Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<TEI><teiHeader type="text">
	 
<fileDesc>
<titleStmt>
<title type="main">Deagh-Shompla.</title><author><persName>Féach ainm cleite</persName></author><author><addName type="alias">Dul Amudha</addName></author><editor><name type="main">Laoide, Seosamh (Lloyd, Joseph H.)</name></editor><respStmt>
	<resp>Electronic edition compiled by</resp>
	<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
	</respStmt>
	</titleStmt>
<editionStmt>
	 <edition>
		 <note type="N">IG12-10684</note>
		 <note type="L">145</note>
		 <note type="B">1902</note>
		 <note type="C"/>
		 <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
	 </edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
		<publisher>Connradh na Gaedhilge</publisher>
		<pubPlace>24 Upper O'Connell Street, Dublin</pubPlace><date>Deireadh Foghmhair, 1902</date><idno>IG12-10684</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
</publicationStmt>
<seriesStmt>
<title level="s">Irisleabhar na Gaedhilge</title><biblScope unit="vol">12</biblScope>
</seriesStmt>
<sourceDesc>
<biblStruct>
<analytic><author>Féach ainm cleite</author><title>Deagh-Shompla.</title></analytic>
<monogr>
<title level="j">Deagh-Shompla.</title><imprint><publisher>Connradh na Gaedhilge</publisher><date>Deireadh Foghmhair, 1902</date></imprint>
</monogr> 
</biblStruct>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<profileDesc>
<langUsage><language ident="ga">Irish</language></langUsage>
</profileDesc>
</teiHeader>
<text><body><div><p><span>DEAGH-SHOMPLA.</span></p>
<lb n="1"/>
<lb n="2"/><p><span>Bhí Baitsiléir saidhbhir 'n-a chomh-</span>
<lb n="3"/><span>nuidhe i n-áit áirithe tamall ó</span>
<lb n="4"/><span>shoin.  Bhí sé ag caitheamh</span>
<lb n="5"/><span>a shaoghail go ru- </span>
<lb n="6"/><span>bháilceach naomhtha</span>
<lb n="7"/><span>gan bheith ag </span>
<lb n="8"/><span>déanamh éin-nídh as an </span>
<lb n="9"/><span>tslighe ar éinne.  Mar sin</span>
<lb n="10"/><span>de bhíodh sé 'n-a cheann ar </span>
<lb n="11"/><span>gach cumann a chuirfidhe ar </span>
<lb n="12"/><span>bun san áit chum na daoine do chur ar a</span>
<lb n="13"/><span>leas; nó muna mbíodh fein 'n-a cheann ortha</span>
<lb n="14"/><span>go léir d'aontóchadh sé leó pé i nÉirinn é,</span>
<lb n="15"/><span>chum deaghshompla do thabhairt do dhaoinibh</span>
<lb n="16"/><span>eile le súil go n-iompochaidís ar bhóthar a</span>
<lb n="17"/><span>leasa.</span>
<lb n="18"/></p>
</div>
<pb n="146"/>
<div><lb n="19"/><p><span>Bhí dúil aige i ngloine phuins anois 's arís, </span>
<lb n="20"/><span>cé ná hóladh sé an iomad éan-uair, ná ní </span>
<lb n="21"/><span>fheacaidh éinne riamh ar meisge é, agus bhí an </span>
<lb n="22"/><span>sgéal go maith aige ar feadh i bhfad go dtí </span>
<lb n="23"/><span>gur fhás Buidhean óg láidir na measardhachta </span>
<lb n="24"/><span>suas ar fuid na tíre, agus gur cheap cuid do</span>
<lb n="25"/><span>na daoinibh san áit seo gur mhaith an rud</span>
<lb n="26"/><span>craobh de'n Chumann soin do chur ar bun</span>
<lb n="27"/><span>'n-a measg, agus nídh nach iongnadh d'iarradar</span>
<lb n="28"/><span>ar an mBaitsiléir seo aontughadh leó agus cur </span>
<lb n="29"/><span>suas dá ghloine phuins feasda chum an deagh-</span>
<lb n="30"/><span>shompla do thabhairt do dhaoinibh eile.  Bhí sé</span>
<lb n="31"/><span>i gcruadh-chás, acht bhí sé macánta, agus dubhairt</span>
<lb n="32"/><span>sé leó gur bh'í a thuairim na raibh an ghloine </span>
<lb n="33"/><span>nó dhó bhí aige féin d'á chaitheamh ag déanamh</span>
<lb n="34"/><span>éin-díoghbhála dhó féin ná d'éinne eile: acht</span>
<lb n="35"/><span>mar sin féin má mheasadar go ndéanfadh </span>
<lb n="36"/><span>sé éan-mhaitheas do'n phobul go gcuirfeadh</span>
<lb n="37"/><span>sé suas ar fad de'n ghloine bhig 'go raibh</span>
<lb n="38"/><span>taithighe aige uirthi le fada.  Do dhein sé</span>
<lb n="39"/><span>sin acht má dhein is gearr go raibh a rian air.</span>
<lb n="40"/><span>Bhí a aghaidh a bhí roimis seo ramhar beathuighthe </span>
<lb n="41"/><span>anois tanuidhe triuchaldha, agus deallramh</span>
<lb n="42"/><span>dólásach uaigneach air de ghnáth i n-ionad an</span>
<lb n="43"/><span>deallraimh mheidhrigh bhíodh air fadó.</span></p>
<lb n="44"/>
<lb n="45"/><p><span>Do thug Dochtúir na háite fé ndeara an</span>
<lb n="46"/><span>t-atharrughadh bhí ann, agus ó bhí sé 'n-a chara dhó,</span>
<lb n="47"/><span>dubhairt sé leis éan-lá amháin gur casadh air</span>
<lb n="48"/><span>sa tsráid é agus é níos dona ná riamh: "A</span>
<lb n="49"/><span>dhuine a' chroidhe istigh, ní'l tú ar foghnamh le</span>
<lb n="50"/><span>déidheannaighe; cad imthigh ort i n-éan-chor?" </span>
<lb n="51"/><span>"O ní'l pioc orm," arsa an Baitsiléir,</span>
<lb n="52"/><span>"táim i sláinte mhaith, buidheachas le Dia."</span>
<lb n="53"/><span>"O go deimhin, ní héan-mhaith dhuit bheith ag</span>
<lb n="54"/><span>iarraidh púicín do chur ar mo shúilibh-se,"</span>
<lb n="55"/><span>arsa an Dochtúir, "tá rud éigin ag goilleamh</span>
<lb n="56"/><span>ort le tamall."  Agus ambasa fé dheireadh,</span>
<lb n="57"/><span>d'admhuigh sé do'n Dochtúir gur easbha na </span>
<lb n="58"/><span>gloine puins go raibh an taithighe aige uirthi,</span>
<lb n="59"/><span>bhí ag baint a shláinte dhe, agus ná féadfadh sé </span>
<lb n="60"/><span>codladh na hoidhche do dhéanamh mar ba ghnáth</span>
<lb n="61"/><span>leis, ná an biadh do chaitheamh acht chomh beag;</span>
<lb n="62"/><span>go raibh a goile caillte aige ó stad sé de'n</span>
<lb n="63"/><span>bhraon.  "Ach aidhe a dhuine," arsa an Doch-</span>
<lb n="64"/><span>túir, leis "cad n-a thaobh ná féadfá do</span>
<lb n="65"/><span>bhraoinín do bheith agat sa bhaile nuair ná</span>
<lb n="66"/><span>béadh éinne id' thimcheall, agus ní dhéanfadh sé</span>
<lb n="67"/><span>éin-díoghbáil d'éinne."  "Ní féidir liom é,"</span>
<lb n="68"/><span>arsa an fear eile, "ní fhéadfainn an t-uisge</span>
<lb n="69"/><span>beirbhthe d'fhagháil i gan fhios de Sheanaid - </span>
<lb n="70"/><span>mo sheirbhíseach, agus tá sí siúd go han-mhór le</span>
<lb n="71"/><span>Cumann na Measardhachta."  "Seadh, anois</span>
<lb n="72"/><span>mhaise," arsa an Dochtúir ag machtnamh,</span>
<lb n="73"/><span>"bearrann tú thú féin is dócha?"  "Bearr-</span>
<lb n="74"/><span>aim," arsa an fear eile.  "Seadh máiseadh,"</span>
<lb n="75"/><span>arsa an Dochtúir, "coimeád braoinín id'</span>
<lb n="76"/><span>sheomra leapthan agus nuair thabharfaidh Seanaid</span>
<lb n="77"/><span>an t-uisge beirbhthe chugat gach maidin, dein</span>
<lb n="78"/><span>gloine mhaith láidir phuins duit féin do</span>
<lb n="79"/><span>chuirfidh i dtreó mhaith thú i gcóir an lae."</span></p>
<lb n="80"/>
<lb n="81"/><p><span>Ó'n lá soin amach, bhí atharrughadh ins an</span>
<lb n="82"/><span>mBaitsiléir.  Bhí sé ag dul i bhfeabhus gach lá</span>
<lb n="83"/><span>gur gheárr go raibh sé i sláinte chomh maith is</span>
<lb n="84"/><span>bhí sé riamh, agus is le háthas mór do thaisbeánadh</span>
<lb n="85"/><span>Cumann na Measardhachta é mar shompla</span>
<lb n="86"/><span>ar an mbeathaidh bhfolláin agus an tsláinte</span>
<lb n="87"/><span>mhaith bheadh ag seanduine ná beadh éan-</span>
<lb n="88"/><span>bhaint aige leis an ólachán.</span></p>
<lb n="89"/>
<lb n="90"/><p><span>Bhí gach duine lúthgháireach mar gheall ar</span>
<lb n="91"/><span>an bhfeabus tháinig ar a shláinte acht amháin</span>
<lb n="92"/><span>Seanaid.  Bhí a brón siúd agus a trioblóid</span>
<lb n="93"/><span>aigne ag méadughadh ó lá go lá go dtí i</span>
<lb n="94"/><span>ndeireadh thiar thall, chuaidh sí ag triall ar</span>
<lb n="95"/><span>an Dochtúir gan fios a sgéil do thabhairt</span>
<lb n="96"/><span>d'éinne.  "Ó a Dhochtúir a chuid," ar sise</span>
<lb n="97"/><span>go truaighmhéileach, "Ba mhaith liom dá</span>
<lb n="98"/><span>mbuailfeá isteach lá éigin agus gan éin-nídh</span>
<lb n="99"/><span>do leigint ort agus féachaint i ndiaidh mo</span>
<lb n="100"/><span>mháighistir.  Tá rud éigin air tá eagla</span>
<lb n="101"/><span>orm."  "Arú! Éist do bhéal a bhean," arsa</span>
<lb n="102"/><span>an Dochtúir, "cad do bhéadh air?  Níl éan-</span>
<lb n="103"/><span>bhaoghal air an fhaid atá sé chomh láidir</span></p>
</div>
<pb n="147"/>
<div><lb n="104"/><p><span>beathuighthe sin.  Níl pioc air acht an oiread</span>
<lb n="105"/><span>as tá ort-sa nó orm-sa."</span></p>
<lb n="106"/>
<lb n="107"/><p><span>"Ó," arsa Seanaid "is fíor go bhfuil sé</span>
<lb n="108"/><span>go láidir agus go beathuighthe, acht mar sin féin</span>
<lb n="109"/><span>tá a fhios agam go bhfuil droch-nídh éigin air.</span>
<lb n="110"/><span>Ní féidir a rádh go bhfuil duine ar fóghnamh</span>
<lb n="111"/><span>a bhearann é féin sé uaireannta sa ló." </span></p>
<lb n="112"/>
<lb n="113"/><p><span>DUL AMUDHA.</span></p>
<lb n="114"/>
<lb n="115"/><p/></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Deagh-Shompla.

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Deagh-Shompla.

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
