Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main">Cúrsaidhe an gCuartaidhthe - V</title><author><name type="main">Méarthóg Ghuill</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">CS1900_08_18_354</note>
                         <note type="L">354</note>
                         <note type="B">1900</note>
                         <note type="C">Prós</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2016</date><idno>CS1900_08_18_354</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><biblStruct><analytic><author>Méarthóg Ghuill</author><title>Cúrsaidhe an gCuartaidhthe - V</title></analytic><monogr>
					<title level="j">An Claidheamh Soluis</title><imprint><publisher>An Claidheamh Soluis</publisher><date>1900</date></imprint>
 </monogr> </biblStruct></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p>
<lb n="1"/><span>Cúrsaidhe an gCuartaidhthe - V</span></p>
<lb n="2"/>
<lb n="3"/><p><span>Bríghid. - Cuir srian le do ghuth, agus cuimhnigh ar an</span>
<lb n="4"/><span>rud atá ráidhte agat.  Ní'l aon fhírinne in do chuid</span>
<lb n="5"/><span>cainte.  Nach bhfuil 'fhios agat go raibh Éireannaigh</span>
<lb n="6"/><span>i n-airm Shasana le cuimhne na ndaoine?</span></p>
<lb n="7"/>
<lb n="8"/><p><span>Máire. - Tá tú bréagach annsin.  Ní dheachaidh aon</span>
<lb n="9"/><span>fhíor-Ghaedheal i n-arm Shasana riamh go dtáinic na</span>
<lb n="10"/><span>cuartaidhthe go hÉirinn.  Acht ar thoiseach do chainte-</span>
<lb n="11"/><span>se, mhol tú an maitheas atá na cuartaidhthe a' dhéanamh</span>
<lb n="12"/><span>do Éirinn.  Míneó' mise dhuit an díoghbháil atá siad a</span>
<lb n="13"/><span>dhéanamh.  I dtaobh na bhfámairí iomcharas na málaidhe</span>
<lb n="14"/><span>dhóibh, ní le grádh do na fámairí seo a thugann siad an</span>
<lb n="15"/><span>t-airgead dóibh, acht le n-a gcur i mbealach a mbasgtha.</span>
<lb n="16"/><span>Nuair fhaghann siad an t-airgead, téidheann siad</span>
<lb n="17"/><span>isteach insa gcéad teach óla castar leó, agus ólann siad</span>
<lb n="18"/><span>go mbíonn siad dallta ar meisge.  Caithtear amach</span>
<lb n="19"/><span>annsin iad, tar éis an t-airgead a bheith caithte aca,</span>
<lb n="20"/><span>toisigheann siad ag troid agus ag bruidhean amuigh ar an</span>
<lb n="21"/><span>sráid, tiucfaidh fear an criosa, agus gabhfaidh sé iad,</span>
<lb n="22"/><span>bhéarfaidhear as comhair giúistidhthe an lá ar n-a bhárach</span>
<lb n="23"/><span>iad, cánfaidhear punta nó dhó iad, agus nuair nach mbéidh</span>
<lb n="24"/><span>siad i n-ann an t-airgead sin íoc, caithfidh siad dhá mhí</span>
<lb n="25"/><span>a chur i bpríosún.  Agus sin é an cháil a thuganns na</span>
<lb n="26"/><span>cuartaidhthe a bhaile leó ar na hÉireannaigh, nach bhfuil</span>
<lb n="27"/><span>ionnta, acht fámairí coirnéil agus lucht póit, agus gurab é</span>
<lb n="28"/><span>cóir Dhé a gcoinneál faoi smacht mar tá siad.  Ní</span>
<lb n="29"/><span>théidheann na cuartaidhthe i n-áit ar bith iargcúlach</span>
<lb n="30"/><span>i nÉirinn, leis na daoine fheicéal ag obair ó bhliadhain</span>
<lb n="31"/><span>go bliadhain, agus iad ag cur na gcnámh thríd a gcroiceann</span>
<lb n="32"/><span>le cur a dhéanamh ar an gcaoi go mbeith siad i n-ann</span>
<lb n="33"/><span>an t-amplachán tighearna a shásadh leis an gcíos.  Ní'l</span>
<lb n="34"/><span>a fhios ag na cuartaidhthe nach bhfuil aon fhir ar thalamh</span>
<lb n="35"/><span>an domhain ag obair leath chomh cruaidh leis na hÉire-</span>
<lb n="36"/><span>annaigh bríoghmhara atá againn i nÉirinn.  Rud eile</span>
<lb n="37"/><span>de, dá dtéidheadh siad thrí na báilte sin, ní thuigfeadh</span>
<lb n="38"/><span>na daoine an t-almais, cainte atá acu, ná, is cosmhail</span>
<lb n="39"/><span>iad le lachain a bheadh ag cabghail le chéile ar an gcarn</span>
<lb n="40"/><span>aoiligh.</span></p>
<lb n="41"/>
<lb n="42"/><p><span>B. - Agus nach bhfuil árd-uaisle na hÉireann ag</span>
<lb n="43"/><span>labhairt na teangaidh sin?</span></p>
<lb n="44"/>
<lb n="45"/><p><span>M. - Ní'l aon bhaint ag na hárd-uaisle sin do</span>
<lb n="46"/><span>Éirinn, agus ní shalóchainn mo bhéal ag caint fútha.  Agus</span>
<lb n="47"/><span>i dtaobh na bhfaisiúin ur-nua a thug na cuartaidhthe</span>
<lb n="48"/><span>againn mar deir tú sin iad a chreach agus sgrios Éire</span>
<lb n="49"/><span>ar fad.  Caitheadh i leithrighe an túirne lín agus an</span>
<lb n="50"/><span>t-ollamh gairmid an cheirtlín agus an t-írnín snáith an</span>
<lb n="51"/><span>flainín agus an bhréidín, an drogadh agus an brath-línte, agus an</span>
<lb n="52"/><span>t-anraith gheal ghlégeal nár náireach a cur i láthair an</span>
<lb n="53"/><span>ríogh.  Coisgeadh an t-áirneán oidhche agus crónán an</span>
<lb n="54"/><span>túirne agus sean-chomhortha na hÉireann, díbrigheadh na</span>
<lb n="55"/><span>figheadóirí na deileadóirí agus na preasadóirí, briseadh</span>
<lb n="56"/><span>an seól, coisgeadh abhras na hÉireann go hiomlán.  I</span>
<lb n="57"/><span>leabaidh an t-airgead a bheith ag dul ó bhaile go baile</span>
<lb n="58"/><span>ar fud Éireann ag ceannacht éadaigh bhuan-seasmhaigh</span>
<lb n="59"/><span>na hÉireann, táthar dá chárnadh anonn go Sasana agus ag</span>
<lb n="60"/><span>ceannacht na sean-chiomachaidhe gan teas ná téigheadh</span>
<lb n="61"/><span>ionntu.  Sin é a ghnóthuigh sinn do bhárr cuairt na</span>
<lb n="62"/><span>gcuartaidhthe.  Acht mur bheith go dtáinig na cuar-</span>
<lb n="63"/><span>taidhthe i n-ar measg, ní bhéadh náire ar ar gcailíní agus</span>
<lb n="64"/><span>ar ar mbuachaillí éadach bláthamhail na hÉireann a</span>
<lb n="65"/><span>chaitheadh mar chaith a seacht sinnsir rómpa, agus airgead</span>
<lb n="66"/><span>na hÉireann a choinneál i n-ar dtír féin ó bhaile go</span>
<lb n="67"/><span>baile.  Bhéadh bláth Dé ar ar dtír mar sin, rud nach</span>
<lb n="68"/><span>bhfuil, do bhárr na gcuartaidhthe.  Anois, a Bhríghid,</span>
<lb n="69"/><span>bréagnuigh mé, má tá tú i n-ann.</span></p>
<lb n="70"/>
<lb n="71"/><p><span>Méarthóg Ghuill</span></p>
<lb n="72"/>
<lb n="73"/><p><span><Basgadh, destruction; Iargcúlach, out of the beaten</span>
<lb n="74"/><span>track; cur a dhéanamh, to make a crop; amplachán,</span>
<lb n="75"/><span>an insatiable person; almais, gibberish; cabghail</span>
<lb n="76"/><span>(pron. cabaoil), quacking; leithrighe = leithshlighe; ollamh</span>
<lb n="77"/><span>gairmid, clove for cleaning flax; írnín, yarn; anrait,</span>
<lb n="78"/><span>linen; deileadóir, turner; preasadóir, the person</span>
<lb n="79"/><span>who thickens frieze></span></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Cúrsaidhe an gCuartaidhthe - V

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Cúrsaidhe an gCuartaidhthe - V

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
