Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<TEI><teiHeader type="text">
	 
<fileDesc>
<titleStmt>
<title type="main">An Dlígheadóir Cliste.</title><author><persName>Ó Muimhneacháin, Seaghán</persName></author><respStmt>
	<resp>Electronic edition compiled by</resp>
	<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
	</respStmt>
	</titleStmt>
<editionStmt>
	 <edition>
		 <note type="N">IG13-10808</note>
		 <note type="L">337</note>
		 <note type="B">1903</note>
		 <note type="C"/>
		 <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
	 </edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
		<publisher>Connradh na Gaedhilge</publisher>
		<pubPlace>24 Upper O'Connell Street, Dublin</pubPlace><date>Meadhon Foghmair, 1903</date><idno>IG13-10808</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
</publicationStmt>
<seriesStmt>
<title level="s">Irisleabhar na Gaedhilge</title><biblScope unit="vol">13</biblScope>
</seriesStmt>
<sourceDesc>
<biblStruct>
<analytic><author>Ó Muimhneacháin, Seaghán</author><title>An Dlígheadóir Cliste.</title></analytic>
<monogr>
<title level="j">An Dlígheadóir Cliste.</title><imprint><publisher>Connradh na Gaedhilge</publisher><date>Meadhon Foghmair, 1903</date></imprint>
</monogr> 
</biblStruct>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<profileDesc>
<langUsage><language ident="ga">Irish</language></langUsage>
</profileDesc>
</teiHeader>
<text><body><div><p><span>AN DLÍGHEADÓIR CLISTE.</span></p>
<lb n="1"/>
<lb n="2"/><p><span>Bhí fear n-a chomhnuidhe i n-aice Chnoc an</span>
<lb n="3"/><span>Earbaill cois Laoi sa tsean-aimsir, agus lá</span>
<lb n="4"/><span>áirithe do chuaidh sé go dtí aonach ag díol</span>
<lb n="5"/><span>muc.  Ní raibh sé abhfad ag feitheamh nuair</span>
<lb n="6"/><span>thánaig ceannuightheóir chuige, agus do dhein-</span>
<lb n="7"/><span>eadar margadh láithreach le n-a chéile, agus</span>
<lb n="8"/><span>cheannuigh sé na muca, agus thug sé dhó</span>
<lb n="9"/><span>sgilling chum an margadh do ghreamughadh.</span>
<lb n="10"/><span>Dubhairt sé leis fanamhaint mar a raibh sé</span>
<lb n="11"/><span>go ceann tamaill chum go dtiocfadh sé</span>
<lb n="12"/><span>féin thar n-ais chuige, agus go dtabharfadh sé</span>
<lb n="13"/><span>féin thar n-ais chuige, agus go dtabharfadh sé</span>
<lb n="14"/><span>dhó fiacha na muc.  Annsoin d'imthigh sé</span>
<lb n="15"/><span>leis, agus ní raibh acht a dhrom iompuighthe aige</span>
<lb n="16"/><span>uaidh ar éigin, nuair tháinic ceannuightheóir</span>
<lb n="17"/><span>eile an tslighe.  Chuir sé a shúil ar na muca,</span>
<lb n="18"/><span>agus thairg sé níos mó airgead do ortha</span>
<lb n="19"/><span>láithreach; agus, má thairg, do fuair, agus do</span>
<lb n="20"/><span>thóg sé leis iad.  I gcionn suim nóimite</span>
<lb n="21"/><span>'n-a dhiaidh soin, tháinig an chéad cheannuigh-</span>
<lb n="22"/><span>theóir chum an áit gur fhág sé an fear;</span>
<lb n="23"/><span>acht, má thánaig, ní raibh sé ann.  D'fhéach sé</span>
<lb n="24"/><span>mórdtimcheall air 'féachaint cá raibh sé, agus</span>
<lb n="25"/><span>is amhlaidh do fuair sé amharc air ag</span>
<lb n="26"/><span>éalughadh leis féin amach as an bpáirc.  Do</span>
<lb n="27"/><span>sháruigh sé é gan mhoill, agus d'fhiafruigh sé dhe</span>
<lb n="28"/><span>cá raibh na muca.  Dubhairt an fear leis</span>
<lb n="29"/><span>gur dhíol sé iad ar níos mó airgid; "agus,</span>
<lb n="30"/><span>a bhitheamhnaigh," ars' eisean, "is mór an</span>
<lb n="31"/><span>iongnadh nár chreachaís mé."</span></p>
<lb n="32"/>
<lb n="33"/><p><span>"Níor cheart duit soin do dhéanamh," ar</span>
<lb n="34"/><span>san ceannuightheóir.  Ba liom-sa na muca.</span>
<lb n="35"/><span>Tá droich-bheart déanta agat agus íocfair</span>
<lb n="36"/><span>as, mar cuirfead-sa an dlighe ort, agus béidh</span>
<lb n="37"/><span>siad daor go leór ar ball ort."</span></p>
<lb n="38"/>
<lb n="39"/><p><span>Chomh maith choingibh sé a fhocal agus do</span>
<lb n="40"/><span>sheirbheáil sé an fear go dtí an chuirt.  Ní</span>
<lb n="41"/><span>raibh an fear leisceamhail chum dul 'n-a</span>
<lb n="42"/><span>choinnibh dá chosnamh féin; agus siúd go dtí</span>
<lb n="43"/><span>fear dlighe é go raibh cáil mhór air, agus d'iarr</span>
<lb n="44"/><span>sé air a chúis do phléidhe dhó.  Do mhínigh sé</span>
<lb n="45"/><span>a chás do go cruinn fé mar thuit sé amach.</span>
<lb n="46"/><span>Dubhairt an dligheadóir leis go raibh droich-</span>
<lb n="47"/><span>chúis aindheis aige, agus ná raibh acht éin-tslighe</span>
<lb n="48"/><span>amháin aige chum teacht as.</span></p>
<lb n="49"/>
<lb n="50"/><p><span>"Cad é an tslighe é sin, led' thoil mhac-</span>
<lb n="51"/><span>ánta?" ars an fear.</span></p>
<lb n="52"/>
<lb n="53"/><p><span>"'Neósad-sa dhuit é," ar san dlighead-</span>
<lb n="54"/><span>óir.  "Glac mo chomhairle-se agus béarfair</span>
<lb n="55"/><span>buadh leat.  Nuair a ghlaodhfar t'ainm sa</span>
<lb n="56"/><span>chúirt, tabharfaidh an cléireach an leabhar</span>
<lb n="57"/><span>duit, agus déarfaidh sé leat an fhírinne</span>
<lb n="58"/><span>d'innsint; leag fead asat, f-i-ú, le</span>
<lb n="59"/><span>gach aon cheist do chuirfidh sé chugat, agus le</span>
<lb n="60"/><span>gach éinne eile do bheidh id' cheistiúchán chomh</span>
<lb n="61"/><span>maith, agus beidh siad go léir - idir bhreitheamh</span>
<lb n="62"/><span>agus choiste - lán-deimhnitheach go bhfuilir glan</span>
<lb n="63"/><span>as do mheabhair."</span></p>
<lb n="64"/>
<lb n="65"/><p><span>"Glacfad do chomhairle," ar san fear,</span>
<lb n="66"/><span>"agus fágfad an chuid eile de'n scéal</span>
<lb n="67"/><span>fút-sa."</span></p>
<lb n="68"/>
<lb n="69"/><p><span>Do tháinig lá na tseisióna agus do</span>
<lb n="70"/><span>glaodhadh an chúis.  Do dhein an ceannuigh-</span>
<lb n="71"/><span>theóir a ghearán go truaigh-mhéileach leis an</span>
<lb n="72"/><span>mbreitheamh agus an coiste.  Do glaodhadh ar</span>
<lb n="73"/><span>mo rábaire fir chomh maith, féach cad do bhí</span>
<lb n="74"/><span>le rádh aige.</span></p>
<lb n="75"/>
<lb n="76"/><p><span>"Cad is ainm duit?" ars' an cléireach</span>
<lb n="77"/><span>leis.</span></p>
<lb n="78"/>
<lb n="79"/><p><span>"F-i-ú-ú!" ar seisean, ag leogaint </span>
<lb n="80"/><span>fead as.</span>
<lb n="81"/></p>
</div>
<pb n="388"/>
<div><lb n="82"/><p><span>D'iarr sé air é an tarna huair, acht b'é</span>
<lb n="83"/><span>an scéal céadna é.</span></p>
<lb n="84"/>
<lb n="85"/><p><span>Annsoin do labhair an breitheamh leis, agus</span>
<lb n="86"/><span>d'fhiafruigh sé dhe cad 'n-a thaobh ná raibh sé</span>
<lb n="87"/><span>ag tabhairt freagra ar an gcléireach.</span></p>
<lb n="88"/>
<lb n="89"/><p><span>"F-i-ú-ú!" ar seisean, ag leogaint</span>
<lb n="90"/><span>fead eile as.</span></p>
<lb n="91"/>
<lb n="92"/><p><span>D'iompuigh an breitheamh annsoin ar an</span>
<lb n="93"/><span>ndligheadóir, agus é lán d'éad agus d'fheirg, agus</span>
<lb n="94"/><span>d'fhiafruigh sé dhe cad é an saghas duine é</span>
<lb n="95"/><span>seo go raibh sé ag pléidhe dhó.</span></p>
<lb n="96"/>
<lb n="97"/><p><span>"Ó!" ar san dilgheadóir, "fear gan</span>
<lb n="98"/><span>chiall gan éifeacht is eadh é, agus ní ceart</span>
<lb n="99"/><span>bheith milleánach air i dtaobh an bheart atá</span>
<lb n="100"/><span>imirthe aige."</span></p>
<lb n="101"/>
<lb n="102"/><p><span>Ní raibh a thuilleadh ins an scéal, agus do</span>
<lb n="103"/><span>caitheadh amach an chúis.  Do bhí áthas mór</span>
<lb n="104"/><span>ar an bhfear tar éis teacht saor ó'n</span>
<lb n="105"/><span>ndlighe, nídh nár bh'iongnadh, agus ar an ndligh-</span>
<lb n="106"/><span>eadóir chomh maith.</span></p>
<lb n="107"/>
<lb n="108"/><p><span>Annsoin do bhagair an dligheaóir air i</span>
<lb n="109"/><span>leath-taoibh chum a pháidh d'fhagháil uaidh do</span>
<lb n="110"/><span>bhí tuillte go maith aige, agus dubhairt sé</span>
<lb n="111"/><span>leis:</span></p>
<lb n="112"/>
<lb n="113"/><p><span>"Do dheineamair ár ngnó go bunudhasach</span>
<lb n="114"/><span>tuigsionnach, agus ní bhead dian ort.  Tabhair</span>
<lb n="115"/><span>dham dhá phúnt, má's é do thoil é."</span></p>
<lb n="116"/>
<lb n="117"/><p><span>"Dhá phúnt, an eadh?" ar san fear, ag</span>
<lb n="118"/><span>tabhairt droich-fhéachaint fá n-a mhalaíbh air,</span>
<lb n="119"/><span>agus ar an am gcéadna ag leogaint</span>
<lb n="120"/><span>"F-i-ú-ú-ú-ú" as.</span></p>
<lb n="121"/>
<lb n="122"/><p><span>Siúd chum bóthair gan a thuilleadh cuir ná</span>
<lb n="123"/><span>cúiteamh an dligheadóir go neamh-shásta agus</span>
<lb n="124"/><span>go bréan de féin tar éis an fear do</span>
<lb n="125"/><span>ghabháil air le n-a bhaitín féin, mar bhí a fhios</span>
<lb n="126"/><span>aige go maith ná féadfadh sé éan-tsásamh</span>
<lb n="127"/><span>d'fhagháil uaidh 'n-a thaobh.  Acht d'iompuigh</span>
<lb n="128"/><span>sé ar a shálaibh air, agus dubhairt go feargach:</span>
<lb n="129"/><span>"B'fhéidir go dtiocfadh anuraidh arís."</span></p>
<lb n="130"/>
<lb n="131"/><p><span>SEAGHÁN Ó MHUIMHNEACHÁIN.</span></p>
<lb n="132"/>
<lb n="133"/><p/></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

An Dlígheadóir Cliste.

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

An Dlígheadóir Cliste.

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
