Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<TEI><teiHeader type="text">
	 
<fileDesc>
<titleStmt>
<title type="main">Mar do chuir Cúchulainn moill ar an mhuinntir aniar.</title><author><persName/></author><respStmt>
	<resp>Electronic edition compiled by</resp>
	<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
	</respStmt>
	</titleStmt>
<editionStmt>
	 <edition>
		 <note type="N">IG14-10880</note>
		 <note type="L">544</note>
		 <note type="B">1904</note>
		 <note type="C"/>
		 <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
	 </edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
		<publisher>Connradh na Gaedhilge</publisher>
		<pubPlace>24 Upper O'Connell Street, Dublin</pubPlace><date>Bealtaine, 1904</date><idno>IG14-10880</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
</publicationStmt>
<seriesStmt>
<title level="s">Irisleabhar na Gaedhilge</title><biblScope unit="vol">14</biblScope>
</seriesStmt>
<sourceDesc>
<biblStruct>
<analytic><author/><title>Mar do chuir Cúchulainn moill ar an mhuinntir aniar.</title></analytic>
<monogr>
<title level="j">Mar do chuir Cúchulainn moill ar an mhuinntir aniar.</title><imprint><publisher>Connradh na Gaedhilge</publisher><date>Bealtaine, 1904</date></imprint>
</monogr> 
</biblStruct>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<profileDesc>
<langUsage><language ident="ga">Irish</language></langUsage>
</profileDesc>
</teiHeader>
<text><body><div><p><span>MAR DO CHUIR CÚCHULAINN MOILL AR AN</span>
<lb n="1"/><span>MHUINNTIR ANIAR.</span></p>
<lb n="2"/>
<lb n="3"/><p><span>Do chodladar annsoin i gCúil Sibhrille.  Do thuit</span>
<lb n="4"/><span>sneachta mór ortha (go ráinig) creasa fear agus</span>
<lb n="5"/><span>muil carbad.</span></p>
<lb n="6"/>
<lb n="7"/><p><span>Ba mhoch ar maidin lá 'r n-a bháireach d'éirigheadar,</span>
<lb n="8"/><span>Níor bh'í siúd an oidhche ba sháimhe dhóibh, de chionn an</span>
<lb n="9"/><span>tsneachtaidh, agus níor ullmhuigheadh biadh dhóibh an</span>
<lb n="10"/><span>oidhche sin.  Ní luath a tháinig Cúchulainn ó'n gcoinne;</span>
<lb n="11"/><span>d'fhan le nighe is le fothragadh.</span></p>
<lb n="12"/>
<lb n="13"/><p><span>Do tháinig annsoin ar lorg an tslóigh.  Ní maith</span>
<lb n="14"/><span>go ndeaghamair ann," arsa Cúchulainn, "ná gur</span>
<lb n="15"/><span>bhraitheamair ar Ultaibh.  Do leigamair do'n tslógh </span>
<lb n="16"/><span>teacht orta i gan fhios."  "Dein áireamh dhúinn ar an</span>
<lb n="17"/><span>tslógh," arsa Cúchulainn le Laegh, "go mbeidh fhios</span>
<lb n="18"/><span>againn cadé Líon an tslóigh."  Do dhein Laegh soin, agus</span>
<lb n="19"/><span>dubhairt le Cúchulainn, "tá meascán orm," ar</span>
<lb n="20"/><span>seisean, "n-a thaobh so, ní fhéadaim é (dhéanamh)."</span>
<lb n="21"/><span>"Ní meascán do chífad, acht go sroichfead," arsa</span>
<lb n="22"/><span>Cúchulainn.  "Tar isteach san (amach as an) gcarbad</span>
<lb n="23"/><span>mar sin," arsa Laegh.  Chuaidh Cúchulainn isteach san</span>
<lb n="24"/><span>(as an) gcarbad agus bhí ar feadh abhfad ag áireamh</span>
<lb n="25"/><span>an tslóigh (lorg).  "Ní fuiris duit féin é," arsha</span>
<lb n="26"/><span>Laegh.  "Is fuiriste dhamh-sa amh, ná dhuit-se.  Tá trí</span>
<lb n="27"/><span>bhuadha orm sa .i. buadh ruisc, is intleachta, is áirimh.</span>
<lb n="28"/><span>Tá áirimhthe agam air sin, mhuise," ar seisean.</span></p>
<lb n="29"/>
<lb n="30"/><p><span>"Ocht dtriuchaid chéad déag annso," ar seisean, "ar</span>
<lb n="31"/><span>a ríomhadh acht tá an t-ochtmhadh triucha chéad déag</span>
<lb n="32"/><span>scaipithe ar fuid an tslóigh ar chuma nach léir le</span>
<lb n="33"/><span>ríomhadh iad, .i. triucha chéad na nGailian."</span></p>
<lb n="34"/>
<lb n="35"/><p><span>Annsoin do chuaidh Cúchulainn timcheall ar tslóigh</span>
<lb n="36"/><span>go raibh ag Áth Greana.  Do bhain sé gabhal chrainn</span>
<lb n="37"/><span>d'éin-bhéim le n-a chlaidheamh agus do chuir thar lár na</span>
<lb n="38"/><span>glaise í ar chuma ná geobhadh carbad thairsti anonn</span>
<lb n="39"/><span>ná anall.  Do theangbhaidh dho annso Eirr agus Indeall,</span>
<lb n="40"/><span>is Fóich agus Fochlam a ndá ara.  Do bhain seisean a</span>
<lb n="41"/><span>gceithre chinn díobh agus do chuir ar cheithre bheanna na</span>
<lb n="42"/><span>gaibhle.  De sin atá Áth Gabhla.</span></p>
<lb n="43"/>
<lb n="44"/><p><span>Tháinig eich an cheathrair annsoin fé dhéin an tslóigh</span>
<lb n="45"/><span>agus a n-adharta for-dearga ortha.  Dar leó ba</span>
<lb n="46"/><span>chath a bhí rompa san áth.  Do tháinig buidhean uatha</span>
<lb n="47"/><span>'fhéachaint an átha.  Ní fhacadar nídh ann acht rian an</span>
<lb n="48"/><span>éan-charbaid agus an ghabhal is na cheithre chinn agus ainm</span>
<lb n="49"/><span>oghaim ar n-a sgríobhadh n-a taobh.  Tháinig an sluagh</span>
<lb n="50"/><span>go léir ann.  "An dár muinntir-na na cinn úd?"</span>
<lb n="51"/><span>arsa Meadhbh.  "Dár muinntir-na agus dár ró-laoch-</span>
<lb n="52"/><span>raidh," arsa Ailill.  Do léigh duine aca an ogham a</span>
<lb n="53"/><span>bhí ar thaobh na gaibhle, .i. 'Éin-fhear do chaith an</span>
<lb n="54"/><span>ghabhal le n-a leath-láimh, agus ní raghaid sibh thairsti go</span>
<lb n="55"/><span>dtí go gcaithfidh duine uaibh-se le n-a leath-láimh í, acht</span>
<lb n="56"/><span>amháin Feargus.'  "Is iongantach é," arsa Ailill, "a</span>
<lb n="57"/><span>luaithe do bhuaileadh an ceathrar."  "Níor bh'é sin do</span>
<lb n="58"/><span>b'Iongantach," arsa Feargus, "acht gearradh na</span>
<lb n="59"/><span>gaibhle (dá bun) d'éin bhéim, agus má's d'éan-bhuille</span>
<lb n="60"/><span>(do ghearradh) dá bhun is móide an t-éacht, agus é din-</span>
<lb n="61"/><span>geadh ar an nós so; mar ní dhearnadh poll roimpi, agus</span>
<lb n="62"/><span>is a hiarthar carbaid do caitheadh le héan-láimh í."</span></p>
<lb n="63"/>
<lb n="64"/><p><span>"Saor sinn ar an éigin seo, a Fhearguis," arsa</span>
<lb n="65"/><span>Meadhbh.  "Tugtar carbad dam," arsa Feargus,</span>
<lb n="66"/><span>"go dtairriceód amach í go bhfeicfar an d'éan-bhuille</span>
<lb n="67"/><span>dá bun."  Do bhris Feargus annsoin cheithre charbaid</span>
<lb n="68"/><span>déag dá gcarbadaibh, agus as a charbad féin is eadh do  </span>
<lb n="69"/><span>thóg a talamh í (i slighe) go bhfeacadar gur d'éan-</span>
<lb n="70"/><span>bhuille da bun.  "Ní fuláir a thabhairt fé ndeara,"</span>
<lb n="71"/><span>arsa Ailill," cad é cáil an chinéil seo go bhfuilmíd</span>
<lb n="72"/><span>ag triall ortha.  Ullmhuigheadh gach duine agaibh a bhiadh.</span>
<lb n="73"/><span>Níor shámh dhíbh aréir chionn an tsneachtaidh.  Agus</span>
<lb n="74"/><span>innistar dhúinn cuid d'imtheachtaibh is de scéalaibh an</span>
<lb n="75"/><span>chinéil seo go bhfuilmíd ag triall ortha." </span></p>
<lb n="76"/>
<lb n="77"/><p><span>Annsoin is eadh d'innseadh dhóibh imtheachta</span>
<lb n="78"/><span>Chúchulainn.  D'fhiafraidh Ailill: "An é Conchubhair</span>
<lb n="79"/><span>do dhein é so."  "Ní hé," arsa Feargus.  "Ní thioc-</span>
<lb n="80"/><span>fadh seisean go teórainn críche gan líon catha uime."</span></p>
</div>
<pb n="545"/>
<div><lb n="81"/><p><span>"Ceist, an é Cealtchar mac Uithidhir?"  "Ní hé,"    </span>
<lb n="82"/><span>arsa Feargus.  "Ní thiocfadh seisean go teórainn</span>
<lb n="83"/><span>críche gan líon catha uime"  "Ceist, an é Eoghan mac   </span>
<lb n="84"/><span>Durthacht?"  "Ní hé," arsa Feargus.  "Ní thiocfadh   </span>
<lb n="85"/><span>seisean tar teórainn chomh-chríche gan triochaid car-   </span>
<lb n="86"/><span>bad … uime.  Is é fear do dhein an gníomh,"</span>
<lb n="87"/><span>arsa Feargus, "Cúchulainn.  Is é do bhainfadh an</span>
<lb n="88"/><span>crann d'éin-bhéim dá bhun agus do bhuailfadh an ceathrar   </span>
<lb n="89"/><span>úd chomh prap is do bhuaileadh agus do thiocfadh chun    </span>
<lb n="90"/><span>(teórann) críche (maraon) le n-a ara."</span></p>
<lb n="91"/>
<lb n="92"/><p/></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Mar do chuir Cúchulainn moill ar an mhuinntir aniar.

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Mar do chuir Cúchulainn moill ar an mhuinntir aniar.

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
