Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main">Cúrsaidhe an tSaoghail - Tar Lear</title><author><name type="main">Conán Maol</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">CS1900_07_07_257</note>
                         <note type="L">257</note>
                         <note type="B">1900</note>
                         <note type="C">Prós</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2016</date><idno>CS1900_07_07_257</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><biblStruct><analytic><author>Conán Maol</author><title>Cúrsaidhe an tSaoghail - Tar Lear</title></analytic><monogr>
					<title level="j">An Claidheamh Soluis</title><imprint><publisher>An Claidheamh Soluis</publisher><date>1900</date></imprint>
 </monogr> </biblStruct></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p>
<lb n="1"/><span>Cúrsaidhe an tSaoghail</span></p>
<lb n="2"/>
<lb n="3"/><p><span>Tar Lear</span></p>
<lb n="4"/>
<lb n="5"/><p><span>Do b'fhiú do dhuine aisde bheag do sgríobhadh ar</span>
<lb n="6"/><span>Aonach na gCrioch atá ar siubhal ins an bPáris le breis</span>
<lb n="7"/><span>agus rátha, mar is iomdha úirlis oibre do cheap fir</span>
<lb n="8"/><span>áiseamhla, atá d'á thaisbeánt annsúd an aimsir seo.</span>
<lb n="9"/><span>Do mhúinfeadh cuairt ar an Aonach úd an iomad eólais</span>
<lb n="10"/><span>do dhuine acht is beag atá i dtaobh an Aonaigh ins na</span>
<lb n="11"/><span>páipéaraibh.  Ní fhuil ionnta san ó bun bárr acht trácht</span>
<lb n="12"/><span>éithigh ar chogadh agus is é sin is feárr leis na daoinibh.</span></p>
<lb n="13"/>
<lb n="14"/><p><span>Ar ball nuair do bheidh páipéar laetheamhail againn</span>
<lb n="15"/><span>féin i nár dteangaidh tá súil agam go mbeimíd i</span>
<lb n="16"/><span>gcumas beagán de'n fhírinne do thabhairt do na daoinibh</span>
<lb n="17"/><span>ar chúrsaidhe an tsaoghail.  Chífeá anois ar chlár</span>
<lb n="18"/><span>fhoillsighthe pháipéirín laithighe atá annso agam a leithéid</span>
<lb n="19"/><span>seo do ráfla, "Roberts ag sguabadh na Transbhala,"</span>
<lb n="20"/><span>agus d'fhéachfadh thríd le súil cúntuis d'fhághail ar an</span>
<lb n="21"/><span>sguabachán, acht sin do bhiadh d'á bhárr agat.  Ní hé</span>
<lb n="22"/><span>Roberts na sguaibe go deimhin atá ag oibriughadh, acht</span>
<lb n="23"/><span>De Bhet, agus do thabharfadh Seaghán Buidhe a dtiocfaidh</span>
<lb n="24"/><span>agus a dtáinig ar ghreim d'fhághail ar an bhfear sain.  Tá</span>
<lb n="25"/><span>dá fhichead míle fear aige ar tóir an fhir seo ins an</span>
<lb n="26"/><span>Saor-Stát, agus gidh go mbuailid leis go minic is fíor-</span>
<lb n="27"/><span>annamh d'éirgheann leó.  Muna gcuirthear cosg le De</span>
<lb n="28"/><span>Bhet ní bhéidh an cogadh críochnuighthe go ceann leath-</span>
<lb n="29"/><span>bliadhna agus tá páipéir Shasan ag cúlchaint ar Roberts</span>
<lb n="30"/><span>'na thaobh.  Deir siad go bhfuil an oiread fear aige agus</span>
<lb n="31"/><span>d'íosfadh na Boraigh go léir, acht mar sin féin is beag</span>
<lb n="32"/><span>lá ná cuireann De Bhet ar lár cuid aca.  Bhain sé</span>
<lb n="33"/><span>geit asda trí huaire ar feadh na seachtmhaine seo ghabh</span>
<lb n="34"/><span>thart, agus aon lá amháin d'árduigh sé leis trí fichid</span>
<lb n="35"/><span>trucaill lóin uatha.  Beidh saghas áirimh agat ar an</span>
<lb n="36"/><span>ualach lóin do bhí ins na trucaillibh úd, má's fíor go</span>
<lb n="37"/><span>mbíonn cheithre buláin fichead ag tarrach gach cinn aca.</span>
<lb n="38"/><span>Nuair nach raibh sásamh eile ag na Sasanaigh bhuail feirm</span>
<lb n="39"/><span>thalaimh leo ba le De Bhet, agus do dhóigheadar í, acht ní</span>
<lb n="40"/><span>raibh fear an tighe ag baile.</span></p>
<lb n="41"/>
<lb n="42"/><p><span>Bhí conspóid agus achrann aca ins an bhFeis Sagsan i</span>
<lb n="43"/><span>Londain Dia hAoine mar gheall ar na céadta saighdiúir</span>
<lb n="44"/><span>do fuair bás leis an bhfiabhras ins an Afraic theas.</span>
<lb n="45"/><span>Thug feisire darab ainm Burdett Couts do tháinig ar</span>
<lb n="46"/><span>n-ais ó'n Afraic tuairisg ghráinneamhail leis ar easbaidh</span>
<lb n="47"/><span>dochtúirí le h-aire thabhairt do na saighdiúirí breóite,</span>
<lb n="48"/><span>teinne, agus chuir sé an milleán ar an Riaghaltas acht bhí</span>
<lb n="49"/><span>Balfour ag gabháil leathsgéil an Riaghaltais, agus níor</span>
<lb n="50"/><span>réidhtigheadar le chéile.  Meastar go bhfuair an iomad</span>
<lb n="51"/><span>fear bás le faill, toisg nach raibh deocha leighis 'ná biadh</span>
<lb n="52"/><span>ceart le tabhairt dóibh.  Bhí amadáin ó Éire 'na measg</span>
<lb n="53"/><span>súd agus ní mhúínfeadh an saoghal ciall dóibh.  Do shílidh</span>
<lb n="54"/><span>Seaghán nuair do chuaidh sé chum imreasgbhála le Pól</span>
<lb n="55"/><span>nach raibh aige acht béic do chur as agus go rithfeadh an</span>
<lb n="56"/><span>Bórach dán uaidh, acht deir an seanduine tréan go</span>
<lb n="57"/><span>ndíoghalfaidh Seaghan as a chuid bradgháil agus ní misde</span>
<lb n="58"/><span>dhó an méid sin do rádh.</span></p>
<lb n="59"/>
<lb n="60"/><p><span>D'á mbiadh leithéid Phóil ins an tSín níor ghábhadh dhi</span>
<lb n="61"/><span>aon eagla bheith uirthe roimh méine gaduidheachta na</span>
<lb n="62"/><span>gCumhacht.  Ní theasduigheann uaithe acht fear do</span>
<lb n="63"/><span>ghléasfadh agus do chóireóchadh a sluaighte le haghaidh</span>
<lb n="64"/><span>Cumhachta na hEórpa do thiomáint abhaile.  Ní chloisi-</span>
<lb n="65"/><span>míd go bhfuil an fear ann fós acht mar sin féin tá na</span>
<lb n="66"/><span>Sínigh ag cómhrac go lán-dian.</span></p>
<lb n="67"/>
<lb n="68"/><p><span>Níor shroich an taoiseach sáile úd Seimour cathair</span>
<lb n="69"/><span>Phecin, mar bhí na Sínigh ró-láidir ar an mbealach roimis.</span>
<lb n="70"/><span>Bhí faitchíos ar gach duine do raibh sé féin agus a</span>
<lb n="71"/><span>fhuireann dá mhíle fear millte, toisg nár chualathas</span>
<lb n="72"/><span>sgéala uaidh ar feadh coicthighis.  Do b'éigean dó</span>
<lb n="73"/><span>claiseacha dhéanadh do féin agus d'á bhuidhin, agus do throid-</span>
<lb n="74"/><span>eadar leis na Sínigh ar feadh sé lá déag.  Bhíodar i</span>
<lb n="75"/><span>gcruadhchás agus i gcumhgach mar ba bheag é a lón bídh</span>
<lb n="76"/><span>'ná dighe, agus bhí na Sínigh ag gabháil dóibh chómh fíochmhar</span>
<lb n="77"/><span>le beathadhaigh allta.  Bhí trí chéad fear do chuid</span>
<lb n="78"/><span>Sheimoir ar lár fa dheireadh agus fir bhuidhe mhaola, ag</span>
<lb n="79"/><span>druidim isteach air go tiugh nuair do chualaidh sé liúgh</span>
<lb n="80"/><span>gunna móir ar a chúl.  Do phreab croidhe gach fir le</span>
<lb n="81"/><span>h-aiteal nuair do chonncadar na Rúisínigh fá Stoesel ag</span>
<lb n="82"/><span>teacht chum a bhfóirthine agus na Sínigh ag sgaipeadh roimis.</span>
<lb n="83"/><span>Is fáilteach an rud fuasgailt.</span></p>
<lb n="84"/>
<lb n="85"/><p><span>Imthighidh oraibh anois, a fheara buidhe na gceann</span>
<lb n="86"/><span>mbeárrtha agus croithidh le fearg an dlaoigh gruaige úd ar</span>
<lb n="87"/><span>sileadh le nbhar gcúl, go ngoirthear an t-earball muice</span>
<lb n="88"/><span>air.</span></p>
<lb n="89"/>
<lb n="90"/><p><span>Beidh lá eile aca cois Phecin, mar tá saighdiuirí na</span>
<lb n="91"/><span>gCumhacht ag gluaiseacht ar an áit sin.  Tá an fraoch</span>
<lb n="92"/><span>ar lasadh 'na bhladhm bhreágh indiu.  Tá sé i gcumas na</span></p>
</div>
<pb n="258"/>
<div><lb n="93"/><p><span>gCumhachta an teine do mhúchadh fós acht is geárr go</span>
<lb n="94"/><span>mbeidh sí ag leathnughadh amach agus a búithridh ag dul i</span>
<lb n="95"/><span>dtréine.  Ní mhúchfaidh einnidh annsain í acht fuil na</span>
<lb n="96"/><span>mílte fear.</span></p>
<lb n="97"/>
<lb n="98"/><p><span>Conán Maol</span></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Cúrsaidhe an tSaoghail - Tar Lear

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Cúrsaidhe an tSaoghail - Tar Lear

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
