Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<TEI><teiHeader type="text">
	 
<fileDesc>
<titleStmt>
<title type="main">Uilliam Mac Uilliam.</title><author><persName>Ó Dálaigh, Pádraig</persName></author><respStmt>
	<resp>Electronic edition compiled by</resp>
	<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
	</respStmt>
	</titleStmt>
<editionStmt>
	 <edition>
		 <note type="N">IG13-10771</note>
		 <note type="L">311</note>
		 <note type="B">1903</note>
		 <note type="C"/>
		 <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
	 </edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
		<publisher>Connradh na Gaedhilge</publisher>
		<pubPlace>24 Upper O'Connell Street, Dublin</pubPlace><date>Bealtaine, 1903</date><idno>IG13-10771</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
</publicationStmt>
<seriesStmt>
<title level="s">Irisleabhar na Gaedhilge</title><biblScope unit="vol">13</biblScope>
</seriesStmt>
<sourceDesc>
<biblStruct>
<analytic><author>Ó Dálaigh, Pádraig</author><title>Uilliam Mac Uilliam.</title></analytic>
<monogr>
<title level="j">Uilliam Mac Uilliam.</title><imprint><publisher>Connradh na Gaedhilge</publisher><date>Bealtaine, 1903</date></imprint>
</monogr> 
</biblStruct>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<profileDesc>
<langUsage><language ident="ga">Irish</language></langUsage>
</profileDesc>
</teiHeader>
<text><body><div><p><span>UILLIAM MAC UILLIAIM.</span></p>
<lb n="1"/>
<lb n="2"/><p><span>Gan éan agómh beidh áthas ar gach uile</span>
<lb n="3"/><span>Ghaedhilgeóir an peictiúir atá 'ghá chraobh-</span>
<lb n="4"/><span>sgaoileadh againn an mhí seo d'fheiscint.</span></p>
<lb n="5"/>
<lb n="6"/><p><span>Agus má bheidh ar an Éireannach teann-</span>
<lb n="7"/><span>chroidheach soin an tAthair Séamus Ander-</span>
<lb n="8"/><span>son, O.S.A., 'seadh is cóir an buidheachas do</span>
<lb n="9"/><span>bheith, mar is aige do bhí sé.  Bhíodar araon</span>
<lb n="10"/><span>go han-mhuinnteardha nuair do bhí an</span>
<lb n="11"/><span>tAthair Séamus i nDomhn' Garbháin tá ós</span>
<lb n="12"/><span>ceann deich mbliadhna fichead ó shoin, agus</span>
<lb n="13"/><span>mar sin d'fhan an peictiúir i n-a sheilbh</span>
<lb n="14"/><span>aige.</span></p>
<lb n="15"/>
<lb n="16"/><p><span>Ba chliste léigheanta an sgoláire é</span>
<lb n="17"/><span>Uilliam Mac Uilliaim, agus ba dhoimhin</span>
<lb n="18"/><span>daingean an t-eólas a bhí aige ar theangain</span>
<lb n="19"/><span>agus ar stair agus ar bhéal-sheanchas na duthaighe</span>
<lb n="20"/><span>seo.  Bhí éan rud amháin, bé ar domhan de,</span>
<lb n="21"/><span>'sé sin an ogham-chraobh, agus ní dóigh liom go </span>
<lb n="22"/><span>raibh duine i nÉirinn le n-a linn ba mho</span>
<lb n="23"/><span>eólas air 'ná é.</span></p>
<lb n="24"/>
<lb n="25"/><p><span>Nuair ná raibh éinne, nó an fíor-bheagán,</span>
<lb n="26"/><span>ag cur mórán spéise ná suime 'sa' nGaedh-</span>
<lb n="27"/><span>ilg, bhí Mac Uilliaim agus Seaghán Pléimeann</span></p>
</div>
<pb n="312"/>
<div><lb n="28"/><p><span>agus an tAthair Pádraig ó Maonaigh ag obair</span>
<lb n="29"/><span>go dian duthrachtach ciúin i nduthaigh Déise.</span>
<lb n="30"/><span>'Siad an triúr soin do chuir Cumann an</span>
<lb n="31"/><span>Chéitinnigh ar bun, agus 'sé Mac Uilliaim féin</span>
<lb n="32"/><span>d'ollmhuigh an Teagasg Críosdaighe do chuir</span>
<lb n="33"/><span>an Cumann úd i gclódh.  Bhí obair mhór eile</span>
<lb n="34"/><span>idir lámhaibh aige agus í ullamh réidh le cló-</span>
<lb n="35"/><span>bhualadh nuair a claoidheadh leis an mbás é, agus,</span>
<lb n="36"/><span>fóiríor! tá an "Eochair Sgiath" i nDomhn'</span>
<lb n="37"/><span>Gharbháin fós díreach glan mar d'fhág sé í</span>
<lb n="38"/><span>tá fiche bliadhain ó shoin.</span></p>
<lb n="39"/>
<lb n="40"/><p><span>D'airigheas ó Sheaghán Ó Baoighil, atá</span>
<lb n="41"/><span>anois i n-a phrímh-chléireach ag Comhairle </span>
<lb n="42"/><span>Chonndae Phortláirge, go raibh aithne mhaith</span>
<lb n="43"/><span>aige ar "An Draoi" (leas-ainm do</span>
<lb n="44"/><span>ghlaodhtí go ceanamhail ar Mhac Uilliaim)</span>
<lb n="45"/><span>ó'n mbliadhain 1867 go dtí aimsir a bháis.</span>
<lb n="46"/><span>Deir sé gurab aoibhinn simplidhe an bheatha</span>
<lb n="47"/><span>do chaith sé - beatha chiúin shocair réidh, mar</span>
<lb n="48"/><span>is gnáthach do mhuinntir na tuaithe.</span></p>
<lb n="49"/>
<lb n="50"/><p><span>Anois agus arís theidheadh sé féin agus an</span>
<lb n="51"/><span>Pléimeannach agus Seaghán Ó Baoighil ar</span>
<lb n="52"/><span>thuras go dtí áit éigin i mbeadh ogham-</span>
<lb n="53"/><span>chraobh nó tobar beannuighthe nó sean-chloig-</span>
<lb n="54"/><span>theach le feiscint ann.  Agus ba bhreagh é</span>
<lb n="55"/><span>do bheith ag éisteacht leis féin agus leis</span>
<lb n="56"/><span>an bPléimeannach ag tabhairt amach ar</span>
<lb n="57"/><span>Fhilidheacht agus ar Sheanchuidheacht na duthaighe</span>
<lb n="58"/><span>thart-thimcheall, is iad ag gabháilt tré chnoc-</span>
<lb n="59"/><span>aibh agus gleanntaibh na nDéise.  Ní labhraidís</span>
<lb n="60"/><span>acht Gaedhilg eadartha féin i gcomhnuidhe agus</span>
<lb n="61"/><span>leis na daoine do chastaoi orra leis;</span>
<lb n="62"/><span>acht ba bheag an tsuim do bhí 'gá cur 'sa'</span>
<lb n="63"/><span>nGeadhilg an uair sin.</span></p>
<lb n="64"/>
<lb n="65"/><p><span>Acht dá mbeidís an bheirt sin i n-ár</span>
<lb n="66"/><span>measg indiú nach rí-mhaith do thaithneóchadh</span>
<lb n="67"/><span>sé leó an oiread fuinnimh agus brigh is atá ar</span>
<lb n="68"/><span>thaoibh na Gaedhilge agus chomh láidir tréan is</span>
<lb n="69"/><span>atá barr agus toradh ag teacht as an obair.</span></p>
<lb n="70"/>
<lb n="71"/><p><span>Rugadh agus tógadh Mac Uilliaim i nDomhn'</span>
<lb n="72"/><span>Gharbháin i ndúthaigh Déise, agus fuair sé bás</span>
<lb n="73"/><span>ann ar an gceathramha lá déag de mhí Iúl,</span>
<lb n="74"/><span>1875, i n-aois a chúig bliadhna déag is</span>
<lb n="75"/><span>dachad.  Go ndéinidh Dia trócaire ar a</span>
<lb n="76"/><span>anam!</span></p>
<lb n="77"/>
<lb n="78"/><p><span>Buidheachas uaim do Sheaghán Ó Baoighil agus</span>
<lb n="79"/><span>do Phádraig Mac Cárrthaigh, an giúistís,</span>
<lb n="80"/><span>'sa' mBaile Dubh, do bhí go muinnteardha le</span>
<lb n="81"/><span>Mac Uilliaim, do Mhicheál Ó Béarra agus do</span>
<lb n="82"/><span>Liam Ó Míodhcháin i nDomhn' Gharbháin a thug</span>
<lb n="83"/><span>roinnt eólais dom ar adhbhar an ailt seo.</span></p>
<lb n="84"/>
<lb n="85"/><p><span>PÁDRAIG Ó DÁLAIGH.</span></p>
<lb n="86"/>
<lb n="87"/><p>
<lb n="88"/></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Uilliam Mac Uilliam.

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Uilliam Mac Uilliam.

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
