Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<TEI><teiHeader type="text">
	 
<fileDesc>
<titleStmt>
<title type="main">Feis na Mumhan, 1903.  De Dheascaibh an Óil.</title><author><persName>Féach ainm cleite</persName></author><author><addName type="alias">Donnchadh Fliuch</addName></author><respStmt>
	<resp>Electronic edition compiled by</resp>
	<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
	</respStmt>
	</titleStmt>
<editionStmt>
	 <edition>
		 <note type="N">IG14-10932</note>
		 <note type="L">636</note>
		 <note type="B">1904</note>
		 <note type="C"/>
		 <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
	 </edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
		<publisher>Connradh na Gaedhilge</publisher>
		<pubPlace>24 Upper O'Connell Street, Dublin</pubPlace><date>Meadhon Fóghmhair, 1904</date><idno>IG14-10932</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
</publicationStmt>
<seriesStmt>
<title level="s">Irisleabhar na Gaedhilge</title><biblScope unit="vol">14</biblScope>
</seriesStmt>
<sourceDesc>
<biblStruct>
<analytic><author>Féach ainm cleite</author><title>Feis na Mumhan, 1903.  De Dheascaibh an Óil.</title></analytic>
<monogr>
<title level="j">Feis na Mumhan, 1903.  De Dheascaibh an Óil.</title><imprint><publisher>Connradh na Gaedhilge</publisher><date>Meadhon Fóghmhair, 1904</date></imprint>
</monogr> 
</biblStruct>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<profileDesc>
<langUsage><language ident="ga">Irish</language></langUsage>
</profileDesc>
</teiHeader>
<text><body><div><p><span>FEIS NA MUMHAN, 1903.</span>
<lb n="1"/><span>De Dheascaibh an Óil.</span></p>
<lb n="2"/>
<lb n="3"/><p><span>Timcheall dafhichid bliadhain ó shoin sular</span>
<lb n="4"/><span>thosnuigh margaidheacht ins na sráid-bhailthibh</span>
<lb n="5"/><span>do bhí sé riachtanach ar gach feirmeóir</span>
<lb n="6"/><span>tuathach dul go Corcaigh le n-a chuid ime,</span>
<lb n="7"/><span>nó le earradh ar bith eile a bheadh le cur ar</span>
<lb n="8"/><span>an margadh aca, agus níl amhras ná gur</span>
<lb n="9"/><span>mór de luach an earradh a bhíodh caithte leó</span>
<lb n="10"/><span>féin ar an mbóthar aca ar uairibh go tairbh-</span>
<lb n="11"/><span>each, agus ar uairibh eile gan gábhadh gan</span>
<lb n="12"/><span>riachtanas le hól agus le cuideachtanas.</span>
<lb n="13"/><span>I measc na druinge ba ghnáthach ar an</span>
<lb n="14"/><span>mbóthar, do bhí ceathrar feirmeóirí ó iarthar</span>
<lb n="15"/><span>Bhaile Mhúirne agus sidé mar a chuireadar</span>
<lb n="16"/><span>síos ar thurus a thugadar go Corcaigh:</span>
<lb n="17"/><span>Maidean bhreágh bhrothallach timcheall tosach</span></p>
</div>
<pb n="637"/>
<div><lb n="18"/><p><span>an Fhoghmhair do bhuail an ceathrar so uim a</span>
<lb n="19"/><span>chéile ar Chros an Áth-Leacaigh nó mar a</span>
<lb n="20"/><span>ghlaodhtar go minic air Cros Chúil Aodha.  Do</span>
<lb n="21"/><span>ghluaiseadar ortha gur shroiseadar Carraig</span>
<lb n="22"/><span>an Adhmuid, agus dar leó bhí gábhadh le</span>
<lb n="23"/><span>deoch aca agus do ghlaodar ar fhear an</span>
<lb n="24"/><span>tábhairne, agus d'ól gach fear aca cnagaire</span>
<lb n="25"/><span>fuisgí i gcóir an bhóthair.</span></p>
<lb n="26"/>
<lb n="27"/><p><span>Chun siubhail leó arís agus ní misde a rádh</span>
<lb n="28"/><span>go raibh gleó aca le chéile agus caradas agus</span>
<lb n="29"/><span>ba ghairid gur thosnuigh duine aca ar amhrán,</span>
<lb n="30"/><span>agus ba mhar sin dóibh gur shroiseadar tigh</span>
<lb n="31"/><span>tábhairne "Sheachain a Cúinne."  Isteach leó</span>
<lb n="32"/><span>agus d'ól gach fear aca deoch timcheall,</span>
<lb n="33"/><span>agus chun bheith súgach neamhthartmhar do</span>
<lb n="34"/><span>rugadar leó buidéal fuisgí i gcóir an</span>
<lb n="35"/><span>bhóthair.  Nuair shroiseadar coill Charraig</span>
<lb n="36"/><span>an Phúca do tarraingeadar chúcha an buidéal</span>
<lb n="37"/><span>agus do bhain gach duine aca sloigeóg as,</span>
<lb n="38"/><span>agus do thiomáineadar leo chun gur chuadar</span>
<lb n="39"/><span>go bun Bhóthar na Sop i Maghchromdha.  Do</span>
<lb n="40"/><span>bhí sé sa nam so tuairim a naoi a chlog ar</span>
<lb n="41"/><span>maidin.  Isteach leó go tigh Dhómhnaill an</span>
<lb n="42"/><span>tábhairne agus d'fhanadar ann go dtí a dó</span>
<lb n="43"/><span>a chlog, ag amhrán, ag ól, agus ag racair-</span>
<lb n="44"/><span>eacht agus na capaill bhochta ag seasamh</span>
<lb n="45"/><span>faoi na n-ualach amuigh ar chliathán na sráide;</span>
<lb n="46"/><span>scata garsún agus cailíní beaga mórthim-</span>
<lb n="47"/><span>cheall gach turcail díobh ag tógaint amach</span>
<lb n="48"/><span>cantíní ime, agus ag gábháil smeara ar a</span>
<lb n="49"/><span>chéile ag iarraidh an ime fhagháil mar san</span>
<lb n="50"/><span>am úd ní bhíodh éin-cheann adhmuid dá chur</span>
<lb n="51"/><span>ins na feircíní acht duilleóga leathana</span>
<lb n="52"/><span>cabáiste ag clúdach an ime.  Ag déanamh</span>
<lb n="53"/><span>amach ar a sé a chlog um thráthnóna, d'fá-</span>
<lb n="54"/><span>gadar tigh an tábhairne ar dearg-mheisce,</span>
<lb n="55"/><span>agus anonn leó Droichead Maghchromdha,</span>
<lb n="56"/><span>agus sul ar sroicheadar leath na sráide do</span>
<lb n="57"/><span>tháinig na maoir ortha agus do gabhadh an</span>
<lb n="58"/><span>ceathrar.  Do tógadh suas na capaill agus</span>
<lb n="59"/><span>na hualaighe agus do cuireadh ar stábla</span>
<lb n="60"/><span>iad, agus do coimeádadh i seómra dubh na</span>
<lb n="61"/><span>barraice go daingean an ceathrar.  Nuair</span>
<lb n="62"/><span>tháinig aon iarracht dá meabhair dóibh, do</span>
<lb n="63"/><span>liúghadar iad do scaoileadh amach go raibh</span>
<lb n="64"/><span>deithneas go Margadh Chorcaighe ortha, "Ní</span>
<lb n="65"/><span>leigfar neach agaibh amach," ars an t-oifi-</span>
<lb n="66"/><span>geach, "gan bannaí daingeana."  Fé dheireadh</span>
<lb n="67"/><span>do sholáthruigheadh bannaí agus do scaoileadh</span>
<lb n="68"/><span>amach iad timcheall a haon déag a chlog</span>
<lb n="69"/><span>ist oidhche.  Do b'fhann lag a bhí a gcroidhthe</span>
<lb n="70"/><span>nuair fuaradar iad féin saor ó ghéibhinn an</span>
<lb n="71"/><span>tseómra dhorcha mar bhí mórán den im</span>
<lb n="72"/><span>goidithe uatha agus a misneach imthighthe de</span>
<lb n="73"/><span>dheascaibh craos-ólacháin, agus gan áireamh ar</span>
<lb n="74"/><span>a raibh dá gcuid airgid caillte aca leis.</span>
<lb n="75"/><span>Níor bh'iongna dá gcuirfidís druim le</span>
<lb n="76"/><span>hólachán anois taréis a raibh de thubaist</span>
<lb n="77"/><span>gabhtha tríd aca i gcaitheamh an laé agus an</span>
<lb n="78"/><span>tráthnóna.  Acht ní mar sin dóibh seo; níor</span>
<lb n="79"/><span>bh'fhuláir leó go mbeadh deoch an dorais aca</span>
<lb n="80"/><span>ag fágáil na sráide agus ní deoch amháin</span>
<lb n="81"/><span>acht dhá dheoch, trí dheocha.  Pé n-Éirínn é</span>
<lb n="82"/><span>do bhogadar leó ón sráid agus is dearbh</span>
<lb n="83"/><span>ná raibh tart ortha; agus ag déanamh ar</span>
<lb n="84"/><span>Charraig an Droichid d'árduigheadar amhrán</span>
<lb n="85"/><span>go fada bog bínn d'éan-ghuth amháin.  Níor</span>
<lb n="86"/><span>chian dóibh mar sin gur tháinig turcail</span>
<lb n="87"/><span>trom-ualaigh eile suas leó agus nuair airigh</span>
<lb n="88"/><span>an cáréiridhe an t-amhrán breágh ag an</span>
<lb n="89"/><span>gceathrar do mhol sé go hárd iad agus</span>
<lb n="90"/><span>dubhairt gur bhreágh sonasach neamh-bhuadh-</span>
<lb n="91"/><span>artha bhí an scéal aca seachas ag an gceath-</span>
<lb n="92"/><span>rar d'fhearaibh bochta ó Bhaile Mhúirne bhí ar</span>
<lb n="93"/><span>meisce feadh an lae i Maghchromdha, agus bhí</span>
<lb n="94"/><span>gabhtha anois age na píléirí agus furmhór a</span>
<lb n="95"/><span>gcuid ime goidithe ag garsúin na sráide.</span>
<lb n="96"/><span>"'S dó a dhuine chóir b'fhéidir gur sinne an</span>
<lb n="97"/><span>ceathrar céadna soin."  "Maise má's sibh,"</span>
<lb n="98"/><span>ars an fear eile, "nár chruaidh Dia an</span>
<lb n="99"/><span>saoghal oraibh.  Acht a dhaoine ghalánta tá</span>
<lb n="100"/><span>breis ólacháin dá dhéanamh sa tír seo agus</span></p>
</div>
<pb n="638"/>
<div><lb n="101"/><p><span>táibhle throm dá cur i gciste an tSasanaigh </span>
<lb n="102"/><span>gach bliadhain gan gábhadh ná riachtanas, acht</span>
<lb n="103"/><span>de dheascaibh craos-ólacháin.  Is iomdha</span>
<lb n="104"/><span>tubaist agus bárthan a thuiteann amach ó</span>
<lb n="105"/><span>cheann ceann na bliadhna de bhárr óil.</span>
<lb n="106"/><span>Féachaidh anois ar bhur gcúrsa féin.  Beidh</span>
<lb n="107"/><span>an ráfla romhaibh sa bhaile gur thuiteabhair</span>
<lb n="108"/><span>ar meisce agus gur goideadh bhur gcuid ime.</span>
<lb n="109"/><span>Nach tuigithe dhíbh a dhaoine gur buadhartha</span>
<lb n="110"/><span>an aigne a bheidh ag bhur mnáibh tighe agus</span>
<lb n="111"/><span>ag bhúr gcloinn sa bhaile nbhur ndiaidh.</span>
<lb n="112"/><span>Sibh-se do scaoileadar uatha go buidheach</span>
<lb n="113"/><span>beannachtach le saothar na feirmeach le mí</span>
<lb n="114"/><span>b'fhéidir; agus sin é anois le feicsint agaibh </span>
<lb n="115"/><span>féin gur mór den tsaothar soin a raghaidh</span>
<lb n="116"/><span>chum fíonála agus costais an lae indiu a </span>
<lb n="117"/><span>dhíol díbh.  Iarraim oraibh gan blaise óil a</span>
<lb n="118"/><span>ghlacadh acht an méid is dóigh libh a raghaidh</span>
<lb n="119"/><span>chum maitheasa dhíbh.  Machtnuighidh nbhur</span>
<lb n="120"/><span>n-aigne go mb'fhéidir go mbeadh airgead</span>
<lb n="121"/><span>ar iomchur ag gach duine agaibh ag teacht</span>
<lb n="122"/><span>a-bhaile ó Chorcaig chun cíosa no fóirithint</span>
<lb n="123"/><span>éigin eile a dhéanamh oraibh féin, agus má </span>
<lb n="124"/><span>bhíonn ól agaibh cionnus is dóigh libh is féidir</span>
<lb n="125"/><span>libh an t-airgead a thaisciughadh go cúramach.</span>
<lb n="126"/><span>Ní féidir é a dhaoine agus go críoch an</span>
<lb n="127"/><span>tsaoghail beidh breall ar fhear an óil."</span></p>
<lb n="128"/>
<lb n="129"/><p><span>Do chuaidh cómhrádh an cháréiridhe cómh</span>
<lb n="130"/><span>daingean n-a gcroidhthibh agus do bhuail</span>
<lb n="131"/><span>fírinne na cainte dubhradh leó chomh hiomlán</span>
<lb n="132"/><span>iad gur ghealladar ná beadh ól ná carbhas</span>
<lb n="133"/><span>ar siubhal aca go filleadh a-bhaile dhóibh ná  </span>
<lb n="134"/><span>go deó arís.  Do ghaibh an stranséir</span>
<lb n="135"/><span>buidheachas mór leó, agus thug a bheannacht</span>
<lb n="136"/><span>dóibh.  Fé cheann tamaill d'fhan capall an</span>
<lb n="137"/><span>cháreiridhe siar agus do imthigh na capaill</span>
<lb n="138"/><span>eile ar aghaidh agus níor casadh arís ortha</span>
<lb n="139"/><span>an fear iasachta; acht do leanadar dá </span>
<lb n="140"/><span>chómhairle agus ón lá soin ó shoin ní facathas</span>
<lb n="141"/><span>rian óil ar éinne den cheathrar.  Do chuadar</span>
<lb n="142"/><span>ar aghaidh sa tsaoghal agus tá a sliocht go</span>
<lb n="143"/><span>lán láidir fós i n-iarthar Bhaile Mhúirne.    </span></p>
<lb n="144"/>
<lb n="145"/><p><span>DONNCHADH FLIUCH.</span></p>
<lb n="146"/>
<lb n="147"/><p><span>--</span>
<lb n="148"/></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Feis na Mumhan, 1903. De Dheascaibh an Óil.

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Feis na Mumhan, 1903. De Dheascaibh an Óil.

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
