a athrughadh ar</span>
<lb n="43"/><span>dheágh-staid.  Dhá mbéidís thuas i nDún na nGall, nó</span>
<lb n="44"/><span>thiar i gConnamara, nuair bhí Sasanaigh bradacha de</span>
<lb n="45"/><span>bhallaibh feise ag labhairt an Bhéarla ruaigfidís na</span>
<lb n="46"/><span>tútacáin shalacha amach as an bparáiste le cith clocha.</span></p>
<lb n="47"/>
<lb n="48"/><p><span>Sin iad an dá dhream atá againn anois, gach dream</span>
<lb n="49"/><span>aca ag iarraidh na teangan atá ag an dream eile</span>
<lb n="50"/><span>d'fhaghail.  Níl aon amhras nach gcaithfear teanna agus</span>
<lb n="51"/><span>fógra a chur leis an obair ar thaoibh na nGaedheal.  Ní</span>
<lb n="52"/><span>bheadh buillí ion-cháinte ar uairibh, acht dhá ndéanfadh</span>
<lb n="53"/><span>beart ar bith eile gnó, níl buillí ionmholta.  Is mór an</span>
<lb n="54"/><span>aicíd atá le leigheas, agus ní mór an phurgáid bheith dhá</span>
<lb n="55"/><span>réir.  Nuair bhíos an aicíd glic (mar bhíos sí nuair siad</span>
<lb n="56"/><span>ar gcáirde tá ar seachmall) ní fuláir dhúinn a bheith</span>
<lb n="57"/><span>glic agus gan claonadh mar gheall ar iad a bheith 'na</span>
<lb n="58"/><span>gcáirdibh.  Cé hé fíor-chara na teangan?  An té a</span>
<lb n="59"/><span>chuirfeas obair na teangan i dtosach ar gach obair-</span>
<lb n="60"/><span>náisiúnta eile.  Sin é amháin an fíor-chara, agus is iomdha</span>
<lb n="61"/><span>ball de'n Chonnradh againn nach bhfuil sáthach dílis fós.</span>
<lb n="62"/><span>Tá sé chomh maith dhóibh, i n-ainm Dé, crudh chur i na</span>
<lb n="63"/><span>thosach, agus obair na teangan a chur i dtosach ar obair ar</span>
<lb n="64"/><span>bith eile.  “Anom tire a teanga.”</span></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

An Dá Éirinn

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

An Dá Éirinn

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
