Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main">Cúrsaidhe an tSaoghail - Bás na Circe</title><author><name type="main">Níosairde</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">CS1900_03_24_18</note>
                         <note type="L">18</note>
                         <note type="B">1900</note>
                         <note type="C">Prós</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2016</date><idno>CS1900_03_24_18</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><biblStruct><analytic><author>Níosairde</author><title>Cúrsaidhe an tSaoghail - Bás na Circe</title></analytic><monogr>
					<title level="j">An Claidheamh Soluis</title><imprint><publisher>An Claidheamh Soluis</publisher><date>1900</date></imprint>
 </monogr> </biblStruct></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p>
<lb n="1"/><span>Cúrsaidhe an tSaoghail</span></p>
<lb n="2"/>
<lb n="3"/><p><span>Bás na Circe</span></p>
<lb n="4"/>
<lb n="5"/><p><span>Chuaidh cearc agus coileach ag an sliabh aon lá amháin</span>
<lb n="6"/><span>a' bailiughadh faosgóga agus ghealladar dá chéile cibé cia</span>
<lb n="7"/><span>aca a gcasfaidhe an chéad fhaosgóg leis go roinnidís</span>
<lb n="8"/><span>eatorra é.</span></p>
<lb n="9"/>
<lb n="10"/><p><span>Fuair an chearc faosgóg mhór mhillteach, is níor</span>
<lb n="11"/><span>dhúbhairt (ní dubhairt) sí tada 'na taobh, mar ba mhaith</span>
<lb n="12"/><span>léi í ithe di féin ar fad. Acht bhí an croidhe nó an</span>
<lb n="13"/><span>cnapán chomh mór, nuair thug sí iarracht ar í shluigeadh</span>
<lb n="14"/><span>gur sheas sé ina sgórnach agus thosuigh sí a' sgréachghail -</span>
<lb n="15"/><span>"A choiligh, uisge! uisge! déan deifir nó beidh mé</span>
<lb n="16"/><span>tachtuighthe."</span></p>
<lb n="17"/>
<lb n="18"/><p><span>D'imthigh leis an gcoileach chomh tréan i n-Éirinn is</span>
<lb n="19"/><span>b'fhéidir leis go dtí an tobar. "A thobair" ar</span>
<lb n="20"/><span>seisean, "tabhair dom uisge go beó! shluig mo cheaircín</span>
<lb n="21"/><span>cnapán, is tá sí dhá tachtadh." "Téirigh go dtí an</span>
<lb n="22"/><span>bhríghdeóg", arsa an tobar, "ag iarraidh snáth dearg</span>
<lb n="23"/><span>síoda uirri."</span></p>
<lb n="24"/>
<lb n="25"/><p><span>Ruith an coileach bocht go dtí an bhríghdeóg agus adubhairt</span>
<lb n="26"/><span>"A bhríghdeóg mo chroidhe, tabhair dhom, má 'sé do thoil</span>
<lb n="27"/><span>é, písín beag síoda le h-aghaidh an tobair, le go</span>
<lb n="28"/><span>ngeobhad uisge do mo cheaircín, a shluig cnapán mór agus</span>
<lb n="29"/><span>tá sí dá tachtadh." D'fhreagair an bhríghdeóg é: "Gread</span>
<lb n="30"/><span>i dtosach is tabhair chugam mo bhrat atá crochta ar an</span>
<lb n="31"/><span>gcrann cuilinn sin thall."</span></p>
<lb n="32"/>
<lb n="33"/><p><span>Ghread leis go dtí an cuileann, go bhfuair sé an</span>
<lb n="34"/><span>brat. Thug an bhríghdeóg an síoda dearg dó chuaidh</span>
<lb n="35"/><span>annsin chomh fada leis an tobar, go bhfuair an t-uisge</span>
<lb n="36"/><span>fá dheireadh. Acht bhí sé ro-mhall; nuair thug sé an</span>
<lb n="37"/><span>t-uisge ag an gcirc, fuair sé sínte siar ar an talamh</span>
<lb n="38"/><span>í gan deóir innti, mar thacht an cnapán í.</span></p>
<lb n="39"/>
<lb n="40"/><p><span>Bhí an oiread do bhuaidhreadh ar an gcoileach gur</span>
<lb n="41"/><span>leig sé sgréach mhór as; níor bhfada go dtáinig a raibh</span>
<lb n="42"/><span>d'ainmhidhthe le fághail ag tóramh na circe agus tháinig sé</span>
<lb n="43"/><span>luichíní beaga go ndeunfaidís cóisde lé h-aghaidh na</span>
<lb n="44"/><span>sochraide agus nuair bhí sé críochnuighthe shrathruigheadar</span>
<lb n="45"/><span>iad féin agus tharraingeadar leo í go dtí an reilig, agus an</span>
<lb n="46"/><span>coileach 'na ndiaidh aniar.</span></p>
<lb n="47"/>
<lb n="48"/><p><span>Ar an mbealach casadh sionnach orra, is d'fhiafruigh</span>
<lb n="49"/><span>sé cá rabhadar ag dul.</span></p>
<lb n="50"/>
<lb n="51"/><p><span>"Tá mé 'dul go gcuiridh mé mo cheaircín deas</span>
<lb n="52"/><span>ghleoidhte," adeir an coileach agus é breathnúghadh go</span>
<lb n="53"/><span>buadhartha.</span></p>
<lb n="54"/>
<lb n="55"/><p><span>"An féidir liom-sa dul leat?" adeir an sionnach.</span></p>
<lb n="56"/>
<lb n="57"/><p><span>"Is féidir, má leanann tú 'nar ndiaidh; mar ní</span>
<lb n="58"/><span>fhéadfadh mo chuid caiple beaga an cóisde tharraingt</span>
<lb n="59"/><span>dá mbeitheá-sa ann."</span></p>
<lb n="60"/>
<lb n="61"/><p><span>Chuaidh an sionnach i ndiaidh an choiligh annsin tháinig</span>
<lb n="62"/><span>madra-alla, i ndiaidh an mhadra-alla tháinig leomhan,</span>
<lb n="63"/><span>'na dhiaidh sin cúmfall, 'na dhiaidh sin arís a raibh do</span>
<lb n="64"/><span>chréatúirí beó 'san gcoill. Ní dheachadar i bhfad go</span>
<lb n="65"/><span>dtángadar go dtí sruthán.</span></p>
<lb n="66"/>
<lb n="67"/><p><span>"Cé an chaoí 'bhféadfaimuid dul treasna?" deir an</span>
<lb n="68"/><span>coileach.</span></p>
<lb n="69"/>
<lb n="70"/><p><span>Bhí sop tuighe 'na luighe ar thóin an tsrutháin, is</span>
<lb n="71"/><span>dubhairt go gcuirfeadh sé féin treasna an tsrutháin</span>
<lb n="72"/><span>iad, is go mbadh furusda dhóibh siubhal air féin. Acht</span>
<lb n="73"/><span>nuair chuir na luchain bheaga a gcuid cosa ar an</span>
<lb n="74"/><span>droichead bhris sé, thuit na luichíní san uisge gur báthadh</span>
<lb n="75"/><span>iad.</span></p>
<lb n="76"/>
<lb n="77"/><p><span>Is gearr go dtáinig carraig mhór ghuail suas go dtí</span>
<lb n="78"/><span>iad agus dubhairt mar seo: "Sílim go bhfuil mise mór</span>
<lb n="79"/><span>go leor agus láidir go leór lé sibh chur treasna slán</span>
<lb n="80"/><span>sábháilte.</span></p>
<lb n="81"/>
<lb n="82"/><p><span>Chuir an chloch ghuail í féin in san uisge, acht mo léan</span>
<lb n="83"/><span>géar! ní túisge bhí sí ann ná leagh sí agus báthadh í.</span></p>
<lb n="84"/>
<lb n="85"/><p><span>Fá dheireadh ghlac carraig mhór mhillteach do chloich</span>
<lb n="86"/><span>truaighe orra, chaith sí í féin treasna an tsrutháin ó</span>
<lb n="87"/><span>thaobh go taobh. Os cionn na cloiche seo 'seadh tharraing</span>
<lb n="88"/><span>an coileach an chóisde agus an chearc bhásaighthe ann gur</span>
<lb n="89"/><span>fhág sé slán folláin ar an taobh eile í. Ba mhian leis</span>
<lb n="90"/><span>an chuid eile é leanamhaint, is cuireadh an cóisde folamh</span>
<lb n="91"/><span>'na gcoinne acht bhí sé an-bheag agus ó thárla go ndeachadar</span>
<lb n="92"/><span>ar fhad san gcóisde i n-éinfheacht, d'iompuigh sé druim</span>
<lb n="93"/><span>ar n-ais, thuiteadar san uisge agus báthadh gach uile mhac</span>
<lb n="94"/><span>a pheata aca. Bhí an coileach bocht leis féin agus an</span>
<lb n="95"/><span>chearc bhásuighthe; rinne sé an uaigh, leag sé síos go</span>
<lb n="96"/><span>deas mín réidh í agus níor fhág sé an áit gur chuir sé</span>
<lb n="97"/><span>leachda breágh deas os a cionn.</span></p>
<lb n="98"/>
<lb n="99"/><p><span>Shuidh sé ar an leachda tar éis é bheith críochnuighthe</span>
<lb n="100"/><span>bhí an oiread do bhrón agus do chathughadh 'na diaidh aige go</span>
<lb n="101"/><span>bhfuair sé bás le briseadh croidhe.</span></p>
<lb n="102"/>
<lb n="103"/><p><span>Níosairde</span></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Cúrsaidhe an tSaoghail - Bás na Circe

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Cúrsaidhe an tSaoghail - Bás na Circe

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
