Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main">Cúrsaidhe an tSaoghail - Tar Lear</title><author><name type="main">Conán Maol</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">CS1900_11_03_529</note>
                         <note type="L">529</note>
                         <note type="B">1900</note>
                         <note type="C">Prós</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2016</date><idno>CS1900_11_03_529</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><biblStruct><analytic><author>Conán Maol</author><title>Cúrsaidhe an tSaoghail - Tar Lear</title></analytic><monogr>
					<title level="j">An Claidheamh Soluis</title><imprint><publisher>An Claidheamh Soluis</publisher><date>1900</date></imprint>
 </monogr> </biblStruct></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p>
<lb n="1"/><span>Cúrsaidhe an tSaoghail</span></p>
<lb n="2"/>
<lb n="3"/><p><span>Tar Lear</span></p>
<lb n="4"/>
<lb n="5"/><p><span>Nách iongantach an sgéal é.  Tá na Bóraigh ag</span>
<lb n="6"/><span>gabháil do chosaibh i Seaghan, i n-aindeóin Mhurchadha an</span>
<lb n="7"/><span>Tóiteáin.  Chonách géar sain ar Sheaghán, adéarfair,</span>
<lb n="8"/><span>agus "fán ghéanna an oileáin" ar Mhurchadh.  Ceapaim</span>
<lb n="9"/><span>nách mar sin do labhrann an Bórach i n-aon chor.  Ní</span>
<lb n="10"/><span>fhuil uain aige ar mhionna 'ná madhm do thabhairt, mar</span>
<lb n="11"/><span>tá sé ro-ghnóthach ag leanamhaint na ndóighteóirí, agus gibé</span>
<lb n="12"/><span>áit go mbuailid siad leis cuireann sé piléar thríotha.</span>
<lb n="13"/><span>Chonnac leitir 'sa pháipéar ó mhnaoi uasail i Bhepener</span>
<lb n="14"/><span>agus deir sí go bhfuil an Saor Stát 'na charnaibh cnámh agus</span>
<lb n="15"/><span>luaithe.  Bhuaileadar isteach i dtrucaill í i lár na</span>
<lb n="16"/><span>hoidhche, í féin agus a cailín beag, gan biadh gan deoch, agus do</span>
<lb n="17"/><span>sheóladar í dá fhichead míle as an mbaile úd.  D'innis</span>
<lb n="18"/><span>an tiománaidhe dhi gurab é fáth an turuis go raibh De</span>
<lb n="19"/><span>Bhet ag teacht ortha, agus go raibh eagla ar na Sasanachaibh</span>
<lb n="20"/><span>go dtabharfadh sí rún dó.  Táid na Sasanaigh ag</span>
<lb n="21"/><span>fuadach na ngarsún agus 'gá gcur tar teórainn go tír na</span>
<lb n="22"/><span>mBasútí, mar deir siad go bhfuil na garsúin go</span>
<lb n="23"/><span>haicillidhe chum lámhach agus go gcabhróchadaois le De Bhet.</span>
<lb n="24"/><span>Tá chrith cos ortha roimh an fhear seo.  Ní fios dóibh cá</span>
<lb n="25"/><span>mbuailfidh sé leó.  Ins an áit nách bhfuil coinne leis</span>
<lb n="26"/><span>sin é díreach an áit go mbíonn sé.  Bhiadh sé annso</span>
<lb n="27"/><span>um thráthnóna agus na Sasanaigh ag faire air, acht</span>
<lb n="28"/><span>ar maidin i mbáireach bhuailfeadh sé buille trom</span>
<lb n="29"/><span>éigin fiche míle ó bhaile.  Is cosmhail é le fiolar.</span>
<lb n="30"/><span>Thug Barton iarracht fá Dhe Bhet i dtosach na seacht-</span>
<lb n="31"/><span>mhaine.  Sgaip sé na Bóraigh, adeir Roberts, acht</span>
<lb n="32"/><span>deir sé go bhfuil aithreachas air gur chaill Barton</span>
<lb n="33"/><span>trí fichid fear.  Trí fichid míle as an áit úd, cois</span>
<lb n="34"/><span>Philipolis, sul a raibh an ghrian lá'r na bháireach go</span>
<lb n="35"/><span>hárd 'sa spéir bhuail cheithre fichid marcach amach ar</span>
<lb n="36"/><span>lorg Borach.  D'éirigh De Bhet as an machaire rómpa.</span>
<lb n="37"/><span>D'fhill móirsheisear aca agus sgéan 'na radharc.  Ní fhuil</span>
<lb n="38"/><span>cuntus cruinn againn fós i dtaobh an bhaile sin</span>
<lb n="39"/><span>Iacobsdál, acht deirthear gur thóg gaisgidhidh De Bhet</span>
<lb n="40"/><span>é, gur shíneadar an dream cosanta bhí suidhte annsúd,</span>
<lb n="41"/><span>agus go bhfuilid ag briseadh isteach go tír na Rinne.</span></p>
<lb n="42"/>
<lb n="43"/><p><span>Tá an sgéal ceudna le hinnsint i roinntibh eile ins</span>
<lb n="44"/><span>an Transbhaal.  Ghluais an Frínseach ó Charolina go</span>
<lb n="45"/><span>Heidelberg agus bhí na Bóraigh gach oidhche is ló ag briseadh</span>
<lb n="46"/><span>isteach air.  Tá Laoiseach Bota ins an gceanntar úd,</span>
<lb n="47"/><span>agus do mhill dearbhráthair dó darab ainm Hans dream</span>
<lb n="48"/><span>marcach ar an mbothar iarainn dia thoir de Phretoria.</span>
<lb n="49"/><span>Bhris sé an droichead ar a gcúl agus ar an am gcéadna</span>
<lb n="50"/><span>buaileadh 'sa n-aghaidh iad.  Theich na Sasanaigh bhochta</span>
<lb n="51"/><span>acht bhí Hans, an beitheadhach, ag feitheamh leó, agus a bhéal</span>
<lb n="52"/><span>osguilte aige.  Do thriallas trí fichid míle i gcionn</span>
<lb n="53"/><span>dhá lá, adeir Metuen na gaoithe.  Bhí Delaré sin ar</span>
<lb n="54"/><span>mo chliathán deas ar feadh na haimsire, agus do ghread sé</span>
<lb n="55"/><span>mé go dian.  Do sheasas dó nó trí uairibh acht ní</span>
<lb n="56"/><span>thabharfadh sé cath dhom.  Do chailleas cuid mhaith fear.</span>
<lb n="57"/><span>Mo náire é a Sheaghain Bhuidhe, d'éis do chuid áitimh</span>
<lb n="58"/><span>orainn le fada bhliadhantaibh nách raibh do leithéid le</span>
<lb n="59"/><span>cródhacht ar dhruim an domhain, agus féach tá dream beag</span>
<lb n="60"/><span>laoch ag sgaipeadh do shluaighte móra le bliadhain agus mí.</span>
<lb n="61"/><span>Is mithid do na Bóraigh bheith cortha anois.  Nuair do</span>
<lb n="62"/><span>thuiteann fear aca ní fhuil duine le cur i n-ionad.  Tá</span>
<lb n="63"/><span>na Sasanaigh ag sgrios an talaimh i gcómhair an</span>
<lb n="64"/><span>ghabhathair agus an ghórta do thabhairt air.  Ní ghéillfidh na</span>
<lb n="65"/><span>Boraigh faid do bheidh greim bídh agus aon piléar amháin</span>
<lb n="66"/><span>aca.  Is truaghmhéileach an sgéal é, acht ní h-éan</span>
<lb n="67"/><span>mhaitheas bheith ag caint le Seaghan, toll gan trócaire</span>
<lb n="68"/><span>is eadh é.  Tá Sasanaigh ann go ngoilleann an cogadh</span>
<lb n="69"/><span>bréan so ortha, acht ní fhuil beann 'ná toradh ag</span>
<lb n="70"/><span>sgaothairí Lunduin ar a gcuid cainte.  Is dóich leo</span>
<lb n="71"/><span>gur namhaid dóibh gach duine do chuireann 'na gcoinnibh,</span>
<lb n="72"/><span>agus gur chóir é chrochadh láithreach bonn.  Is roth liom nách</span>
<lb n="73"/><span>bhfuil cuid aca amuich ins an Afric i n-ionad na saigh-</span>
<lb n="74"/><span>diúrí, go múinfeadh an Bórach béasa dhóibh; do shíleadar</span>
<lb n="75"/><span>go mbiadh caoi aca ar chiachán do chur ortha féin le</span>
<lb n="76"/><span>béiceach, nuair do thógfaidhe Pól, acht ní fhuil an méid</span>
<lb n="77"/><span>sin mar shásamh aca.  Tá an sean-leomhan ar an</span>
<lb n="78"/><span>bhfairrge ar bórd na loinge cogaidh an "Gelderland,"</span>
<lb n="79"/><span>agus na breac-thonna ag liúghraigh timcheall air.  Ní leomh-</span>
<lb n="80"/><span>fadh na Sasanaigh méar do bhualadh air.  Tá a dhóchas</span>
<lb n="81"/><span>i nDia agus a mhuinighin as na Bóracha, mar labhrann an</span>
<lb n="82"/><span>gunna geárr go géar fós ar na machairí míne annsúd.</span></p>
<lb n="83"/>
<lb n="84"/><p><span>Conán Maol</span></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Cúrsaidhe an tSaoghail - Tar Lear

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Cúrsaidhe an tSaoghail - Tar Lear

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
