Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<TEI><teiHeader type="text">
	 
<fileDesc>
<titleStmt>
<title type="main">Ardán na Gaedhilge.</title><author><persName>Féach ainm cleite</persName></author><author><addName type="alias">Árdánach</addName></author><respStmt>
	<resp>Electronic edition compiled by</resp>
	<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
	</respStmt>
	</titleStmt>
<editionStmt>
	 <edition>
		 <note type="N">IG13-10758</note>
		 <note type="L">272</note>
		 <note type="B">1903</note>
		 <note type="C"/>
		 <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
	 </edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
		<publisher>Connradh na Gaedhilge</publisher>
		<pubPlace>24 Upper O'Connell Street, Dublin</pubPlace><date>Abrán, 1903</date><idno>IG13-10758</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
</publicationStmt>
<seriesStmt>
<title level="s">Irisleabhar na Gaedhilge</title><biblScope unit="vol">13</biblScope>
</seriesStmt>
<sourceDesc>
<biblStruct>
<analytic><author>Féach ainm cleite</author><title>Ardán na Gaedhilge.</title></analytic>
<monogr>
<title level="j">Ardán na Gaedhilge.</title><imprint><publisher>Connradh na Gaedhilge</publisher><date>Abrán, 1903</date></imprint>
</monogr> 
</biblStruct>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<profileDesc>
<langUsage><language ident="ga">Irish</language></langUsage>
</profileDesc>
</teiHeader>
<text><body><div><p><span><pb n="272"/></span>
<lb n="1"/><span>Ardán na</span>
<lb n="2"/><span>Gaedhilge.</span></p>
<lb n="3"/>
<lb n="4"/><p><span>Gheallas duit, a Fhir Eagair, beagán do scríobhadh</span>
<lb n="5"/><span>ag tabhairt comhairle d'ár léirightheóiríbh.  Tá</span>
<lb n="6"/><span>drámanna Gaedhilge 'gá scríobhadh tiugh go leór.</span>
<lb n="7"/><span>Ar shon ná fuil puinn eólais ag ár scríbhneóiríbh ar</span>
<lb n="8"/><span>chúrsaíbh árdáin, tá feabhas ag teacht ortha um an</span>
<lb n="9"/><span>bpuinnte sin.  Ní héan-mhaitheas bheith dhá cheilt acht</span>
<lb n="10"/><span>ní féidir le duine ar bith dráma maith do scríobhadh</span>
<lb n="11"/><span>gan eólas - beagán eólais pé i nÉirinn é - bheith aige</span>
<lb n="12"/><span>ar bhainistighe árdáin.  Caithfidh sé an t-árdán agus gach</span>
<lb n="13"/><span>ar bh'éidir do dhéanamh ar árdán, do choimeád os</span>
<lb n="14"/><span>comhair a aigne an fhaid do bheidh an dráma 'gá</span>
<lb n="15"/><span>scríobhadh aige.  Caithfidh sé gan bheith ag tabhairt an</span>
<lb n="16"/><span>bhruit anuas ró-mhinic ná ag aistriughadh logán gach</span>
<lb n="17"/><span>re nóimeat.</span></p>
<lb n="18"/>
<lb n="19"/><p><span>Acht d'éis an dráma do scríobhadh, is ar na léirigh-</span>
<lb n="20"/><span>theóiríbh do luigheann an chuid eile de'n obair.  Ní</span>
<lb n="21"/><span>héin-bheirtín gan cúram dráma chur ar árdán.</span>
<lb n="22"/><span>Caithfear an-chuid taithighe dhéanamh ar an dráma;</span>
<lb n="23"/><span>caithfear an t-árdán d'ullmhughadh 'n-a chóir;</span>
<lb n="24"/><span>caithfear na radharcanna do chur i n-eagar; agus tá na</span>
<lb n="25"/><span>céadtha rudaí beaga eile le déanamh.  Dá ndéantaoi</span>
<lb n="26"/><span>dearmhad ar éin-cheann díobh súd do bheadh lúb ar</span>
<lb n="27"/><span>lár ann go mb'fhuirist é thabhairt fé ndeara.</span></p>
<lb n="28"/>
<lb n="29"/><p><span>Tá éin-tréith amháin do bhaineann le léiriughadh</span>
<lb n="30"/><span>dráma Gaedhilge nár mhór do gach léirightheóir é bheith</span>
<lb n="31"/><span>aige, sé sin an Ghaedhilg do beith aige go nádurtha;</span>
<lb n="32"/><span>blas na Gaedhilge bheith ar</span>
<lb n="33"/><span>bharr a theangan aige; agus é</span>
<lb n="34"/><span>bheith ar a chumas brigh chrunnda</span>
<lb n="35"/><span>gach focail agus gach rádh dá</span>
<lb n="36"/><span>bhfuil 'san dráma go léir do</span>
<lb n="37"/><span>thuigsint.</span></p>
<lb n="38"/>
<lb n="39"/><p><span>Is mór an congnamh do</span>
<lb n="40"/><span>léirightheóir é bheith ar a chumas</span>
<lb n="41"/><span>an Ghaedhilg do labhairt go</span>
<lb n="42"/><span>maith.  Cuirfidh sé áthas ar gach</span>
<lb n="43"/><span>éinne bheidh ag éisteacht leis</span>
<lb n="44"/><span>mar tuigfid cad tá 'gá rádh</span>
<lb n="45"/><span>aige.  Is mór an díoghbháil i</span>
<lb n="46"/><span>n-aghaidh dráma na Gaedhilge,</span>
<lb n="47"/><span>daoine do chur ar an árdán agus</span>
<lb n="48"/><span>ná feadair siad ó thalamh an</span>
<lb n="49"/><span>domhain cad é an bhrigh atá</span>
<lb n="50"/><span>leis an méid cainnte adeirid.</span>
<lb n="51"/><span>Is deacair daoine oireamhnacha</span>
<lb n="52"/><span>d'fhagháil ins gach éan-áit, agus is</span>
<lb n="53"/><span>dócha go gcaithfimíd cur suas</span>
<lb n="54"/><span>leis an earra atá againn go</span>
<lb n="55"/><span>dtí go bhfuighmíd ceann níos</span>
<lb n="56"/><span>fearr.</span>
<lb n="57"/></p>
</div>
<pb n="273"/>
<div><lb n="58"/><p><span>Tá mórán daoine ann leis, agus</span>
<lb n="59"/><span>cé go bhfuil flúirse Gaedhilge</span>
<lb n="60"/><span>aca, ní héan-mhaitheas ar árdán</span>
<lb n="61"/><span>iad.  Labharfaidh duine aca ró-</span>
<lb n="62"/><span>mhear.  Labharfaidh duine eile</span>
<lb n="63"/><span>amach tré n-a shróin.  Labharfaidh</span>
<lb n="64"/><span>duine aca ró-árd agus duine eile</span>
<lb n="65"/><span>ró-íseal.  Ní néan-ghnó ró-</span>
<lb n="66"/><span>dheacair ag léirightheóir na</span>
<lb n="67"/><span>lochtaí beaga so do leigheas</span>
<lb n="68"/><span>roimh ré, acht aire thabhairt dó</span>
<lb n="69"/><span>féin.  Má's nós gnáthach ag duine</span>
<lb n="70"/><span>éin-cheann díobh, is fearr dhó cur</span>
<lb n="71"/><span>suas dá chuid léirightheóireacht,</span>
<lb n="72"/><span>mar ní raghaidh sé chum cinn</span>
<lb n="73"/><span>choidhche.</span></p>
<lb n="74"/>
<lb n="75"/><p><span>Badh cheart do'n léirightheóir</span>
<lb n="76"/><span>bheith ag smaoineamh i gcomhnuidhe</span>
<lb n="77"/><span>ar an obair atá leagtha amach</span>
<lb n="78"/><span>roimhe, a chroidhe agus a intinn do</span>
<lb n="79"/><span>thabhairt suas ar fad di, a chion</span>
<lb n="80"/><span>féin de'n dráma do mheabhrughadh</span>
<lb n="81"/><span>go maith, agus os cionn gach éin-nídh</span>
<lb n="82"/><span>eile brigh a chuid cainnte dochur i dtuigsint do'n</span>
<lb n="83"/><span>lucht éisteacht.</span></p>
<lb n="84"/>
<lb n="85"/><p><span>Seadh, a Fhir Eagair, is baoghlach liom go bhfuil</span>
<lb n="86"/><span>breis dá rádh agam.  Tá roinnt phictiúirí agam dá</span>
<lb n="87"/><span>gcur ag triall ort.  Sid iad na foirne as an Árd-</span>
<lb n="88"/><span>Chraoibh do chuir "An Sprid", "An Pósadh", "Aodh</span>
<lb n="89"/><span>Ó Néill", agus "Bás Aoidh Uí Néill" ar árdán i mBaile</span>
<lb n="90"/><span>Átha Cliath.  Is é Lucás Ó Maoil Ruanadha do</span>
<lb n="91"/><span>soláthruigh na pictiúirí dham.  Tá súil agam go</span>
<lb n="92"/><span>dtaithnfidh siad le léightheóiríbh an Irisleabhair.</span></p>
<lb n="93"/>
<lb n="94"/><p><span>ÁRDÁNACH.</span></p>
<lb n="95"/>
<lb n="96"/><p><span>Ní raibh a dhóthain ag éinne riamh ná raibh fuighleach </span>
<lb n="97"/><span>aige.</span></p>
<lb n="98"/>
<lb n="99"/><p><span>Tá aithne ag gach éinne ar Neillí.</span></p>
<lb n="100"/>
<lb n="101"/><p><span>Is maith an léim ó mhuic é.</span></p>
<lb n="102"/>
<lb n="103"/><p><span>An fhaid do-gheobhthar é, fóirfidh sé.</span></p>
<lb n="104"/>
<lb n="105"/><p><span>"Aimsir mhaith chughainn", arsa bean an iascaire</span>
<lb n="106"/><span>nuair fuair sí a fear báidhte.</span></p>
<lb n="107"/>
<lb n="108"/><p><span>Is fearr bolg seang ná rud do chur ann na raghadh </span>
<lb n="109"/><span>leis.</span></p>
<lb n="110"/>
<lb n="111"/><p><span>A anam féin ar gualainn gach éinne.</span></p>
<lb n="112"/>
<lb n="113"/><p><span>Is cuma cia hólfaidh,</span>
<lb n="114"/><span>'S é Domhnall do dhíolfaidh as.</span></p>
<lb n="115"/>
<lb n="116"/><p/></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Ardán na Gaedhilge.

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Ardán na Gaedhilge.

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
