Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<TEI><teiHeader type="text">
	 
<fileDesc>
<titleStmt>
<title type="main">Mar do mhairbh Cúchulainn Nadcrantail.</title><author><persName/></author><respStmt>
	<resp>Electronic edition compiled by</resp>
	<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
	</respStmt>
	</titleStmt>
<editionStmt>
	 <edition>
		 <note type="N">IG14-10937</note>
		 <note type="L">652</note>
		 <note type="B">1904</note>
		 <note type="C"/>
		 <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
	 </edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
		<publisher>Connradh na Gaedhilge</publisher>
		<pubPlace>24 Upper O'Connell Street, Dublin</pubPlace><date>Deireadh Fóghmhair, 1904</date><idno>IG14-10937</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
</publicationStmt>
<seriesStmt>
<title level="s">Irisleabhar na Gaedhilge</title><biblScope unit="vol">14</biblScope>
</seriesStmt>
<sourceDesc>
<biblStruct>
<analytic><author/><title>Mar do mhairbh Cúchulainn Nadcrantail.</title></analytic>
<monogr>
<title level="j">Mar do mhairbh Cúchulainn Nadcrantail.</title><imprint><publisher>Connradh na Gaedhilge</publisher><date>Deireadh Fóghmhair, 1904</date></imprint>
</monogr> 
</biblStruct>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<profileDesc>
<langUsage><language ident="ga">Irish</language></langUsage>
</profileDesc>
</teiHeader>
<text><body><div><p><span>MAR DO MHAIRBH CUCHULAINN NADCRANTAIL.</span></p>
<lb n="1"/>
<lb n="2"/><p><span>--</span></p>
<lb n="3"/>
<lb n="4"/><p><span>"Cia atá agaibh chun dul i gcoinnibh Chúchulainn i</span>
<lb n="5"/><span>mbáireach?" arsa Lughaidh.</span></p>
<lb n="6"/>
<lb n="7"/><p><span>"Tabharfar (tabharfaid) duit-se‚ i mbáireach,"</span>
<lb n="8"/><span>arsa Maine Mac Ailealla.              </span>
<lb n="9"/><span>  </span>
<lb n="10"/><span>"Ní fhéadaimíd fear d'fhagháil dó," arsa Meadhbh.</span>
<lb n="11"/><span>"Bíodh sos ann go dtí go loirgfar fear dó.</span>
<lb n="12"/><span>Fuaradar soin.</span></p>
<lb n="13"/>
<lb n="14"/><p><span>"Cad é an éird a raghfar uaibh," arsa Aileall,</span>
<lb n="15"/><span>"ag iarraidh an fhir seo i gcóir Chúchulainn?"</span></p>
<lb n="16"/>
<lb n="17"/><p><span>"Níl i nÉirinn," arsa Meadhbh, "fear do b'éidir a</span>
<lb n="18"/><span>sholáthar dó mara dtugtar Cúroí Mac Dáire nó</span>
<lb n="19"/><span>Nadcrantail féin."</span></p>
<lb n="20"/>
<lb n="21"/><p><span>Bhí fear de muinntir Chúroí ar an bpobal.</span></p>
<lb n="22"/>
<lb n="23"/><p><span>"Ní thiocfaidh Cúroí," ar seisean.  "Is leór leis a</span>
<lb n="24"/><span>ndeaghaidh dá mhuinntir ann.  Cuirtar scéala chun</span>
<lb n="25"/><span>Nadcrantail."</span></p>
<lb n="26"/>
<lb n="27"/><p><span>Chuaidh (téidheann) Maine Andoí chuige.  D'innsea-</span>
<lb n="28"/><span>dar a scéala dhó.</span></p>
<lb n="29"/>
<lb n="30"/><p><span>"Tair linn ar son oinigh Chonnacht."</span></p>
<lb n="31"/>
<lb n="32"/><p><span>"Ní raghad," ar seisean, "muna dtugtar</span>
<lb n="33"/><span>Finnabhair dham."</span></p>
<lb n="34"/>
<lb n="35"/><p><span>Do chuaidh le n-a gcois annsoin.  Tugaid a airm i</span>
<lb n="36"/><span>gcárr a hoirtear Chonnacht go dtí an longphort.</span></p>
<lb n="37"/>
<lb n="38"/><p><span>"Gheobhair Finnabhair," arsa Meadhbh, "de chionn </span>
<lb n="39"/><span>dul i gcoinnibh an fhir úd."</span></p>
<lb n="40"/>
<lb n="41"/><p><span>"Déanfad e," ar seisean.</span></p>
<lb n="42"/>
<lb n="43"/><p><span>Chuaidh Lughaidh go dtí Cúchulainn an oidhche sin.</span></p>
<lb n="44"/>
<lb n="45"/><p><span>"Tá (tagann) Nadcrantail ag teacht ar do chionn-</span>
<lb n="46"/><span>sa i mbáireach.  Is mairg duit.  Ní sheasómhair é."</span></p>
<lb n="47"/>
<lb n="48"/><p><span>"Is cuma soin," arsa Cúchulainn.</span></p>
<lb n="49"/>
<lb n="50"/><p><span>D'fhág Nadcrantail an Longphort lar n-a bháireach</span>
<lb n="51"/><span>agus thug leis naoi mbeara géara loiscithe cuilinn.</span>
<lb n="52"/><span>Is amhlaidh a bhí Cúchulainn annsúd ag fiadhach éanlaith</span>
<lb n="53"/><span>agus a charbad in' fharraidh.  Do chaith (caitheann)</span>
<lb n="54"/><span>Nadcrantail bior le Cúchulainn.  Dhein Cúchulainn</span>
<lb n="55"/><span>cleas ar rinn an bheara soin agus níor choisc é ó fhiadhach</span>
<lb n="56"/><span>na n-éan.  Mar an gceadna leis na hocht mbearaibh</span>
<lb n="57"/><span>eile.  Nuair a caith sé an naomhadh bior, do theich an</span>
<lb n="58"/><span>ealta ó Chúchulainn.  D'imthigh Cúchulainn i ndiaidh na</span>
<lb n="59"/><span>healtan.  Do théidheadh sé ar rinnibh na mbior mar</span>
<lb n="60"/><span>raghadh éan ag léimridh ó'n mbior go céile i ndiaidh</span>
<lb n="61"/><span>na n-éan ar chuma ná héaloghaidís.  Shíl gach éinne</span>
<lb n="62"/><span>gur ag teicheadh roimhe sean a bhí Cúchulainn.</span></p>
<lb n="63"/>
<lb n="64"/><p><span>"Bhur gCúchulainn úd," ar seisean, "d'imthigh sé</span>
<lb n="65"/><span>romham-sa ar teicheadh."</span></p>
<lb n="66"/>
<lb n="67"/><p><span>"Sé sin," arsa Meadhbh, "dá dtagadh deagh-laochra</span>
<lb n="68"/><span>n-a choinnibh - </span></p>
<lb n="69"/>
<lb n="70"/><p><span>B'oith le Fearghus gon' Ultaibh soin.  D'imthigh</span>
<lb n="71"/><span>Fiacha Mac Fírfheibe uatha chun Cúchulainn a chosc.</span></p>
<lb n="72"/>
<lb n="73"/><p><span>"Abair leis," arsa Fearghus, "gur bhreágh dhó bheith</span>
<lb n="74"/><span>os comhair laoch an fhaid do-ghíodh éachta calma. </span>
<lb n="75"/><span>"Badh breághtha dhó ámh," arsa Fearghus, "dul i bhfolach</span>
<lb n="76"/><span>na teicheamh roimh fhear amháin mar ní mó an náire dhó</span>
<lb n="77"/><span>féin ná don chuid eile d'Ultaibh."</span></p>
<lb n="78"/>
<lb n="79"/><p><span>"Cia mhaoidhimh soin?" arsa Cúchulainn.</span></p>
<lb n="80"/>
<lb n="81"/><p><span>"Nadcrantail," arsa Fiacha.</span></p>
<lb n="82"/>
<lb n="83"/><p><span>"Dá mb'é an cleas a dheineas-sa os a chomhair a</span>
<lb n="84"/><span>mhaoidhfadh sé as ní móide badh nár dham," arsa</span>
<lb n="85"/><span>Cúchulainn.  "Ní mhaoidhfadh sé as ámh, dá mbeadh arm</span>
<lb n="86"/><span>n-a láimh.  Ná feadraís-se ná goinim-se fear gan</span>
<lb n="87"/><span>arm?  Tagadh i mbáireach idir Ochinne agus muir, agus dá</span>
<lb n="88"/><span>luaithe do thiocfaidh gheobaidh sé ann mé, agus ní</span>
<lb n="89"/><span>theichfad roimhe." </span></p>
<lb n="90"/>
<lb n="91"/><p><span>Tháinig Cúchulainn annsoin go dtí n-a ionad</span>
<lb n="92"/><span>coinne agus do chaith uime fáithim (a bhruit) tar éis</span>
<lb n="93"/><span>faire na hoidhche, agus ní thug fé ndeara an columhan</span>
<lb n="94"/><span>mór a bhí in' fharraidh, is é chomh mór leis féin.</span>
<lb n="95"/><span>D'fholuigh é idir é féin agus a bhrat agus do shuidhidh é in'</span>
<lb n="96"/><span>fharraidh.</span></p>
<lb n="97"/>
<lb n="98"/><p><span>Tháinig Nadcrantail annsoin.  Tugadh a arm-san i</span>
<lb n="99"/><span>dtrucail.</span></p>
<lb n="100"/>
<lb n="101"/><p><span>"Cá bhfuil Cúchulainn?" ar seisean.</span></p>
<lb n="102"/>
<lb n="103"/><p><span>"Sin é thall é," arsa Fearghus.</span></p>
<lb n="104"/>
<lb n="105"/><p><span>"Ní mar seo do shamhluigh dham indé," arsa Nad- </span>
<lb n="106"/><span>crantail.  "An tusa an Cúchulainn?"</span></p>
<lb n="107"/>
<lb n="108"/><p><span>"Agus ma's mé ariú?" arsa Cúchulainn.</span></p>
<lb n="109"/>
<lb n="110"/><p><span>"Má's tú mhuise," arsa Nadcrantail, "ní thabhar-</span>
<lb n="111"/><span>fad-sa ceann uain bhig liom go dtí an longphort.</span>
<lb n="112"/><span>Ní thabharfad do cheann ghiolla amhulaigh."</span></p>
<lb n="113"/>
<lb n="114"/><p><span>"Ní mise i n-éan-chor é," arsa Cúchulainn.  "Eirigh</span>
<lb n="115"/><span>chuige timcheall an chnocáin."</span></p>
<lb n="116"/>
<lb n="117"/><p><span>Tháinig Cúchulainn ag triall ar loégh.</span></p>
<lb n="118"/>
<lb n="119"/><p><span>"Cimil-se feasóg bréige orm," ar seisean; ní</span>
<lb n="120"/><span>féidir leis an laoch úd comhrac liom gan féasóg."</span></p>
<lb n="121"/>
<lb n="122"/><p><span>Do dhéanadh amhlaidh dho.  Do chuaidh fé n-a dhéin ar</span>
<lb n="123"/><span>an dtulaigh.</span></p>
<lb n="124"/>
<lb n="125"/><p><span>"Córa liom soin," ar seisean.</span></p>
<lb n="126"/>
<lb n="127"/><p><span>"Dein-sé cóir ghaiscidh liom-sa," arsa Nadcran-</span>
<lb n="128"/><span>tail.</span></p>
<lb n="129"/>
<lb n="130"/><p><span>"Bíodh agat, má's eól dúinn é," arsa Cúchulainn.</span></p>
<lb n="131"/>
<lb n="132"/><p><span>"Caithfad-sa urchar leat agus ná coisc-se é."</span></p>
<lb n="133"/>
<lb n="134"/><p><span>"Ní choiscfad acht i n-áirde," arsa Cúchulainn.</span></p>
<lb n="135"/>
<lb n="136"/><p><span>Do chaith Nadcrantail urchar leis.  Do léim</span>
<lb n="137"/><span>Cúchalainn i n-áirde roimhe.</span></p>
<lb n="138"/>
<lb n="139"/><p><span>"Is olc duit mo urchar-sa a chosc," arsa Nad-</span>
<lb n="140"/><span>crantail.</span></p>
<lb n="141"/>
<lb n="142"/><p><span>"Coisc-se i n-áirde mo urchar-sa anois," arsa</span>
<lb n="143"/><span>Cúchulainn. </span></p>
<lb n="144"/>
<lb n="145"/><p><span>Do scaoil Cúchulainn an ga leis, acht b' i n-áirde</span>
<lb n="146"/><span>é, ar chuma go dtáinig anuas ar a mhullach agus go</span>
<lb n="147"/><span>ndeaghaidh tríd go talamh.</span></p>
<lb n="148"/>
<lb n="149"/><p><span>"Uch!" ar seisean, "Adhe! Is tú laoch is fearr</span>
<lb n="150"/><span>atá i nÉirinn," arsa Nadcrantail.  "Tá cheithre mac</span>
<lb n="151"/><span>fichead liom-sa san longphort.  Raghad agus inneosad</span>
<lb n="152"/><span>dóibh a bhfuil de sheódaibh foluighthe agam.  Agus</span>
<lb n="153"/><span>fhillfead go ndéanfair-se mé dhicheannadh, mar</span>
<lb n="154"/><span>geabhad-sa bás má thógtar an ga as mo cheann.</span>
<lb n="155"/></p>
</div>
<pb n="653"/>
<div><lb n="156"/><p><span>"Go maith," arsa Cúchulainn, "tiocfair arís."</span></p>
<lb n="157"/>
<lb n="158"/><p><span>Chuaidh Nadcrantail annsoin go dtí an longphort.</span>
<lb n="159"/><span>Tháinig gac éinne roimis.</span></p>
<lb n="160"/>
<lb n="161"/><p><span>"Ca bhfuil ceann an riastarthi (duine buile)</span>
<lb n="162"/><span>agat?" arsa cách.</span></p>
<lb n="163"/>
<lb n="164"/><p><span>"Fanaidh a laocha go 'neosad mo scéala dom</span>
<lb n="165"/><span>mhacaibh agus go raghad thar m'ais chun comhraic a</span>
<lb n="166"/><span>dhéanamh le Cúchulainn."</span></p>
<lb n="167"/>
<lb n="168"/><p><span>Annsoin d'imthigh ag triall ar Chúchulainn, agus do</span>
<lb n="169"/><span>chaith sé a chlaidheamh le Cúchulainn.  Do léim seisean</span>
<lb n="170"/><span>i n-áirde ar chuma gur bhuaileadh (an claidheamh) i</span>
<lb n="171"/><span>gcoinnibh an cholumhain, agus dheineadh dhá leath dhen</span>
<lb n="172"/><span>chlaidheamh.  Tháinig cochal ar Chúchulainn, féibh mar</span>
<lb n="173"/><span>táinig air i measc na n-ogánach i nEamhain agus do léim</span>
<lb n="174"/><span>Cúchulainn ar a scéith-san is do bhain an ceann de.</span>
<lb n="175"/><span>Thug an tarna buille dho san muinéal anuas go</span>
<lb n="176"/><span>himleacán.  Thuit a cheithre cheathramhadh go talamh</span>
<lb n="177"/><span>Is annsoin adubhairt Cúchulainn (an rann) so:</span></p>
<lb n="178"/>
<lb n="179"/><p><span>Má's claoidhte do Nadcrantail</span>
<lb n="180"/><span>Ní deireadh don iomarbháidh</span>
<lb n="181"/><span>Ní fhéadaim féin comhrac uair</span>
<lb n="182"/><span>Le Meidhbh is le trian an tsluaigh.</span></p>
<lb n="183"/>
<lb n="184"/><p/></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Mar do mhairbh Cúchulainn Nadcrantail.

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Mar do mhairbh Cúchulainn Nadcrantail.

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
