Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<TEI><teiHeader type="text">
	 
<fileDesc>
<titleStmt>
<title type="main">An Cleamhnas.</title><author><persName>Féach ainm cleite</persName></author><author><addName type="alias">An Craoibhín Aoibhinn</addName></author><respStmt>
	<resp>Electronic edition compiled by</resp>
	<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
	</respStmt>
	</titleStmt>
<editionStmt>
	 <edition>
		 <note type="N">IG13-10839</note>
		 <note type="L">446</note>
		 <note type="B">1903</note>
		 <note type="C"/>
		 <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
	 </edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
		<publisher>Connradh na Gaedhilge</publisher>
		<pubPlace>24 Upper O'Connell Street, Dublin</pubPlace><date>Mí na Nodlag, 1903</date><idno>IG13-10839</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
</publicationStmt>
<seriesStmt>
<title level="s">Irisleabhar na Gaedhilge</title><biblScope unit="vol">13</biblScope>
</seriesStmt>
<sourceDesc>
<biblStruct>
<analytic><author>Féach ainm cleite</author><title>An Cleamhnas.</title></analytic>
<monogr>
<title level="j">An Cleamhnas.</title><imprint><publisher>Connradh na Gaedhilge</publisher><date>Mí na Nodlag, 1903</date></imprint>
</monogr> 
</biblStruct>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<profileDesc>
<langUsage><language ident="ga">Irish</language></langUsage>
</profileDesc>
</teiHeader>
<text><body><div><p><span>AN CLEAMHNAS</span></p>
<lb n="1"/>
<lb n="2"/><p><span>"An Craoibhín" do scríobh.</span></p>
<lb n="3"/>
<lb n="4"/><p><span>NA DAOINE:</span>
<lb n="5"/><span>Cáit (cailín óg),</span>
<lb n="6"/><span>Máthair Cháit,</span>
<lb n="7"/><span>Athair Cháit,</span>
<lb n="8"/><span>Seághainín (dearbhráthair óg do Cháit).</span>
<lb n="9"/><span>Diarmuid (atá i ngrádh le Cáit)</span>
<lb n="10"/><span>Peadar Ó Giobaláin (sean-fhear).</span></p>
<lb n="11"/>
<lb n="12"/><p><span>AMHARC.</span>
<lb n="13"/><span>[Cisteannach tighe feilméara.  Tá dorus an tseomra</span>
<lb n="14"/><span>ag bun an chisteannaigh.  Tá fuinneóg ins an</span>
<lb n="15"/><span>taoibh chlé.  Ta an Mháthair agus Seághainín 'san</span>
<lb n="16"/><span>gcisteannach leó féin.]</span></p>
<lb n="17"/>
<lb n="18"/><p><span>SEÁGHAINÍN. - A mháthair!</span></p>
<lb n="19"/>
<lb n="20"/><p><span>MÁTHAIR. - Céard é, a mhic?</span></p>
<lb n="21"/>
<lb n="22"/><p><span>S. - An maith an rud asal do bhualadh?</span></p>
<lb n="23"/>
<lb n="24"/><p><span>M. - Is maith, a mhic, má tá an t-asal</span>
<lb n="25"/><span>fallsa.</span></p>
<lb n="26"/>
<lb n="27"/><p><span>S.  Acht nuair atá an t-asal ar a</span>
<lb n="28"/><span>dhicheall, an maith é a bhualadh?</span></p>
<lb n="29"/>
<lb n="30"/><p><span>M. - Ní duine do bhuailfeadh é annsin,</span>
<lb n="31"/><span>a stóir, acht diabhal.  Faraoir! is iomdha</span>
<lb n="32"/><span>diabhal atá i measg na ndaoine na haim-</span>
<lb n="33"/><span>siridhe seo.</span></p>
<lb n="34"/>
<lb n="35"/><p><span>S. - Chonnaic mé Peadar Óg Ó Gioba-</span>
<lb n="36"/><span>láin ag bualadh asail indé; shaoilfeá go</span>
<lb n="37"/><span>marbhóchadh sé é, nuair nár fhéad an t-asailín</span>
<lb n="38"/><span>an t-ualach do bhí air do tharraing.</span></p>
<lb n="39"/>
<lb n="40"/><p><span>M. - Peadar Óg Ó Giobaláin!  Ó!  Acht</span>
<lb n="41"/><span>ná bac leis, a mhic.  Cá 'uil Cáit?  Ó, seo</span>
<lb n="42"/><span>chugainn í.</span></p>
<lb n="43"/>
<lb n="44"/><p><span>[Tagann Cáit isteach, agus í ag rith.]</span></p>
<lb n="45"/>
<lb n="46"/><p><span>CÁIT - Óra, a mháthair, tá m'aithair agus</span>
<lb n="47"/><span>sean-Pheadar Ó Giobaláin ag teacht aníos</span>
<lb n="48"/><span>annso; chonnaic mé iad le chéile ins an</span>
<lb n="49"/><span>bóithrín.  Cad tá ar siúbhal aca, chor ar</span>
<lb n="50"/><span>bith?</span></p>
<lb n="51"/>
<lb n="52"/><p><span>M. - Cad chuige bhfuil tú a' fiafruighe?</span>
<lb n="53"/><span>Nach minic roimhe seo chonnairc tú d'athair</span>
<lb n="54"/><span>agus sean-Pheadar ag siubhal le chéile?</span></p>
<lb n="55"/>
<lb n="56"/><p><span>S. - Is ort-sa tá siad ag caint, a Cháit,</span>
<lb n="57"/><span>is ort-sa tá siad ag caint.  Bhí mise ag</span>
<lb n="58"/><span>éisteacht leó indé, agus ní fhéacaidh siad</span>
<lb n="59"/><span>mé, mar bhí mé ar chúl an chlaidhe.  Is ort-sa</span>
<lb n="60"/><span>bhí siad ag caint!</span></p>
<lb n="61"/>
<lb n="62"/><p><span>M. - [ag bualadh leadóige air] - Gabh</span>
<lb n="63"/><span>amach as sin, a liopracháin an mhí-ádh.</span>
<lb n="64"/><span>Sgrios leat síos chum an phortaigh, agus féach</span>
<lb n="65"/><span>bhfuil mórán móna bainte aca.</span></p>
<lb n="66"/>
<lb n="67"/><p><span>S. - [ag caoineadh] - Ná déan sin orm.</span>
<lb n="68"/><span>Ní'l focal bréige ann.  Is uirri do bhí siad</span>
<lb n="69"/><span>ag caint!</span></p>
<lb n="70"/>
<lb n="71"/><p><span>[Imthigheann sé.]</span></p>
<lb n="72"/>
<lb n="73"/><p><span>C. - A mháthair, céard is ciall dó sin?</span></p>
<lb n="74"/>
<lb n="75"/><p><span>M. - Éist, a mhúirnín, éist!  Seo iad</span>
<lb n="76"/><span>féin.</span></p>
<lb n="77"/>
<lb n="78"/><p><span>[Tagann an tAthair agus Peadar ó Giobaláin isteach.</span>
<lb n="79"/><span>Beirt shean-fhear atá ionnta.]</span></p>
<lb n="80"/>
<lb n="81"/><p><span>ATHAIR. - A Mháire, thug mé Peadar</span>
<lb n="82"/><span>Ó Giobaláin liom anocht.  Tá rud éigin</span>
<lb n="83"/><span>agam féin agus aige-sean le socrughadh le</span>
<lb n="84"/><span>chéile.</span></p>
<lb n="85"/>
<lb n="86"/><p><span>PEADAR. - Go mbeannuighidh Dia dhuit,</span>
<lb n="87"/><span>a Mháire.  Tá focal agam le rádh le</span>
<lb n="88"/><span>Pádraig annso, agus leat-sa, b'éidir; acht</span>
<lb n="89"/><span>sin réir mar thuitfidh amach.</span></p>
<lb n="90"/>
<lb n="91"/><p><span>M. - Céad fáilte rómhat.  Nach suidhfidh</span>
<lb n="92"/><span>tú cois na teineadh?</span></p>
<lb n="93"/>
<lb n="94"/><p><span>A. - Ní shuidhfimíd anois, a Mháire.  Gabh-</span>
<lb n="95"/><span>famaoid soir 'san seomra go fóill.  Tarr</span>
<lb n="96"/><span>uait, a Pheadair.</span></p>
<lb n="97"/>
<lb n="98"/><p><span>P. - [ag tarraing buidéil amach as a</span>
<lb n="99"/><span>phóca, agus dá shíneadh chun Máire] - Fág ar</span>
<lb n="100"/><span>an mbórd annsin é, agus rachamaoid 'n-a</span>
<lb n="101"/><span>éadan nuair bhéas ár ngnó déanta againn.</span></p>
<lb n="102"/>
<lb n="103"/><p><span>M. - Fágfaidh mé annso é.</span></p>
<lb n="104"/>
<lb n="105"/><p><span>[Cuireann sí ar an gclár é.]</span></p>
<lb n="106"/>
<lb n="107"/><p><span>P. - Braon as mo still féin atá ann;</span>
<lb n="108"/><span>braon chomh milis agus tháinig as still ariamh -</span>
<lb n="109"/><span>an go fóil go mblasfaidh tú é.</span>
<lb n="110"/></p>
</div>
<pb n="447"/>
<div><lb n="111"/><p><span>A. - Tarr uait a Pheadair.</span></p>
<lb n="112"/>
<lb n="113"/><p><span>[Téidheann siad isteach le chéile san seomra</span>
<lb n="114"/><span>agus dúnaid an dorus 'n-a ndiaidh].</span></p>
<lb n="115"/>
<lb n="116"/><p><span>C. - Óra, a mháthair, acd tá ar siubhal</span>
<lb n="117"/><span>aca?</span></p>
<lb n="118"/>
<lb n="119"/><p><span>M. - Cá fhios dam, a chuisle?</span></p>
<lb n="120"/>
<lb n="121"/><p><span>C. - A mháthair, chím ar do shúil nach fíor</span>
<lb n="122"/><span>dhuit é sin.  Is orm-sa atá siad ag caint,</span>
<lb n="123"/><span>a mháthair.</span></p>
<lb n="124"/>
<lb n="125"/><p><span>M. [ag cur a méir ar a béal] - Éist do</span>
<lb n="126"/><span>bhéal, a Cháit.  B'éidir go gcloisfeadh siad</span>
<lb n="127"/><span>thu.  Gabh anonn annsin ó'n dorus.</span></p>
<lb n="128"/>
<lb n="129"/><p><span>C. - Tá faitchios mór ar Dhiarmuid bhocht.</span>
<lb n="130"/><span>Chonnaic mé indiú é.  Deir sé go mbíonn</span>
<lb n="131"/><span>m'athair agus an sean-stangaire sin Peadar</span>
<lb n="132"/><span>Ó Giobaláin ag ól 'ch uile oidhche le chéile i</span>
<lb n="133"/><span>dtigh Shéamuis Uí Áil, agus tá Diarmuid</span>
<lb n="134"/><span>cinnte go bhfuil sé ag socrughadh cleamhnais</span>
<lb n="135"/><span>eadram féin agus mac Pheadair.  Tá faitchios</span>
<lb n="136"/><span>ar Dhiarmuid go dtréigfidh mise é agus go</span>
<lb n="137"/><span>bpósfaidh mé an straoille sin Peadar Óg.</span>
<lb n="138"/><span>A mháthair mo chroidhe, ní thig liom Diarmuid</span>
<lb n="139"/><span>fhágbháil, cibé rud iarrfas m'athair orm.</span></p>
<lb n="140"/>
<lb n="141"/><p><span>M. - Dubhairt mé le d'athair go raibh</span>
<lb n="142"/><span>grádh agat-sa do Dhiarmuid, agus go raibh</span>
<lb n="143"/><span>grádh ag Diarmuid duit-se.</span></p>
<lb n="144"/>
<lb n="145"/><p><span>C. - Ó! a mháthair, ní fhéadfainn Peadar</span>
<lb n="146"/><span>Óg phósadh, tá gráin agam air.</span></p>
<lb n="147"/>
<lb n="148"/><p><span>M. - Acht, a Cháit, a mhúirnín, tá meas</span>
<lb n="149"/><span>mór ag d'athair air.  Do bhéarfadh sé thú</span>
<lb n="150"/><span>do'n mhac mallachtan féin (go bhfóiridh Dia</span>
<lb n="151"/><span>orainn), dá mbadh mac do shean-Pheadar é.</span>
<lb n="152"/><span>Tá sé féin agus sean-Pheadar an-mhór le</span>
<lb n="153"/><span>chéile.  Ní'l seachtmhain ó phós mé (agus</span>
<lb n="154"/><span>tá sin deich mbliadhna fichead ó shoin) nár</span>
<lb n="155"/><span>chaith d'athair oidhche nó dó le sean-Pheadar,</span>
<lb n="156"/><span>ag seanchus agus ag ól.  Nuair nach mbíonn</span>
<lb n="157"/><span>siad ag ól bíonn siad ag seanchus.  Acht</span>
<lb n="158"/><span>bíonn siad i gcómhnuidhe le chéile.</span></p>
<lb n="159"/>
<lb n="160"/><p><span>C. - Ó, a mháthair! ná sgannruigh mé!</span></p>
<lb n="161"/>
<lb n="162"/><p><span>M. - Ná saoil go dtaithnigheann sean-</span>
<lb n="163"/><span>Pheadar liom-sa.  Is iomdha oidhche do bhain</span>
<lb n="164"/><span>sé mo chodladh dhíom le faitchios go raibh</span>
<lb n="165"/><span>d'athair báidhte i ndíog nó i bpoll móna,</span>
<lb n="166"/><span>nuair nach mbeith sé ag teacht a-bhaile.</span>
<lb n="167"/><span>Anois tá d'athair réidh le do thabhairt do'n</span>
<lb n="168"/><span>phótaire úd de mhac atá ag sean-Pheadar,</span>
<lb n="169"/><span>le neart carthanais dó.  Acht ní leigfidh</span>
<lb n="170"/><span>mé leis thú, a mhúirnín, má fhéadaim é.</span></p>
<lb n="171"/>
<lb n="172"/><p><span>C. - Ó! a mháthair mo chroidhe, sábháil mé</span>
<lb n="173"/><span>ó'n bhfear sin.  Ní rachaidh mé leis go bráth.</span>
<lb n="174"/><span>B'fhearr liom bheith caithte isteach i bpoll</span>
<lb n="175"/><span>móna 'ná bheith pósta leis.  [Cluintear</span>
<lb n="176"/><span>gáire taobh istigh de'n dorus.]  Ó! a mháith-</span>
<lb n="177"/><span>rín dhíleas, sábháil mé uaidh sin.  [Téidh-</span>
<lb n="178"/><span>eann sí chuig a máthar, agus pógann sí í.]  An</span>
<lb n="179"/><span>gcluin' tú mar tá siad ag gáiridhe?</span>
<lb n="180"/></p>
</div>
<pb n="448"/>
<div><lb n="181"/><p><span>M. - Socair, a Cháit!  Socair, a stóir!</span>
<lb n="182"/><span>- bí socair.  Ná bíodh faitchios ort.  Corr-</span>
<lb n="183"/><span>uigh ort anois agus leag an bord, agus cuir na</span>
<lb n="184"/><span>gloiní air, agus an buidéal poitín do thug an</span>
<lb n="185"/><span>gliogaire seo leis.  Béidh siad ag teacht</span>
<lb n="186"/><span>amach ag iarraidh dighe nuair bhéas an gnó</span>
<lb n="187"/><span>déanta aca istigh.</span></p>
<lb n="188"/>
<lb n="189"/><p><span>[Tosuigheann Cáit ag réidhtiughadh an bhuird.</span>
<lb n="190"/><span>Chídhtear cloigeann duine ag éirighe agus</span>
<lb n="191"/><span>dearcadh isteach ar an bhfuinneóg.]</span></p>
<lb n="192"/>
<lb n="193"/><p><span>M. - (sgannruighthe) - Crois Chríost orainn!</span>
<lb n="194"/><span>Créad é sin?</span></p>
<lb n="195"/>
<lb n="196"/><p><span>DIARMUID (tríd an bhfuinneóig). -</span>
<lb n="197"/><span>Éist, a Mháire!  Mise atá ann.</span></p>
<lb n="198"/>
<lb n="199"/><p><span>M. - Tusa, an eadh!  M'anam do Dhia,</span>
<lb n="200"/><span>gur sgannruigh tú mé.  Cad a thug annso</span>
<lb n="201"/><span>thu?</span></p>
<lb n="202"/>
<lb n="203"/><p><span>D. - Ó! a Mháire, tá an t-anam ag dul</span>
<lb n="204"/><span>amach ar mo bhéal leis an deifir do bhí</span>
<lb n="205"/><span>orm.  Chualaidh mé i dtigh Shéamuis Uí Áil</span>
<lb n="206"/><span>go bhfuil sean-Pheadar Ó Giobaláin annso</span>
<lb n="207"/><span>ag déanamh cleamhnais idir Cháit agus a mhac,</span>
<lb n="208"/><span>Peadar óg.  [Teidheann Cáit anonn go dtí</span>
<lb n="209"/><span>an fhuinneóg chuige.]  Tháinig mé ag iar-</span>
<lb n="210"/><span>raidh cómhairle oraibh.  An mbrisfidh mé</span>
<lb n="211"/><span>muinéal Pheadair Oig Uí Ghiobaláin - nó</span>
<lb n="212"/><span>créad dhéanfas mé?  B'fhearr liom an bás,</span>
<lb n="213"/><span>a Cháit, 'ná tusa d'fheiceál ag an meisg-</span>
<lb n="214"/><span>theóir sin. </span></p>
<lb n="215"/>
<lb n="216"/><p><span>[Cluintear gáire mhór san seomra.]</span></p>
<lb n="217"/>
<lb n="218"/><p><span>M. - An measann tú go mbéidh cliamhain</span>
<lb n="219"/><span>de'n tsórt sin agam a choidhche?  Go deimhin</span>
<lb n="220"/><span>ní bhéidh, má tá aon neart agam-sa air.</span>
<lb n="221"/><span>B'fheárr liom buachaill cneasta macánta</span>
<lb n="222"/><span>'ná pótaire dá shórt siúd, dá mbeith na</span>
<lb n="223"/><span>céadta púnt aige.</span></p>
<lb n="224"/>
<lb n="225"/><p><span>D. - Tabhair aire dhuit féin.  B'éidir go</span>
<lb n="226"/><span>bhfuil sé socruighthe anois aca.</span></p>
<lb n="227"/>
<lb n="228"/><p><span>[Gáire istigh.  Téidheann an Mháthair anonn</span>
<lb n="229"/><span>chum an doruis, agus cuireann sí cluas</span>
<lb n="230"/><span>uirri féin, ag éisteacht ag poll na</span>
<lb n="231"/><span>heochrach].</span></p>
<lb n="232"/>
<lb n="233"/><p><span>M. - [ag fágbháil an doruis] - Ní'l baoghal</span>
<lb n="234"/><span>ar bith orain go fóill.  Ar Sheághan Gabha</span>
<lb n="235"/><span>agus na píléirí atá siad ag caint.  Nuair</span>
<lb n="236"/><span>stadfaidh siad de'n gháire tiocfaidh siad thar</span>
<lb n="237"/><span>an gcleamhnas.  Sin é an gnó do thug annso</span>
<lb n="238"/><span>iad.  Tógfaidh mise clampar eatorra má</span>
<lb n="239"/><span>fhéadfaim é.  [Cluintear glór go hárd</span>
<lb n="240"/><span>istigh].  Nó b'fhéidir go mbeith siad féin ag</span>
<lb n="241"/><span>imreas le chéile.  Chonnaic mé a leithéid</span>
<lb n="242"/><span>sin go minic.  [Glór níos áirde ó'n taoibh</span>
<lb n="243"/><span>istigh.]  Rachaidh mé go dtí an dorus arís,</span>
<lb n="244"/><span>Fan annsin, a Dhiarmuid.</span></p>
<lb n="245"/>
<lb n="246"/><p><span>[Téidheann sí chuig an dorus arís, agus</span>
<lb n="247"/><span>éisteann sí.  Do bheir Cáit a lámh arís</span>
<lb n="248"/><span>do Dhiarmuid].</span></p>
<lb n="249"/>
<lb n="250"/><p><span>M. (ag filleadh) - Tá d'athair dod' mhol-</span>
<lb n="251"/><span>adh-sa anois, a Cháit.  Tá sé ag cur síos ar</span>
<lb n="252"/><span>do cháil.  Éist!  [Téidheann sí chuig an dorus</span>
<lb n="253"/><span>arís.  Ag filleadh:]  Tá sé 'a rádh nach</span>
<lb n="254"/><span>bhfuil do leithéid ann ag bleághan bó …</span>
<lb n="255"/><span>nó ag beathughadh muc … nó ag sábháil</span>
<lb n="256"/><span>fhéir.  Ní'l focal aige acht an fhírinne.</span></p>
<lb n="257"/>
<lb n="258"/><p><span>D. - Dá mbeith sí choidhche gan bó do</span>
<lb n="259"/><span>bhleághan, is ró-mhaith do bheith sí do'n</span>
<lb n="260"/><span>dream úd!</span></p>
<lb n="261"/>
<lb n="262"/><p><span>C. - Agus créad tá Peadar 'a rádh?</span></p>
<lb n="263"/>
<lb n="264"/><p><span>M. [tar éis éisteachta arís] - Ag déanamh</span>
<lb n="265"/><span>leithsgéil atá sé, ar son a mhic, Peadar Óg,</span>
<lb n="266"/><span>nach dtáinig sé le n-a chois … Is i </span>
<lb n="267"/><span>n-a leabuidh atá sé …  Ní'l cor ann</span>
<lb n="268"/><span>indiu, adeir sé.</span></p>
<lb n="269"/>
<lb n="270"/><p><span>D. - Rud nach iongnadh, agus an chaoi 'n-a</span>
<lb n="271"/><span>raibh sé ag teacht ó'n aonach indé.  Ar</span>
<lb n="272"/><span>dearg-mheisge do bhí sé.</span></p>
<lb n="273"/>
<lb n="274"/><p><span>C. - Créad tá Peadar 'rádh anois?</span></p>
<lb n="275"/>
<lb n="276"/><p><span>M. [tar éis éisteachta di] - Tá sé 'rádh</span>
<lb n="277"/><span>gur fearr an bhean atá ag Peadar Óg a'</span>
<lb n="278"/><span>fághail 'ná fuair sé féin nuair pósadh é.</span></p>
<lb n="279"/>
<lb n="280"/><p><span>D. - Is fíor dhó sin, ar chuma ar bith!</span></p>
<lb n="281"/>
<lb n="282"/><p><span>M. - [ó'n dorus, agus í corruighthe go mór] -</span>
<lb n="283"/><span>Ó! 'nois tá siad ag teacht thar an spré!</span>
<lb n="284"/></p>
</div>
<pb n="449"/>
<div><lb n="285"/><p><span>Tá's againn cad é tá d'athair a' tabhairt</span>
<lb n="286"/><span>leat-sa.</span></p>
<lb n="287"/>
<lb n="288"/><p><span>D. - Is fearr Cáit féin 'ná a bhfuil de</span>
<lb n="289"/><span>thalamh agus de bha i gConndae Mhuigh Eó.</span></p>
<lb n="290"/>
<lb n="291"/><p><span>M. - Tá a hathair ag tabhairt deich bpunt</span>
<lb n="292"/><span>fichead d'airgiod síos, Páirc an Tulacháin,</span>
<lb n="293"/><span>an teach atá ann, an bhó mhaol agus na seacht</span>
<lb n="294"/><span>gcaoirigh atá ar chúl an tighe, le Cáit.  Tá</span>
<lb n="295"/><span>sin ráidhte aige le Peadar anois, agus deir</span>
<lb n="296"/><span>Peadar nach bhfuil aon locht air.  Tá sé ag</span>
<lb n="297"/><span>iarraidh trí fichid punt ar Pheadar anois.</span></p>
<lb n="298"/>
<lb n="299"/><p><span>C. - Ní phósfainn é dá mbeith trí fichid</span>
<lb n="300"/><span>céad punt aige.</span></p>
<lb n="301"/>
<lb n="302"/><p><span>M. - Ní thiubhraidh Peadar é.  Glóir do</span>
<lb n="303"/><span>Dhia.  B'fhéidir go n-éireóchaidh clampar</span>
<lb n="304"/><span>eatorra fós!  [Éisteann sí arís.]  Acht</span>
<lb n="305"/><span>deir sé go dtiubhraidh sé an móinfhéar mór</span>
<lb n="306"/><span>agus Gort an Chapaill i leabaidh an airgid</span>
<lb n="307"/><span>síos.  [Éisteann sí arís.]  Tá d'athair 'a</span>
<lb n="308"/><span>rádh go gcaithfidh sé Gort an Chapaill a</span>
<lb n="309"/><span>thabhairt mar bhí sé riamh, sul ar leig sé a</span>
<lb n="310"/><span>leath isteach le Páirc na mBó.  [Éisteann</span>
<lb n="311"/><span>sí arís.]  Tá siad ag árgúinteacht go géar</span>
<lb n="312"/><span>'n-a thaoibh sin.  Tá súil le Dia agam nach </span>
<lb n="313"/><span>réidhteóchaidh siad.</span></p>
<lb n="314"/>
<lb n="315"/><p><span>C. (Tar éis móimide.)  'Nois a mháthair,</span>
<lb n="316"/><span>cad tá ar siubhal aca?</span></p>
<lb n="317"/>
<lb n="318"/><p><span>M. - Mo léan!  Tá sé réidhtighthe aca; tá</span>
<lb n="319"/><span>Peadar ag tabhairt Gort an Chapaill go</span>
<lb n="320"/><span>hiomlán.</span></p>
<lb n="321"/>
<lb n="322"/><p><span>C. - Cad tá siad 'rádh anois?</span></p>
<lb n="323"/>
<lb n="324"/><p><span>M. - Tá d'athair 'g iarraidh an bhainc móna</span>
<lb n="325"/><span>atá thíos ar an bPortach Bán …</span>
<lb n="326"/><span>Tá Peadar a' rádh nach mbéidh áit aige féin</span>
<lb n="327"/><span>le baint mhóna annsin …  Deir</span>
<lb n="328"/><span>d'athair go bhfuil banca móna ar an gCnoc</span>
<lb n="329"/><span>Salach aige …  Deir Peadar nach</span>
<lb n="330"/><span>fiú dada iad sin …  Deir d'athair</span>
<lb n="331"/><span>go mbeidh sé féin sásta leis …</span>
<lb n="332"/><span>Och! Tá Peadar d'á thabhairt dhó!</span></p>
<lb n="333"/>
<lb n="334"/><p><span>C. - Ó! a mháthair, má réidhtigheann siad</span>
<lb n="335"/><span>le chéile, b'fhearr liom-sa bheith marbh.</span></p>
<lb n="336"/>
<lb n="337"/><p><span>M. - 'Nois tá d'athair ag iarraidh na</span>
<lb n="338"/><span>lárach deirge air.  Táim cinnte nach dtiubh-</span>
<lb n="339"/><span>raidh sé an láirín uaidh …  Buidheachas</span>
<lb n="340"/><span>le Dia! ní thiubhraidh …  Ó, mo léan!</span>
<lb n="341"/><span>tá sé ag tairsgint an tsean-ghearráin</span>
<lb n="342"/><span>bháin, agus tá d'athair sásta leis sin.  Tá sé</span>
<lb n="343"/><span>dhá ghlacadh uaidh.  Éist!  'Nois tá d'athair</span>
<lb n="344"/><span>ag iarraidh cruaiche mhóna air …  Deir</span>
<lb n="345"/><span>Peadar nach mbéidh aon mhóin aige féin,</span>
<lb n="346"/><span>má thugann sé í sin uaidh …  Deir</span>
<lb n="347"/><span>d'athair, má's mar sin atá, go mbéidh sé</span>
<lb n="348"/><span>féin sásta leis an móin atá aige ar an</span>
<lb n="349"/><span>tsráid …  Tá Peadar dh'á tabhairt</span>
<lb n="350"/><span>sin dó.</span></p>
<lb n="351"/>
<lb n="352"/><p><span>D. - Is mó an méid atá ar an tsráid</span>
<lb n="353"/><span>aige 'ná atá insan gcruaich!</span></p>
<lb n="354"/>
<lb n="355"/><p><span>M. - Tá d'athair a' rádh go gcaithfidh sé</span>
<lb n="356"/><span>poll prátaí thabhairt do'n lánamhain, agus gan</span>
<lb n="357"/><span>iad a chur ag ceannach prátaí an chéad</span>
<lb n="358"/><span>bhliadhain …  Deir sé nach bhfuil prátaí</span>
<lb n="359"/><span>ar bith aige acht iad sin …  Deir </span>
<lb n="360"/><span>d'athair go bhfuil prátaí aige ins an</span>
<lb n="361"/><span>sgioból, agus go mbéidh sé sásta leó-san.</span>
<lb n="362"/><span>… Ní'l sé a' fágbháil focail ag</span>
<lb n="363"/><span>Peadar …  Thug Peadar na prátaí</span>
<lb n="364"/><span>dhó.  Ó! mo léan!</span></p>
<lb n="365"/>
<lb n="366"/><p><span>C. - Ó, a mháthair!</span></p>
<lb n="367"/>
<lb n="368"/><p><span>M. - Tá sé 'g iarraidh cuinneóige [cuig-</span>
<lb n="369"/><span>inn] agus feircín ime ar Pheadar anois …</span>
<lb n="370"/><span>Ó! thug Peadar dhó é …  'Nois tá</span>
<lb n="371"/><span>sé ag iarraidh na sean-chráin-mhuice ar</span>
<lb n="372"/><span>Pheadar …  Tá súil agam nach</span>
<lb n="373"/><span>dtiubhraidh Peadar sin! …  Deir </span>
<lb n="374"/><span>d'athair go ndéanfaidh sí an lánamha óg a</span>
<lb n="375"/><span>chongbháil ó throid! …  Ó! béidh im-</span>
<lb n="376"/><span>reas aca anois go cinnte!</span>
<lb n="377"/><span>(Ní Críoch).</span></p>
<lb n="378"/>
<lb n="379"/><p/></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

An Cleamhnas.

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

An Cleamhnas.

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
