Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<TEI><teiHeader type="text">
	 
<fileDesc>
<titleStmt>
<title type="main">Nós do bhí fá Chnoc i Sean Dún na nGall.</title><author><persName>Mac an Ultaigh, Seaghán</persName></author><respStmt>
	<resp>Electronic edition compiled by</resp>
	<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
	</respStmt>
	</titleStmt>
<editionStmt>
	 <edition>
		 <note type="N">IG13-10759</note>
		 <note type="L">274</note>
		 <note type="B">1903</note>
		 <note type="C"/>
		 <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
	 </edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
		<publisher>Connradh na Gaedhilge</publisher>
		<pubPlace>24 Upper O'Connell Street, Dublin</pubPlace><date>Abrán, 1903</date><idno>IG13-10759</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
</publicationStmt>
<seriesStmt>
<title level="s">Irisleabhar na Gaedhilge</title><biblScope unit="vol">13</biblScope>
</seriesStmt>
<sourceDesc>
<biblStruct>
<analytic><author>Mac an Ultaigh, Seaghán</author><title>Nós do bhí fá Chnoc i Sean Dún na nGall.</title></analytic>
<monogr>
<title level="j">Nós do bhí fá Chnoc i Sean Dún na nGall.</title><imprint><publisher>Connradh na Gaedhilge</publisher><date>Abrán, 1903</date></imprint>
</monogr> 
</biblStruct>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<profileDesc>
<langUsage><language ident="ga">Irish</language></langUsage>
</profileDesc>
</teiHeader>
<text><body><div><p><span>NÓS DO BHÍ FÁ CNOC IN SEAN</span>
<lb n="1"/><span>DÚN NA nGALL.</span></p>
<lb n="2"/>
<lb n="3"/><p><span>I gCondae Dun na nGall tá cuid mhór</span>
<lb n="4"/><span>seanchuis fá dtaobh do na cnuic, agus is</span>
<lb n="5"/><span>iomdha rud iongantach atá le feiceál ortha</span>
<lb n="6"/><span>go fóill agus le na céadtaí bliadhna</span>
<lb n="7"/><span>roimhe seo.</span></p>
<lb n="8"/>
<lb n="9"/><p><span>Sílim nach bhfuil ins an Chondae ná b'éidir</span>
<lb n="10"/><span>i nÉirinn áit a bhfuil oiread stair agus</span>
<lb n="11"/><span>tairngreacht air agus atá fá dtaobh do'n</span>
<lb n="12"/><span>cheanntar a bhfuil Tír Chonaill mar ainm air.</span>
<lb n="13"/><span>Is minic do chualaidh mé scéal greannmhar</span>
<lb n="14"/><span>agus scéaltaí beaga amuideach fá dtaobh</span>
<lb n="15"/><span>do na cnuic ná raibh mórán céille leó, acht</span>
<lb n="16"/><span>ní mar sin do'n scéal atá mé a dhul</span>
<lb n="17"/><span>innsint annseo fá dtaobh do rud atá le</span>
<lb n="18"/><span>feiceál ag an uile dhuine shíleas gur fiú</span>
<lb n="19"/><span>dhó dul ag amharc air.  Tá cnoc in</span>
<lb n="20"/><span>Paróiste na Tuaithe i mbaile-talamh Cheann-</span>
<lb n="21"/><span>Adharc a dtabharaidh siad Cnoc Gainimh mar</span>
<lb n="22"/><span>ainm air, agus ní'l stoirm ná doininne thigeas</span>
<lb n="23"/><span>ó thúis go deireadh na bliadhna ná bhfágann</span>
<lb n="24"/><span>sé claigeann duine le feiceál os cionn</span>
<lb n="25"/><span>talamh ag achan dhuine rachas ag siubhal</span>
<lb n="26"/><span>trasna an chnuic seo i ndiaidh oidhche nó lá</span>
<lb n="27"/><span>gaoithe móire.  Duine ar bith do bhíos ag</span>
<lb n="28"/><span>dul an bhóthar go Dún Fhionnlaoich nó tré</span>
<lb n="29"/><span>an bhaile sin 'tchífidh sé an tulach bán seo</span>
<lb n="30"/><span>ar an taobh thiar i ndteannta Toraidh.</span>
<lb n="31"/><span>Bhéaraidh duine ar bith ins an bhaile tuairisc</span>
<lb n="32"/><span>ar an bhealach dhó, agus bhéaraidh deich</span>
<lb n="33"/><span>mbumaite é do'n chnoc a bhfuil an t-amharc</span>
<lb n="34"/><span>le feiceál air.</span></p>
<lb n="35"/>
<lb n="36"/><p><span>Dá bhrigh sin, rinne mé mo dhícheall leis</span>
<lb n="37"/><span>an seanchas do mhíneachadh agus tá sé</span>
<lb n="38"/><span>gléasta mar fuair mé ó m'athair mór é.</span>
<lb n="39"/><span>Dubhairt seisean gur chualaidh sé ó n-a</span>
<lb n="40"/><span>shinsir féin é; agus ní amháin sin, acht thig</span>
<lb n="41"/><span>le na sean-daoine uilig ins an áit an</span>
<lb n="42"/><span>scéal céadna innsint, agus tá mar leanas</span>
<lb n="43"/><span>annseo thíos: -</span></p>
<lb n="44"/>
<lb n="45"/><p><span>In san tsean-aimsir fad ó shoin nuair do</span>
<lb n="46"/><span>bhí ár gCreideamh faoi mheas agus clú mór,</span>
<lb n="47"/><span>bhí reilic i dToraidh agus in san reilic seo</span>
<lb n="48"/><span>ba bhrathach le na daoine fá'n áit seo a</span>
<lb n="49"/><span>gcuid marbh a chuir (do adhlacadh).  Sin</span>
<lb n="50"/><span>mar déarthá daoine ar bith ar bhfiú gach iad</span>
<lb n="51"/><span>n-a raibh morán saidhbhreas aca.  B'é</span>
<lb n="52"/><span>sean-nós na ndaoine an t-am sin gur shíl</span>
<lb n="53"/><span>siad ná raibh áit ar bith faoi an spéir chomh</span>
<lb n="54"/><span>naomhtha ná coisricthe le Toraidh, mar ba</span>
<lb n="55"/><span>chlúmhail an áit í an t-am sin le eaglais agus</span>
<lb n="56"/><span>naomh.</span></p>
<lb n="57"/>
<lb n="58"/><p><span>Nuair a gheobhadh duine 'san áit bás</span>
<lb n="59"/><span>i ndiaidh an fheireach chonghbháil in san teach</span>
<lb n="60"/><span>'n-ar chomhnuidh siad cruinnigheadh a gcáirde</span>
<lb n="61"/><span>agus a gcomhursain le tórramh dhóibh agus</span>
<lb n="62"/><span>bheireadh siad leó an cholann do'n áit ins an</span>
<lb n="63"/><span>chnoc seo i dtabharaidh siad Poll a' Ghuil mar</span>
<lb n="64"/><span>ainm air, lag beag ar chiumhas na fairrge</span>
<lb n="65"/><span>ag cois an chnuic seo, agus chuireadh siad</span>
<lb n="66"/><span>an comhnchar i mbád annsin amach go</span>
<lb n="67"/><span>Toraidh le n-a chur ins an reilic mhóir.</span></p>
<lb n="68"/>
<lb n="69"/><p><span>Acht, faraoir! cha'n achan lá thiocfadh le</span>
<lb n="70"/><span>daoine dul ar an fhairrge deich míle na</span>
<lb n="71"/><span>níos mó, agus go háirithe nuair a béadh an</span>
<lb n="72"/><span>ghaoth ag séadadh ó'n tuaith.  Ar an adhbhar</span>
<lb n="73"/><span>sin bhí teach beag tógtha aca ar an chlaideach</span>
<lb n="74"/><span>le na cuirp a fhágáil ann go socroghadh an</span>
<lb n="75"/><span>aimsear dá mbéadh an lá sin ró-gharbh le</span>
<lb n="76"/><span>dul amach.  Annsin dá mbéadh sé gan</span>
<lb n="77"/><span>socrughadh i gceann trí lá, chaithfeadh siad</span>
<lb n="78"/><span>an corp do bhaint as an teach seo agus é</span>
<lb n="79"/><span>adhlacadh ins an ghainimh seo le brón agus</span>
<lb n="80"/><span>cumhadh do'n mhuinntir dar leó é mar</span>
<lb n="81"/><span>dubhairt siad annsoin ná raibh sé i n-ánn</span>
<lb n="82"/><span>dóibh iad do bheith curtha ins an áit naomhtha.</span>
<lb n="83"/><span>Agus deir siad nách díoghbhail reilice do</span>
<lb n="84"/><span>bhí ortha nó bhí reilic nó beirt ag achan</span>
<lb n="85"/><span>paroiste; acht mar sin féin b'é brigh an</span>
<lb n="86"/><span>tsean-nóis nuair a rachadh siad an fhaid sin</span>
<lb n="87"/><span>ní tiocfadh leó an corp do thabhairt arís i</span>
<lb n="88"/><span>dteannta an bhaile.  Corr-uair dá sílfeadh</span>
<lb n="89"/><span>cáirde an duine bhí marbh nach raibh an lá</span></p>
</div>
<pb n="275"/>
<div><lb n="90"/><p><span>chomh holc sin air fad, agus na bádóirí</span>
<lb n="91"/><span>i n-aghaidh dul leó mar bhéadh eólas aca go</span>
<lb n="92"/><span>raibh an t-anfa ag teacht agus go mb'éidir</span>
<lb n="93"/><span>nuair do bheadh siad amuigh é theacht ortha -</span>
<lb n="94"/><span>d'éireóghadh fearg ortha le na bádóirí agus</span>
<lb n="95"/><span>mhairfeadh mioscais eatortha fad is bhéadh</span>
<lb n="96"/><span>duine do'n chineadh sin beó.</span></p>
<lb n="97"/>
<lb n="98"/><p><span>Agus adeir siad gur an doininne do</span>
<lb n="99"/><span>fhág annsin iad agus an doininne bheireas</span>
<lb n="100"/><span>le feiceál iad.  Tiocfaidh anfa an iarraidh</span>
<lb n="101"/><span>seo agus béid le feiceál agus an darna</span>
<lb n="102"/><span>stoirm dhéanfaidh sé iad a chumhdachadh.</span></p>
<lb n="103"/>
<lb n="104"/><p><span>GLUAIS.</span></p>
<lb n="105"/>
<lb n="106"/><p><span>Ba bhrathach le na daoine. - It was customary or</span>
<lb n="107"/><span>usual for the people.</span>
<lb n="108"/><span>Sin mar dearthá daoine ar bith ar b'fhiú gach iad ná</span>
<lb n="109"/><span>raibh morán saidhbhreas aca.  - That is respectable</span>
<lb n="110"/><span>people or rich people.</span>
<lb n="111"/><span>I ndiaidh an fheireach chonghbháil ins an teach. - After</span>
<lb n="112"/><span>holding the wake in their own house.</span>
<lb n="113"/><span>Poll a' Ghuil. - The weeping hollow.</span>
<lb n="114"/><span>Comhnchar.  - A coffin.</span>
<lb n="115"/><span>Ca'n achan lá.  - It is not every day.</span>
<lb n="116"/><span>Agus deir siad nach díoghbhail seilice do bhí ortha. - </span>
<lb n="117"/><span>They way it was not for want of burial ground.</span></p>
<lb n="118"/>
<lb n="119"/><p><span>Seaghán Mac an Ultaigh</span>
<lb n="120"/><span>Cnoc na Farradh</span>
<lb n="121"/><span>Baile Mór, Co. Dún na nGall.</span></p>
<lb n="122"/>
<lb n="123"/><p>
<lb n="124"/></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Nós do bhí fá Chnoc i Sean Dún na nGall.

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Nós do bhí fá Chnoc i Sean Dún na nGall.

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
