Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main">Cúrsaidhe an tSaoghail - Tar Lear</title><author><name type="main">Conán Maol</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">CS1900_09_01_385</note>
                         <note type="L">385</note>
                         <note type="B">1900</note>
                         <note type="C">Prós</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2016</date><idno>CS1900_09_01_385</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><biblStruct><analytic><author>Conán Maol</author><title>Cúrsaidhe an tSaoghail - Tar Lear</title></analytic><monogr>
					<title level="j">An Claidheamh Soluis</title><imprint><publisher>An Claidheamh Soluis</publisher><date>1900</date></imprint>
 </monogr> </biblStruct></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p>
<lb n="1"/><span>Cúrsaidhe an tSaoghail</span></p>
<lb n="2"/>
<lb n="3"/><p><span>Tar Lear</span></p>
<lb n="4"/>
<lb n="5"/><p><span>Bhuail páipéar suilt liom an lá eile agus bhí bréag-</span>
<lb n="6"/><span>dheilbh Chumhachtaí na hEórpa ann.  Bhí an Rúise ann i</span>
<lb n="7"/><span>gcruth beithir nó mathghamhna, agus Seaghan, i gcruth leomhain,</span>
<lb n="8"/><span>acht bhí an leomhan manntach agus liath.  Ins an teangaidh</span>
<lb n="9"/><span>Ghearmáinis do bhí an páipéar úd sgríobhtha.  Bhí na</span>
<lb n="10"/><span>Cumhachtaí, dar leis an bhfear magaidh, ag cur cogaidh</span>
<lb n="11"/><span>na Síne agus gnótha na tíre sin thre na chéile.  "Is mithid</span>
<lb n="12"/><span>do dhuine éigin againn an gnó so do ghabháil idir láimh</span>
<lb n="13"/><span>agus bheith 'na stúirthóir ar an gcuid eile."  "Ó, is mise</span>
<lb n="14"/><span>an leomhan," arsa Seaghan, "is cóir dom bheith am' cheann</span>
<lb n="15"/><span>oraibh."  Bhris na trithídhe gáirídhe ar an gcuid eile agus</span>
<lb n="16"/><span>ba dhóich leat go sgoiltfidís a gcliathána.  "Shíleamar,"</span>
<lb n="17"/><span>ar siadsan, "go rabhairse láidir aon uair amháin mar</span>
<lb n="18"/><span>do b'árd í do bhúithreach acht bí ciúin feasda, theasbáin</span>
<lb n="19"/><span>an Bórach dúinn nách bhfuil ionnat-sa acht asal."</span></p>
<lb n="20"/>
<lb n="21"/><p><span>Do réir an méid sin ní fhuil puinn measa ag na</span>
<lb n="22"/><span>hEórpaigh seo ar chrodhacht Sheagháin indiu.  Rinne</span>
<lb n="23"/><span>seisean a dhícheall ag iarraidh Sasanaigh do chur mar</span>
<lb n="24"/><span>cheann feadhna ar shaighdiúirí na gCumhachtaí ins an</span>
<lb n="25"/><span>tSíne acht bhíodar ag magadh fá'n bhfear mbocht agus is é</span>
<lb n="26"/><span>an Gearmánach Bhaldersee atá le bheith ós a gcionn</span>
<lb n="27"/><span>annsúd.  D'iarr Seaghan ar a charaid MacFhionnlaoigh</span>
<lb n="28"/><span>focal do labhairt ar a shon acht thug an tUacdarán</span>
<lb n="29"/><span>sain alp air, "ná bí am' bodhradh," ar seisean, "tá mo</span>
<lb n="30"/><span>dhóthain le déanadh agam annso i gcoinnibh an Bhrianaigh,</span>
<lb n="31"/><span>agus is mar gheall ortsa táid siad ag cur go dian orm, mar</span>
<lb n="32"/><span>deir furmhór na nAmericánach go rabhas ro-bhaidheamhail</span>
<lb n="33"/><span>leatsa agus táim eaglach go gcaillfeadh an tUachdar-</span>
<lb n="34"/><span>ántacht 'na thaobh."  Is fíor do MhacFhionnalaoigh sin.</span>
<lb n="35"/><span>Má's cóir na páipéir thall i nAmericá do chreide-</span>
<lb n="36"/><span>amhaint tabharfar bata agus mála do MhacFhionnlaoigh i mí</span>
<lb n="37"/><span>na Samhna so chúgainn.  Bhí iomabháidh idir Americá agus</span>
<lb n="38"/><span>Sasana i n-uraidh mar gheall ar chlaidhe teorann idir an</span>
<lb n="39"/><span>Canada agus na Stáit, agus deirthear nuair do bhris cogadh na</span>
<lb n="40"/><span>mBórach amach go ndubhairt MacFhionnlaoigh le Seaghan</span>
<lb n="41"/><span>nách biadh sé ro-dhian ar i dtaobh na teórann, agus gan</span>
<lb n="42"/><span>bac leis an ngnó go fóil mar go réidhteóchaduis an</span>
<lb n="43"/><span>ceist go min, muinteardha, d'éis an chogaidh.</span></p>
<lb n="44"/>
<lb n="45"/><p><span>Is beag é cuimhneamh Sheaghain anois ar an dteórainn</span>
<lb n="46"/><span>úd.  Tá Aodh Ruadh na mBórach, an laoch De Bhet, ag</span>
<lb n="47"/><span>tabhairt atharughadh gnótha dhó mar tá an fear sain ag</span>
<lb n="48"/><span>déanadh bealaighe thres na Sasanaigh gach lá agus ag</span>
<lb n="49"/><span>briseadh croidhe Sheaghain.  Dubhart go minic nách biadh</span>
<lb n="50"/><span>rath 'ná séan ar Sheaghan fad do bhiadh cead a chos ag</span>
<lb n="51"/><span>De Bhet, agus is dóich le Seaghan féin leis é mar tá sé</span>
<lb n="52"/><span>ag cur racht ar féin ag iarraidh greama d'fhághail ar an</span>
<lb n="53"/><span>mBórach míorbhúileach ud.  Casann sé air go minic agus</span>
<lb n="54"/><span>ní bhíonn pioc d'á bhárr aige acht easnacha teinne agus pus</span>
<lb n="55"/><span>fola.  Fiche fear i n-aghaidh gach Bóraigh agus gach aon</span>
<lb n="56"/><span>saghas airm agus earraidhe cogaidh aca is féidir do</span>
<lb n="57"/><span>cheannach le hairgead, agus mar sin féin is leis na Bóracha</span>
<lb n="58"/><span>atá an buaidh!  Níor chualathas riamh fós a leithéid is</span>
<lb n="59"/><span>dócha, roinn bheag feirmeóirí, cuid aca liath, agus cuid 'na</span>
<lb n="60"/><span>n-aosanaigh, ag dalladh agus ag mealladh an airm is mó</span>
<lb n="61"/><span>do chuir Sasana riamh ag troid ar tír.</span></p>
<lb n="62"/>
<lb n="63"/><p><span>Is mithid do dhaoinibh éigin iarracht do dhéanadh chum</span>
<lb n="64"/><span>coisg do chur leis an gcosgairt seo.  Tá feisire ins</span>
<lb n="65"/><span>an Afric theas, Sauer is ainm dó, agus tá sé ar tí athchuinge</span>
<lb n="66"/><span>chur chum na bainríoghna ar son síothchána.  Is beag an</span>
<lb n="67"/><span>toradh beidh aici ar chaint ar fhir seo ceapaim, acht mar</span>
<lb n="68"/><span>sin féin ní haon díoghbháil iarracht do dhéanadh.  Deir-</span>
<lb n="69"/><span>thear go bhfuil suas le ceithre fichid míle fear caillte</span>
<lb n="70"/><span>ag Seaghan anois, agus os cionn an méid sin céadna de</span>
<lb n="71"/><span>mhillúnaibh punt.  Sin é an fáth fhéidir go bhfuil na</span>
<lb n="72"/><span>Sasanaigh chomh fiadhain, feargach sain.  Do dhóigheadar</span>
<lb n="73"/><span>na tighthe ar feadh deich míle timcheall Phretoria.  Ní</span>
<lb n="74"/><span>chuirfidh an saghas sain alltacht eagla ar na Bóraigh</span>
<lb n="75"/><span>mar tá guth ghlórach Phóil 'san ár 'gá ngríosadh chum</span>
<lb n="76"/><span>cómhraic.  Chuireadar an rith ar Bhuller ó Charolina go</span>
<lb n="77"/><span>hÉrmelo agus chaill sé dhá chéad fear.  Thuit an tubaiste</span>
<lb n="78"/><span>céadna ortha ins an Transbhaal thiar mar a bhfuil</span>
<lb n="79"/><span>Delare agus De Bhet, mar tá na Sasanaigh tiomáinte aca</span>
<lb n="80"/><span>as gach baile ó Phretória go Mafecing.  Níor bh'eol</span>
<lb n="81"/><span>d'fhear darab ainm Situell an dá ghaisgidheach so do</span>
<lb n="82"/><span>leanamhaint i gcás fáireadh ortha, acht chas dream beag</span>
<lb n="83"/><span>Bórach air agus is beag ná'r itheadar é féin 'sa chuallachd.</span>
<lb n="84"/><span>D'fhág sé cheithre fichid fear 'na dhiaidh.  Táim ag</span>
<lb n="85"/><span>buadhadh ortha, adeir Roberts acht ní chreidtear é.  Is</span>
<lb n="86"/><span>mithid de'n bhainríoghain, deireadh chur leis an éirleach</span>
<lb n="87"/><span>so.</span></p>
<lb n="88"/>
<lb n="89"/><p><span>Conán Maol</span></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Cúrsaidhe an tSaoghail - Tar Lear

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Cúrsaidhe an tSaoghail - Tar Lear

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
