Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main">Tar Leat</title><author><name type="main">Eóin Ua Cathail</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">CS1899_07_01_241a</note>
                         <note type="L">241</note>
                         <note type="B">1899</note>
                         <note type="C">Prós</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2016</date><idno>CS1899_07_01_241a</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><biblStruct><analytic><author>Eóin Ua Cathail</author><title>Tar Leat</title></analytic><monogr>
					<title level="j">An Claidheamh Soluis</title><imprint><publisher>An Claidheamh Soluis</publisher><date>1899</date></imprint>
 </monogr> </biblStruct></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p>
<lb n="1"/><span>Tar Lear</span></p>
<lb n="2"/>
<lb n="3"/><p><span>Uisge-Ghlasda, Misigan,</span>
<lb n="4"/><span>An naomhadh lá fichead de'n Bhealtaine,</span>
<lb n="5"/><span>Ocht gcéad déag nócha 's a naoi.</span></p>
<lb n="6"/>
<lb n="7"/><p><span>Chum F. E. "An Chlaidhimh Sholuis,"</span>
<lb n="8"/><span>Budh mhaith liom taisbeáint dom dhaoine duthchasach</span>
<lb n="9"/><span>féin neithe beaga ná fuil tuigsint mhaith aca ortha. Tá</span>
<lb n="10"/><span>mórán daoine insan sean-tír ag caitheamh tarcuisne agus</span>
<lb n="11"/><span>aithise ar na hAmericánaibh. Is dóigh leó go bhfuil</span>
<lb n="12"/><span>siad chum na daoine bochta a shaoradar ó-s na Spáin-</span>
<lb n="13"/><span>neachaibh a chur faoi dhaor-smachd. Is dóigh leo gurab</span>
<lb n="14"/><span>é mian na nAmericánach gach aon fhear dorcha atá fá</span>
<lb n="15"/><span>n-a Riaghailt a chur faoi leathtrom. Ní hamhlaidh sin.</span>
<lb n="16"/><span>Ní'l aon daoine san domhan níos daonna, níos cine-</span>
<lb n="17"/><span>álta, ná níos féile ná na hAmericánaigh. Do ghuidhfinn</span>
<lb n="18"/><span>chum Dia na ngrás gach lá dhem shaoghal chum riaghailt a</span>
<lb n="19"/><span>bheith i nÉirinn chomh maith chomh saor leis an riaghailt a</span></p>
</div>
<pb n="242"/>
<div><lb n="20"/><p><span>thabharfadh na hAmericánaigh do-s na Filibínigh. Ní'l</span>
<lb n="21"/><span>aon locht agam-sa le fagháil leis na daoine san Sean-</span>
<lb n="22"/><span>thír mar gheall ar an mhí-mheas atá aca ar na hAmeri-</span>
<lb n="23"/><span>cánaibh, mar is é sin an rud a chloiseann siad ó-s na</span>
<lb n="24"/><span>fearaibh buidhe insan tír seo. Tá dream aca annso</span>
<lb n="25"/><span>ná fuil aon tír-ghrádh ionnta, tá siad anuas ar gach</span>
<lb n="26"/><span>aon rud a ghnídheann aon mhaitheas do'n domhan uile go</span>
<lb n="27"/><span>léir. Sin iad na daoine a chuireann na sgéala salach</span>
<lb n="28"/><span>bréagach tarsna na fairrge go dtí sibh-se. Tá 'fhios</span>
<lb n="29"/><span>agaibh an cineál daoine iad súd. Tá an samhail</span>
<lb n="30"/><span>céadna agaibh-se i bhFearaibh Óráisde na hÉireann.</span></p>
<lb n="31"/>
<lb n="32"/><p><span>Adubhairt "Conán Maol" go mbainfear barr-</span>
<lb n="33"/><span>tuisle as an Uachdarán MacFionnlaoigh insa togha</span>
<lb n="34"/><span>atá le teacht. Inneósaidh mé dhíbh-se, a dhaoine maithe</span>
<lb n="35"/><span>nach bainfear. Go mbeidh milliún guth aige níos mó</span>
<lb n="36"/><span>ná mar a bhí aige san togha déidheanach, mar gach aon</span>
<lb n="37"/><span>rud a rinne sé ó tháinic sé ós ar gcionn, taithnigheann</span>
<lb n="38"/><span>sé le mór-chuid de-s na daoine.</span></p>
<lb n="39"/>
<lb n="40"/><p><span>Do chaitheas cuid dem shaoghal i dtír na Tagalóga.</span>
<lb n="41"/><span>Tá aithne mhaith agam ortha. Daoine bochta eigciallaidhe</span>
<lb n="42"/><span>neimh-eólach is eadh iad. Tá siad chomh dúr neimh-eólach</span>
<lb n="43"/><span>is tá na Cúbánaigh. Beidh sé caogad bliadhan go</span>
<lb n="44"/><span>mbeidh siad oireamhnach - agus teagasgóirí maithe a bheith</span>
<lb n="45"/><span>aca - chum riaghailt a bheith faoi n-a gcúram féin. Is</span>
<lb n="46"/><span>dóigh libh-se nach ceart dúinn greim a chongbháil ar aon</span>
<lb n="47"/><span>nídh a thógamar ó-s na Spáinnigh.</span></p>
<lb n="48"/>
<lb n="49"/><p><span>Tá súil agam nach dóibh libh go raibh sé ceart do-s</span>
<lb n="50"/><span>na Spáinnigh na míle agus na míle Cúbánach a chur chum</span>
<lb n="51"/><span>bais le piléaraibh agus le hocras agus le gann agus i gcarcaraibh</span>
<lb n="52"/><span>lobhtha, agus ár long cogaidh a shéideadh suas insan aor</span>
<lb n="53"/><span>i gCuan Habhána, agus níos mó ná dhá chéad agus trí fichid dh'</span>
<lb n="54"/><span>ár bhfearaibh óga a dhúnmharbhadh. Sin níos mó ná</span>
<lb n="55"/><span>chailleamar insan troid a bhí eadrainn. Ní raibh</span>
<lb n="56"/><span>Crommell níos measa i nÉirinn ná bhí na Spáinnigh i</span>
<lb n="57"/><span>dtír Chúba. Agus nuair chuir Uachdarán MacFionnlaoigh</span>
<lb n="58"/><span>teachtaireacht chuca sgeinneadh amach as an oileán</span>
<lb n="59"/><span>créad a rinne siad? Ta fios ag an saoghal indiu a</span>
<lb n="60"/><span>chríochnughadh. Do thugamar cheithre milliún punnt</span>
<lb n="61"/><span>(airgead-ór) do-s na Spáinnigh ar an méid déisiughadh</span>
<lb n="62"/><span>coithceann a bhí déanta aca insna Filibínigh. An dóigh</span>
<lb n="63"/><span>libh a' bhfuil aon bhuaidhteóir eile san domhan a dhéanfadh</span>
<lb n="64"/><span>é sin leis na daoine a bhí buailte aige? Tá fios</span>
<lb n="65"/><span>agaibh nach bhfuil. Nuair a bheidh an ceannairc sin</span>
<lb n="66"/><span>críochnuighthe beidh riaghailt aca sain budh mhaith liom a</span>
<lb n="67"/><span>leithéid feicsint i nÉirinn. Mo dhaoine dúthchasach, ná</span>
<lb n="68"/><span>bíodh deifir oraibh. Fan tamall beag agus beidh sé chómh</span>
<lb n="69"/><span>soiléir leis an ngréin díbh, gurab é an rud is fearr</span>
<lb n="70"/><span>san domhan do-s na daoine neimh-eólach úd, agus do'n</span>
<lb n="71"/><span>domhan uile go léir, gur thóig na hÁmericánaigh na</span>
<lb n="72"/><span>hoileán úd ó-s na Spáinnigh. Mar gheall ar na</span>
<lb n="73"/><span>hoileánaibh Samoa, ní'l fhios againn fós - ná agaibh-se -</span>
<lb n="74"/><span>créad é an riaghaltas atá ceart. Acht nuair a bheidh</span>
<lb n="75"/><span>an sgéal go léir againn, feicfidh sibh go mbeidh na</span>
<lb n="76"/><span>hAmericánaigh san cheart. Ní gá dhíbh gach aon droch-</span>
<lb n="77"/><span>bheart a chluineann sibh ar na hAmericánaibh a chreidsint.</span></p>
<lb n="78"/>
<lb n="79"/><p><span>Tá daoine bréagach san tír seo dá radh go bhfuil</span>
<lb n="80"/><span>feisirí na hÉireann ag troid is ag caismeart le n-a</span>
<lb n="81"/><span>chéile gach aon lá san mbliadhain agus ní chuirimid aon</span>
<lb n="82"/><span>suim san bhaoth-chaint sin, mar tá fhios againn nach</span>
<lb n="83"/><span>troidfeadh daoine uaisle na hÉireann le n-a chéile.</span></p>
<lb n="84"/>
<lb n="85"/><p><span>Is maith liom feicsint go bhfuil sibh ag cur teangadh</span>
<lb n="86"/><span>binne bríoghmhaire ár sinnsear ar bun. Go n-éirighe</span>
<lb n="87"/><span>libh."</span></p>
<lb n="88"/>
<lb n="89"/><p><span>Is mise cara na teanga Gaedhalaighe,</span></p>
<lb n="90"/>
<lb n="91"/><p><span>Eóin Ua Cathail</span></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Tar Leat

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Tar Leat

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
