Historical Irish Corpus
1600 - 1926
Historical Dictionary of Irish
Search the corpus
Browse the Text Archive 1600-1926
Tír Chonaill
Title
Tír Chonaill
Author(s)
Ua Dubhghaill, S.,
Composition Date
1899
Publisher
An Claidheamh Soluis
Téacs
Comhad TEI
Gnáth-Théacs
Comhad ePub
Search Texts
Enter word/phrase
Search Type
Headword
Standardised
Exact match
Phrase
Word Type
All
Adjective
Noun
Preposition
Pronoun
Verb
Verbal Noun
Poetry/Prose
Both
Prose
Poetry
Set Dates
1600
1926
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?> <!DOCTYPE TEI [ <!ENTITY hellip "…"> ]> <TEI><teiHeader type="text"> <fileDesc> <titleStmt><title type="main">Tír Chonaill</title><author><name type="main">S. Ua Dubhghaill</name></author><respStmt> <resp>Electronic edition compiled by</resp> <name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name> </respStmt> </titleStmt><editionStmt> <edition> <note type="N">CS1899_08_05_325</note> <note type="L">325</note> <note type="B">1899</note> <note type="C">Prós</note> <note><p>Description of how and why changes were made</p></note> </edition> </editionStmt><publicationStmt> <publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher> <pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace> <pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2016</date><idno>CS1899_08_05_325</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor> <availability> <p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p> </availability> </publicationStmt> <sourceDesc><biblStruct><analytic><author>S. Ua Dubhghaill</author><title>Tír Chonaill</title></analytic><monogr> <title level="j">An Claidheamh Soluis</title><imprint><publisher>An Claidheamh Soluis</publisher><date>1899</date></imprint> </monogr> </biblStruct></sourceDesc></fileDesc> </teiHeader> <text><body><div><p> <lb n="1"/><span>Tír Chonaill</span></p> <lb n="2"/> <lb n="3"/><p><span>Má's mian le haon chuid de léightheoiribh an Chlaidhimh</span> <lb n="4"/><span>cuairt a thabhairt ar Chonndae Dhún-na-nGall, is anois</span> <lb n="5"/><span>an t-am. Tá cóisde ag rith gach lá ó Bhéal-átha-Seanaigh</span> <lb n="6"/><span>go baile Dhúin-na-nGall, agus ó'n áit sin tá traen go</span> <lb n="7"/><span>dtí na Cealla Beaga, agus cóisde ó'n mbaile sin siar</span> <lb n="8"/><span>go dtí an Charraig, Ghleann Cholum Chille, agus tré</span> <lb n="9"/><span>Árd-a'-rátha, go mbuaileann siad na Gleannta. Ó</span> <lb n="10"/><span>na Gleanntaibh, imthigheann an cóisde treasna Gaoith-</span> <lb n="11"/><span>Beara, go stadann sí ar theacht an tráthnóna ag an</span> <lb n="12"/><span>gClochán Liath.</span></p> <lb n="13"/> <lb n="14"/><p><span>Lá ar n-a bhárach ar a naoi a chlog imthigheann siad</span> <lb n="15"/><span>leo trés na Rosanaibh, Gaoth Dobhair, Fál-carrach, Dún-</span> <lb n="16"/><span>Feannachaidh agus Craos-loch, go sroiseann siad Gainimh</span> <lb n="17"/><span>Mhór Rosa-peanna ar chasadh an tráthnóna, goile mhaith</span> <lb n="18"/><span>aca agus biadh ina gcomhair. Turas lae eile ó Rosa-</span> <lb n="19"/><span>peanna tré Charraig-Airt, taobh le Cuan Mhaoil-a'-Ríogh,</span> <lb n="20"/><span>agus tré Phort na nGallóglach go Ráith-a'-Mhuilinn. Ó</span> <lb n="21"/><span>Ráith-a'-Mhuilinn ta long bheag a dul thar Loch Suiligh</span> <lb n="22"/><span>go Fathan, agus as sin an bóthar caol iarainn go</span> <lb n="23"/><span>Doire.</span></p> <lb n="24"/> <lb n="25"/><p><span>Aon neach go bhfuil fonn air an turas a thosnughadh</span> <lb n="26"/><span>i nDoire, tá caoi aige ar a dhéanamh gach maidin ar an</span> <lb n="27"/><span>traen ó Dhoire go Fathan (11.50 a.m.). Tá cuairt eile</span> <lb n="28"/><span>badh cheart do Ghaedhilgeóir do dhéanamh: is é sin, ó</span> <lb n="29"/><span>Dhoire go Fathan, agus as sin ar Loch Suiligh go Port</span> <lb n="30"/><span>Salainn i bhFánaid, áit ina bhfuil Gaedhilg go leór dá</span> <lb n="31"/><span>labhairt.</span></p> <lb n="32"/> <lb n="33"/><p><span>Ní'l baile ar bith ar an mbóthar ós na Ceallaibh</span> <lb n="34"/><span>Beaga go Port na nGalloglach nach bhfuil Gaedhilg go</span> <lb n="35"/><span>tiugh le cloisint.</span></p> <lb n="36"/> <lb n="37"/><p><span>Tá aon chomhairle amháin agam le tabhairt do Mhuimh-</span> <lb n="38"/><span>neach nó Connachtach: - na habair leis an tsean-mhnaoi</span> <lb n="39"/><span>nuair a chasann sí ort, "An é seo an bóthar ceart?"</span> <lb n="40"/><span>acht 'sé is fearra dhuit a rádh "An é seo an bealach</span> <lb n="41"/><span>ceart?"</span></p> <lb n="42"/> <lb n="43"/><p><span>Mar an gcéadna, abair "Goidé mar tá tú?"</span> <lb n="44"/><span>i n-ionad "cia chaoi bhfuil tú?" nó "C'onnas tánn</span> <lb n="45"/><span>tú?"</span></p> <lb n="46"/> <lb n="47"/><p><span>Má chíonn tú páirc an-bheag, ná habair "nach</span> <lb n="48"/><span>an-bheag an pháirc í sin," nó b'fhéidir nach dtuigfidhe</span> <lb n="49"/><span>thú, acht cuir "cuibhreann" sa n-áit go gcuirfeá</span> <lb n="50"/><span>"páirc" agus beidh do bhealach réidh.</span></p> <lb n="51"/> <lb n="52"/><p><span>Geallaim duit gur iomdha cor cainte agus focal</span> <lb n="53"/><span>greannmhar a chloisfeadh Gaedhilgeóir ar a thuras.</span></p> <lb n="54"/> <lb n="55"/><p><span>S. Ua Dubhghaill</span> <lb n="56"/><span>Doire</span></p> <lb n="57"/> <lb n="58"/><p><span>(Béal Átha Seanaigh = Ballyshannon; Na Cealla</span> <lb n="59"/><span>Beaga = Killybegs; Carraig = Carrick; Árd-a'-</span> <lb n="60"/><span>Rátha = Ardara; Na Gleannta = Glenties; Gaoth be-</span> <lb n="61"/><span>ara = Gweebarra; An Clochán Liath = Dungloe; Na</span> <lb n="62"/><span>Rosana = The Rosses; Gaoth Dobhair = Gweedore;</span> <lb n="63"/><span>Dún Feannachaidh (= Fionnachaidh) = Dunfanaghy;</span> <lb n="64"/><span>Craos-loch = Creeslough; Gainimh Mhór Rosa Peanna =</span> <lb n="65"/><span>Rossapenna Sands; Carraig-Áirt = Carrigart; Cuan</span> <lb n="66"/><span>Mhaoil a' Ríogh = Mulroy Bay; Port na nGallóg-</span> <lb n="67"/><span>lach = Milford; Ráith a' Mhuilinn = Rathmullan; Loch</span> <lb n="68"/><span>Suiligh = Loch Swilly; Fathan = Fahan</span></p></div></body></text></TEI>
19 Dawson Street, Dublin 2
D02 HH58 +353 1 676 2570 info@ria.ie
Cookie Use
Website developed by Niall O'Leary Services