Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<TEI><teiHeader type="text">
	 
<fileDesc>
<titleStmt>
<title type="main">Sgoruidheacht na gCearrbhach.</title><author><persName>Ó Deasmhumhna, Conchubhar</persName></author><editor><name type="main">Ó Donnchadha, Tadhg</name></editor><respStmt>
	<resp>Electronic edition compiled by</resp>
	<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
	</respStmt>
	</titleStmt>
<editionStmt>
	 <edition>
		 <note type="N">IG18-11546</note>
		 <note type="L">143</note>
		 <note type="B">1908</note>
		 <note type="C"/>
		 <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
	 </edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
		<publisher>Connradh na Gaedhilge</publisher>
		<pubPlace>24 Upper O'Connell Street, Dublin</pubPlace><date>Aibreán, 1908</date><idno>IG18-11546</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
</publicationStmt>
<seriesStmt>
<title level="s">Irisleabhar na Gaedhilge</title><biblScope unit="vol">18</biblScope>
</seriesStmt>
<sourceDesc>
<biblStruct>
<analytic><author>Ó Deasmhumhna, Conchubhar</author><title>Sgoruidheacht na gCearrbhach.</title></analytic>
<monogr>
<title level="j">Sgoruidheacht na gCearrbhach.</title><imprint><publisher>Connradh na Gaedhilge</publisher><date>Aibreán, 1908</date></imprint>
</monogr> 
</biblStruct>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<profileDesc>
<langUsage><language ident="ga">Irish</language></langUsage>
</profileDesc>
</teiHeader>
<text><body><div><p><span><pb n="143"/></span>
<lb n="1"/><span>Sgoruidheacht na gCearrbhach.</span></p>
<lb n="2"/>
<lb n="3"/><p><span>(Ar leanamhaint).</span></p>
<lb n="4"/>
<lb n="5"/><p><span>CONCHUBHAR Ó DEASMÚMHNA do sholáthruigh.</span></p>
<lb n="6"/>
<lb n="7"/><p><span>Fear an Tighe [ag imirt trí an hart]. - </span>
<lb n="8"/><span>Tá m'imirt-se déanta.  Geallaim dhuit ná </span>
<lb n="9"/><span>sgarfainn lem' chuireata, an uair úd, mara </span>
<lb n="10"/><span>mbeadh é bheith in' aonar agam. </span></p>
<lb n="11"/>
<lb n="12"/><p><span>Seághan Óg, [ag bailiughadh suas na gcártaí </span>
<lb n="13"/><span>imiortha, agus ag imirt naoi muiltheat]. - Seo-thíg </span>
<lb n="14"/><span>díbh ceann eile aca. </span></p>
<lb n="15"/>
<lb n="16"/><p><span>Cúl-Chearrbhach, [leis an gcárta]. - 'Sé máighistir </span>
<lb n="17"/><span>a bhúird anois é.  Tá an tAon a hart agus na muiltheataí </span>
<lb n="18"/><span>móra go léir imthighthe. </span></p>
<lb n="19"/>
<lb n="20"/><p><span>Micil Sheághain Donchadh, [ag imirt ceathair an hart] - </span>
<lb n="21"/><span>Dheineas-sa fear de lem' thabhairt, mar phioc sé an bórd.  Is </span>
<lb n="22"/><span>dócha gur cluiche riain é. </span></p>
<lb n="23"/>
<lb n="24"/><p><span>Mac na Baintreabhaighe, [ag imirt trí triuth]. - Cluiche riain, </span>
<lb n="25"/><span>mhuise.  Ní'l dabht ná gur b'ort a bhí an tiospach led' dhó bréan </span>
<lb n="26"/><span>muiltheat. </span>
<lb n="27"/></p>
</div>
<pb n="144"/>
<div><lb n="28"/><p><span>Seághan Saoír, [ag imirt Aon triuth]. - "Buadh 'gus biseach </span>
<lb n="29"/><span>leat," a Sheaghain Óig.  Go mbuadhair an rás.  Acht is eagal liom ná </span>
<lb n="30"/><span>buadhfair, mar má bhuadhann tú beidh an sean-fhocal sárúighthe </span>
<lb n="31"/><span>agat: "Aon muiltheat do'n chearrbhach, nú eascú do'n iasgaire," </span>
<lb n="32"/><span>arsa an sean-duine. </span></p>
<lb n="33"/>
<lb n="34"/><p><span>Conchúbhar Máighistir, [ag gáiridhe, agus ag imirt banríoghain </span>
<lb n="35"/><span>hart]. - Féach airiú, 'sé Seághan Óg comrádaidhe Sheághain Saoír. </span>
<lb n="36"/><span>Siné an chúis go bhfuil rathamhnachas Sheághain Óig ag dul chómh </span>
<lb n="37"/><span>maith dho, agus ná cáisimheann sé a bhochtineacht féin. </span></p>
<lb n="38"/>
<lb n="39"/><p><span>Mac na Baintreabhaighe. - Buachaill breágh is eadh Seághan </span>
<lb n="40"/><span>Saoír.  B'fhéidir go mbainfí iad araon fós d'á bprapaireacht. </span>
<lb n="41"/><span>Coingídh greim ar chárta an stúmpa. </span></p>
<lb n="42"/>
<lb n="43"/><p><span>Fear an Tighe, [ag imirt seacht triuth]. - Is dócha ná fuil an </span>
<lb n="44"/><span>stúmpa ann, mar go bhfuil an fear daithte. </span></p>
<lb n="45"/>
<lb n="46"/><p><span>Seághan Óg, [ag imirt ceathair muiltheat]. - "Cuirfead an </span>
<lb n="47"/><span>donas ar déanaighe" go háirithe. </span></p>
<lb n="48"/>
<lb n="49"/><p><span>Micil Sheághain Donchadh, [ag imirt chuireata triuth]. - Greim </span>
<lb n="50"/><span>ar chárta an stúmpa. </span></p>
<lb n="51"/>
<lb n="52"/><p><span>Mac na Baintreabhaighe, [ag imirt sé an hart]. - Ní'l an </span>
<lb n="53"/><span>stúmpa féin ag cuid againn. </span></p>
<lb n="54"/>
<lb n="55"/><p><span>Seághan Saoír, [ag imirt rígh triuth]. - Ní fheaca aon rath riamh </span>
<lb n="56"/><span>ar aoinne bheadh ag gabháil d'á n-iomarca ceisnimh.  Mara mbeadh </span>
<lb n="57"/><span>agat acht "tigh ar béal bóthair cuímhnigh nách aistear é acht </span>
<lb n="58"/><span>cómhgar." </span></p>
<lb n="59"/>
<lb n="60"/><p><span>Cúl-Chearrbhach. - Tá seódh shaoghail de'n cheart agat.</span></p>
<lb n="61"/>
<lb n="62"/><p><span>Conchubhar Máighistir, [ag breith ar chárta is gach láimh leis, </span>
<lb n="63"/><span>a's ag bualadh na gcártaí go mion tiubh ar a chéile]. - Ní </span>
<lb n="64"/><span>fheadair cos liom cad a dhéanfaidh lámh liom. </span></p>
<lb n="65"/>
<lb n="66"/><p><span>Micil Sheághain Donchadh. - Greim ar chárta an stúmpa. </span>
<lb n="67"/><span>[Caitheann Conchúbhar Máighistir rígh an hart ar an mbórd]. </span></p>
<lb n="68"/>
<lb n="69"/><p><span>Fear an Tighe, [ag imirt ocht spéarthait]. - Ní'l faic agam-sa </span>
<lb n="70"/><span>le cimeád. </span></p>
<lb n="71"/>
<lb n="72"/><p><span>Seághan Óg. - 'Seadh, táim-se cuachta anois go háirithe. </span>
<lb n="73"/><span>[Imirigheann sé dó spéarthait]. </span></p>
<lb n="74"/>
<lb n="75"/><p><span>Cúl-Chearrbhach - Ca bhfuil cárta an stúmpa?</span></p>
<lb n="76"/>
<lb n="77"/><p><span>Conchúbhar Máighistir, [ag caitheamh Aon spéarthait ar an </span>
<lb n="78"/><span>mbórd]. - Siné é.  [Caitheann na cearrbhaigh eile a gcárta ar an </span>
<lb n="79"/><span>mbórd.  Tá an chúig ag an máighistir]. </span>
<lb n="80"/></p>
</div>
<pb n="145"/>
<div><lb n="81"/><p><span>Cúl-Chearrbhach. - Is dócha go bhfuil fios ag an máighistir. </span>
<lb n="82"/><span>Féach cad a dhein sé: rígh an hart a chaitheamh uaidh, agus Aon </span>
<lb n="83"/><span>spéarthait a chimeád. </span></p>
<lb n="84"/>
<lb n="85"/><p><span>Conchúbhar Máighistir. - Im' briathar gur dhóbhair dam an rígh a </span>
<lb n="86"/><span>bheith coingibhthe agam.  Ní raibh acht a rádh go raibh rugaithe agam </span>
<lb n="87"/><span>ar bharra eireabail ar an Aon spéarthait nuair a chuímhnigheas ar </span>
<lb n="88"/><span>chaint fhir an tíghe nuair a hiompuigheadh an mádh: "muiltheat </span>
<lb n="89"/><span>an mádh, 's is maith an drá an spéarthait," arsa eisean. </span></p>
<lb n="90"/>
<lb n="91"/><p><span>Fear an Tighe. - Féach cé go ndúbhart an chaint sin níor </span>
<lb n="92"/><span>chuireas aon ghubh ann.  Is leat-sa suathadh anois, a Mhicil. </span>
<lb n="93"/><span>[Cuireann Micil a chrúcaí ar na muiltheataíbh a bhí ar an mbórd. </span>
<lb n="94"/><span>Bailigheann na cearrbhaigh eile na cártaí 'n-a theannta.  Tugann </span>
<lb n="95"/><span>Seághan Saoír fé ndeara gnóthaí Mhicil. </span></p>
<lb n="96"/>
<lb n="97"/><p><span>Seághan Saoír. - Fair an builcín, a Sheághain Óig.  Tá builcín </span>
<lb n="98"/><span>curtha isteach ag Micil. </span></p>
<lb n="99"/>
<lb n="100"/><p><span>Seághan Óg. - "A rún san fúm-sa acht fág fúm féin é," a </span>
<lb n="101"/><span>ndúbhairt cléireach Foilplí.  [Suadhann Micil Sheághain Donchadh </span>
<lb n="102"/><span>na cártaí]. </span></p>
<lb n="103"/>
<lb n="104"/><p><span>Micil Sheághain Donchadh. - Seo, a Sheághain Óig, beárr díobh.</span></p>
<lb n="105"/>
<lb n="106"/><p><span>Seághan Óg. - Is beag an bearradh is gádh dhóibh.  Tá an </span>
<lb n="107"/><span>builcín thíos i mbun agat, [ag tógaint an chárta mullaigh de'n </span>
<lb n="108"/><span>phaca, agus d'á chaitheamh ar an mbórd.  Leogann Micil amach </span>
<lb n="109"/><span>na cártaí; agus, annsa leogaint amach do, castar rígh triuth </span>
<lb n="110"/><span>múchta air]. </span></p>
<lb n="111"/>
<lb n="112"/><p><span>Cúl-Chearrbhach. - Ha, ha, a Mhicil, tá do thuaiplis déanta </span>
<lb n="113"/><span>agat. </span></p>
<lb n="114"/>
<lb n="115"/><p><span>Micil Sheághain Donchadh. - Go deimhin ní'l, mhuise.  Bhíodar </span>
<lb n="116"/><span>go léir ag bailiughadh suas na gcártaí chómh maith liom-sa. </span></p>
<lb n="117"/>
<lb n="118"/><p><span>Fear an Tighe. - Suaidh arís iad, a Mhicil.  D'imtheóchadh an </span>
<lb n="119"/><span>méid sin ar dhuine nár phós riamh.  [Bailigheann Micil chuige arís </span>
<lb n="120"/><span>na cártaí, agus suadhann sé iad]. </span></p>
<lb n="121"/>
<lb n="122"/><p><span>Micil Sheághain Donchadh. - Seo, a Sheághain Óig, beárr arís </span>
<lb n="123"/><span>díobh. </span></p>
<lb n="124"/>
<lb n="125"/><p><span>Seághan Óg, [ag tógaint béalóig mhóir díobh]. - "Cearrbhaigh </span>
<lb n="126"/><span>ag cailleamhaint nuair ná bearraid siad doimhinn."  [Sgaoileann</span>
<lb n="127"/><span>Micil amach na cártaí arís.  Nuair thigeann sé leis an tarna </span>
<lb n="128"/><span>sraith go dtí Mac na Baintreabhaighe tá a mbíonn de chártaí d'á </span>
<lb n="129"/><span>raibh 'n-a láimh, i ndiaidh an bhearradh, ídighthe aige acht aon chárta </span></p>
</div>
<pb n="146"/>
<div><lb n="130"/><p><span>amháin.  Tógann na cártaí a bearradh de'n bhórd, agus líonann </span>
<lb n="131"/><span>sé lámh Mhic na Baintreabhaighe]. </span></p>
<lb n="132"/>
<lb n="133"/><p><span>Micil Sheághain Donchadh. - Tá íochtar a's uachtar agat.</span></p>
<lb n="134"/>
<lb n="135"/><p><span>Cúl-Chearrbhach. - "Íochtar a's uachtar, is maith an t-adhbhar </span>
<lb n="136"/><span>cuigine iad."  [Tá na lámha go léir lán ag Micil.  Iompuigheann </span>
<lb n="137"/><span>sé deich triuth]. </span></p>
<lb n="138"/>
<lb n="139"/><p><span>Micil Sheághain Donchadh. - Triuth, an mádh.</span></p>
<lb n="140"/>
<lb n="141"/><p><span>Fear an Tighe. - "Triuthanna a's treabhaid siad."  Ba cheart </span>
<lb n="142"/><span>duit an imirt 'áireamh sara n-iontuíghthá mádh. </span></p>
<lb n="143"/>
<lb n="144"/><p><span>Micil Sheághain Donchadh. - Cúig fichead, chúig.  Tá an dá </span>
<lb n="145"/><span>Sheághan cúig fichead, agus tá an máighistir cúig.  Imir, a Mhic </span>
<lb n="146"/><span>na Baintreabhaighe. </span></p>
<lb n="147"/>
<lb n="148"/><p><span>Mac na Baintreabhaighe. - Ní fhéadfad imirt go fóil.  Tá </span>
<lb n="149"/><span>tuaiplis eile déanta ag Micil.  Tá sé chárta agam-sa, [ag </span>
<lb n="150"/><span>caitheamh a chártaí ar a mbéal fútha ar an mbórd, agus d'á </span>
<lb n="151"/><span>gcómhaireamh]. </span></p>
<lb n="152"/>
<lb n="153"/><p><span>Micil Sheághain Donchadh. - Tá, im' briathar.  Ní fheadar conus </span>
<lb n="154"/><span>imthigh san orm.  Suaidh-se anois iad, a Mhic na Baintreabhaighe. </span>
<lb n="155"/><span>[Suadhann Mac na Baintreabhaighe iad.  Bearrann Micil díobh. </span>
<lb n="156"/><span>Sgaoíleann Mac na Baintreabhaighe amach iad, agus iontuigheann </span>
<lb n="157"/><span>sé rígh an hart]. </span></p>
<lb n="158"/>
<lb n="159"/><p><span>Fear an Tighe. - Cad is mádh?</span></p>
<lb n="160"/>
<lb n="161"/><p><span>Mac na Baintreabhaighe. - Rígh an hart.</span></p>
<lb n="162"/>
<lb n="163"/><p><span>Seághan Saoír, [ag caitheamh an chíoná amach ar an mbórd]. - </span>
<lb n="164"/><span>'Seadh, déanfad-sa imirt ghairid de seo dhíbh. </span></p>
<lb n="165"/>
<lb n="166"/><p><span>Conchúbhar Máighistir. - Ambasa ní raibh an lámh so i bhfad 'á </span>
<lb n="167"/><span>imirt.  Suaidh iad, a Sheághain Saoír.  [Luigheann Seághan Saoír </span>
<lb n="168"/><span>agus Mac na Baintreabhaighe ar a ngnó féin.  Labhrann Con-</span>
<lb n="169"/><span>chúbhar Máighistir].  Bhís chun 'ínsint dúinn ó chiainibh, a fhir an </span>
<lb n="170"/><span>tighe, mar gheall ar chluiche an trír.  Innis dúinn anois é, led' </span>
<lb n="171"/><span>thoil. </span></p>
<lb n="172"/>
<lb n="173"/><p><span>Fear an Tighe. - Airiú sgéilín is eadh é aireófá 'á insint i </span>
<lb n="174"/><span>seacht gcuma dhéag.  Triúr buachaillí muínteartha a bhí ag imirt </span>
<lb n="175"/><span>chártaí le chéile i sráid thíos amuigh.  Buachaillí breághtha Gaedheal-</span>
<lb n="176"/><span>acha ab eadh beirt aca, agus bodaichín de ghalldúda ab eadh an </span>
<lb n="177"/><span>tríomhadh duine aca.  Ní raibh aon mheas ar Ghaedhealaing ná ar </span>
<lb n="178"/><span>lucht a labhartha aige.  D'oir do'n bheirt eile a ghalldúdaidheacht </span>
<lb n="179"/><span>'agairt air.  Luigh an bheirt aca ar bheith ag imirt a láimh a </span></p>
</div>
<pb n="147"/>
<div><lb n="180"/><p><span>chéile 'n-a choinnibh.  "Bhuadhfaidís Cáit a's na páistí" uaidh dá </span>
<lb n="181"/><span>mbeidís aige. </span></p>
<lb n="182"/>
<lb n="183"/><p><span>Conchúbhar Máighistir. - An raibh breith 'dir lá' aca?</span></p>
<lb n="184"/>
<lb n="185"/><p><span>Fear an Tighe. - Do bhí gan amhras, acht seo mar shocruigheadar </span>
<lb n="186"/><span>iad féin 'n-a choinnibh.  Labhradar Gaedhealaing le chéile agus </span>
<lb n="187"/><span>Béarla le heisean.  "An bhfuil agat?" a deireadh duine aca. </span>
<lb n="188"/><span>"Tá," a deireadh an duine eile.  Sgaoílidís féin le chéile, </span>
<lb n="189"/><span>agus gach duine aca sa tár ar an ngalldúda.  Bhí a raibh </span>
<lb n="190"/><span>d'airgead d'á raibh ag fágaint a phóca san 'n-a ndá stiúicín ar </span>
<lb n="191"/><span>aghaidh na beirte eile amach ar an mbórd.  Do thómhais duine </span>
<lb n="192"/><span>aca an dá stiúicín le na mhéir.  Ba mhó a stiúicín féin </span>
<lb n="193"/><span>ná stiúicín an fhir eile.  Má's eadh, ba mhaith an mhaise </span>
<lb n="194"/><span>sin aige: do luigh sé ar bheith ag baint as a stiúicín féin agus </span>
<lb n="195"/><span>d'á chuir ar an stiúicín eile chun go raibh an dá stiúicín ar chómh-</span>
<lb n="196"/><span>aoírde aige.  Thug an fear eile crothadh lámh do de bhárr a </span>
<lb n="197"/><span>dheágh-oibre.  Thuig an bodaichín as san go rabhadar ag stealla-</span>
<lb n="198"/><span>mhagadh fé féin.  D'eirigh sé ar buile.  "Hang it", arsa eisean, </span>
<lb n="199"/><span>ag stealladh cúpla cárta bhí 'n-a láimh aige fé'n mbórd, agus </span>
<lb n="200"/><span>ag eirghe chun an tseómra 'fhágaint, "if I ever again play the </span>
<lb n="201"/><span>game "an bhfuil agat tá"."  "Foidhnneach breágh! a fhir mhóir," </span>
<lb n="202"/><span>arsa an bheirt eile i mBéarla; "cuir chúghat do stiúicíní.  Ní'l </span>
<lb n="203"/><span>aon ghnó againn-na dhíobh." </span></p>
<lb n="204"/>
<lb n="205"/><p><span>Seághan Óg. - Do dheineadar an ceart díreach.</span></p>
<lb n="206"/>
<lb n="207"/><p><span>Cúl-Chearrbhach. - Do dheineadar, a lán.  B'fheárr liom iad </span>
<lb n="208"/><span>do chaitheamh le fánaidh na habhann ná iad a thabhairt thar n-ais </span>
<lb n="209"/><span>do, tar éis iad a bhuadhachtaint uaidh. </span></p>
<lb n="210"/>
<lb n="211"/><p><span>Conchúbhar Máighistir. - Airiú ní hé a chuid airgid a bhí uatha </span>
<lb n="212"/><span>acht a ghalldúdaidheacht 'agairt air.  Nár chun é 'árdach sa' </span>
<lb n="213"/><span>ghréin brígh thómhas na stiúicíní. </span></p>
<lb n="214"/>
<lb n="215"/><p><span>Fear an Tighe. - Airiú b'eadh, a dhuine.</span></p>
<lb n="216"/>
<lb n="217"/><p><span>Seághan Saoír. - 'Seadh, ní hé siúd acht é seo.  Tosnuighidh. </span>
<lb n="218"/><span>Táimíd-na cluiche amuigh [ag iompáil an mhádh].  Cíoná triuth ar </span>
<lb n="219"/><span>ceann.  Thabharfainn lá ar cómhar do'n Aon.  Ní hé go bhfuil sé </span>
<lb n="220"/><span>agat, a mháighistir? </span></p>
<lb n="221"/>
<lb n="222"/><p><span>Conchubhar Máighistir. - Ní'l, ná a dhath, mhuise, acht cíonáthacha </span>
<lb n="223"/><span>cuíthacha.  Seo ceann aca [ag imirt chíoná an hart]. </span></p>
<lb n="224"/>
<lb n="225"/><p><span>Cúl-Chearrbhach. - Deir siad gur mairg imireóchadh a mháthair </span>
<lb n="226"/><span>ortha.  An mbeadh an tAon agat-sa, a fhir an tighe? </span>
<lb n="227"/></p>
</div>
<pb n="148"/>
<div><lb n="228"/><p><span>Fear an Tighe. - "Nuair a dhúbhaid siad dearegaid siad" [ag </span>
<lb n="229"/><span>imirt trí na hart]; sidé mo dhath-sa, a mhic ó. </span></p>
<lb n="230"/>
<lb n="231"/><p><span>Seághan Óg [ag imirt seacht muiltheat]. - Mo dhuine-se an </span>
<lb n="232"/><span>buachaill. </span></p>
<lb n="233"/>
<lb n="234"/><p><span>Micil Sheághain Donchadh [ag imirt rígh triuth]. - Ach, im' briath-</span>
<lb n="235"/><span>ar go gceapann sibh-se an saoghal go léir a shlogadh chúghaibh féin. </span></p>
<lb n="236"/>
<lb n="237"/><p><span>Mac na Baintreabhaighe [ag imirt naoi an hart] - Do shloig-</span>
<lb n="238"/><span>fidís, agus dá shaoghal, dá bhféadfaidís é. </span></p>
<lb n="239"/>
<lb n="240"/><p><span>Seághan Óg. - Andaigh mhuise, is leas-mháthair a thogfadh san </span>
<lb n="241"/><span>orainn.  "Fáinne óir ar mo sheabhac-sa." </span></p>
<lb n="242"/>
<lb n="243"/><p><span>Mac na Baintreabhaighe. - Nár théidh do ghuidhe thar bhonn do </span>
<lb n="244"/><span>bhróige. </span></p>
<lb n="245"/>
<lb n="246"/><p><span>Seághan Saoír. - Ba chuma liom i dtaobh bonn mo bhróige, dá </span>
<lb n="247"/><span>dtéidheadh sé go bonn an stoca. </span></p>
<lb n="248"/>
<lb n="249"/><p><span>Cúl-Chearrbhach. - Stocaí atá agaibh á imirt.</span></p>
<lb n="250"/>
<lb n="251"/><p><span>Seághan Saoír [ag féachaint ar a chártaí]. - Stocaí, mhuise, </span>
<lb n="252"/><span>agus is olc é mo thuairim nú tá a n-imirt déanta an turas so. </span></p>
<lb n="253"/>
<lb n="254"/><p><span>Seághan Óg. - Airiú! an bhfuil an tAon agat?</span></p>
<lb n="255"/>
<lb n="256"/><p><span>Seághan Saoír [ag féachaint ar a chártaí 'n-a gceann a's 'n-a </span>
<lb n="257"/><span>gceann]. - Tá, agus dá Aon, trí Aon: is me breallán na nAon-</span>
<lb n="258"/><span>taí i gceart [ag díol as an gcíoná, 'á thógaint de'n cheann, </span>
<lb n="259"/><span>agus d'á bhualadh anuas ar rígh triuth]. </span></p>
<lb n="260"/>
<lb n="261"/><p><span>Cúl-Chearrbhac. - Is milleánach a bheifí ar thosnóir 'á ndéan-</span>
<lb n="262"/><span>fadh sé an obair sin. </span></p>
<lb n="263"/>
<lb n="264"/><p><span>Seághan Saoír. - Leog dam, a dhuine; táim daithte le toghadh </span>
<lb n="265"/><span>an phaca.  Sid iad i dteannta a chéile agaibh iad ['á leogaint </span>
<lb n="266"/><span>anuas ar an mbórd].  Féachaidh an cuireata, an tAon a hArt, </span>
<lb n="267"/><span>an tAon triuth, agus an bhainríoghain triuth. </span></p>
<lb n="268"/>
<lb n="269"/><p><span>Seághan Óg [ag síneadh a lá' de dhruím an bhúird chun Seághan </span>
<lb n="270"/><span>Saoír]. - Tabhair dham do lám, a shaoír.  Is sinn-na ba cheart a </span>
<lb n="271"/><span>chuir go Parliament, mar bheadh an rath ar ár ngnó. </span></p>
<lb n="272"/>
<lb n="273"/><p><span>Fear an Tighe. - Leighis fiadh ort féin agus ar do Pharliament. </span>
<lb n="274"/><span>Nách seóidh mar chaitheann tú bheith i gcómhnuidhe ag gabháil do </span>
<lb n="275"/><span>ghleóisínteacht. </span></p>
<lb n="276"/>
<lb n="277"/><p><span>Bean an Tighe. - Sgaoíl leis féin, a Thaidhg.  "Is unúth le </span>
<lb n="278"/><span>Dia duine bocht súgach." </span></p>
<lb n="279"/>
<lb n="280"/><p><span>Cúl-Chearrbhach. - "Tá sé chómh súgach le miúil go mbeadh </span>
<lb n="281"/><span>mairc uirthe." </span>
<lb n="282"/></p>
</div>
<pb n="149"/>
<div><lb n="283"/><p><span>Fear an Tighe. - 'Seadh, is fearra dho'n tseisear eile seo </span>
<lb n="284"/><span>luighe isteach anois. </span></p>
<lb n="285"/>
<lb n="286"/><p><span>Bean an Tighe. - Im' briathar, a Thaidhg, gur fearra dhóibh </span>
<lb n="287"/><span>eirghe asta anois.  Ar nóin ní hé deireadh an tsaoghail é.  Beidh </span>
<lb n="288"/><span>oidhche eile 's oidhche eile chómh maith leis an oidhche anocht. </span></p>
<lb n="289"/>
<lb n="290"/><p><span>Conchúbhar Máighistir. - Déarfainn é, a bhean an tighe.  Bheadh </span>
<lb n="291"/><span>an oidhche imthighthe thar fóir sara mbeadh na stocaí glan-imiortha. </span>
<lb n="292"/><span>Féach, tá sé ag déanamh suas ar a deich. </span></p>
<lb n="293"/>
<lb n="294"/><p><span>Duine thall 's abhus. - Téidhmís abhaile.  Beidh an oidhche </span>
<lb n="295"/><span>amáireach chómh maith leis an oidhche anocht. </span></p>
<lb n="296"/>
<lb n="297"/><p><span>Conchúbhar Máighistir [ag eirghe 'n-a sheasamh]. - Siné an </span>
<lb n="298"/><span>ceart.  Buail rómham amach a shaoír.  [Imthighid]. </span></p>
<lb n="299"/>
<lb n="300"/><p><span>CONCHÚBHAR Ó DEASMHÚMHNA.</span></p>
<lb n="301"/>
<lb n="302"/><p><span>A fhir ud dom chur amach</span>
<lb n="303"/><span>As an dteach n-a bhfuil mé ag dul,</span>
<lb n="304"/><span>Buidheachus le Rígh na bhfeart</span>
<lb n="305"/><span>Nach féidir mo chur amach amuigh.</span></p>
<lb n="306"/>
<lb n="307"/><p><span>CEIST:</span>
<lb n="308"/><span>Ceist agam ort, a Chléirigh,</span>
<lb n="309"/><span>Ó's tusa léigheas an Bíobla,</span>
<lb n="310"/><span>Créad do-bheir an t-óinseach sonaí</span>
<lb n="311"/><span>'S an duine donaí críonna?</span></p>
<lb n="312"/>
<lb n="313"/><p><span>FREAGRA:</span>
<lb n="314"/><span>Ní ceist orm é, ar san Cléireach,</span>
<lb n="315"/><span>Is léir dam gach ní aca:</span>
<lb n="316"/><span>Bíonn an sonus i ndiaidh na céille</span>
<lb n="317"/><span>'S na tréithe ag an gcríonnacht.</span></p>
<lb n="318"/>
<lb n="319"/><p><span>Ceist agam ort, a shagairt léith,</span>
<lb n="320"/><span>Ó's agat féin atá an t-eól:</span>
<lb n="321"/><span>Ciaca is girre do Fhlaitheas Dé</span>
<lb n="322"/><span>Cill Chré nó an Domhnach Mór?</span></p>
<lb n="323"/>
<lb n="324"/><p><span>Ní bhfuaireas an freagra.</span></p>
<lb n="325"/>
<lb n="326"/><p>
<lb n="327"/><span>Seo rann adubhairt Ó Súilleabháin le n-a mhnaoi phósta féin, agus é ar </span>
<lb n="328"/><span>leabaidh a bháis:</span></p>
<lb n="329"/>
<lb n="330"/><p><span>Ó oiream araon dá chéile i n-anbhfhúinnibh,</span>
<lb n="331"/><span>Go sileam go géar sruth déar tré neart cumhadh guil;</span>
<lb n="332"/><span>Cionta an tsaoghail chlaéin go ndearmhadam,</span>
<lb n="333"/><span>'S go bhfeiceam go léir a chéile i bhflaitheamhnus.</span></p>
<lb n="334"/>
<lb n="335"/><p>
<lb n="336"/></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Sgoruidheacht na gCearrbhach.

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Sgoruidheacht na gCearrbhach.

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
