Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main">Páidín Sheumais</title><author><name type="main">Ní fios</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">CS1900_10_06_466a</note>
                         <note type="L">466</note>
                         <note type="B">1900</note>
                         <note type="C">Prós</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2016</date><idno>CS1900_10_06_466a</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><biblStruct><analytic><author>Ní fios</author><title>Páidín Sheumais</title></analytic><monogr>
					<title level="j">An Claidheamh Soluis</title><imprint><publisher>An Claidheamh Soluis</publisher><date>1900</date></imprint>
 </monogr> </biblStruct></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p>
<lb n="1"/><span>Páidín Sheumais</span></p>
<lb n="2"/>
<lb n="3"/><p><span>Chuaidh triúr fear amach lá, ó bhaile beag cois cuain</span>
<lb n="4"/><span>ag iasgacht cholamóir, i mbád beag seóil.  Budh comh-</span>
<lb n="5"/><span>ursanaibh an triúr so ariamh, agus budh le beirt aca,</span>
<lb n="6"/><span>i bpáirt an bád.  Níor ghnáthach sloinneadh dhuine</span>
<lb n="7"/><span>d'áireamh an t-am sin, agus ní thugtaoi ar an mbeirt seo</span>
<lb n="8"/><span>acht Páidín Sheumais, agus Doiminic Chonchubhair.  Budh hé</span>
<lb n="9"/><span>Seághan Bhrighde an tríomhadh fear .i. Seághan mac</span>
<lb n="10"/><span>Bhrighde, óir is é ainm na máthar ar uairibh, no ainm</span>
<lb n="11"/><span>an athar do chuirfidhe le ainm dílis an duine.  Bhíodar</span>
<lb n="12"/><span>ag iasgacht le doruighthibh, agus d'fhanadar ar ancuire i</span>
<lb n="13"/><span>n-aon áit amháin go dtí taca lae ar maidin.  Bhí</span>
<lb n="14"/><span>sgalthach maith láidir gaoithe ann, acht leig sé faoi le</span>
<lb n="15"/><span>tuitim na hoidhche, agus ar feadh na hoidhche gidh go raibh</span>
<lb n="16"/><span>sé roinn bheag glas ní raibh sé ioncháinte acht i ndeire</span>
<lb n="17"/><span>na hoidhche arís d'éirigh an gála, agus léithi, d'éirigh na</span>
<lb n="18"/><span>garraigidhe go fraochmhar feargach.  Bhí os cionn ceud</span>
<lb n="19"/><span>éisg ag na hiasgairibh an t-am so, agus ag tarraint</span>
<lb n="20"/><span>ancuire dhóibh leigeadar leo féin chum an chalaidh.</span></p>
</div>
<pb n="467"/>
<div><lb n="21"/><p><span>Faoi an am so bhí sé ina stoirm dá ríribh, agus d'imthighe-</span>
<lb n="22"/><span>adar mar ghealbhan roimh ghaoith no go dtangadar</span>
<lb n="23"/><span>bhfoigseacht "mbeannuighe Dia" do thalamh.  Ag tabhairt</span>
<lb n="24"/><span>leath-bhord dóibh, ag casad oileáinín bheag, bhuail</span>
<lb n="25"/><span>sinneán gáibhtheach fútha, agus d'iompuigh an báidín agus cathadh</span>
<lb n="26"/><span>an triúr sa bhfarraige.  Bhí greim ag Seághan Bhrighde</span>
<lb n="27"/><span>ar dhorugha, agus níor leig an t-uathbhas dó a sgaoileadh uaidh,</span>
<lb n="28"/><span>agus d'éirigh leis an gceann eile de'n dorugha go ndeachaidh</span>
<lb n="29"/><span>sé i bhfadóidh, no gur fhan sé i bhfasdódh, óir chuir</span>
<lb n="30"/><span>sé an glionda dó nó trí chuarta timchioll an treasa</span>
<lb n="31"/><span>ar bheith ag iasgach dhóibh.  Ar chuma ar bith chongbhuigh sé</span>
<lb n="32"/><span>greim ar, agus thug tonn mhór chum an bháid arís é, agus rug</span>
<lb n="33"/><span>sé ar an gcille.  D'fheuch sé faoi 's thairis, agus chonnaic</span>
<lb n="34"/><span>sé Páidín tamall beag uaidh.  Chrap sé suas an dorugha,</span>
<lb n="35"/><span>ina chasadh, agus chaith sé suas 'na rolla arís é, chaith é, agus</span>
<lb n="36"/><span>chuir thar Pháidín é; thug sé tarraint obann annsin do,</span>
<lb n="37"/><span>agus cá dtiucfadh an dubhan-mór acht i súil Pháidín.  Mar</span>
<lb n="38"/><span>sin féin, budh díon déirce leis a fhágháil; agus gidh gur</span>
<lb n="39"/><span>chráidh sé go croidhe é, tharraing sé amach é agus chuaidh</span>
<lb n="40"/><span>seisean suas ar chílle an bháid, agus é dallta leis an</span>
<lb n="41"/><span>bhfuil do bhí ag Páidín air, acht ní raibh Doiminic imthighthe.</span>
<lb n="42"/><span>"Óra ní'l fhios agam a dh'ráthair" ars eisean "támuid</span>
<lb n="43"/><span>ar fad caillte."  Acht ní rabhadar caillte fós, óir bhí</span>
<lb n="44"/><span>bád mór láidir Eudhmuinn Mhic Aonghusa ag teacht</span>
<lb n="45"/><span>chuca, agus tógadh ar bheirt, acht bhí an tríomhadh fear</span>
<lb n="46"/><span>báidhte, agus níor frítheadh é go dtí lá ar na bháireach.</span></p>
<lb n="47"/>
<lb n="48"/><p><span>I gceann seachtmhaine no coidhcighthise bhí an t-uathbhás</span>
<lb n="49"/><span>thart, acht má bhí, chaill Páidín Sheumais a shúil.  B'éigin</span>
<lb n="50"/><span>do'n dochtúr í ghearradh amach agus chaith sé naoi seacht-</span>
<lb n="51"/><span>mhainidhe san othurdha i ngeill léithe.  Ar theacht amach</span>
<lb n="52"/><span>dhó bhí an sgéal ar bun go raibh sé le dlíghe chur ar</span>
<lb n="53"/><span>Sheághan Bhríghde i néiric a shúile, acht sin é 'n cheud</span>
<lb n="54"/><span>trácht do chualaidh sé féin air.  Sé an Seóigheach -</span>
<lb n="55"/><span>Máirtín Tom Bháin - do bhunaidh agus sgaip an sgeul so, óir</span>
<lb n="56"/><span>budh bheirt é féin 's a chéile nach mbeidheadh sásta ariamh</span>
<lb n="57"/><span>muna mbeidís ag cur síos ar dhaoinibh, agus ag tarraing</span>
<lb n="58"/><span>achrainn.  I ndeire na dála buaileadh dlighe ar Sheághan</span>
<lb n="59"/><span>bhocht Bhríghde, agus bhí an chúis le theacht ar aghaidh an seisiún</span>
<lb n="60"/><span>bhí chugat.  Bhí daoine ag magadh fá Pháidín, agus daoine</span>
<lb n="61"/><span>eile ag casaoid air, ag rádh go mb'olc an cúitiughadh</span>
<lb n="62"/><span>bhí sé tabhairt do'n fhear shábháil a anam, agus muna mbíodh</span>
<lb n="63"/><span>Seághan Bhríghde go mbáithfidhe é.</span></p>
<lb n="64"/>
<lb n="65"/><p><span>Do réir mar bhí lá na cúirte agus lá na cúise ag teacht</span>
<lb n="66"/><span>ortha bhí an bharamhail ag abachan go mbudh mhaith an</span>
<lb n="67"/><span>aghaidh ar Pháidín dhá mbáidhtí é, agus bhí sgorachaidhe na</span>
<lb n="68"/><span>mbailteadh ag imirt 's ag deunadh siamsa tráthnóna</span>
<lb n="69"/><span>Dómhnaigh, ar an mbóthar 'náit a mbeidís i gcomhnuidhe</span>
<lb n="70"/><span>cruinnighthe.  Thosuigheadar ag imirt, pléidh na cúise</span>
<lb n="71"/><span>so sa gcúirt mar-budh-eadh.  Rinneadar breitheamh</span>
<lb n="72"/><span>de Pheadar Chaitlín, putach bhí dul chum a thrí bliadhna</span>
<lb n="73"/><span>dheug, agus bhí dhá gharsún eile rinne Páidín Sheumais</span>
<lb n="74"/><span>agus Seághan Bhríghde dhíobh féin.  Chuaidh an chúis so</span>
<lb n="75"/><span>ar aghaidh, agus fá dheire sé 'n breitheamhnas thug an</span>
<lb n="76"/><span>Breitheamh óg so Páidín Sheumais do thabhairt amach arís</span>
<lb n="77"/><span>chum an áit ar tógadh as an bhfarraige é, agus dhá mbeidheadh</span>
<lb n="78"/><span>sé i n-ann é féin do shábháil go raibh leath-cheud punt le</span>
<lb n="79"/><span>fághail aige i n-éiric a shúile.  Rug an gearr-bhodaigh</span>
<lb n="80"/><span>eile abhus 's thall ar an bPáidín-magaidh, agus bhíodar ar</span>
<lb n="81"/><span>tí a caitheadh sa loch i bhfogus dóibh, nuair bhí cóiste</span>
<lb n="82"/><span>cheithre-gcapall ag teacht ortha san ród.  D'fhuagair</span>
<lb n="83"/><span>an fear sa gcóiste ar an gcóisteóir stadadh, nuair</span>
<lb n="84"/><span>thángadar chomh fad le greann na ngarsún, agus d'fhiar-</span>
<lb n="85"/><span>fuigh sé creud do bhíodar ag deunadh leis an malrach</span>
<lb n="86"/><span>sin.  D'innsigheadar dhó, agus d'fhiafruigh sé cá raibh an té</span>
<lb n="87"/><span>thug an breitheamhnas sin; dubhairt duine éigin gur b'é</span>
<lb n="88"/><span>Peadar Chaitlín é, agus go raibh sé annsin; ghá thasbaint</span>
<lb n="89"/><span>dhó le na mhéir.  "Tar i leith annso chugam a bhuachaill</span>
<lb n="90"/><span>bhig," ar sé; "is mise Máirtín Ó Ceallaigh an breitheamh</span>
<lb n="91"/><span>atá ag dul os cionn na cúise sin ina dtug tusa</span>
<lb n="92"/><span>breitheamhnus anois agus ní raibh aon nidh ag cur trioblóide</span>
<lb n="93"/><span>orm ó chualaidh mé caint uirri acht an chúis cheudna</span>
<lb n="94"/><span>sin.  Thug tú fuasgailt ghrinn, cheart, chríonna, uirri agus</span>
<lb n="95"/><span>má thagann tú liom-sa deunfaidh mé breitheamh dhá ríribh</span>
<lb n="96"/><span>dhíot."</span></p>
<lb n="97"/>
<lb n="98"/><p><span>Nuair chuala Páidín an cómhrádh sin do bheith ar bun,</span>
<lb n="99"/><span>bhuail áithmheul go hobann é, agus dubhairt sé le na</span>
<lb n="100"/><span>dhlígheadóir nach mbacfadh sé níos faide leis an gcúis;</span>
<lb n="101"/><span>acht is fada 'na dhiaidh sin go raibh droch-mheas na</span>
<lb n="102"/><span>ndaoinibh imthighthe de bhrigh gur tharraing sé chuige ó</span>
<lb n="103"/><span>thús é. </span></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Páidín Sheumais

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Páidín Sheumais

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
