Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main">Beacha Meala (VI) - Sochar an Imidil</title><author><name type="main">P. Ó S.</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">CS1900_11_10_547</note>
                         <note type="L">547</note>
                         <note type="B">1900</note>
                         <note type="C">Prós</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2016</date><idno>CS1900_11_10_547</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><biblStruct><analytic><author>P. Ó S.</author><title>Beacha Meala (VI) - Sochar an Imidil</title></analytic><monogr>
					<title level="j">An Claidheamh Soluis</title><imprint><publisher>An Claidheamh Soluis</publisher><date>1900</date></imprint>
 </monogr> </biblStruct></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p>
<lb n="1"/><span>BEACHA MEALA (VI) - SOCHAR AN IMIDIL</span></p>
<lb n="2"/>
<lb n="3"/><p><span>Tráchtfamíd anois ar an t-sochar nó an d-tairbhe is</span>
<lb n="4"/><span>féidir do bhuaint as corcóig adhmuid.  Ó phúnt go deich</span>
<lb n="5"/><span>sgillinge fichead - do réir an t-sóird adhmada de a</span>
<lb n="6"/><span>n-duentar í - is seadh luach corcóige agus na h-úirlise a</span>
<lb n="7"/><span>bhuineann léi.  Gheobhaidh gach duine a chomhnuigheann</span>
<lb n="8"/><span>i g-ceanntar teanntuighthe ó'n m-Bórd-san corcóg ar</span>
<lb n="9"/><span>cáirde bliadhna, i g-cás ná beidh air an t-airgead a íoc</span>
<lb n="10"/><span>arís go m-beidh a chuid meala díolta aige.  Tá aithne</span>
<lb n="11"/><span>againne ar fhear san áit seo do thóg ceann i bh-Fóghmhar</span>
<lb n="12"/><span>1899, agus bhí cheithre fichid púnt meala díolta aisti aige</span>
<lb n="13"/><span>nuair do tháinig glaodhach ó'n m-Bórd ar an airgiod.</span>
<lb n="14"/><span>Sé sin le rádh, go raibh an "Bhréidín 'sa luaich" go fíor</span>
<lb n="15"/><span>aige - agus roinnt mhaith airgid ós a chionn - i ndeire na</span>
<lb n="16"/><span>bliadhna.  As so amach, sé costus bliadhantamhail ghléis</span>
<lb n="17"/><span>na corcóige úd sé sgillinge.  Chídhfear anois, má ritheann</span>
<lb n="18"/><span>léi, ar foghnamh, go m-beidh suas le dhá phúnt gach</span>
<lb n="19"/><span>bliadhain aige mar shochar chum díol as a chuid trioblóide.</span></p>
<lb n="20"/>
<lb n="21"/><p><span>Agus go deimhin ní foláir dúinn a admháil go</span>
<lb n="22"/><span>m-beidh trioblóid go leor i d-tosach aige uaithi: is</span>
<lb n="23"/><span>minic a bheidh pus cam air, súil dhúnta, leath-phluc, no</span>
<lb n="24"/><span>cluas tinn aige - agus b'fhéidir nach aon ghuidhe fhóghanta</span>
<lb n="25"/><span>bheidh ár ndiadh na ar uairibh leis aige.  Acht cuimhnighidh</span>
<lb n="26"/><span>ná "fachtar bainne bruithe gan iarball fliuch," agus gur</span>
<lb n="27"/><span>"ó scoil na fulainge do thigeann na scoláirí is fogh-</span>
<lb n="28"/><span>lumtha."  D'éis saesúir nó dhó do thabhairt i bhfeighil na</span>
<lb n="29"/><span>mbeach, cuirfidh sé aithne ortha, agus iad air; deunfaid</span>
<lb n="30"/><span>siad múintireas le chéile, i g-cás muna m-béidh sé</span>
<lb n="31"/><span>tuathalach no ní-chíosach, go bhfeicfir ag snámhadh ar a</span>
<lb n="32"/><span>lámhaibh agus ar a aghaidh iad gan é do chealgadh.</span></p>
<lb n="33"/>
<lb n="34"/><p><span>Is gnáthach leo bheith bagarthach nó crosdáltha i d-teas</span>
<lb n="35"/><span>an t-saesiúir nó i ndeire na bliadhna nuair do bhímíd ar tí</span>
<lb n="36"/><span>na meala do bhuaint díobh.  Ní misde do'n tosnóir, na</span>
<lb n="37"/><span>thaobh san, "biorán suain" do chur ionnta.  Faghadh</span>
<lb n="38"/><span>sé píosa eudaigh do chlúdochaidh na frámaidhe, agus fliuchadh</span>
<lb n="39"/><span>sé le coimheasgar d'uisge agus de charboluic é - leath</span>
<lb n="40"/><span>ghoine carboluice i bpiúnt uisge - agus leathadh sé ar na</span>
<lb n="41"/><span>frámaidhe é d'éis ná fállainge do thógaint díobh.</span>
<lb n="42"/><span>Nuair raghaidh boluithe na carboluice fé shrónaibh na</span>
<lb n="43"/><span>mbeach, righfid siad go dian chum na meala, agus líonfaidh</span>
<lb n="44"/><span>siad a mbuilg di.  Ó san amach beidh gach beach chómh</span>
<lb n="45"/><span>macánta le h-uan, óir ní chealgfuidh beach choidhche duine</span>
<lb n="46"/><span>an fhaid a bheidheas a bholg lán.  Is féidir iad do chur</span>
<lb n="47"/><span>chum suain leis, le deatach do shéideadh isteach san</span>
<lb n="48"/><span>chorcóig, agus tá áise, ar a d-tugthar an deatachóir, chum</span>
<lb n="49"/><span>seo do dheunadh i measg úirlise gach corcóige.  Nuair</span>
<lb n="50"/><span>do bhídheann mná uaisle á láimhseáil, is gnáthach leo</span>
<lb n="51"/><span>scáil d'eudach sgragaighthe do bheith ar an aghaidh aca, agus</span>
<lb n="52"/><span>phéire lámhnuidhe beith ortha.</span></p>
<lb n="53"/>
<lb n="54"/><p><span>Deunann an úirlis oibre gnó fichead corcóig chómh</span>
<lb n="55"/><span>maith agus dheunfadh sé gnó aon chinn amháin.  Ar an</span>
<lb n="56"/><span>adhbhar san budh bhúntáisteamhla do dhuine roint mhaith</span>
<lb n="57"/><span>dhíobh do bheith aige ná uimhir bheag.  'San am cheudna</span>
<lb n="58"/><span>ní fheudfadh sé thar oiread áirighthe do choiméad, óir</span>
<lb n="59"/><span>ins an g-ceud áit, ní bheadh caoi aige ar aire cheart</span>
<lb n="60"/><span>do thabhairt dóibh; 'san dara h-áit, bfhéidir ná feudfadh</span>
<lb n="61"/><span>sé díoluigheacht d'fághail ar mhórán meala; agus ins an</span>
<lb n="62"/><span>treas áit is minic ná bídheann an ball farsuing go</span>
<lb n="63"/><span>leor, ná an sgeith meala radhaiseamhail a n-dóthain</span>
<lb n="64"/><span>chum mórán corcóg do líonadh cuir i g-cás go bhfeudfadh</span>
<lb n="65"/><span>fiche "stoc" mil na próiste do chnuasadh, is follusach</span>
<lb n="66"/><span>go n-deunfadh deich gcinn eile níos mó díoghbhála ná</span>
<lb n="67"/><span>maitheasa.  Tá fios againne ar áit i n-ar dhéin trí</span>
<lb n="68"/><span>stoic - sin a raibh ann - an oiread meala a's do dhéin</span>
<lb n="69"/><span>seacht g-cinn in áit eile in a raibh mórán corcóg.</span></p>
<lb n="70"/>
<lb n="71"/><p><span>Seo anois críoch ár sgéil ar na beachaibh.  Tá súil</span>
<lb n="72"/><span>againn nár sgríobhamar in aistear.  Do thaisbeánamar</span>
<lb n="73"/><span>go bhfuil sé i g-cumas gach fir tighe naoi nó deich de</span></p>
</div>
<pb n="548"/>
<div><lb n="74"/><p><span>phúntaibh sa mbliadhain do bhuaint asta, agus is mór an</span>
<lb n="75"/><span>cúmpórd do thabharfadh an t-ádhmhar so i dtigh fhir bhoicht</span>
<lb n="76"/><span>i rith na bliadhna.  Má's mian le lín-tighe dul chum</span>
<lb n="77"/><span>cinn ní foláir dóibh, ar nós na m-beach, gach nóimit do</span>
<lb n="78"/><span>chur chum críche; mar iad, gach beagán do chur i dtaisge.</span>
<lb n="79"/><span>An bhfuil fonn orainn Éire bhocht do dhul ar aghaidh?</span>
<lb n="80"/><span>Má tá deunaimís, mar dheunaid na beacha, gach fear,</span>
<lb n="81"/><span>bean agus páisde dínn gan tnúth, gan tormus, an gnó</span>
<lb n="82"/><span>do thug Dia do gach duine dhínn le deunadh.  Muna</span>
<lb n="83"/><span>n-deunamaid mar seo - má dheunamaid feasda, mar</span>
<lb n="84"/><span>bhíomar foraor! ag deunadh le fad roimhe-se - Cuid</span>
<lb n="85"/><span>againn ag stracadh siar, agus cuid againn ag stracadh</span>
<lb n="86"/><span>soir, beidh an bhreith tharcuisneamhail do thabharfaidh</span>
<lb n="87"/><span>náisiúin an domhain gan amhras orainn tuillte againn.</span></p>
<lb n="88"/>
<lb n="89"/><p><span>Sí sin -</span></p>
<lb n="90"/>
<lb n="91"/><p><span>"Truaigh gan taise chuca"</span></p>
<lb n="92"/>
<lb n="93"/><p><span>Pádruig Ó Séaghdha (Gleann garbh)</span>
<lb n="94"/><span>Seagan Ó Seághdha (Doire an chairn)</span></p>
<lb n="95"/>
<lb n="96"/><p><span>Nótaidhe</span></p>
<lb n="97"/>
<lb n="98"/><p><span>sochar an imidil, profit of the industry</span></p>
<lb n="99"/>
<lb n="100"/><p><span>Bórd na g-ceanntar teanntuighthe, Congested Dis-</span>
<lb n="101"/><span>tricts Board</span></p>
<lb n="102"/>
<lb n="103"/><p><span>tuathalach nó mí-chíosach, awkward or ill-tempered</span></p>
<lb n="104"/>
<lb n="105"/><p><span>ag snámhadh ar a lámhaibh, creeping over his hands</span></p>
<lb n="106"/>
<lb n="107"/><p><span>carboluic, carbolic acid</span></p>
<lb n="108"/>
<lb n="109"/><p><span>áise ar a d-tugthar an datachóir, a handy thing</span>
<lb n="110"/><span>called the smoker</span></p>
<lb n="111"/>
<lb n="112"/><p><span>scáil d'eudach sgraguighthe, a veil of transparent</span>
<lb n="113"/><span>cloth</span></p>
<lb n="114"/>
<lb n="115"/><p><span>ní bheidheadh caoi aige, he may not have opportunity</span>
<lb n="116"/><span>or leisure</span></p>
<lb n="117"/>
<lb n="118"/><p><span>nár sgríobhamar in aistear, that we wrote not in vain</span></p>
<lb n="119"/>
<lb n="120"/><p><span>ádhmhar, a little - generally a lucky litte</span></p>
<lb n="121"/>
<lb n="122"/><p><span>lín-tighe, a household; a family</span></p>
<lb n="123"/>
<lb n="124"/><p><span>gan tnúth, gan tormus, without envy or sulkiness</span></p>
<lb n="125"/>
<lb n="126"/><p><span>truagh gan taise, wretchedness without relief</span></p>
<lb n="127"/>
<lb n="128"/><p><span>P. Ó S.</span></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Beacha Meala (VI) - Sochar an Imidil

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Beacha Meala (VI) - Sochar an Imidil

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
