Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main">Ar Scoil</title><author><name type="main">Diarmuid an Chaipín</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">CS1900_12_08_611</note>
                         <note type="L">611</note>
                         <note type="B">1900</note>
                         <note type="C">Prós</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2016</date><idno>CS1900_12_08_611</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><biblStruct><analytic><author>Diarmuid an Chaipín</author><title>Ar Scoil</title></analytic><monogr>
					<title level="j">An Claidheamh Soluis</title><imprint><publisher>An Claidheamh Soluis</publisher><date>1900</date></imprint>
 </monogr> </biblStruct></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p>
<lb n="1"/><span>Ar Scoil</span></p>
<lb n="2"/>
<lb n="3"/><p><span>Ta scoil bhreagh, fhairsing, aerach againne i nGort na</span>
<lb n="4"/><span>hAbhann.   Tá sí timcheall deich dtroighthe is dá fhichid</span>
<lb n="5"/><span>ar fad, cúig troighthe fichead ar leithead, agus dhá throigh</span>
<lb n="6"/><span>déag ar aoirde.  Is i mbliadhain ar dTighearna ocht</span>
<lb n="7"/><span>gcéad déag agus ceithre fichid do tógadh í.  Ar dul asteach</span>
<lb n="8"/><span>san scoil duit, do bheadh áthas ort gach nidh chomh deas</span>
<lb n="9"/><span>chomh feistighthe d'fheicsint 'na ionad féin.  Tá léar-</span>
<lb n="10"/><span>gail an Domhain ar t-aghaidh anonn ar an bhfalla agus</span>
<lb n="11"/><span>léarsgáile na roinne agus na n-iath eile ar na fallaíbh móir-</span>
<lb n="12"/><span>thimcheall.  Tá ocht gcrinlíní agus ocht suidheacháin ar an</span>
<lb n="13"/><span>úrlár ar fad na scoile, oireamhnach do dheichneabhar is</span>
<lb n="14"/><span>trí fichid scoláirí agus is gnáthach an oiread eile 'na</span>
<lb n="15"/><span>seasamh 'na rangaibh ar an úrlár ag foghluim a gceacht</span>
<lb n="16"/><span>ó n-a n-oidibh.  Tá dhá fhoradh árduighthe ann, ceann aca</span>
<lb n="17"/><span>ins an scoil agus ceann eile ins an rang-sheomra i dtaoibh</span>
<lb n="18"/><span>thiar di.  Tá simné i ngach ceann de'n scoil, agus ar leath-</span>
<lb n="19"/><span>taoibh na teineadh i gceann an tighe is sia ó'n dorus tá</span>
<lb n="20"/><span>bórd an mháighistir, agus ar an dtaobh eile de'n teinidh tá</span>
<lb n="21"/><span>Fuirm an Domhain suidhte ar chrann.  Tá sé dubhchláracha</span>
<lb n="22"/><span>ar crochadh ar na fallaibh móirthimcheall, agus dubhchlár mór</span>
<lb n="23"/><span>i n-aice suidheacháin an mháighistir chum aon cheist do</span>
<lb n="24"/><span>réidhteach os comhair na scoile go léir.</span></p>
<lb n="25"/>
<lb n="26"/><p><span>Tá an scoil suidhte ar chocáinín deas gréine; a</span>
<lb n="27"/><span>haghaidh ó dheas agus coill bheag ar an dtaobh thiar di chum</span>
<lb n="28"/><span>fosgadh do dhéanamh ó'n ngaoith adtuaidh.  Tá éirghe</span>
<lb n="29"/><span>thalaimh siar ó'n sgoul agus tuitim soir, agus mar sin bidheann</span>
<lb n="30"/><span>fána leis an lucht thigeas aniar ar maidin, agus árdán</span>
<lb n="31"/><span>i n-aghaidh na scoláirí thigeas anois; acht an té bhuaidheas</span>
<lb n="32"/><span>ar maidin cailleann sé um thráthnóna.  Mar tá an</span>
<lb n="33"/><span>Abha Bhuidhe ag rith leastíos de'n scoil, i gcaitheamh an</span>
<lb n="34"/><span>gheimhridh nuair bhíonn tuile ins an abhainn go minic,</span>
<lb n="35"/><span>caitheann na scoláirí thigeas andeas míle aistir a chur</span>
<lb n="36"/><span>orra féin ag gabháil timcheall chum an droichid, acht má</span>
<lb n="37"/><span>ghearánann na leanbhaí ar a n-aisdear deir na sean-</span>
<lb n="38"/><span>daoine leó an sean-fhocal — "Bliadhain is lá i ndiu do</span>
<lb n="39"/><span>báitheadh mo mháthair agus do bheidheadh sí timcheall o shoin."</span></p>
<lb n="40"/>
<lb n="41"/><p><span>Is breagh an radharc atá le fághail ó'n scoil so.</span>
<lb n="42"/><span>Feiceann tú ó thuaidh uait Beanna Beóla i gConnamara</span>
<lb n="43"/><span>agus ar a dtaobh so dhíobh oileáin Árann mar bheidís ag</span>
<lb n="44"/><span>éirghe aníos as an Muir Bháin.  Féach annsúd thiar mar</span>
<lb n="45"/><span>a n-éirgheann Faill an Iolair os cionn an chuain, agus</span>
<lb n="46"/><span>Caisleán Tighe an Iarla suidhte ar a bhárr, agus annsúd</span>
<lb n="47"/><span>thoir chíonn tú na Gáidhle ag árdach a gceann go modh</span>
<lb n="48"/><span>mharach os cionn an Máighe Órdha agus thuaidh dhá mhíle uait</span>
<lb n="49"/><span>tá Loch na Scairteán, agus má tá dúil i n-iasgaireacht nó</span>
<lb n="50"/><span>i bhfiadhaigheacht agat, sin í an áit gur féidir leat tu</span>
<lb n="51"/><span>féin do shásamh; theas idir thu agus an ghrian chífir Dhá Chich</span>
<lb n="52"/><span>Danann ar a bhfuil trácht go minic i stair ársaidh na</span>
<lb n="53"/><span>hÉireann.</span></p>
<lb n="54"/>
<lb n="55"/><p><span>Is 'mó cruaidh-cheist do réidhtigheas annso i laetheann-</span>
<lb n="56"/><span>taibh m'óige agus is 'mó cleas aithleóirthe rinneadh ann a</span>
<lb n="57"/><span>gan fhios do'n Mhaighistir acht tá sean-fhocal air nach</span>
<lb n="58"/><span>féidir ceann críonna do chur ar cholainn óig.</span></p>
<lb n="59"/>
<lb n="60"/><p><span>Diarmuid an Chaipín</span></p>
<lb n="61"/>
<lb n="62"/><p><span>A Fhir an Chlaidhimh,</span>
<lb n="63"/><span>Táim ag cur chugat anois an t-alt so ar mhaithe</span>
<lb n="64"/><span>leis an aos óg atá ar intinn Gaedhilg d'fhoghluim ins</span>
<lb n="65"/><span>na sgoileannaibh.  Do bhíos le déidheanaighe ag léigheadh</span>
<lb n="66"/><span>leabhairín do thráchtas ar an slighe mhúintear teang-</span>
<lb n="67"/><span>thacha iasachda san Roinn Eórpa, agus ní fhuil ins an alt so</span>
<lb n="68"/><span>acht iarracht beag chum an tslighe sin do leanamhaint.</span>
<lb n="69"/><span>Is é mo thuairim má léigheann scoláirí an ceacht so, go</span>
<lb n="70"/><span>múinfidhe mórán Gaedhilge thríd, agus leis sin is dóigh liom</span>
<lb n="71"/><span>gurab í an tslighe is giorra agus is fearr chum Gaedhilge</span>
<lb n="72"/><span>do mhúineadh agus d'fhoghluim.  Táim beartuighthe air so do</span>
<lb n="73"/><span>leanamhaint suas, agus a naoi no a deich do pháipéaraibh</span>
<lb n="74"/><span>eile do chur chughat.</span></p>
<lb n="75"/>
<lb n="76"/><p><span>Diarmuid an Chaipín</span></p>
<lb n="77"/>
<lb n="78"/><p><span><Béidh fáilte roimh do chuid pháipéar a "Dhiarmuid</span>
<lb n="79"/><span>an Chaipín," a chara.  Tá súil againne go ndéanfaidh</span>
<lb n="80"/><span>ar n-oidí ins na Ceantaraibh Gaedhealacha rud ort-sa,</span>
<lb n="81"/><span>agus eólas a gceantar do mhúineadh do'n aos óg i dteanta</span>
<lb n="82"/><span>na Gaedhilge.  Chualamar féin fear ag rádh, "Bhíos i</span>
<lb n="83"/><span>Midleton indiu," "Bhuail sé umam i mBlackpool," agus</span>
<lb n="84"/><span>a leithéidí.  Is gránda an nós é sin, agus gan áit san</span>
<lb n="85"/><span>gceantar sain gan ainm breágh slachtmhar Gaedhilge</span>
<lb n="86"/><span>air. - F. an Chl.></span></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Ar Scoil

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Ar Scoil

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
