Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<TEI><teiHeader type="text">
	 
<fileDesc>
<titleStmt>
<title type="main">Briseadh Achruime.</title><author><persName>Féach bailitheoir</persName></author><respStmt>
	<resp>Electronic edition compiled by</resp>
	<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
	</respStmt>
	</titleStmt>
<editionStmt>
	 <edition>
		 <note type="N">IG14-10927</note>
		 <note type="L">626</note>
		 <note type="B">1904</note>
		 <note type="C"/>
		 <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
	 </edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
		<publisher>Connradh na Gaedhilge</publisher>
		<pubPlace>24 Upper O'Connell Street, Dublin</pubPlace><date>Meadhon Fóghmhair, 1904</date><idno>IG14-10927</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
</publicationStmt>
<seriesStmt>
<title level="s">Irisleabhar na Gaedhilge</title><biblScope unit="vol">14</biblScope>
</seriesStmt>
<sourceDesc>
<biblStruct>
<analytic><author>Féach bailitheoir</author><title>Briseadh Achruime.</title></analytic>
<monogr>
<title level="j">Briseadh Achruime.</title><imprint><publisher>Connradh na Gaedhilge</publisher><date>Meadhon Fóghmhair, 1904</date></imprint>
</monogr> 
</biblStruct>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<profileDesc>
<langUsage><language ident="ga">Irish</language></langUsage>
</profileDesc>
</teiHeader>
<text><body><div><p><span>BRISEADH ACHRUIME</span></p>
<lb n="1"/>
<lb n="2"/><p><span>--</span></p>
<lb n="3"/>
<lb n="4"/><p><span>Fuaireas an cúnntas so thíos ar Bhriseadh Achruime</span>
<lb n="5"/><span>i measc na láimhscríbhinn ins an leabharlainn i</span>
<lb n="6"/><span>gcoláiste Mhuighe Nuadhat.</span></p>
<lb n="7"/>
<lb n="8"/><p><span>Seaghán Ó Luingsigh</span></p>
<lb n="9"/>
<lb n="10"/><p><span>-- </span></p>
<lb n="11"/>
<lb n="12"/><p><span>Briseadh Achruime .i. cath tugadh idir Rígh</span>
<lb n="13"/><span>Uilliam agus Rígh Séamus. Is i n-Íbh</span>
<lb n="14"/><span>Máine atá  Achruim, Dia Domhnaigh</span>
<lb n="15"/><span>tugadh é, 1691.</span></p>
<lb n="16"/>
<lb n="17"/><p><span>--</span></p>
<lb n="18"/>
<lb n="19"/><p><span>Ar mbuaint Áith Luain d'arm Rígh Shéamuis</span>
<lb n="20"/><span>do theicheadar siar go hAchruim, agus</span>
<lb n="21"/><span>thógbhadar foslongphort ann.  Do lean an</span>
<lb n="22"/><span>t-arm Gallda iad, agus chuir cóiriughadh</span>
<lb n="23"/><span>catha ortha féin.  Ba líonmhaire an t-arm</span>
<lb n="24"/><span>Gaedhealach 'ná an t-arm Gallda an t-am</span></p>
</div>
<pb n="627"/>
<div><lb n="25"/><p><span>sin, go sunruightheach a marcshluagh acht ná </span>
<lb n="26"/><span>raibh, an oiread órdanuis aca.  Bhí tuairim</span>
<lb n="27"/><span>cúig mhíle fhichead fear d'arm Gaedhealach</span>
<lb n="28"/><span>ar an dtulaigh an lá sin.</span></p>
<lb n="29"/>
<lb n="30"/><p><span>Do thionsgain an cath ar an dó do chlog</span>
<lb n="31"/><span>ar neóin.  Do thug na Gaill iarracht an</span>
<lb n="32"/><span>t-arm Gaedhaelach d'ionntódh ar deiseal i</span>
<lb n="33"/><span>ngar do thigh, agus d'árd-thalamh Urrachroidhe,</span>
<lb n="34"/><span>acht srianuigheadh iad leis an arm Gaedhealach,</span>
<lb n="35"/><span>agus do marbhadh an oiread sin díobh go</span>
<lb n="36"/><span>mb'éigion dóibh ag an ceathair a chlog ar</span>
<lb n="37"/><span>neóin dul i gcaoineas cómhairle le chéile</span>
<lb n="38"/><span>dá fhios cia b'fheárr dóibh an cath do</span>
<lb n="39"/><span>thréigint go maidin nó dul ar aghaidh.</span>
<lb n="40"/><span>Acht tré chómhairle Coirnéal Mackey an</span>
<lb n="41"/><span>taoiseach ba chródha i n-arm Ríogh Uilliam,</span>
<lb n="42"/><span>a dubhairt an cath do chothughadh i n-aghaidh</span>
<lb n="43"/><span>Gaedhil, agus adubhairt leó meadhán an</span>
<lb n="44"/><span>tsluaigh Ghallda a thabhairt tarsna na</span>
<lb n="45"/><span>moinge ísle bhí idir an dá shluagh, áit ba</span>
<lb n="46"/><span>dheacair a shiúbhal dá mhéad eólus neach ann,</span>
<lb n="47"/><span>ar a bhuigeacht gan dul go crios i láib agus i</span>
<lb n="48"/><span>n-uisce.  Do thriall na Gaill an bealach soin</span>
<lb n="49"/><span>ar n-a gcosaint le dian-lámhach a ngunnaidhe</span>
<lb n="50"/><span>móra féin ós a gceann ar an armáil</span>
<lb n="51"/><span>Gaedhealach do bhí ar chúl na gclaidhtheach i</span>
<lb n="52"/><span>mbun an chruatain, agus ar bhruach na muinge</span>
<lb n="53"/><span>roimhráidhte ar scáith na mór-mhútuidhe</span>
<lb n="54"/><span>sceach mar ar chongbhuigh siad teine dhian</span>
<lb n="55"/><span>leis an námhaid.  Ar ngabháil don tsluagh</span>
<lb n="56"/><span>Ghallda tharsna an bhogaigh d'aimhdheóin</span>
<lb n="57"/><span>teineadh na nGaedheal, iar dteacht don</span>
<lb n="58"/><span>arm Ghallda thar an mbogach, do bhíodar an</span>
<lb n="59"/><span>dá shluagh agus ngoireacht beagán dá chéile</span>
<lb n="60"/><span>i ndian-troid ar aghaidh a chéile, i mbruach</span>
<lb n="61"/><span>an chruatain mar a raibh na Gaedhil ar scáith</span>
<lb n="62"/><span>na mútuidhe sceach uile, agus iad dá dtrom-</span>
<lb n="63"/><span>ghuin re teine órdanais a námhad ós ceann</span>
<lb n="64"/><span>a sluaigh féin.  Bhí ionaid do ghunnaidhe</span>
<lb n="65"/><span>móra na nGaedheal agus dá marcshluagh</span>
<lb n="66"/><span>geárrtha is na mútuidhe sin.  Ar mbeith don </span>
<lb n="67"/><span>dá shluagh i ngar agus i n-aghaidh a céile,</span>
<lb n="68"/><span>do throid an t-arm Gaedhealach go cródha</span>
<lb n="69"/><span>calma croidheamhail, nó gur chuireadar a</span>
<lb n="70"/><span>námhaid i ndiaidh a gcúil ar an muing</span>
<lb n="71"/><span>bháidhte thar n-ais.  Do labhair taoisigh an</span>
<lb n="72"/><span>airm Ghallda leó, agus is é adubhairt siad</span>
<lb n="73"/><span>go gcaithfidís an t-arm Gaedhealach a chur</span>
<lb n="74"/><span>le fóirneart agus misneach ó scáith na</span>
<lb n="75"/><span>mútuidhe, agus na dtor, nó dul tar n-ais</span>
<lb n="76"/><span>san muing agus a mbádhadh agus a marbhadh</span>
<lb n="77"/><span>ann.</span></p>
<lb n="78"/>
<lb n="79"/><p><span>Iar sin do throid na Gaill mar leóghnaibh</span>
<lb n="80"/><span>cuthaigh, acht d'aimdheóin a gcalmacht do</span>
<lb n="81"/><span>cuireadh i ndiaidh a gcúil iad.  An feadh</span>
<lb n="82"/><span>bhíodar dá mbascadh mar sin san muing</span>
<lb n="83"/><span>bháithte do marbhadh iliomad díobh agus do gabhadh</span>
<lb n="84"/><span>'na bpríosúnaibh iad buailte mar seo ar an</span>
<lb n="85"/><span>láimh chlí agus i meadhon a líne catha bhí an</span>
<lb n="86"/><span>neóin ag teacht agus an chuid do b'fhearr</span>
<lb n="87"/><span>den chath ag na Gaedhil, dubhairt St. Ruth</span>
<lb n="88"/><span>.i. Árd-thaoiseach airm Ríogh Shéamuis:</span>
<lb n="89"/><span>"seólfad iad tar n-ais go balluidhe</span>
<lb n="90"/><span>cathrach Áith Cliath."</span></p>
<lb n="91"/>
<lb n="92"/><p><span>Ní raibh éin-nídh do bhéarfadh buadh an</span>
<lb n="93"/><span>chatha do Ghaill acht ruaig ón marcsluagh</span>
<lb n="94"/><span>Gallda ón láimh chlí agus féachaint an</span>
<lb n="95"/><span>bhféadfaidhe teacht ar imeall an tsluaigh</span>
<lb n="96"/><span>Ghaedhealaigh.  Ní raibh éin-tslighe chum an</span>
<lb n="97"/><span>ruaig so thabhairt, acht ar fhaid tóchair</span>
<lb n="98"/><span>chumhaing, currach cloch, agus sin faoi throm-</span>
<lb n="99"/><span>theinidh gunnuidhe móra Chaisleáin Achruime.</span>
<lb n="100"/><span>Thugadar Gaill an iarracht sin faoi thaois-</span>
<lb n="101"/><span>each dár bha chomhainm Talmash, fear ró-</span>
<lb n="102"/><span>chalma acht mar an gcuid is mó de na</span>
<lb n="103"/><span>gníomhartha contabhartacha so, d'éirigh leó a</span>
<lb n="104"/><span>chur i ngníomh.  Ar dtriall dóibh le mór-</span>
<lb n="105"/><span>dhocamhuileacht thar an tóchar briste seo,</span>
<lb n="106"/><span>d'fhiafraigh St. Ruth:- "créad is mian leis</span>
<lb n="107"/><span>na fir seo."  D'fhreagair duine dá mhaithibh</span>
<lb n="108"/><span>féin é, agus a dubhairt ris, "is mian leó</span>
<lb n="109"/><span>taobh clí do líne catha do réabadh."  "Is fíor</span></p>
</div>
<pb n="628"/>
<div><lb n="110"/><p><span>gur fir chródha iad," ar sé "acht marbhthar </span>
<lb n="111"/><span>gach n-aon díobh gan chontabhairt."  Ní </span>
<lb n="112"/><span>hamhlaidh a bhí.  Do chuadar ar aghaidh amhuil</span>
<lb n="113"/><span>gaoth ruaga na Márta, no gaoth ghuairdil an </span>
<lb n="114"/><span>Fhoghmhair gan toirmeasc gur thionsgain siad </span>
<lb n="115"/><span>ag feóil-ghearradh taobh líne catha na</span>
<lb n="116"/><span>nGaedheal mar a rabhadar ag déanamh</span>
<lb n="117"/><span>léirscrios uathbhásach.  Nuair chonnairc St.</span>
<lb n="118"/><span>Ruth gur ghabhadar an bealach do-ghabhtha</span>
<lb n="119"/><span>soin thar tuigsint gach n-aon agus go</span>
<lb n="120"/><span>rabhadar ag déanamh éacht ann, do rinne</span>
<lb n="121"/><span>féin dian-mharcaigheacht re fánaidh an</span>
<lb n="122"/><span>chnuic, chum órdughadh thabhairt d'órdanus bhí</span>
<lb n="123"/><span>ar thaobh an chnuic a n-aghaidh a thabhairt ar</span>
<lb n="124"/><span>an marcshluagh Gallda, agus do buaileadh é le</span>
<lb n="125"/><span>piléar gunna móir agus marbhadh é ar an</span>
<lb n="126"/><span>láthair sin.  Teasbántar sceach indiu ag</span>
<lb n="127"/><span>fás ar an ionad i n-ar marbhadh é.</span></p>
<lb n="128"/>
<lb n="129"/><p><span>Do chaith duine dá oifighígh a chlóca cogaidh</span>
<lb n="130"/><span>thairis, acht níor déanadh soin go raibh fhios</span>
<lb n="131"/><span>ag an marcshluagh Gaedhealach gur thuit a</span>
<lb n="132"/><span>dtaoiseach.  Do rith tásc a bháis ar fuaid</span>
<lb n="133"/><span>an tsluaigh Gaedhealaigh uile, is do ghabh</span>
<lb n="134"/><span>eagla gan adhbhar agus droch-mhisneach gan</span>
<lb n="135"/><span>fáth iad uile, óir bhí gan amhras an lámh i</span>
<lb n="136"/><span>n-uachtar aca roimhe sin.  Acht ba</span>
<lb n="137"/><span>ró-mhinic eagla gan fát amhlaidh sin</span>
<lb n="138"/><span>ag teacht ar shluagh Gaedheal i n-a</span>
<lb n="139"/><span>dtír féin.  Do bhí gan amrus an chuid </span>
<lb n="140"/><span>do bhfearr de'n chath ag Gaedhil an lá uile</span>
<lb n="141"/><span>gonuige sin.  Is fíor gur throid siad re</span>
<lb n="142"/><span>tuigsin agus calmacht amhail nár rinneadar</span>
<lb n="143"/><span>riamh roimhe i n-a dtír féin.  Do bhí mór-</span>
<lb n="144"/><span>shluagh aca nach raibh fós 'san gcath, ag</span>
<lb n="145"/><span>feithiomh ar ghlaodhach ortha, dá mba riachtanach </span>
<lb n="146"/><span>iad do ghairm isteach.  Acht do ghabh uamhan</span>
<lb n="147"/><span>agus imeagla sluaigh Gaedheal uile, óir stad</span>
<lb n="148"/><span>a ngunnaidhe móra de lamhach agus do sheasaimh</span>
<lb n="149"/><span>a marcshluagh gan buille do bhualadh.</span></p>
<lb n="150"/>
<lb n="151"/><p><span>An tan chonnairc Talmash an nídh sin,</span>
<lb n="152"/><span>thuig sé go raibh nídh éigin contrártha ar an</span>
<lb n="153"/><span>arm Gaedhealach.  Do ghlaoidh sé go ró-</span>
<lb n="154"/><span>ghrod ar shluagh na nGall idir mharcshluagh agus</span>
<lb n="155"/><span>coisidhthe druidim leis.  Do tháinig an chuid</span>
<lb n="156"/><span>dá shluagh bhí i mbruach an phortaigh 'na</span>
<lb n="157"/><span>ndronguibh doscaoilte agus do seasamh siad i</span>
<lb n="158"/><span>n-a n-ionad troda féin re n-a thaobh.  Iar</span>
<lb n="159"/><span>sin do sheóil siad an t-arm Gaedhealach i</span>
<lb n="160"/><span>n-aghaidh an chnuic.  Iar dtuitim do St. Ruth</span>
<lb n="161"/><span>níor ghaibh aon duine do láimh an t-arm</span>
<lb n="162"/><span>Gaedhealach do stiúrughadh, agus ní raibh éin-</span>
<lb n="163"/><span>neach ann chum comhairle do thabhairt dóibh.</span>
<lb n="164"/><span>An mhuintir do bhí n-a n-Árd-taoisigh ar</span>
<lb n="165"/><span>mharcshluagh na nGaedheal, do thréigeadar</span>
<lb n="166"/><span>an mágh agus d'fhágbhadar an cath tré éadóthchas</span>
<lb n="167"/><span>agus mór-fhearg.  Nuair chonnairc na coisidhthe</span>
<lb n="168"/><span>gur thréig an marcshluagh iad, do scaoilea-</span>
<lb n="169"/><span>dar ar gach leith tar an móin, mar do</span>
<lb n="170"/><span>leanadh iad le sluagh na nGall dá ngearradh</span>
<lb n="171"/><span>anuas gan truagh gan trócaire nó gur</span>
<lb n="172"/><span>choisc dorchadas na hoidhche an ruaig.  Do</span>
<lb n="173"/><span>bhí cáil ar an Sáirséalach a bheith in' oifigeach</span>
<lb n="174"/><span>eagnuidhe eólach i gceapaibh cogaidh, agus do</span>
<lb n="175"/><span>chrúthuigh sé é féin amhail go minic roimhe sin.</span>
<lb n="176"/><span>Badh cheart dó riaghlughadh an chatha do</span>
<lb n="177"/><span>ghabháil do láimh iar marbhadh St. Ruth, acht</span>
<lb n="178"/><span>ní soiléir go ndearnaidh sé sin.  Dá bhrígh</span>
<lb n="179"/><span>sin tá amhras mór ná raibh sé ar ean-chor san</span>
<lb n="180"/><span>gcath an lá sin, acht do réir gach nídh is léir</span>
<lb n="181"/><span>dúinn ar an gcúis, bhí easbha muinighin agus</span>
<lb n="182"/><span>caoineas comhairle idir an t-Árd-thaoiseach</span>
<lb n="183"/><span>Franncach, agus na hoifigigh Gaedhealacha ann.</span></p>
<lb n="184"/>
<lb n="185"/><p><span>Is ró-mhor an díoghbháil do rinne an tar-</span>
<lb n="186"/><span>cuisne uaibhreach neamhuramamhail do sheal-</span>
<lb n="187"/><span>bhuigh brollach an Fhranncaigh bhladhmanaigh mhí</span>
<lb n="188"/><span>shéanmhair seo i n-aghaidh uaisle Gaedheal. </span>
<lb n="189"/><span>Dá bhíthin sin is ró-dheallrach nár thug sé</span>
<lb n="190"/><span>eólas do neach cionnus do leag sé amach an</span>
<lb n="191"/><span>cath.  Dá bhrigh sin b'í a iar-eagar mar do</span>
<lb n="192"/><span>chonnarcamar, do chuir árd-réimeacht de</span>
<lb n="193"/><span>uathbhás iongantach, agus suathadh ar an arm</span>
<lb n="194"/><span>Gaodhalach agus iad nach mór i meadhón buadha</span></p>
</div>
<pb n="629"/>
<div><lb n="195"/><p><span>cinnte an chatha; óir is aca bhí uachtaránacht</span>
<lb n="196"/><span>an chatha ó thúis gur léirscriosadh agus gur</span>
<lb n="197"/><span>cuireadh séala cinneamhnach ar Stíobhardaigh</span>
<lb n="198"/><span>tré mharbhadh St. Ruth go críoch na cruinne.</span></p>
<lb n="199"/>
<lb n="200"/><p><span>D'fhágbhadar Gaedhil trian dá dtromshluagh</span>
<lb n="201"/><span>marbh ar láthair an chatha.  D'fhan na mairbh</span>
<lb n="202"/><span>gan adhlacadh ó lá go lá ar láthair an chatha,</span>
<lb n="203"/><span>óir ní raibh daoine chum a n-adhlacadh ann,</span>
<lb n="204"/><span>de bhrígh gur theicheadar fóirne na tíre</span>
<lb n="205"/><span>uile; acht na marbh caithte n-a srathaibh ar</span>
<lb n="206"/><span>an máigh, is iad dá gcreimeadh ag éanlaith</span>
<lb n="207"/><span>an aéir, agus ag beithidhigh ceann sa agus allta na</span>
<lb n="208"/><span>tíre.  Do thigheadh gadhair 'na scuainí gach</span>
<lb n="209"/><span>lá ar an máigh dá n-ithe, nó go ndeachadar</span>
<lb n="210"/><span>i bfiadhantas ó ithe feóla daoine, ionnus</span>
<lb n="211"/><span>nár fhéad éin-neach gabháil tarsna na máighe</span>
<lb n="212"/><span>le n-a líonmhuireacht agus a n-olcas.  I meadhon </span>
<lb n="213"/><span>an urchóid phlághamhuil uathbhásach so do bhí</span>
<lb n="214"/><span>aon ghadhar amháin le coirnéal den arm</span>
<lb n="215"/><span>Ghaedhealach do thuit 'san gcath.  Ba ghadhar </span>
<lb n="216"/><span>fiadhaig ar fhaolchoin é.  D'fhan an t-ainmhidhe</span>
<lb n="217"/><span>bocht ar an macha ag forchoimeád colna a</span>
<lb n="218"/><span>thighearna maraon le hainmhithe cíocracha</span>
<lb n="219"/><span>an mhachaire .i. gadhair, sionnaigh, agus faolchoin.</span>
<lb n="220"/><span>D'ithidís a sáith de na cuirp marbha bhí n-a</span>
<lb n="221"/><span>srathaibh ar an máigh taobh leó.  Acht ní</span>
<lb n="222"/><span>leigfeadh seisean d'aon ainmhidhe baint le</span>
<lb n="223"/><span>n-a thighearna féin, nó fós d'éanlaith an</span>
<lb n="224"/><span>aéir a nguib do leagadh air.  Nuair bhí an</span>
<lb n="225"/><span>fheóil leighte de na cnámha do b'éigin dó</span>
<lb n="226"/><span>dul ag soláthar nídh le n-ithe dho féin fá'n</span>
<lb n="227"/><span>dtír amach 'san oidhche iar sin do chasadh</span>
<lb n="228"/><span>thar n-ais ag forchoimeád cnámha a thighear-</span>
<lb n="229"/><span>na.  Sé mhí tar éis an chatha do chuaidh</span>
<lb n="230"/><span>saighdiúir do bhí ar lóistín i nAchruim, lá ag</span>
<lb n="231"/><span>féachaint na háite mar ar tugadh an cath.</span>
<lb n="232"/><span>Do chonnairc sé an gadhar 'n-a shuidhe ar</span>
<lb n="233"/><span>chnámha a mháighistir.  Do dhruid go feargach</span>
<lb n="234"/><span>leis an bhfear óir gabh eagla an gadhar gur</span>
<lb n="235"/><span>chum a thighearna do thabhairt uaidh bhí sé ag</span>
<lb n="236"/><span>teacht, agus do rinne n-a choinnibh go fíochmhar</span>
<lb n="237"/><span>feargach.  Tháinic uathbhás agus imeagla ar an</span>
<lb n="238"/><span>bhfear.  Do thóg gunna agus do mhairbh an gadhar</span>
<lb n="239"/><span>ar an láthair.  Sin ar thárlaidh dhom de chath</span>
<lb n="240"/><span>Achruim.</span></p>
<lb n="241"/>
<lb n="242"/><p><span>[A chríoch-san].</span></p>
<lb n="243"/>
<lb n="244"/><p><span>--</span></p>
<lb n="245"/>
<lb n="246"/><p><span>Tabhair fet aire n-ar mealladh thú a ógáin fhinn,</span>
<lb n="247"/><span>Den ghlór bhinn bhlasta do chanaid na hóg-mhná linn</span>
<lb n="248"/><span>Is fós go bhfeacadh-sa ar mheamram nódh fá scrípt</span>
<lb n="249"/><span>Gurab as a gcaidreamh is measa ar bith mórán díobh.</span></p>
<lb n="250"/>
<lb n="251"/><p><span>***</span></p>
<lb n="252"/>
<lb n="253"/><p><span>'S ó mealladh le mnaoi Dáth Rí agus Salmon glic,</span>
<lb n="254"/><span>Samson 's na mílte saoi ba calma guil</span>
<lb n="255"/><span>'S ár n-athair do suidheadh go haoibhinn i bParrathas</span>
<lb n="256"/><span>toir,</span>
<lb n="257"/><span>Is Peadar, a Chríost cár dhíon dár bhfearaibh-na dul!</span></p>
<lb n="258"/>
<lb n="259"/><p><span>***</span></p>
<lb n="260"/>
<lb n="261"/><p><span>Annsacht mná go bráth ná claoidheadh do chiall</span>
<lb n="262"/><span>Is fann a ngrádh 's is fánach síleach iad</span>
<lb n="263"/><span>Mo cheann do phrás, dá ndáileadh míle bliadhain</span>
<lb n="264"/><span>Ar cham na mná ní thráchtfaimís a thrian.</span></p>
<lb n="265"/>
<lb n="266"/><p><span>Freagradh air sin:--</span></p>
<lb n="267"/>
<lb n="268"/><p><span>Ann-scrios námhad ort a fháidhe bhuidhe gan chiall</span>
<lb n="269"/><span>Do labhair ar mhnaibh i gcás nár thuill a dtrian</span>
<lb n="270"/><span>Is ceannsa páirteach grádhmhar muinnteardha iad</span>
<lb n="271"/><span>'S gur le greann ar Mháire thárlaidh Críost n-a</span>
<lb n="272"/><span>cliabh.</span></p>
<lb n="273"/>
<lb n="274"/><p><span>***</span></p>
<lb n="275"/>
<lb n="276"/><p><span>Ins na mnáibh cé mór bhur ndóith,</span>
<lb n="277"/><span>Is fada dhóibh ag dul le gaoith;</span>
<lb n="278"/><span>Tearc neach ná meallaid siúd,</span>
<lb n="279"/><span>'S is mairg leigeas a rún le mnaoi.</span></p>
<lb n="280"/>
<lb n="281"/><p><span>***</span></p>
<lb n="282"/>
<lb n="283"/><p><span>LIAM Ó DÁLAIGH, DOCHTÚIR DIADHACHTA, cct.</span></p>
<lb n="284"/>
<lb n="285"/><p><span>Mo scíos mo lagar mo scartacha im chlí breóidhte,</span>
<lb n="286"/><span>An tíoradh trasna so ar eaglais Chrích Fódla</span>
<lb n="287"/><span>Gan díon dá maithibh, is gach tallaire mí-sheóltha</span>
<lb n="288"/><span>Á scríobh gur d'Anna is ceart sealbh na dtrí</span>
<lb n="289"/><span>gcoróineach.</span></p>
<lb n="290"/>
<lb n="291"/><p><span>***</span></p>
<lb n="292"/>
<lb n="293"/><p><span>AODH BUIDHE MAC CRUITÍN, cct.</span></p>
<lb n="294"/>
<lb n="295"/><p><span>Dá fhreagradh-san:</span></p>
<lb n="296"/>
<lb n="297"/><p><span>A shaoi, a shagairt seo ag seasamh go síor-chródha.</span>
<lb n="298"/><span>Mar Mhaois ag tabhairt gach teagaisc badh hín-tógtha,</span>
<lb n="299"/><span>Is fíon fó thalamh do labhairt i gCrích Fódla</span>
<lb n="300"/><span>Ar dhaoithibh dalla ná leanann na ríogh-róda.</span></p>
<lb n="301"/>
<lb n="302"/><p/></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Briseadh Achruime.

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Briseadh Achruime.

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
