Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main">Cúrsaidhe an tSaoghail - Díth Crann i nÉirinn</title><author><name type="main">Cú Uladh</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">CS1901_10_12_481</note>
                         <note type="L">481</note>
                         <note type="B">1901</note>
                         <note type="C">Prós</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2016</date><idno>CS1901_10_12_481</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><biblStruct><analytic><author>Cú Uladh</author><title>Cúrsaidhe an tSaoghail - Díth Crann i nÉirinn</title></analytic><monogr>
					<title level="j">An Claidheamh Soluis</title><imprint><publisher>An Claidheamh Soluis</publisher><date>1901</date></imprint>
 </monogr> </biblStruct></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p>
<lb n="1"/><span>Cúrsaidhe an tSaoghail</span></p>
<lb n="2"/>
<lb n="3"/><p><span>Díth Crann i nÉirinn</span></p>
<lb n="4"/>
<lb n="5"/><p><span>Tá i bhfad níos lugha crann i nÉirinn ná tá i Sasana</span>
<lb n="6"/><span>nó i nAlbain, siúd is nach adhmadach na tíortha iad</span>
<lb n="7"/><span>siúd i bhfarraidh is mórán tíortha ar dhruim talmhan.</span>
<lb n="8"/><span>Ní'l acht acra go leith 'sa' chéad faoi fhás adhmaid i</span>
<lb n="9"/><span>nÉirinn agus tá 5.1 'sa' cheud i Sasana agus 4.5 i nAlbain</span>
<lb n="10"/><span>agus 3.8 'sa' chéad i mBreatain Bhig.  Ní'l acht fá thuairim</span>
<lb n="11"/><span>trí chéad míle acra talmhan i nÉirinn uile fá chrannaibh,</span>
<lb n="12"/><span>siúd is go n-abair lucht eólais go bhfuil 2,000,000 acra</span>
<lb n="13"/><span>talmhan i nÉirinn 'n-a luighe bán ar ar bhfhéidir adhmad</span>
<lb n="14"/><span>maith do thógbháil.</span></p>
<lb n="15"/>
<lb n="16"/><p><span>Anois is tairbheach an barra adhmad do thír in-a</span>
<lb n="17"/><span>bhfásann sé.  Díoltar naoi milliún púnt 'sa' bhliadhain</span>
<lb n="18"/><span>ar adhmad a bheirtear isteach sna tíorthaibh seo, agus ní</span>
<lb n="19"/><span>barraidheacht a rádh go ndíoltar milliún de seo as</span>
<lb n="20"/><span>Éirinn.  Ní féidir fós buntáiste do thír as a gcuid</span>
<lb n="21"/><span>adhmaid, do thomhas as luach an adhmaid.  Tá dhá shochar</span>
<lb n="22"/><span>do thír as a fás adhmaid nach dtigeann isteach sa' luach</span>
<lb n="23"/><span>ar chor ar bith.  (1) Leasuigheann fás adhmaid nó fora-</span>
<lb n="24"/><span>oise, síon no aimsear na tíre.  Tirmigheann crainn an</span>
<lb n="25"/><span>talamh mar cheapann siad cuid de'n bháisdigh ag teacht</span>
<lb n="26"/><span>anuas agus coimhéadann siad greim uirri go ndéantar</span>
<lb n="27"/><span>gal-uisge dí arís agus ní thuiteann sí ar an talamh ar chor ar</span>
<lb n="28"/><span>bith. Rud eile fós, déanann na crainn sgiath fearthaine</span>
<lb n="29"/><span>agus sgáil doininne do na heallaighibh agus na mion-eallaighibh ag</span>
<lb n="30"/><span>ingilt, go sonradhach 'sa' gheimhreadh.  (2) An darna sochar</span>
<lb n="31"/><span>thigeas as adhmad, go leanann ceírde adhmadacha do'n</span>
<lb n="32"/><span>fhás adhmaid.  Ag an Taisbeántas Eadarnáisiúnta</span>
<lb n="33"/><span>atá anois ann i nGlaschú tá bothanna ag mórán náisiún</span>
<lb n="34"/><span>agus cineadh ag cur a ngnótha dúthchasach ós comhair an</span>
<lb n="35"/><span>tsaoghail, agus 'tchítear annsoin gur ar feabhas atá gach</span>
<lb n="36"/><span>uile chinéal ceírde adhmaid ins na tíorthaibh in a bhfuil</span>
<lb n="37"/><span>foraoise adhmaid mar tá an Rusach, Canada agus an</span>
<lb n="38"/><span>Astráil Theas.  Ar an taobh eile is suarach laimh-dhéan-</span>
<lb n="39"/><span>túsa adhmaid atá i mboth na hÉireann mar nach bhfuil</span>
<lb n="40"/><span>ionnta acht bréagána agus beagán breacadh adhmaid.</span></p>
<lb n="41"/>
<lb n="42"/><p><span>Is iontuighthe as an méid dubhras cheana go mbudh</span>
<lb n="43"/><span>sona, socharach an obair do'n tír seo tuilleadh crann</span>
<lb n="44"/><span>do shuidheadh innti.  Cionnus is féidir linn an obair</span>
<lb n="45"/><span>seo do dhéanamh?  San cheud áit, is féidir le fear ar</span>
<lb n="46"/><span>bith ag a bhfuil cuibhreann talmhan crainn do shuidheadh</span>
<lb n="47"/><span>nó do chur, agus más talamh é gurab tairbhighe barr eile</span>
<lb n="48"/><span>do thógbháil as, is féidir go minic imealbhord de</span>
<lb n="49"/><span>chrannaibh do chur ann gan dochar do'n tsíol-bharr.</span>
<lb n="50"/><span>Acht ní chuirfear foraoise ar ais in Éirinn muna nglac-</span>
<lb n="51"/><span>faidh Ceannas na tíre nó Buird phuiblidheacha i láimh a</span>
<lb n="52"/><span>dhéanamh.</span></p>
<lb n="53"/>
<lb n="54"/><p><span>Sílim go bhfuil dligheadh ag na Comhairlíbh Condae</span>
<lb n="55"/><span>talamh do cheannach nó d'fhosdughadh agus adhmad do thóg-</span>
<lb n="56"/><span>bháil ann, agus ní fios damh dóigh is fearr in-a dtiocfadh</span>
<lb n="57"/><span>leó an tír do leasughadh.  Bímís ag a mbrosdughadh</span>
<lb n="58"/><span>um an nidh seo, agus Bórd an talamh-shaothair comh maith</span>
<lb n="59"/><span>leis sin, óir dlighthear do'n Bhórd sin an obair chéadna</span>
<lb n="60"/><span>do ghlacadh i láimh.</span></p>
<lb n="61"/>
<lb n="62"/><p><span>Focal eile fós.  Tá cleachtadh ag daoinibh i n-aitibh</span>
<lb n="63"/><span>éigin i nÉirinn mion-chrainn do ghoid agus a thabhairt leó</span>
<lb n="64"/><span>amhail is dá mbudh leó féin iad.  Anois ní ceart é</span>
<lb n="65"/><span>seo ar chor ar bith agus is mór an díoghbháil ghní sé.  Is</span>
<lb n="66"/><span>iomdha ubhall-ghort chonnacas millte le mo linn féin</span>
<lb n="67"/><span>de bhrigh gur ghoid na comhursanna, an t-aos óg go</span>
<lb n="68"/><span>sonradhach, na hubhla.  Ní'l aon fáth gur ceart ubhla</span>
<lb n="69"/><span>no adhmad do ghoid tar airgead no eallaigh agus ba chóir</span>
<lb n="70"/><span>duine ar bith do-chífí ag goid na neidthe seo a chur sa'</span>
<lb n="71"/><span>charchar gan cháirde lae.</span></p>
<lb n="72"/>
<lb n="73"/><p><span>Cú Uladh</span></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Cúrsaidhe an tSaoghail - Díth Crann i nÉirinn

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Cúrsaidhe an tSaoghail - Díth Crann i nÉirinn

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
