Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<TEI><teiHeader type="text">
	 
<fileDesc>
<titleStmt>
<title type="main">Clodhanna Nua.</title><author><persName/></author><respStmt>
	<resp>Electronic edition compiled by</resp>
	<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
	</respStmt>
	</titleStmt>
<editionStmt>
	 <edition>
		 <note type="N">IG14-11001</note>
		 <note type="L">817</note>
		 <note type="B">1905</note>
		 <note type="C"/>
		 <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
	 </edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
		<publisher>Connradh na Gaedhilge</publisher>
		<pubPlace>24 Upper O'Connell Street, Dublin</pubPlace><date>Meitheamh, 1905</date><idno>IG14-11001</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
</publicationStmt>
<seriesStmt>
<title level="s">Irisleabhar na Gaedhilge</title><biblScope unit="vol">14</biblScope>
</seriesStmt>
<sourceDesc>
<biblStruct>
<analytic><author/><title>Clodhanna Nua.</title></analytic>
<monogr>
<title level="j">Clodhanna Nua.</title><imprint><publisher>Connradh na Gaedhilge</publisher><date>Meitheamh, 1905</date></imprint>
</monogr> 
</biblStruct>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<profileDesc>
<langUsage><language ident="ga">Irish</language></langUsage>
</profileDesc>
</teiHeader>
<text><body><div><p><span>CLODHANNA NUA.</span></p>
<lb n="1"/>
<lb n="2"/><p><span>THE COLLOQUY OF THE TWO SAGES (ima-</span>
<lb n="3"/><span>callam in dá thuarad), by Whitley</span>
<lb n="4"/><span>Stokes. D.C.L. París:  Librarie Emilie</span>
<lb n="5"/><span>Bouillon. Editeur; 67. Rue Richeliu, au Premier</span>
<lb n="6"/><span>1905. Prix, 3frs.</span></p>
<lb n="7"/>
<lb n="8"/><p><span>Sidé an giota is déidheannaighe ó láimh</span>
<lb n="9"/><span>an scoláire léigheanta an Steócsach. Do</span>
<lb n="10"/><span>shocruigh sé an leagan so as na trí leabhraibh</span>
<lb n="11"/><span>is seannda i n-a bhfuil sé ar faghail, .i., An</span>
<lb n="12"/><span>Leabhar Laighean, Rawl. B. 502, agus</span>
<lb n="13"/><span>Leabhar Buidhe Leacan.  Tá cainnt an</span>
<lb n="14"/><span>Im agallmha so an-sheannda, mar nuair a</span>
<lb n="15"/><span>bhíthas ag scríobhadh na leabhar so thuas do</span>
<lb n="16"/><span>b'éigean gluais a chur le gach líne geall</span>
<lb n="17"/><span>leis.</span></p>
<lb n="18"/>
<lb n="19"/><p><span>"Tugaid" an Imagallmha so mar adeir</span>
<lb n="20"/><span>na sean-leabhair, .i. nuair fuair Adhna, Árd-</span>
<lb n="21"/><span>Ollamh Uladh bás i n-aimsir Chonchubhair mic</span>
<lb n="22"/><span>Neasa, do ordnadh Fercheirtne file mar </span>
<lb n="23"/><span>ollamh in' ionad.  Do bhí Néidhe, mac Adhna,</span>
<lb n="24"/><span>um an dtaca so i nAlbain ag foghluim</span>
<lb n="25"/><span>léighinn ó Eochaidh Eachbhéil.  Deirtar gur</span>
<lb n="26"/><span>innis tonn mara scéala i dtaobh bháis a</span>
<lb n="27"/><span>athar is mar do fuair Fercheirtne an</span>
<lb n="28"/><span>Ollamhntacht.  Tháinig sé go hÉirinn is do</span>
<lb n="29"/><span>chuaidh láithreach buill go dtí Eamhain Macha</span>
<lb n="30"/><span>mar a raib ríogh-bhrugh Chonchubhair.  Ar</span>
<lb n="31"/><span>dteacht dó ann do bhí Fercheirtne amuigh.</span>
<lb n="32"/><span>Do mheall Bricrin Neimhtheanga an</span>
<lb n="33"/><span>t-ógánach chun féasóg den bhféar a cheangal</span>
<lb n="34"/><span>dá aghaidh agus an bhrat ollamhantachta a</span>
<lb n="35"/><span>chur uime is suidhe i gcathaoir an ollaimh.</span>
<lb n="36"/><span>Ar bheith dhon ógánach ar an gcuma so tháinig</span>
<lb n="37"/><span>Fercheirtne isteach.  Tháinig fearg air</span>
<lb n="38"/><span>nuair chonnaic sé cad do bhí déanta, agus</span>
<lb n="39"/><span>chrom sé ar an ógánach a cheistiughadh.  Do</span>
<lb n="40"/><span>fhreagair Néidhe é, agus chuir ceist thar n-ais</span>
<lb n="41"/><span>air.  Bhíodar ag ceistiughchán a chéile ar</span>
<lb n="42"/><span>feadh abhfad, agus i ndeireadh na treidhse, do</span>
<lb n="43"/><span>chuir Néidhe an Brat ollamhntachta dhe;</span>
<lb n="44"/><span>d'éirigh den gcathaoir agus bhí chun é féin a</span>
<lb n="45"/><span>chaitheamh ar a ghlúinibh i bhfiadhnaise Fer-</span>
<lb n="46"/><span>cheirtne acht ní leigfadh seisean dó é</span></p>
</div>
<pb n="818"/>
<div><lb n="47"/><p><span>dhéanamh. Ar an gcuma so do deineadh</span>
<lb n="48"/><span>siothcháin eatortha is d'fhan Fescheirtne i</span>
<lb n="49"/><span>seilbh na hollamhntachta. </span>
<lb n="50"/><span>              </span>
<lb n="51"/><span> Tá brollach in-léighte i dtúis an leabhair</span>
<lb n="52"/><span>seo; brollach a thugann eólus dúinn ar an</span>
<lb n="53"/><span>Imagallamh, is a chuireann i n-umhail dúinn</span>
<lb n="54"/><span>fáth a scríobhtha, an t-am n-a ndearnadh é,</span>
<lb n="55"/><span>is a lán eile mar gheall air.  N-a dhiaidh-</span>
<lb n="56"/><span>san tagann an tImagallamh féin, aistriu-</span>
<lb n="57"/><span>ghadh i mBéarla os a chomhair anonn, a lán</span>
<lb n="58"/><span>notaí as na sean-leabhair agusrl.  Tá foclóir</span>
<lb n="59"/><span>adhsáideach i ndeireadh an leabhair.  Tá</span>
<lb n="60"/><span>súil againn go mbeidh an leabhar so ag gach</span>
<lb n="61"/><span>éinne a chuireann suim san tSean-Ghaedhilg.</span>
<lb n="62"/><span>  --</span>
<lb n="63"/><span>Toradh Na Gaedhilge ar Aitheasc agus ar</span>
<lb n="64"/><span>Ghréithribh na nGaedheal.  Aiste do léigh Liam</span>
<lb n="65"/><span>Ó Briain, Feisire, i gCorcaigh; curtha </span>
<lb n="66"/><span>nGaedhilg ag Tadhg Ó Murchadha ("Seandún").</span>
<lb n="67"/><span>Ar n-a chur amach do Chonnradh na Gaedhilge i</span>
<lb n="68"/><span>mBaile Átha Cliath 1905. Raol glan.</span></p>
<lb n="69"/>
<lb n="70"/><p><span>Cuireann sé áthais croidhe orainn, leabhair</span>
<lb n="71"/><span>den tsaghas so d'fheicsint ag teacht fé chló</span>
<lb n="72"/><span>Gaedhilge.  Seo coiscéim eile chun tosaigh</span>
<lb n="73"/><span>tabhartha againn i gcóir ár Nua-Litridheacht</span>
<lb n="74"/><span>ins a nGaedhilg agus ní coiscéim táir í</span>
<lb n="75"/><span>acht comh beag.  Deir daoine áirithe linn</span>
<lb n="76"/><span>nach féidir smaointe árd-aigiontacha a chur</span>
<lb n="77"/><span>ná a cheapadh san nGaedhilg.  Badh dhóigh le</span>
<lb n="78"/><span>duine ar a lán dá scríbhtar innti nach féidir,</span>
<lb n="79"/><span>acht léigheadh éinne an leabhair so agus</span>
<lb n="80"/><span>raghaimíd-na i n-urradhus air dó go mbeidh</span>
<lb n="81"/><span>a mhalairt de thuairim aige ar chómhacht is</span>
<lb n="82"/><span>ar leabhaireacht teangan ár sean d'éis dó</span>
<lb n="83"/><span>scrúdughadh a dhéanamh ar na sóghmhlaistí a</span>
<lb n="84"/><span>gheobhaidh san leabhar mbeag so.</span></p>
<lb n="85"/>
<lb n="86"/><p><span>Aistriughadh is eadh é seo, agus aistriugh-</span>
<lb n="87"/><span>adh do dheineadh ar an nós gceart.  Dálta</span>
<lb n="88"/><span>na "scoláireachta" tá aistriughadh agus</span>
<lb n="89"/><span>aistriughadh ann.  Is beag orainn ais-</span>
<lb n="90"/><span>triughadh a bhíonn a dtús-taobh le Gaedhilg</span>
<lb n="91"/><span>a chur focal ar fhocal ar theangain eile.</span>
<lb n="92"/><span>Ní tagann as acht fiaradh agus crapadh na</span>
<lb n="93"/><span>Gaedhilge.  Acht ar an taobh eile má</span>
<lb n="94"/><span>dheintar ciall an Bhéarla do chur síos i</span>
<lb n="95"/><span>nGaedhilg ghluin nádúrtha, tiocfaidh as go</span>
<lb n="96"/><span>bhfuigheann rud a bheidh in-léighte agus rud</span>
<lb n="97"/><span>a raghaidh i dtairbhthe don Ghaedhilg.  Aist-</span>
<lb n="98"/><span>riughadh dhen tsórd so a gheobhtar i leabhar</span>
<lb n="99"/><span>"Sheandúin."</span></p>
<lb n="100"/>
<lb n="101"/><p><span>Tá gnás uasal agus árd-aigeantacht i</span>
<lb n="102"/><span>mBéarla Liam Uí Bhriain, acht is iad</span>
<lb n="103"/><span>uaisleacht is árd-aigeantacht an Bhéarla</span>
<lb n="104"/><span>iad.  Tá uaisleacht is árd-aigeantacht i</span>
<lb n="105"/><span>nGaedhilg Sheandúin leis, acht earraidhe </span>
<lb n="106"/><span>Gaedhlacha is eadh iad.  D'fhág Seandúin</span>
<lb n="107"/><span>fo-rud ar lár, ar mhaitheas do ghluaiseacht</span>
<lb n="108"/><span>is do mhaise a shaothar féin, acht má dhein</span>
<lb n="109"/><span>do chuir sé isteach fiche rud san mbreis do</span>
<lb n="110"/><span>thug líomhthacht is géireacht is deagh-scóp</span>
<lb n="111"/><span>dá chainnt.  Sin mar ba chóir é dhéanamh.</span>
<lb n="112"/><span>Ní mar a chéile a ghabhaidh an Ghaedhilg agus</span>
<lb n="113"/><span>an Béarla, agus an té bhíonn ag aistriughadh</span>
<lb n="114"/><span>ní mór do chur le rud annso is rud a</span>
<lb n="115"/><span>leigean ar lár annsud do réir mar is</span>
<lb n="116"/><span>fearr a thaithneann leis.</span></p>
<lb n="117"/>
<lb n="118"/><p><span>Leabhar glan-Gaedhilge is téacs beag</span>
<lb n="119"/><span>oireamhnach is eadh é seo.  Tá roinnt nótaí</span>
<lb n="120"/><span>i ndeireadh an leabhair, agus beid i n-a n-áis</span>
<lb n="121"/><span>ag mhacaibh léighin.  Ní'l éin-mhearathall</span>
<lb n="122"/><span>orainn ná go mbeidh ceannach maith air,</span>
<lb n="123"/><span>agus tuilleann sé é.</span>
<lb n="124"/><span>  --</span></p>
<lb n="125"/>
<lb n="126"/><p><span>Litreacha Gaedhilge Le Haghaidh an Aosa Óig.</span>
<lb n="127"/><span>[Irish Letters for the Young, with copious Notes,</span>
<lb n="128"/><span>Surnames. Place Names, agusc] Leis an Athair</span>
<lb n="129"/><span>Pádraig Ua Duinnín. Baile Átha Cliath: M. H.</span>
<lb n="130"/><span>Gill agus a Mhac. Teor., 1 Sráid Uí Chonaill.</span>
<lb n="131"/><span>Uachtaraigh, 50. 1905. Réal Glan.</span></p>
<lb n="132"/>
<lb n="133"/><p><span>Seo leabhar beag a líonfaidh beárna</span>
<lb n="134"/><span>dhúinn, agus a líonfaidh go maith í leis.  Is</span>
<lb n="135"/><span>baoghlach linn ná fuil an oiread dá dhéan-</span>
<lb n="136"/><span>amh ar son an Aosa Óig is badh chóir.  Ní</span>
<lb n="137"/><span>mór dúinn leabhair bheaga áirithe de gach</span>
<lb n="138"/><span>saghas a cheapadh is a scríobhadh i n-a gcomh-</span>
<lb n="139"/><span>air.  Bhí dian-ghábhadh i scoileannaibh na</span>
<lb n="140"/><span>dúithche le leabhar beag a chuirfadh i n-umhail</span>
<lb n="141"/><span>do chách cionnus litir a scríobhadh, cionnus í</span>
<lb n="142"/><span>thosnughadh, cionnus í chríochnughadh, agus</span>
<lb n="143"/><span>cionnus an clúdach a sheóladh.  Gan amhrus</span>
<lb n="144"/><span>do bhí beárna ann.  Do thug an tAthair</span>
<lb n="145"/><span>Pádraig fé ndeara é, agus bhronn sé</span>
<lb n="146"/><span>dhúinn sás a líonta.  Tá súil againn go</span>
<lb n="147"/><span>mbeidh an leabhar so dá usáid i ngac scoil</span>
<lb n="148"/><span>san dtír.</span></p>
<lb n="149"/>
<lb n="150"/><p><span>Sid é an tarna leabhairín de Shraith</span>
<lb n="151"/><span>Leabhar Scoile Sheathrúin Céitinn.  Tá</span>
<lb n="152"/><span>soluídí maithe ann de gach saghas litreach is</span>
<lb n="153"/><span>gnáthaighe a scríbhtar.  Tá gluais i ndeir-</span>
<lb n="154"/><span>eadh an leabhair, agus n-a theannta-san</span>
<lb n="155"/><span>aguisín i n-a bhfuil Conntaethe na hÉireann</span>
<lb n="156"/><span>agus a mbailte móra is mó tábhacht, ainm-</span>
<lb n="157"/><span>neacha fear is ban agus timcheall trí céad </span></p>
</div>
<pb n="819"/>
<div><lb n="158"/><p><span>de na gnáth-shloinntibh Gaedhlacha.  Ba maith</span>
<lb n="159"/><span>an rud é dá gcuirtí isteach san ath-chló</span>
<lb n="160"/><span>roinnt d'adhbharaibh tráchta i gcóir litreach</span>
<lb n="161"/><span>eile, agus cunntus ar cionnus do thabhar-</span>
<lb n="162"/><span>faidhe fé litir a scríobhadh ar cuid aca.</span>
<lb n="163"/><span>  --</span>
<lb n="164"/><span>AN CRAOS-DEAMHAN.  An tAthair Peadar Ua</span>
<lb n="165"/><span>Laoghaire do scríobh.  Ó'n seana-scéal "Aislinge</span>
<lb n="166"/><span>Meic Conglinne."  Baile Átha Cliath: Muintir</span>
<lb n="167"/><span>na leabhar Gaedhilge, The Irish Book Co., 6</span>
<lb n="168"/><span>Sráid d'Olier, 1905.</span></p>
<lb n="169"/>
<lb n="170"/><p><span>Seo aith-innsint i nGaedhilg an lae ndiu ar shean-</span>
<lb n="171"/><span>Aisling a bhí againn san Ghaedhilg mheádhonaigh.  Ní</span>
<lb n="172"/><span>ró-mhaith d'fhéadfadh an mac léighinn teacht ar an</span>
<lb n="173"/><span>scéal go dtí so, acht anois tá sé ar a chumus ag gach</span>
<lb n="174"/><span>éinne an scéal grinn d'fhagháil, do léigheamh, agus</span>
<lb n="175"/><span>pléisiúr d'fhagháil ann.  Ní'l an chaoi againn annso</span>
<lb n="176"/><span>chun puinn a rádh ar chúrsaibh an eachtra féin acht go</span>
<lb n="177"/><span>n-innstar dúinn cionnus mar fuair an deamhan</span>
<lb n="178"/><span>craois seilbh i gcorp Chathail Mhic Fionghuine, rí</span>
<lb n="179"/><span>Chaisil Mhumhan, mar bhí sé ag gabháil dó ar feadh</span>
<lb n="180"/><span>abhfad go dtí go raibh an chúige nach mór creacta</span>
<lb n="181"/><span>aige, mar go n-itheadh is go n-óladh gach a dtagadh i</span>
<lb n="182"/><span>n-a shlighe i n-a rígh-thig féin agus i dtigthibh flatha na</span>
<lb n="183"/><span>Mumhan; cionnus mar do bhí teipthe ar léagaibh is ar</span>
<lb n="184"/><span>lucht eóluis na Mumhan é leigheas; cionnus mar do</span>
<lb n="185"/><span>tháinig Anier Mac Conglinne ó Chonnachtaibh go</span>
<lb n="186"/><span>Corcaigh; mar d'éirigh bruighean idir é féin is</span>
<lb n="187"/><span>Mainichín, abb mainistreach na cathrach san, ionnus</span>
<lb n="188"/><span>gur daoradh Anier chun a chrochta i dtaobh muinntir</span>
<lb n="189"/><span>na mainistreach d'aoradh; mar do chuaidh le n-a</span>
<lb n="190"/><span>athchuinge os comhair Chathail chun é shaoradh ar dhaor-</span>
<lb n="191"/><span>bhreith Mhainichín, agus le n-a bhladar is le n-a fheabhus</span>
<lb n="192"/><span>chun scéil d'innsint gur leighis sé an rí.</span></p>
<lb n="193"/>
<lb n="194"/><p><span>Cé go leanann an tAthair Peadar go dlúith do</span>
<lb n="195"/><span>ghluiseacht an tseana-scéil, ar a shon san tá a chrut</span>
<lb n="196"/><span>féin aige air annso.  Éinne go bhfuil Séadna ón</span>
<lb n="197"/><span>ughdar chéadna léighte aige, gheobhaidh sé blas ins an</span>
<lb n="198"/><span>iarracht so, an blas céadna atá i Seadna.  N</span>
<lb n="199"/><span>géire an cur síos a dheineadh ar rás lae an aonaigh,</span>
<lb n="200"/><span>ar fhear na mearacán, ar an bhFear nDubh nó ar an</span>
<lb n="201"/><span>gCeol Sidhe ná atá annso ar chúrsaíbh Mheic</span>
<lb n="202"/><span>Conglinne ins an tig Aoidheachta i Mainistir Chorc-</span>
<lb n="203"/><span>aighe, ar mhéad ghoile Chathail, ar an aisling d'innis</span>
<lb n="204"/><span>Aniar do'n righ, ar throscadh an ríogh agus ar an</span>
<lb n="205"/><span>gcomhrádh a bhí idir Anier is an deamhan craois</span>
<lb n="206"/><span>féin.</span></p>
<lb n="207"/>
<lb n="208"/><p><span>Tá caint ag gluaiseacht le tamall i dtaobh nua-</span>
<lb n="209"/><span>litridheachta na Gaedhilge.  Tá giota breagh bríogh-</span>
<lb n="210"/><span>mhar gonta reidhseimheal de'n nua-litridheacht so</span>
<lb n="211"/><span>againn san mbeart so.  Dá ndeineadh gach éinne</span>
<lb n="212"/><span>iarrachtaí féibh mar a dheineann an tAthair Peadar</span>
<lb n="213"/><span>ba ghearr go mbeadh litridheacht go leór againn</span>
<lb n="214"/><span>agus gan gábha le caint a dhéanamh 'n-a taobh.</span></p>
<lb n="215"/>
<lb n="216"/><p><span>Tá os cionn céad is fiche leathanach de chaint ins</span>
<lb n="217"/><span>an leabhar so agus i n-a fochair sin dhá leathanach </span>
<lb n="218"/><span>deag d'fhoclóir is de nótái tairbheacha, cludach maith</span>
<lb n="219"/><span>air is cuma shlachtmhar.  Trí réalacha a fhiacha, agus</span>
<lb n="220"/><span>da scilling fé chlúdach éadaigh.  Guidhmíd go raibh</span>
<lb n="221"/><span>ceannach árd air, agus i n-a theannta san guidhmíd</span>
<lb n="222"/><span>faid saoghail don ughdar. </span></p>
<lb n="223"/>
<lb n="224"/><p><span>E.M.</span>
<lb n="225"/><span>  --</span>
<lb n="226"/><span>GREANN NA GAEDHILGE.  An Ceathramhadh Cuid</span>
<lb n="227"/><span>Énrí Ua Muirgheasa do sgríobh.  Ar n-a chur</span>
<lb n="228"/><span>amach do Chonnradh na Gaedhilge, i mBaile Átha</span>
<lb n="229"/><span>Cliath.  1905.  Pinginn.</span></p>
<lb n="230"/>
<lb n="231"/><p><span>Ceann de "Leabhraibh Pingne" Chonnradh na Gaed-</span>
<lb n="232"/><span>ilge é seo.  Éinne atá d'éis na leabhair bheaga eile</span>
<lb n="233"/><span>den tSraith ghrinn seo na Gaedhilge ní gabhadh an</span>
<lb n="234"/><span>"librín" seo, mar a-deir Seán Ó Gadhra, a mholadh</span>
<lb n="235"/><span>dho; acht, n-a dhiaidh-san is uile, táimíd dá innsint</span>
<lb n="236"/><span>do chách a leithéid de leabhairín a bheith ann agus go</span>
<lb n="237"/><span>mb'fhiu dhóibh é fhagháil is é léigheamh.  Tá roinnt de</span>
<lb n="238"/><span>drachtíníbh deasa greannamhra ann a bhainfidh gáire</span>
<lb n="239"/><span>as duine.</span></p>
<lb n="240"/>
<lb n="241"/><p><span>Sinne mar fhinné air gur thuit scéal Pheadair Uí</span>
<lb n="242"/><span>Dhálaigh amach, nó marar thuit ba chóir dó soin.  B'é</span>
<lb n="243"/><span>an Peadar Ó Dálaigh seo gan amhrus a scríbh an</span>
<lb n="244"/><span>leabhar "Reeves 862" san Agadaimh; agus ar leath,</span>
<lb n="245"/><span>anach 390 gheibhmíd an nóta so leanas i scríbhinn</span>
<lb n="246"/><span>Pheadair féin: "Ghonadh í sin Toruigheacht Dhiarmada</span>
<lb n="247"/><span>agus Ghráinne conuige sin; agus éirigh suas, a</span>
<lb n="248"/><span>Mhuiread, agus tabhair an buidéal leat anuas anso</span>
<lb n="249"/><span>ag (chuig) Peadar Ua Dálaigh, mur tá sé cortha</span>
<lb n="250"/><span>tinn."  Ní beag soin mar dheimhniughadh ar scéal Énr-</span>
<lb n="251"/><span>Uí Mhuirgheasa. </span>
<lb n="252"/><span>  --</span>
<lb n="253"/><span>AN TARBH BREAC.  With Notes and Complete Voc-</span>
<lb n="254"/><span>abulary. Dublin : M. H. Gill and Son, Ltd.</span>
<lb n="255"/><span>1905. Price 2d.</span></p>
<lb n="256"/>
<lb n="257"/><p><span>Tá sean-eolus againn ar an scéilín seo in na</span>
<lb n="258"/><span>Cheithre Scéalta agus ins an Scéaluidhe Gaodhlach</span>
<lb n="259"/><span>acht is maith linn é fheicsint fé chulaidh nua.  Agus</span>
<lb n="260"/><span>go deimhin is deas an chuma i n-ar ghléas an tAthair</span>
<lb n="261"/><span>Tomás é.  Bíd mic léighinn i gcruadh-chás go minic</span>
<lb n="262"/><span>dh'uireasbhaidh téacs simplidhe go mbeadh foclóir</span>
<lb n="263"/><span>maith is nótaí len ais.  Tá súil againn ná stadfaidh</span>
<lb n="264"/><span>an tAthair Tomás annso.  Acht tugadh sé fé rud </span>
<lb n="265"/><span>éigin eile seochus na scéalta beaga so.  Táid san</span>
<lb n="266"/><span>maith go leor n-a n-áit féin, acht do b'fhearr earradh</span>
<lb n="267"/><span>éigin eile a sholáthar i gcóir leanbhaí ar scoil - i</span>
<lb n="268"/><span>gcóir girrseach go háirithe.</span>
<lb n="269"/></p>
</div>
<pb n="820"/>
<div><lb n="270"/><p><span>An Chéad Leabhar. An Chéad Chuid agus an Dara </span>
<lb n="271"/><span>Cuid. Ar n-a chur amach do Chonnradh na Gaedh-</span>
<lb n="272"/><span>ilge i mBaile Átha Cliath.  Leathphinginn, an</span>
<lb n="273"/><span>cheann.</span></p>
<lb n="274"/>
<lb n="275"/><p><span>Sid é an Prímhleabhar a bhíodh ann.  Do deineadh</span>
<lb n="276"/><span>dhá chuid de, agus tá gach cuid díobh ar díol anois is</span>
<lb n="277"/><span>leathphinginn ortha araon.  Tá pictiúirí nua ionnta</span>
<lb n="278"/><span>a tharraing an Fágánach, agus féachaid go deas agus</span>
<lb n="279"/><span>go slachtmhar.  Ní'l éin-Bhéarla ionnta acht amháin</span>
<lb n="280"/><span>míniughadh na bhfocal is cruaidhe i dtosach gach </span>
<lb n="281"/><span>ceachta.  Ní dóigh linn féin go raibh gábhadh leis sin,</span>
<lb n="282"/><span>mar is baoghalach linn gurab amhlaidh a chuirfidh an</span>
<lb n="283"/><span>Béarla so leanbhaí amudha.  Dá mbeadh gábhadh le</span>
<lb n="284"/><span>Béarla do b'fhéidir é chur i ndeireadh gach leabhair.</span>
<lb n="285"/><span>                                        .</span>
<lb n="286"/><span>OUTLINES OF IRISH GRAMMAR, for the use</span>
<lb n="287"/><span>of Schools and Gaelic League Classes. Part I. - </span>
<lb n="288"/><span>Accidence.  Compiled for the Limerick Branch</span>
<lb n="289"/><span>of the Gaelic League.  Dublin : M. H. Gill and</span>
<lb n="290"/><span>Son, 50 Upper O'Connell St. 1905.  Price 2d.</span>
<lb n="291"/><span>                             .</span>
<lb n="292"/><span>Tá a lán daoine ann agus níor mhaith leo breis</span>
<lb n="293"/><span>airgid a chaitheamh ar leabhraibh, agus go háirithe ar</span>
<lb n="294"/><span>gráiméar.  Acht mar sin féin is tairbhtheach an rud</span>
<lb n="295"/><span>do dhuine beagán eóluis a bheith aige ar ghráiméar a</span>
<lb n="296"/><span>theangan duthchuis.  Maran an féidir leis nó maran</span>
<lb n="297"/><span>maith leis an gráiméir mór a cheannach, sidé an earr-</span>
<lb n="298"/><span>adh a dhéanfaidh a ghnó go breagh.  Leabhar beag is eadh</span>
<lb n="299"/><span>é, acht tá cunntas soiléir ann ar gach a bhfuil riach-</span>
<lb n="300"/><span>tanach do dhuine eolus a bheith aige air.  Beidh sé n-a</span>
<lb n="301"/><span>áis ag lucht foghlumtha na Gaedhilge i gcraobhchaibh</span>
<lb n="302"/><span>Chonnradh na Gaedhilge agus i scoileannaibh ar fuid</span>
<lb n="303"/><span>na tíre.  Beidh árd-cheannach air gan amhrus.  An</span>
<lb n="304"/><span>Cló-chumann do chló-bhuail.</span>
<lb n="305"/><span> </span>
<lb n="306"/><span>BALLADS OF A COUNTRY-BOY.  Seumas Mac-</span>
<lb n="307"/><span>Manus.  Gill and Son, Ltd., Dublin. 1905.</span></p>
<lb n="308"/>
<lb n="309"/><p><span>Sid é an leabhar is déidheannaighe a chuir Séamus</span>
<lb n="310"/><span>Mac Mághnusa i gcló.  Leabhar amhrán i mBéarla is</span>
<lb n="311"/><span>eadh é; amhráin a cheap sé féin.  Tá a lán de rudaibh</span>
<lb n="312"/><span>beaga deasa ann.  Is iad "The Coming of Owen</span>
<lb n="313"/><span>Roe" agus "The Hedge Schoolmasters" is mó a</span>
<lb n="314"/><span>chuirimíd suim ionnta nó a thaithneann linn.  Amh-</span>
<lb n="315"/><span>ráinín deas is eadh " A Health to the Birds " leis.</span>
<lb n="316"/><span>Ní féidir locht d'fhaghail ar an gcuma n-ar cuireadh</span>
<lb n="317"/><span>an leabhar i gcló.  Faid saoghail chughat, a Shéamuis,</span>
<lb n="318"/><span>                                 </span>
<lb n="319"/><span>A Mhaighdean Mhuire do rugadh don Ríoghacht ghlórmhair</span>
<lb n="320"/><span>Fuair áit chun suidhte i gCathair na Tríonóide,</span>
<lb n="321"/><span>Tré páis do leinbh a d'fhuiling go héagcórach,</span>
<lb n="322"/><span>Sírim do choimirc d'anam an scríbhneóra.</span></p>
<lb n="323"/>
<lb n="324"/><p><span>Badh mhaith linn a iarraidh ar léightheóiríbh</span>
<lb n="325"/><span>an IRISLEABHAIR cuidiughadh  linn  chun</span>
<lb n="326"/><span>rudaí a thaitneann leó a sholáthar.  Tá a</span>
<lb n="327"/><span>lán staraidheachta is seanchus ar eolus ag</span>
<lb n="328"/><span>na daoinibh, ins na ceanntrachaibh Gaedhlacha</span>
<lb n="329"/><span>go háirithe, agus is mór an truagh gan é bhail-</span>
<lb n="330"/><span>iughadh is é chur i gcló.</span></p>
<lb n="331"/>
<lb n="332"/><p><span>Tá a lán rudaí i dtaobh graiméir, litri-</span>
<lb n="333"/><span>ughadh, agusrl., is b'éidir nár mhiste trácht a</span>
<lb n="334"/><span>dhéanamh ortha.  Táimíd-ne ullamh i gcomh-</span>
<lb n="335"/><span>nuidhe ar ar gcion féin a dhéanamh ar a</span>
<lb n="336"/><span>son, agus éinne go bhfuil rud le rádh aige</span>
<lb n="337"/><span>geobham slighe dhó ins an IRISLEABHAR, pé</span>
<lb n="338"/><span>aca i nGaedhilg nó i mBéarla is mian leis</span>
<lb n="339"/><span>scríobhadh.</span></p>
<lb n="340"/>
<lb n="341"/><p><span>Solus</span>
<lb n="342"/><span>na nGaedheal</span>
<lb n="343"/><span>déanta </span>
<lb n="344"/><span>i mBaile Áta Cliath.</span></p>
<lb n="345"/>
<lb n="346"/><p><span>Cártaí Posta Gaedhealacha!</span></p>
<lb n="347"/>
<lb n="348"/><p><span>Seoltar Litreacha i dtaobh Eagarthóireachta go dtí</span>
<lb n="349"/><span>an Fear Eagair; agus litreacha i dtaoibh Bainistighe go</span>
<lb n="350"/><span>dtí Stiúrthóir, Oifig an Chonnartha, 24 Sráid Uachtarach</span>
<lb n="351"/><span>Uí Chonaill, Áth Cliath.</span>
<lb n="352"/></p>
</div>
<pb n="821a"/>
<div><lb n="353"/><p><span>Sliocht as "Irisleabhar na Gaedhilge."</span></p>
<lb n="354"/>
<lb n="355"/><p><span>Uimhir I.</span></p>
<lb n="356"/>
<lb n="357"/><p><span>An áit d'ár gabhas,</span>
<lb n="358"/><span>(trí fuinn).</span></p>
<lb n="359"/>
<lb n="360"/><p><span>An tAthair Cathaoir Ó Bréandáin ("Oisín")  agus "Fear Fuartha na dTráithre."</span>
<lb n="361"/><span>Do Sholáthruigh.</span></p>
<lb n="362"/>
<lb n="363"/><p><span>Uimhir II.</span></p>
<lb n="364"/>
<lb n="365"/><p><span>Turas go Tír na n-Óg</span>
<lb n="366"/><span>(trí fuinn).</span></p>
<lb n="367"/>
<lb n="368"/><p><span>An tAthair Tomás Mac 'Liam.</span>
<lb n="369"/><span>Do Sholáthruigh.</span></p>
<lb n="370"/>
<lb n="371"/><p><span>Ar n-a chur amach do</span>
<lb n="372"/><span>Chonnradh na Gaedhilge, Baile Átha Cliath,</span>
<lb n="373"/><span>1903.</span></p>
<lb n="374"/>
<lb n="375"/><p><span>Pighin an ceann.</span></p>
<lb n="376"/>
<lb n="377"/><p><span>Seachadadh áluinn le h-aghaidh na bPáistí</span></p>
<lb n="378"/>
<lb n="379"/><p><span>Sideóga ag obair:</span>
<lb n="380"/><span>Sgéalta Sidhe:</span></p>
<lb n="381"/>
<lb n="382"/><p><span>'Liam Ó Riain do sgríobh.</span></p>
<lb n="383"/>
<lb n="384"/><p><span>Raol an Chóib.  Seacht bPighne Saor Thríd an bPost.</span></p>
<lb n="385"/>
<lb n="386"/><p><span>Seachadadh áluinn le h-aghaidh na bpáisdí.</span></p>
<lb n="387"/>
<lb n="388"/><p><span>"An Táilleán,"</span>
<lb n="389"/></p>
</div>
<pb n="821b"/>
<div><lb n="390"/><p><span>Smuainte ar Árainn,</span>
<lb n="391"/><span>I n-a dtugtar cúnntas i nGaedhilge shnasta shimplidhe</span>
<lb n="392"/><span>ar Árainn na Naomh agus ar mhuinntir Ghaedhealaigh na</span>
<lb n="393"/><span>háite sin, agus ar Phátrún, Feis, Aeridheacht, Banais, agusc., </span>
<lb n="394"/><span>do bhí 'san Inis, maille le fiche íomháigh ag taisbeáint slighe</span>
<lb n="395"/><span>bheatha agus caitheamh-aimsire na ndaoine.</span></p>
<lb n="396"/>
<lb n="397"/><p><span>Fa pháipéar láidir, 6d.; tríd an bpost, 7d.</span>
<lb n="398"/><span>Fá Éadach, 1/-; tríd an bpost 1/2</span>
<lb n="399"/><span>Fá Leathar, 1/6; tríd an bpost, 1/8.</span></p>
<lb n="400"/>
<lb n="401"/><p><span>Aodh Ó néill.  Dráma Úr-Nua.</span>
<lb n="402"/><span>Do sgríobh "Conán Maol."</span></p>
<lb n="403"/>
<lb n="404"/><p><span>An chéad Leabhrán do shraith-leabhair "An Claidheamh Soluis."</span>
<lb n="405"/><span>Ar Fagháil Ó Rúnaire Connartha na Gaedhilge,</span>
<lb n="406"/><span>Agus ó gach éan reiceadóir leabhar eile, AR THRÍ PIGINNE.</span>
<lb n="407"/><span>AGUS TRÍD AN bPOSTA, AR THRÍ PIGHINNE IS LEITH-PHIGHINN.</span></p>
<lb n="408"/>
<lb n="409"/><p>
<lb n="410"/></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Clodhanna Nua.

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Clodhanna Nua.

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
