Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<TEI><teiHeader type="text">
	 
<fileDesc>
<titleStmt>
<title type="main">Filidheacht.  An Láirín Shaoghalta.</title><author><persName>Féach aithriseoir</persName></author><author><persName>Mac Ruaidhrí, Seoirse Fó-choill, Leacain, Cill Alaidh</persName></author><editor><name type="main">Laoide, Seosamh (Lloyd, Joseph H.)</name></editor><respStmt>
	<resp>Electronic edition compiled by</resp>
	<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
	</respStmt>
	</titleStmt>
<editionStmt>
	 <edition>
		 <note type="N">IG12-10636</note>
		 <note type="L">93</note>
		 <note type="B">1902</note>
		 <note type="C"/>
		 <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
	 </edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
		<publisher>Connradh na Gaedhilge</publisher>
		<pubPlace>24 Upper O'Connell Street, Dublin</pubPlace><date>Meitheamh, 1902</date><idno>IG12-10636</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
</publicationStmt>
<seriesStmt>
<title level="s">Irisleabhar na Gaedhilge</title><biblScope unit="vol">12</biblScope>
</seriesStmt>
<sourceDesc>
<biblStruct>
<analytic><author>Féach aithriseoir</author><title>Filidheacht.  An Láirín Shaoghalta.</title></analytic>
<monogr>
<title level="j">Filidheacht.  An Láirín Shaoghalta.</title><imprint><publisher>Connradh na Gaedhilge</publisher><date>Meitheamh, 1902</date></imprint>
</monogr> 
</biblStruct>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<profileDesc>
<langUsage><language ident="ga">Irish</language></langUsage>
</profileDesc>
</teiHeader>
<text><body><div><p><span><pb n="93"/></span>
<lb n="1"/><span>AN LÁIRÍN SHAOGHALTA.</span></p>
<lb n="2"/>
<lb n="3"/><p><span>Fuagraim péin a' mí-ádh;</span>
<lb n="4"/><span>Is mairg ariamh dar céileadh;</span>
<lb n="5"/><span>Orm-sa tá sé greamuigh',</span>
<lb n="6"/><span>Mo chreach, a's mo dhubhrón a's m'éagcaoin!</span>
<lb n="7"/><span>Ag Mainistir Cloch Meadhoin</span>
<lb n="8"/><span>Rinneadh orm an gríomh gan náire</span>
<lb n="9"/><span>Nuair sgiobadh uaim mo chaiplín ó mhára.</span>
<lb n="10"/><span>'Chomhursanaí na gcarad</span>
<lb n="11"/><span>An truagh libh brígh mo sgéala?</span>
<lb n="12"/><span>Sgiob Finbheara 'gus a shluaighte</span>
<lb n="13"/><span>Mo chaiplín leis ó'n mára.</span>
<lb n="14"/><span>Dá bhfágfad sé agam an craiceann</span>
<lb n="15"/><span>Gheobhfainn tobac ráithche</span>
<lb n="16"/><span>Agus dhiumhan ar fhág siad agam</span>
<lb n="17"/><span>Acht sean-mhinistéir agus cáirr air!</span>
<lb n="18"/><span>Agus dhiumhan sin leis n-á ráth (?)</span>
<lb n="19"/><span>A ndearna riamh i nÉirinn</span>
<lb n="20"/><span>Nach bhfuil mé l'éis mo láirín</span>
<lb n="21"/><span>Agus tá mé ag iarraidh go fóill (?)</span></p>
<lb n="22"/>
<lb n="23"/><p><span>D'éirigh mé ar buile</span>
<lb n="24"/><span>Agus dhearg mé mo phíopa,</span>
<lb n="25"/><span>Agus bhuail mé an ród go díreach.</span>
<lb n="26"/><span>Fuaidh mé go Cloch Meadhoin</span>
<lb n="27"/><span>Chun sásamh a bhaint díobhtha.</span>
<lb n="28"/><span>Casadh dhamh-sa Finbheara</span>
<lb n="29"/><span>An thulaigh aoibhinn áluinn:</span>
<lb n="30"/><span>"'Bhfeiceann sibh Riocard Mór</span>
<lb n="31"/><span>'Cuir tuaraisg ar a láirín?"</span>
<lb n="32"/><span>"Má's tú Finbheara,</span>
<lb n="33"/><span>Acht 's ort atá mo shaoradh</span>
<lb n="34"/><span>Sluagh Sídhe na gcroc</span>
<lb n="35"/><span>'Seadh thug uaim mo láirín shaoghalta."</span>
<lb n="36"/><span>"Ma's láirín í chomh maith sin</span>
<lb n="37"/><span>Is mairg ariamh agus sgar léi.</span>
<lb n="38"/><span>Deir buaileadh góir a' Ríogh (?)</span>
<lb n="39"/><span>Ní fheicfidh tú choidh' acht a sgáile."</span>
<lb n="40"/><span>Tá sin dona go leor</span>
<lb n="41"/><span>Mo bhannaigh 'gus mo nóta i ngéibheann</span>
<lb n="42"/><span>'Gus a luach le n-íoc go fóill agam.</span>
<lb n="43"/><span>"Go deimhin," ar Riocard Mór,</span>
<lb n="44"/><span>"Ní annso atá do láirín</span>
<lb n="45"/><span>Tá sí i gCrois Bhaile Chriosail</span>
<lb n="46"/><span>Ag sifide na mban-sídhe.</span></p>
<lb n="47"/>
<lb n="48"/><p><span>D'éirigh mé ar buile</span>
<lb n="49"/><span>'Gus dhearg mé mo phíopa</span></p>
</div>
<pb n="94"/>
<div><lb n="50"/><p><span>'Gus bhuail mé an ród go díreach</span>
<lb n="51"/><span>Bhí mé 'gCrois Bhaile Chriosail</span>
<lb n="52"/><span>'S an meadhon-laoi críochnuigh'</span>
<lb n="53"/><span>Agus dubhairt mé leis an bhfritheoir</span>
<lb n="54"/><span>An ceart nó an chóir a dhíonamh</span>
<lb n="55"/><span>Nach nglacfainn lom ná leithsgéal</span>
<lb n="56"/><span>Go bhfághfainn mo láirín shaoghalta.</span>
<lb n="57"/><span>"Go deimhin," ar Riocard Mór,</span>
<lb n="58"/><span>"Ní annso atá do láirín,</span>
<lb n="59"/><span>Tá sí i nGleann a' Smóil</span>
<lb n="60"/><span>Ag cuir trí sheol le ráithche."</span>
<lb n="61"/><span>                               </span>
<lb n="62"/><span>D'éirigh mé ar buile</span>
<lb n="63"/><span>'Gus dhearg mé mo phíopa</span>
<lb n="64"/><span>'Gus bhuail mé an ród go díreach</span>
<lb n="65"/><span>Agus bhí mé i nGleann a' Smóil</span>
<lb n="66"/><span>Le tuitim chun na hoidhche.</span>
<lb n="67"/><span>Dhiumhan fear ceirde ó Fhlaitheas anuas</span>
<lb n="68"/><span>Nach ann a gheobhthá 'gluasacht.</span>
<lb n="69"/><span>Stop siad uilig a gceird</span>
<lb n="70"/><span>'Gus fuair siad fuaim a gháiridhe:</span>
<lb n="71"/><span>"Bhfeiceann sibh Riocard Mór</span>
<lb n="72"/><span>'Cuir tuaraisg ar a láirín?"</span>
<lb n="73"/><span>Tharraing siad táiplis ceóil</span>
<lb n="74"/><span>Agus leófa fuair mé stiúradh.</span>
<lb n="75"/><span>Annsin le héirghe an lae</span>
<lb n="76"/><span>Bhí mé marbh, brúighte.</span>
<lb n="77"/><span>Dubhairt mé leis a' bhfear cruiteach    </span>
<lb n="78"/><span>Go bpiocfainn an dá shúil as</span>
<lb n="79"/><span>Nach nglacfainn lom ná leithsgéal</span>
<lb n="80"/><span>Nó go bhfhághfainn mo láirín shaoghalta.</span>
<lb n="81"/><span>D'éirigh mé 'mo sheasamh</span>
<lb n="82"/><span>Agus bhuail mé cic san ngríosaigh: -</span>
<lb n="83"/><span>"D'anam ó'n deabhar, a bhodaigh,</span>
<lb n="84"/><span>Ná bruith agus ná dóigh na daoine!"</span>
<lb n="85"/><span>"Go deimhin," ar Riocard Mór,</span>
<lb n="86"/><span>"Ní annso atá do láirín;</span>
<lb n="87"/><span>Tá sí i nAlbain Laighnigh (?)</span>
<lb n="88"/><span>Ar adhastar ag mo mháthair."</span></p>
<lb n="89"/>
<lb n="90"/><p><span>D'éirigh mé ar buile</span>
<lb n="91"/><span>'Gus dhearg mé mo phíopa</span>
<lb n="92"/><span>'Gus bhuail mé an ród go díreach</span>
<lb n="93"/><span>Agus bhí mé i nAlbain Laighnigh</span>
<lb n="94"/><span>Le tuitim chun na hoidhche.</span>
<lb n="95"/><span>Casadh orm mo chailleach</span>
<lb n="96"/><span>'Gus labhair sí trí lár a Béarla!</span>
<lb n="97"/><span>"What do you want, you rascal you?</span>
<lb n="98"/><span>I don't like your notion."</span>
<lb n="99"/><span>"Is cuma liom, a chailligh,</span>
<lb n="100"/><span>Cé'r'd dhéanfas do chuid Béarla</span>
<lb n="101"/><span>Acht tabhair dham an teanga</span>
<lb n="102"/><span>A thuigeanns gach éinne."</span>
<lb n="103"/><span>"Go deimhin," ar Riocard Mór,</span>
<lb n="104"/><span>"Ní annso atá do láirín,</span>
<lb n="105"/><span>Chuír mé le píosa le síogaidhe</span>
<lb n="106"/><span>Go Rath Cruach ar éirghe."</span>
<lb n="107"/><span>'Filleadh thuas anuas</span>
<lb n="108"/><span>Chuir mé mo chuairt i gcuimhne,</span>
<lb n="109"/><span>Casadh um an síogaidhe</span>
<lb n="110"/><span>Síntí ins an luachar.</span>
<lb n="111"/><span>"Shiubhail tú rud beag mall,</span>
<lb n="112"/><span>Shiubhail tú rud beag déidheannach.</span>
<lb n="113"/><span>Rinne mé hunting cap</span>
<lb n="114"/><span>Go (= de ?) choinnil cháit a réir di;</span>
<lb n="115"/><span>Leabhra, is gránda an duine thú,</span>
<lb n="116"/><span>Ní'l do leitheid i nÉirinn.</span>
<lb n="117"/><span>Ó's agam tá an sgéal sin</span>
<lb n="118"/><span>Is mise thuig 'innsin.</span>
<lb n="119"/><span>Is truagh liom fear gan bó</span>
<lb n="120"/><span>Agus dá uair fear gan caora</span>
<lb n="121"/><span>Agus cúrsaí fear gan láirín</span>
<lb n="122"/><span>Is doiligh dhó a dhíonamh (?)</span>
<lb n="123"/><span>Téirigh 'un do thighearna</span>
<lb n="124"/><span>Agus déan leis cunntas déidheannach</span>
<lb n="125"/><span>Agus maithfidh sé dhuit cíos bliadhna</span>
<lb n="126"/><span>Nó caillfidh sé a chiall 's a réasún.</span>
<lb n="127"/><span>Téirigh go Cluain Mór</span>
<lb n="128"/><span>Ag an onóir Uasail (?)</span>
<lb n="129"/><span>Mac Thomáis Mhóir an Iarla</span>
<lb n="130"/><span>Agus bhéarfaidh sé sporán óir dhuit."</span></p>
<lb n="131"/>
<lb n="132"/><p><span>Béal an Átha,</span>
<lb n="133"/><span>Co. Mhuigh-Eó,</span>
<lb n="134"/><span>Bealtaine 2, 1902.</span></p>
<lb n="135"/>
<lb n="136"/><p><span>A Dhuine Uasail, - An dán atá mé do chur chugat -</span></p>
</div>
<pb n="95"/>
<div><lb n="137"/><p><span>"An Láirín Shaoghalta" - b'fhéidir nach mhisde leat é</span>
<lb n="138"/><span>bheith agat le haghaidh an Irisleabhair.  Fuair mé é ó</span>
<lb n="139"/><span>sean-fhear darab ainm do Seoirse Mac Ruaidhrí atá</span>
<lb n="140"/><span>'n-a chomhnuidhe i bhFó-choill, baile beag atá i ngar do</span>
<lb n="141"/><span>Leacain agus do Chill Chúimín ar Chuan Cille Alaidh ins an</span>
<lb n="142"/><span>gConndae so.  Tá sé suas le céad bliadhain d'aois,</span>
<lb n="143"/><span>agus 'siud is go dtug mé aire maith dhó, agus na focail ag</span>
<lb n="144"/><span>teacht ó n-a bhéal, táim cinnte nach bhfuil an t-iomlán</span>
<lb n="145"/><span>de thíos i gceart agam.  Dar le na mhac óg Miceál</span>
<lb n="146"/><span>chomhnuigheas sa gCarraig Duibh i n-aice do Bhaile Átha</span>
<lb n="147"/><span>Cliath ní'l an t-iomlán de'n dán ann, agus caithim-se a</span>
<lb n="148"/><span>rádh nach dtig liom gach éin-líne dhe do thuigsint.  Cíbé</span>
<lb n="149"/><span>sgéal é, so duit-se é, agus tig leat é 'chur fá chló má's</span>
<lb n="150"/><span>fiú leat é.  Tá neart Gaedhilge ag muinntir na</span>
<lb n="151"/><span>comhursanachta timcheall Cille Alaidh, agus is mór an</span>
<lb n="152"/><span>brón atá orm nach mbíonn sé d'uain agam tuilleadh</span>
<lb n="153"/><span>de na sean-sgéaltaibh agus de na sean-amhránaibh do</span>
<lb n="154"/><span>chuir i sgríbhinn.  Tá roinnt aca ag tabhairt</span>
<lb n="155"/><span>Gaedhilge dhá gclainn, agus tá an teanga dhá múineadh i</span>
<lb n="156"/><span>roinnt de na sgoilteachaibh, acht maidir le Béal an- </span>
<lb n="157"/><span>Átha, ní facathas a leath oiread de sheoiníníbh agus de</span>
<lb n="158"/><span>shúmairíbh Gallda riamh agus tá le feiceál ins an mbaile</span>
<lb n="159"/><span>mór so.  Cad n-a thaobh nach gcuireann sibh an</span>
<lb n="160"/><span>timthire síos annso le cor do bhaint as na snagairíbh</span>
<lb n="161"/><span>malluighthe, go bhfuil an áit so líonta díobhtha?  Go</span>
<lb n="162"/><span>deimhin, níor mhisde roinnt de "chainnt árd-ghlóraigh</span>
<lb n="163"/><span>fheargaigh" - mar deir an "Mhéarthóg" - do thabhairt</span>
<lb n="164"/><span>dóbhtha, chomh madramhail colgach agus do b'fhéidir.</span></p>
<lb n="165"/>
<lb n="166"/><p><span>Mise le meas mór,</span></p>
<lb n="167"/>
<lb n="168"/><p><span>AN BUACHAILLÍN BUIDHE.</span></p>
<lb n="169"/>
<lb n="170"/><p><span>Seosamh Laoide</span>
<lb n="171"/><span>"Irisleabhar na Gaedhilge."</span></p>
<lb n="172"/>
<lb n="173"/><p><span>[Tá lán an chirt ag "An mBuachaillín Bhuidhe": caith-</span>
<lb n="174"/><span>fear cor do bhaint as na snagairíbh malluighthe úd an</span>
<lb n="175"/><span>Bhéarla gan mórán moill, mar is iad is measa ar bith.</span></p>
<lb n="176"/>
<lb n="177"/><p><span>Maidir leis an dán, tá an mhéadaireacht bun os</span>
<lb n="178"/><span>cionn agus tré n-a chéile ó thús go deireadh beagnach, i</span>
<lb n="179"/><span>gcaoi nach bhféadfaidhe é cheartughadh as an innsint seo</span>
<lb n="180"/><span>air.)</span></p>
<lb n="181"/>
<lb n="182"/><p><span>Mára = (?) máraidh (Uí Mhéith Mhara), I. na G., U. 136,</span>
<lb n="183"/><span>l. 13.  Chun na hoidhche = chuim na hoidhche?  Deabhar = </span>
<lb n="184"/><span>diabhal.  Albain Laighnigh = Almhuin Laighean.  Um = </span>
<lb n="185"/><span>umam nó orm? - F. an I.</span></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Filidheacht. An Láirín Shaoghalta.

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Filidheacht. An Láirín Shaoghalta.

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
