Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<TEI><teiHeader type="text">
	 
<fileDesc>
<titleStmt>
<title type="main">Rí na gCat agus an Cat Cródha.</title><author><persName>Féach ainm cleite</persName></author><author><addName type="alias">An Madra Maol</addName></author><respStmt>
	<resp>Electronic edition compiled by</resp>
	<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
	</respStmt>
	</titleStmt>
<editionStmt>
	 <edition>
		 <note type="N">IG13-10821</note>
		 <note type="L">412</note>
		 <note type="B">1903</note>
		 <note type="C"/>
		 <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
	 </edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
		<publisher>Connradh na Gaedhilge</publisher>
		<pubPlace>24 Upper O'Connell Street, Dublin</pubPlace><date>Deireadh Foghmhair, 1903</date><idno>IG13-10821</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
</publicationStmt>
<seriesStmt>
<title level="s">Irisleabhar na Gaedhilge</title><biblScope unit="vol">13</biblScope>
</seriesStmt>
<sourceDesc>
<biblStruct>
<analytic><author>Féach ainm cleite</author><title>Rí na gCat agus an Cat Cródha.</title></analytic>
<monogr>
<title level="j">Rí na gCat agus an Cat Cródha.</title><imprint><publisher>Connradh na Gaedhilge</publisher><date>Deireadh Foghmhair, 1903</date></imprint>
</monogr> 
</biblStruct>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<profileDesc>
<langUsage><language ident="ga">Irish</language></langUsage>
</profileDesc>
</teiHeader>
<text><body><div><p><span>RÍ NA gCAT AGUS AN CAT CRÓDHA.</span>
<lb n="1"/><span>(Ar Leanmhaint). </span></p>
<lb n="2"/>
<lb n="3"/><p><span>Tá na daoine go léir an-dheaslámhach ann.</span>
<lb n="4"/><span>Bhíos ag gabháilt tré pháircín agus chonnac</span>
<lb n="5"/><span>fear ag déanamh stáca uisce agus i n-áit eile</span>
<lb n="6"/><span>chonnac triúr ag déanamh súgáin de'n</span>
<lb n="7"/><span>ghaoith!  Chonnac scata eile aca ag iomáint</span>
<lb n="8"/><span>agus an dtomhaisfeadh sibh cé an saghas</span>
<lb n="9"/><span>liathróide agus camán a bhí aca?  Mhuise ní</span>
<lb n="10"/><span>thomhaisfeadh sibh dhá mbeadh sibh ag gabháilt</span>
<lb n="11"/><span>do go Lá an Luain.  Bhí dubháin mar chamáin</span>
<lb n="12"/><span>aca agus fraochán mar liathróid!</span></p>
<lb n="13"/>
<lb n="14"/><p><span>Tá saghas éigin beithidheach ann ar a</span>
<lb n="15"/><span>nglaodhtar "Seóiníní" agus is aisteach ar fad</span>
<lb n="16"/><span>na rudaí iad.  Dá gcuirfinn síos ortha dhíbh</span>
<lb n="17"/><span>do bhreacfainn míle páipéar ar fad, acht</span>
<lb n="18"/><span>caithfidh sibh bheith sásta le beagáinín.  Tá's</span>
<lb n="19"/><span>agaibh ná fuilim go gasta chum grafaidheachta</span>
<lb n="20"/><span>dhá shaghas soin agus tá's agam féin leis é.</span></p>
<lb n="21"/>
<lb n="22"/><p><span>An bhfeacabhair riamh Seóinín?  Ar ndóigh</span>
<lb n="23"/><span>ní fhaca sibh mar bhfuil fhios agaibh 'dé'n</span>
<lb n="24"/><span>chúis.  Tá's agam-sa é.  Ruidín fíor-bheag</span>
<lb n="25"/><span>an-fhoirbhthe is eadh é agus ní bhfuightheá é fheiscint</span>
<lb n="26"/><span>mura mbeadh gloiní-méaduighthe agat.  Ar</span>
<lb n="27"/><span>ndóigh b'ait liom-sa ar dtúis caidé an</span>
<lb n="28"/><span>sórt ainmhidhe é agus sé an chéad rud do</span>
<lb n="29"/><span>scairteas amach ar a fheiscint dom ná,</span>
<lb n="30"/><span>"O! a leithéid de shíothbhra!"</span></p>
<lb n="31"/>
<lb n="32"/><p><span>Ná tuigidh uaim go bhfuil daoine an</span>
<lb n="33"/><span>oileáin ar fad chomh beag soin.  Ambasa</span>
<lb n="34"/><span>ní'lid.  Is dóigh nach gádh dhom a rádh go</span>
<lb n="35"/><span>mbíonn na préacháin ag imirt ar na feirm-</span>
<lb n="36"/><span>eoirí nuair bhíonn an t-arbhar gearrtha aca</span>
<lb n="37"/><span>san bhfóghmhar.  Chonnac fear aca-so lá ag</span>
<lb n="38"/><span>baint choirce.  Bhí sluagh préachán ar an</span>
<lb n="39"/><span>sraith na 'dhiaidh chomh mór le sluagh Mhurchaidh.</span>
<lb n="40"/><span>Bhí sé cráidhte ciapaithe aca agus chum</span>
<lb n="41"/><span>barra chur ar gach mí-ádh, ní raibh oiread is</span>
<lb n="42"/><span>aon chloch amháin sa' pháirc dhá dtabhrfaidhe</span>
<lb n="43"/><span>an méid óir a bhí ag Seaghán Déamair air.</span>
<lb n="44"/><span>Tomhais cad do dhein sé.  Mhuise ní dhéanfá</span>
<lb n="45"/><span>dhá mbeitheá ag gabháilt dó nó go gcaithfeá</span>
<lb n="46"/><span>t'fhiacla.  Rug sé de ghreim choise ar cheann</span>
<lb n="47"/><span>de na haindiseóirí mí-adhbharacha so, agus chaith</span>
<lb n="48"/><span>sé leis na préacháin é!  Ní bheidh uireasbha</span>
<lb n="49"/><span>chloch ar an bhfear soin nó go mbeidh uireasbha</span>
<lb n="50"/><span>Seóiníní air.</span></p>
<lb n="51"/>
<lb n="52"/><p><span>Nuair a bhíonn asail ag dul thar claidhe</span>
<lb n="53"/><span>chum foghail a</span>
<lb n="54"/><span>dhéanamh ar ghar-</span>
<lb n="55"/><span>radha beireann</span>
<lb n="56"/><span>na fir mhóra</span>
<lb n="57"/><span>ceilméartha ar</span>
<lb n="58"/><span>na síothbhraí seo</span>
<lb n="59"/><span>agus caithid leó iad.</span>
<lb n="60"/><span>Gaedhil a ghlaodh-</span>
<lb n="61"/><span>tar ar na fir</span>
<lb n="62"/><span>mhóra so.</span></p>
<lb n="63"/>
<lb n="64"/><p><span>Tá na Seóiníní</span>
<lb n="65"/><span>seo cráidhte ag</span>
<lb n="66"/><span>na Gaedhil.</span>
<lb n="67"/><span>Chualas go rabha-</span>
<lb n="68"/><span>dar i gceannas</span>
<lb n="69"/><span>an oileáin tá</span>
<lb n="70"/><span>scathamh ó shoin</span>
<lb n="71"/><span>acht d'éirigh na</span>
<lb n="72"/><span>Gaedhil agus seo ag</span>
<lb n="73"/><span>gabháilt ortha iad</span>
<lb n="74"/><span>gan truagh gan</span>
<lb n="75"/><span>taise.  Is le</span>
<lb n="76"/><span>cainnt a dhéanadh</span>
<lb n="77"/><span>na Seóiníní comh-</span>
<lb n="78"/><span>rac acht is le</span>
<lb n="79"/><span>bataí a dhéanadh na Gaedhil é.  Is fuiris</span>
<lb n="80"/><span>dul chum cainnte leó anois, agus is ag dul i</span>
<lb n="81"/><span>laigeacht atáid ó lá go lá.</span></p>
<lb n="82"/>
<lb n="83"/><p><span>Bhuaileas amach lá breagh gréine agus tomhais</span>
<lb n="84"/><span>cad a chonnac ceann aca so á dhéanamh.</span>
<lb n="85"/><span>Ag foghluim Gaedhilge as na "Ceachta</span>
<lb n="86"/><span>Beaga!"  Bhí an oiread allais ag tuitim</span>
<lb n="87"/><span>dá ghruadhanna is chasfadh muileann.</span></p>
</div>
<pb n="413"/>
<div><lb n="88"/><p><span>Dubhairt sé liom go raibh eagla a anma air</span>
<lb n="89"/><span>roimh na Gaedhil seo agus mura mbeadh a</span>
<lb n="90"/><span>cheacht aige i gcóir na hoidhche go ndéan-</span>
<lb n="91"/><span>faidhe é thachtadh.</span></p>
<lb n="92"/>
<lb n="93"/><p><span>Raghad fé dhuit gur fuiris dul chum</span>
<lb n="94"/><span>cainte leó.  Bíonn grog ortha so ag im-</span>
<lb n="95"/><span>theacht ar nós capaill lá fuair geimhridh ná</span>
<lb n="96"/><span>fuigheadh greim le n-ithe ar feadh seacht-</span>
<lb n="97"/><span>mhaine agus ní beadh órlach de na cosa fútha a</span>
<lb n="98"/><span>choimeádfadh 'n-a seasamh iad.  Bíonn gach</span>
<lb n="99"/><span>éinne ag gabháilt dóibh.  Is iomdha asal do</span>
<lb n="100"/><span>thug speach dóibh le meas ortha.  Is iomdha</span>
<lb n="101"/><span>sean-chailleach, gadhar-sceamhníneach agus cath-</span>
<lb n="102"/><span>chruaidh-scríbeach do chuir fáilte rompa 'n-a</span>
<lb n="103"/><span>tigh le smután giumhaise.  Is iomdha coileán</span>
<lb n="104"/><span>madra bóthair bhain greim as a luirgní le</span>
<lb n="105"/><span>gean ortha.  Taid go léir ag foghluim na</span>
<lb n="106"/><span>Gaedhilge le déidheannaighe - go deimhin is</span>
<lb n="107"/><span>maith an obair dóibh é mar stracfaidhe idir</span>
<lb n="108"/><span>chorp is anam iad.  Ní misde a rádh ná go</span>
<lb n="109"/><span>bhfuil na Seóiníní curtha dá réim agus más</span>
<lb n="110"/><span>maith é is mithid é.  Nuair bhíonn ceann aca</span>
<lb n="111"/><span>ag gabháilt thar na Gaedhil sgairtid amach</span>
<lb n="112"/><span>"is diail an beithidheach é."  Nuair airgheann</span>
<lb n="113"/><span>an fear eile é sin ritheann sé ar éigin, á</span>
<lb n="114"/><span>mbadh is go mbeadh paca gadhar 'na dhiaid.</span>
<lb n="115"/><span>Sin í a theist agaibh anois.  Is mithid dom</span>
<lb n="116"/><span>críoch a chur ar mo scéal, mar ceapaim go</span>
<lb n="117"/><span>bhfuil sibh ag éirghe cortha dhíom, agus, as ndóigh,</span>
<lb n="118"/><span>ní hiongnadh é sin ag éisteacht lem' chuid</span>
<lb n="119"/><span>sceamhuigheala.</span></p>
<lb n="120"/>
<lb n="121"/><p><span>AN MADRA MAOL.</span></p>
<lb n="122"/>
<lb n="123"/><p><span>An "Cún" ar a thoil féin.</span></p>
<lb n="124"/>
<lb n="125"/><p><span>Ag freagairt do chúrsaí na haimsire.</span></p>
<lb n="126"/>
<lb n="127"/><p><span>AN MADRA MAOL.</span></p>
<lb n="128"/>
<lb n="129"/><p><span>"Ní bhíonn a fhios ag éinne cad é luach an uisge nó</span>
<lb n="130"/><span>go dtéidheann an tobar i ndísc" ars an sean-fhocal.</span>
<lb n="131"/><span>Sin é díreach ár ndála-na indiu.</span></p>
<lb n="132"/>
<lb n="133"/><p/></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Rí na gCat agus an Cat Cródha.

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Rí na gCat agus an Cat Cródha.

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
