Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<TEI><teiHeader type="text">
	 
<fileDesc>
<titleStmt>
<title type="main">Sgéalaidheacht.  Bréaga Éireann.</title><author><persName>Mhag Ruaidhrí, Micheál</persName></author><editor><name type="main">Laoide, Seosamh (Lloyd, Joseph H.)</name></editor><respStmt>
	<resp>Electronic edition compiled by</resp>
	<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
	</respStmt>
	</titleStmt>
<editionStmt>
	 <edition>
		 <note type="N">IG12-10584</note>
		 <note type="L">1</note>
		 <note type="B">1902</note>
		 <note type="C"/>
		 <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
	 </edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
		<publisher>Connradh na Gaedhilge</publisher>
		<pubPlace>24 Upper O'Connell Street, Dublin</pubPlace><date>Gionbhair, 1902</date><idno>IG12-10584</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
</publicationStmt>
<seriesStmt>
<title level="s">Irisleabhar na Gaedhilge</title><biblScope unit="vol">12</biblScope>
</seriesStmt>
<sourceDesc>
<biblStruct>
<analytic><author>Mhag Ruaidhrí, Micheál</author><title>Sgéalaidheacht.  Bréaga Éireann.</title></analytic>
<monogr>
<title level="j">Sgéalaidheacht.  Bréaga Éireann.</title><imprint><publisher>Connradh na Gaedhilge</publisher><date>Gionbhair, 1902</date></imprint>
</monogr> 
</biblStruct>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<profileDesc>
<langUsage><language ident="ga">Irish</language></langUsage>
</profileDesc>
</teiHeader>
<text><body><div><p><span>BRÉAGA ÉIREANN.                </span></p>
<lb n="1"/>
<lb n="2"/><p><span>BHÍ rí ann fad ó agus fad ó bhí; dá   </span>
<lb n="3"/><span>mbeidheadh sinne an uair sin    </span>
<lb n="4"/><span>ann, ní bheidheadh sinn</span>
<lb n="5"/><span>anois ann: bheith</span>
<lb n="6"/><span>sgéal úr ná</span>
<lb n="7"/><span>sean-sgéal</span>
<lb n="8"/><span>againn, agus níor dhóiche</span>
<lb n="9"/><span>aige sin 'ná bheith gan</span>
<lb n="10"/><span>éin-sgéal.                 </span></p>
<lb n="11"/>
<lb n="12"/><p><span>Bhí inghean aige agus bhí sí i n-aois a pósta, </span>
<lb n="13"/><span>agus chuir sé goirm sgolb amach go rabh fáilte</span>
<lb n="14"/><span>ag fear ar bith, bocht ná nocht, a thiocfadh </span>
<lb n="15"/><span>d'iarraidh a inghine air, agus go rabh sí le</span>
<lb n="16"/><span>fághailt ag fear ar bith bhainfeadh éitheach as,</span>
<lb n="17"/><span>agus fear ar bith thiocfadh ar an ócáid sin agus nach</span>
<lb n="18"/><span>mbainfeadh éitheach as, go mbainfeadh sé an</span>
<lb n="19"/><span>claigionn de agus go gcrochfadh sé é ar an</span>
<lb n="20"/><span>tsleigh os cionn an doruis mhóir.</span></p>
<lb n="21"/>
<lb n="22"/><p><span>Nuair a mhoíthigh fir na tíre an sgéal seo,</span>
<lb n="23"/><span>bhí sgáthmaireacht ortha a dhul 'un cinn.  </span></p>
<lb n="24"/>
<lb n="25"/><p><span>Bhí mac baintreabhaighe ann, agus ní rabh</span>
<lb n="26"/><span>éinne aige acht é fhéin, agus dubhairt sé go</span>
<lb n="27"/><span>n-imtheochadh sé go cé bith bás a gheallfadh</span>
<lb n="28"/><span>Dia dhó go bhfuigheadh sé amach fios, fáirnis </span>
<lb n="29"/><span>ná faisnéis ar an rígh seo, go cé an áit i rabh</span>
<lb n="30"/><span>sé 'na chomhnaidhe.                                            </span></p>
<lb n="31"/>
<lb n="32"/><p><span>Thriall sé lón, agus nuair a bhí an lón réidh-     </span>
<lb n="33"/><span>tighthe annsin, d'fhág sé an baile agus shiubhail</span>
<lb n="34"/><span>sé leis oidhche 'gus lá, agus áit ar bith i bhfuigheadh</span>
<lb n="35"/><span>sé lóistín, chodluigheadh sé ann, agus 'san áit</span>
<lb n="36"/><span>nach bhfuigheadh sé lóistín, chodluigheadh sé</span>
<lb n="37"/><span>amuigh.  </span></p>
<lb n="38"/>
<lb n="39"/><p><span>Thinn Dia leis gur casadh isteach i dteach</span>
<lb n="40"/><span>é a rabh fear fad-cheannach ann, agus thoisigh</span>
<lb n="41"/><span>siad ag caint agus ag comhrádh.  Thoisigh sé ag </span>
<lb n="42"/><span>innsin dó faoi'n ócáid a casadh an bealach</span>
<lb n="43"/><span>seo é agus dubhairt sé leis go rabh teasga</span>
<lb n="44"/><span>trom roimhe agus gur hiomdha mac ríogh le</span>
<lb n="45"/><span>bainríoghain ar bhain an rí sin an claigionn</span>
<lb n="46"/><span>de.</span></p>
<lb n="47"/>
<lb n="48"/><p><span>"Má's é an bás a gheall Dia dham é," ar  </span>
<lb n="49"/><span>seisean, "'sé a bheatha."                                          </span></p>
<lb n="50"/>
<lb n="51"/><p><span>Chaith siad an oidhche sin, trian le fiann- </span>
<lb n="52"/><span>aidheacht, trian le sgéalaidheacht, agus trian le</span>
<lb n="53"/><span>codladh sáimh agus síor-chodlata, go dtainic   </span>
<lb n="54"/><span>maidin lá ar n-a bhárach.                            </span></p>
<lb n="55"/>
<lb n="56"/><p><span>D'éirigh sé chomh haigeanta éasgaidh le    </span>
<lb n="57"/><span>gealbhann a bheith ar an gcrann.  Leagadh    </span>
<lb n="58"/><span>isteach an bricfeásta agus d'ith siad é, agus ní rabh       </span>
<lb n="59"/><span>dhá ghreim dho éan-bhlas aca.                                   </span></p>
<lb n="60"/>
<lb n="61"/><p><span>D'imthigh sé leis agus níor bhain sé méar d'á</span>
<lb n="62"/><span>shróin gur bhuail sé é fhéin i n-aghaidh doruis</span>
<lb n="63"/><span>mhóir an ríogh.  Thainic teachtaire amach 'uige</span>
<lb n="64"/><span>agus d'fhiafruigh sé dhe cé an rud a bhí sé 'iarraidh,</span>
<lb n="65"/><span>is dubhairt sé leis gur theastuigh uaidhe an</span>
<lb n="66"/><span>rí 'fheiceáil.                                      </span></p>
<lb n="67"/>
<lb n="68"/><p><span>Thainic an rí amach, l'éis an teachtaire dhul</span>
<lb n="69"/><span>isteach, agus labhair sé le mo dhuine muintearach   </span></p>
</div>
<pb n="2"/>
<div><lb n="70"/><p><span>agus d'fhiafraigh sé dhe go cé an ócáid a thug</span>
<lb n="71"/><span>an bealach seo é, agus dubhairt sé leis go bhfaca</span>
<lb n="72"/><span>sé an goirm sgolb a bhí 'muigh aige-san agus</span>
<lb n="73"/><span>go dtainic sé ar shúil go bhfuigheadh sé a</span>
<lb n="74"/><span>inghean.  D'fhiafruigh sé dhe an dtainic sé</span>
<lb n="75"/><span>go fada, agus dubhairt sé leis gur thainic.</span>
<lb n="76"/><span>D'fhiafruigh sé dhe an rabh éan-nuaidheacht</span>
<lb n="77"/><span>leis, agus dubhairt mo dhuine muintearach leis</span>
<lb n="78"/><span>an rígh go bhfaca sé iongantas amháin i n-a</span>
<lb n="79"/><span>bhealach a chuir iongnadh mór air.</span></p>
<lb n="80"/>
<lb n="81"/><p><span>"Innis dam é," ars' an rí.</span></p>
<lb n="82"/>
<lb n="83"/><p><span>"Bhí mé 'g dul trasna na haibhne," ar </span>
<lb n="84"/><span>seisean, "agus d'éirigh eascoin as an uisge agus</span>
<lb n="85"/><span>chuaidh sí ar bhárr chrainn agus rug sí dha uibh</span>
<lb n="86"/><span>déag, agus thainic éan amach as ghach uile uibh, agus</span>
<lb n="87"/><span>thug sí léithi iad ins an uisge ar an múiméid</span>
<lb n="88"/><span>a thainic siad amach as an uibh."</span></p>
<lb n="89"/>
<lb n="90"/><p><span>Dhearc an rí air, agus ní rabh gruaim ar bith</span>
<lb n="91"/><span>i n-a mhalaidh.</span></p>
<lb n="92"/>
<lb n="93"/><p><span>"Shiubhail mé liom agus ní dheachaidh mé i bhfad</span>
<lb n="94"/><span>go bhfacaidh mé go leór daoine ag tidheacht</span>
<lb n="95"/><span>im' aghaidh, idir fir agus mná, agus bhí siad ag</span>
<lb n="96"/><span>reathadh, agus ní rabh 'fhios agam go cé 'rabh siad</span>
<lb n="97"/><span>ag dul acht gur fhiafruigh mé do fhear aosda</span>
<lb n="98"/><span>go cé 'rabh siad ag reathadh uile-go-léir, agus </span>
<lb n="99"/><span>dubhairt sé liom: 'N é nár mhoíthigh mé an</span>
<lb n="100"/><span>nuaidheacht a bhí amuigh?  Dubhairt mé leis </span>
<lb n="101"/><span>nár mhoíthigh mé rud ar bith dh'á shórt, agus </span>
<lb n="102"/><span>d'innis sé dhamh-sa go rabh an fhairrge l'éist  </span>
<lb n="103"/><span>a dhul tirim agus go rabh na daoine uili-g' ag </span>
<lb n="104"/><span>reathadh i mbárr a n-anama lé iasg agus airgead  </span>
<lb n="105"/><span>'fhághailt ar thóin na fairrge, 'agus an dtioc-</span>
<lb n="106"/><span>faidh tusa linn go bhfuighidh tú do chuid fhéin </span>
<lb n="107"/><span>dhe?'  'Ní thig liom a dhul leat anois;'</span>
<lb n="108"/><span>arsa mise, 'tá mé ag dul go bhfeicidh mé</span>
<lb n="109"/><span>an mbéidh mé ábalta inghean an ríogh 'fhágh-</span>
<lb n="110"/><span>ailt lé bréag mhór a chuimhneachtáil air'."</span></p>
<lb n="111"/>
<lb n="112"/><p><span>Agus l'éis é seo 'innsint do'n rígh, níor</span>
<lb n="113"/><span>chuir sé iongantas ar bith ann.</span></p>
<lb n="114"/>
<lb n="115"/><p><span>D'iarr an rí isteach é ó dhorus a' halla go </span>
<lb n="116"/><span>dtí an párlús agus dubhairt sé leis suidhe síos</span>
<lb n="117"/><span>agus a sgríste 'dhiongnamh.  Chaith siad an tráth-</span>
<lb n="118"/><span>nóna sin ag caint agus ag comhrádh annsin go</span>
<lb n="119"/><span>dtainic am suipéir agus leagadh isteach dhá</span>
<lb n="120"/><span>fhichid cineál aráin agus ní rabh dhá ghreim dho</span>
<lb n="121"/><span>éan-bhlas agus d'ith siad annsin go rabh siad</span>
<lb n="122"/><span>chomh subhach sáthach agus bheith na daoine Oidhche</span>
<lb n="123"/><span>Nodlac.  L'éis an méid sin a dhul thart go</span>
<lb n="124"/><span>dtainic am codlata, chaith siad an oidhche sin</span>
<lb n="125"/><span>trian le fiannaidheacht, trian le sgéalaidh- </span>
<lb n="126"/><span>eacht agus trian le codladh sáimh agus síor-chodlata</span>
<lb n="127"/><span>go dtainic maidin la ar n-a bhárach.</span></p>
<lb n="128"/>
<lb n="129"/><p><span>D'éirigh sé chomh licthe sgaoilte le gais-</span>
<lb n="130"/><span>gidheach ar bith agus, l'éis é fhéin agus an rí an</span>
<lb n="131"/><span>bricfeásta 'ithe, thug an rí amach ins an </span>
<lb n="132"/><span>ngáirdín é agus 'spáin sé dó, ins an áit i rabh</span>
<lb n="133"/><span>sé, plut fataí agus d'fhiafruigh sé dhe an bhfaca</span>
<lb n="134"/><span>sé ar a shiubhal gais ná fataí chomh maith</span>
<lb n="135"/><span>leobhtha sin.  Dubhairt sé leis an rígh go</span>
<lb n="136"/><span>bhfaca sé fataí agus gais níos fheárr, agus dubhairt</span>
<lb n="137"/><span>an rí leis a innsint dó go cé an áit i bhfaca</span>
<lb n="138"/><span>sé iad.                                        </span></p>
<lb n="139"/>
<lb n="140"/><p><span>Thoisigh sé ag innsint do'n rígh, nuair a bhí</span>
<lb n="141"/><span>sé 'sa' mbaile i gceann a athar fhéin go rabh</span>
<lb n="142"/><span>plut fataí curtha aige agus gur fhás na gais</span>
<lb n="143"/><span>an-árd ortha, "agus bhí caoirigh ag m'athair," ar</span>
<lb n="144"/><span>seisean, "agus d'éaluigh ceann do na caoirigh</span>
<lb n="145"/><span>uaidhe, agus bhí sí imthighthe dhá mhí uaidhe, agus níor</span>
<lb n="146"/><span>fhéad sé a fághailt i n-áit ar bith, agus l'éis é</span>
<lb n="147"/><span>íseal agus árd a chuartughadh dh'á tóruigheacht,</span>
<lb n="148"/><span>níor fhéad sé a fághailt.  Thug sé suas í, agus</span>
<lb n="149"/><span>bhí sé lá amháin ag ithe a dhínnéir istigh i n-a</span>
<lb n="150"/><span>theach féin, agus mhoíthigh sé caora ag méidhliugh-</span>
<lb n="151"/><span>acht, agus dubhairt sé go mbudh in í a chaora a</span>
<lb n="152"/><span>d'éaluigh uaidhe go cé bith áit i rabh sí, agus</span>
<lb n="153"/><span>chuaidh sé amach dh'á tóruigheacht agus níor fhéad</span>
<lb n="154"/><span>sé a fághailt go ndeachaidh sé isteach ins an</span>
<lb n="155"/><span>ngárrdha.  Dubhairt sé leis fhéin go rabh sí</span>
<lb n="156"/><span>ins na fataíbh agus, leis an áirde a bhí ins na</span>
<lb n="157"/><span>gais, níor fhéad sé dhul thríobhtha go bhfuair</span>
<lb n="158"/><span>sé dréimire ceithre troighthe fichead.  Chuir</span>
<lb n="159"/><span>sé 'na sheasamh i n-aghaidh na ngas é agus chuaidh</span></p>
</div>
<pb n="3"/>
<div><lb n="160"/><p><span>sé suas air, agus nuair a chuaidh sé suas ar bhárr</span>
<lb n="161"/><span>an dréimire, chuaidh sé síos an taobh eile agus</span>
<lb n="162"/><span>chuaidh isteach eidir na gais ins an díogaidh.</span>
<lb n="163"/><span>Thoisigh sé ag cuartughadh eidir na gais agus</span>
<lb n="164"/><span>fuair sé an chaora istigh i bhfata ar bhruach</span>
<lb n="165"/><span>an iomaire agus dhá uan léithi, agus nár bh'fheárr na</span>
<lb n="166"/><span>fataí iad sin 'ná do chuid fataí-sa, a rí?"</span></p>
<lb n="167"/>
<lb n="168"/><p><span>Níor thug an rí éin-fhreagradh air, acht thug</span>
<lb n="169"/><span>sé leis é an áit i rabh plut gabáisde ag fás</span>
<lb n="170"/><span>aige, agus d'fhiafruigh de an bhfaca sé éan-</span>
<lb n="171"/><span>ghabáisde ariamh a bhí chomh maith leis sin.</span></p>
<lb n="172"/>
<lb n="173"/><p><span>Dubhairt sé leis an rígh go bhfacaidh, agus</span>
<lb n="174"/><span>gabáisde níos fheárr, agus dubhairt an rí leis a</span>
<lb n="175"/><span>innsint dó go cé an áit i bhfaca sé é.</span></p>
<lb n="176"/>
<lb n="177"/><p><span>Dubhairt sé leis, nuair a bhí sé 'sa' mbaile</span>
<lb n="178"/><span>ag a athair, go rabh ceithre troighthe ar fhichid</span>
<lb n="179"/><span>ins an mballa bhí thimchioll an ghárrdha agus go</span>
<lb n="180"/><span>rabh plut gabáisde curtha aige agus gur fhás an</span>
<lb n="181"/><span>gabáisde chomh hárd is go ndeachaidh sé amach</span>
<lb n="182"/><span>thar bhalla an gháirdín, "agus bhí bóthar le hais</span>
<lb n="183"/><span>balla an gháirdín taoibh amuigh," ar seisean,</span>
<lb n="184"/><span>"agus bhí sgata mór tincéirí, páistí agus mná,</span>
<lb n="185"/><span>asail, agus bocáisde leóbhtha, agus thainic cithe mór</span>
<lb n="186"/><span>fearthanna agus chuaidh na tincéirí ar fasgadh</span>
<lb n="187"/><span>ar chois an bhalla 'san áit i rabh an gabáisde</span>
<lb n="188"/><span>os a gcionn agus, leis an leithead a bhí ag</span>
<lb n="189"/><span>duilleógaibh an ghabáisde, níor leig sé éan-</span>
<lb n="190"/><span>bhraon anuas go rabh an cithe thart, agus nuair</span>
<lb n="191"/><span>a bhí na tincéirí ag gluasacht, bhris an </span>
<lb n="192"/><span>gabáisde agus, leis an méid uisge choinnigh  </span>
<lb n="193"/><span>duilleóga an ghabáisde nuair a thuit sé ar </span>
<lb n="194"/><span>an talamh, níor fhág an tuile fear na bean,</span>
<lb n="195"/><span>páisde ná marlach, asal ná bocáisde, ar an</span>
<lb n="196"/><span>mbóthar, nár sguab sé isteach síos ins an</span>
<lb n="197"/><span>bhfairrge, agus nár bhfeárr an gabáisde é sin</span>
<lb n="198"/><span>ná do ghabáisde-se, a rí?"</span></p>
<lb n="199"/>
<lb n="200"/><p><span>Níor 'ubhairt an rí dadaidh, acht chraith sé</span>
<lb n="201"/><span>a chlaigionn, agus thug sé leis é isteach ins an</span>
<lb n="202"/><span>agard 'san áit i rabh cruach mhór choirce aige, agus </span>
<lb n="203"/><span>d'fhiafruigh an rí dhe an bhfaca sé éan-chruach</span>
<lb n="204"/><span>ariamh bhí chomh mór léithi sin.  </span></p>
<lb n="205"/>
<lb n="206"/><p><span>Dubhairt sé leis an rígh go bhfacaidh, agus</span>
<lb n="207"/><span>cruach a bhí fiche torn ní budh mhó 'ná é, agus</span>
<lb n="208"/><span>dubhairt an rí leis go gcaithfeadh sé a innsint</span>
<lb n="209"/><span>dó agus a mhíniughadh go cé an áit i rabh an</span>
<lb n="210"/><span>chruach sin ná go cé an chaoi a mbeidheadh sí</span>
<lb n="211"/><span>fiche torn ní budh mhó 'ná a cheann fhéin.</span></p>
<lb n="212"/>
<lb n="213"/><p><span>Dubhairt sé leis an rígh, nuair a bhí sé 'sa'</span>
<lb n="214"/><span>mbaile i gceann a athar, go rabh Éire bheag</span>
<lb n="215"/><span>agus Éire mhór curtha faoi choirce aca, agus nuair</span>
<lb n="216"/><span>a bhí siad ag crathadh an tsíl, gur thainic</span>
<lb n="217"/><span>siad geárr leithchéad coirce, agus nach rabh</span>
<lb n="218"/><span>gráinne aca le fághailt i n-Éirinn, agus go</span>
<lb n="219"/><span>gcaithfeadh sé dhul go Sasana go bhfuigheadh</span>
<lb n="220"/><span>sé an coirce ann, "agus nuair a thriall sé</span>
<lb n="221"/><span>a dhul go Sasana," ar seisean, "ní rabh bád</span>
<lb n="222"/><span>ná long aige le n-a thabhairt ann, agus bhí sean-</span>
<lb n="223"/><span>ghiorrán liath aige agus thug sé leis é, agus nuair</span>
<lb n="224"/><span>a thainic sé 'uig bruach na fairrge, rug sé</span>
<lb n="225"/><span>ar an ngiorrán agus chaith sé é anonn go dtí</span>
<lb n="226"/><span>cladach Sasana, agus léim sé fhéin anonn</span>
<lb n="227"/><span>i n-a dhiaidh, agus sgar sé a dhá chois ag</span>
<lb n="228"/><span>marcaigheacht ar an sean-ghiorrán liath, agus</span>
<lb n="229"/><span>thug sé suas 'un an mhargaidh é gur cheannuigh</span>
<lb n="230"/><span>sé an coirce, agus cheannuigh sé sé clocha i n-áit</span>
<lb n="231"/><span>leithchéid le dhá chloich a thabhairt le n'ithe</span>
<lb n="232"/><span>do'n ghiorrán le n-a dhiongnamh láidir ar an</span>
<lb n="233"/><span>mbealach, agus nuair a thainic sé go dtí bruach</span>
<lb n="234"/><span>na fairrge i Sasana, ní rabh 'fhios aige go</span>
<lb n="235"/><span>cé an chaoi a bhfuigheadh sé é fhéin ná an</span>
<lb n="236"/><span>coirce ná an giorrán análl.</span></p>
<lb n="237"/>
<lb n="238"/><p><span>Chuimhnigh sé air fhéin nach rabh fear le</span>
<lb n="239"/><span>cungnamh ná le n-a chaoineadh i ngar dó, agus</span>
<lb n="240"/><span>rug sé greim ar an ngiorrán agus thug sé</span>
<lb n="241"/><span>fásgadh dhó eidir a dhá láimh agus chaith sé análl</span>
<lb n="242"/><span>é ar chladach na hÉirionn, agus chaith sé an</span>
<lb n="243"/><span>coirce 'na dhiaidh agus léim sé fhéin análl 'na</span>
<lb n="244"/><span>ndiaidh.  Nuair a thuirling an giorrán ar an</span>
<lb n="245"/><span>gcladach, fuair sé bás.  Shaoil sé gur'b é</span>
<lb n="246"/><span>an chaoi a bhfuair sé bás leis an ocras, agus</span>
<lb n="247"/><span>ghearr sé sgornach an ghiorráin agus chuir sé</span>
<lb n="248"/><span>cuid do'n choirce síos i n-a sgornach.  Fuair</span></p>
</div>
<pb n="4"/>
<div><lb n="249"/><p><span>sé maide agus bhrúigh sé an coirce síos i mbolg </span>
<lb n="250"/><span>an ghiorráin agus d'fhuaigh sé suas an sgornach</span>
<lb n="251"/><span>arís agus, l'éis deich múiméideacha, d'éirigh an</span>
<lb n="252"/><span>giorrán 'na sheasamh, agus an fhuil a thainic as </span>
<lb n="253"/><span>sgornach an ghiorráin, d'fhás crann mór darach </span>
<lb n="254"/><span>ins an áit ar thuit an fhuil, agus d'fhás sé chomh </span>
<lb n="255"/><span>hárd is gur bhuail sé an spéir.  Thug sé an </span>
<lb n="256"/><span>giorrán agus an coirce a bhaile agus chuir sé an</span>
<lb n="257"/><span>leithchéad ins an talamh, agus bhí Éire bheag agus </span>
<lb n="258"/><span>Éire mhór annsin curtha faoi choirce ag </span>
<lb n="259"/><span>m'athair, agus ní rabh an méid sin coirce curtha </span>
<lb n="260"/><span>agat-sa ariamh, a rí.  D'fhás sé suas i n-a</span>
<lb n="261"/><span>choirce breagh fada go dtainic an foghmhar </span>
<lb n="262"/><span>agus go rabh sé aipidh, agus ní rabh éin-fhear i </span>
<lb n="263"/><span>n-Éirinn bhig ná i n-Éirinn mhóir acht mé </span>
<lb n="264"/><span>fhéin agus m'athair agus ghluais mé orm ar maidin</span>
<lb n="265"/><span>ins an bhfoghmhar agus thug mé mo chorrán liom </span>
<lb n="266"/><span>le dhul ag gearradh an choirce agus thainic</span>
<lb n="267"/><span>m'athair amach ag cuideachan liom.  Nuair </span>
<lb n="268"/><span>a sheas mé ag ceann an mhachaire, dhearc mé</span>
<lb n="269"/><span>uaim fad mo shean-radhairc, agus thainic fearg</span>
<lb n="270"/><span>agus báinidh orm agus thainic copa cubhair le mo</span>
<lb n="271"/><span>bhéal nuair a thainic mé nach rabh éin-fhear</span>
<lb n="272"/><span>agam leis an gcoirce 'ghearradh acht mé fhéin</span>
<lb n="273"/><span>agus m'athair, agus é ag seilt an mharcaigh.</span>
<lb n="274"/><span>Dhearc mé tharam go luath agus go tapaidh agus </span>
<lb n="275"/><span>chonnaic mé girrfhiadh ag léimnigh ins an</span>
<lb n="276"/><span>gcoirce.  Dubhairt mé in m'intinn fhéin, </span>
<lb n="277"/><span>dá mbéidheadh sé agam le haghaidh mo</span>
<lb n="278"/><span>dhinnéir go n-íosainn é, agus chaith mé an corrán </span>
<lb n="279"/><span>comh haibéil agus d'fhéad mé 'na dhiaidh agus chuaidh </span>
<lb n="280"/><span>sé i bhfastodh i n-a cheathramhain.  Rith mé </span>
<lb n="281"/><span>'na dhiaidh go mbéarfainn air, agus chomh haibéil </span>
<lb n="282"/><span>agus d'fhéad an girrfhiadh rith ar siubhal, bhí sé </span>
<lb n="283"/><span>ag gearradh an choirce leis an gcorrán a bhí </span>
<lb n="284"/><span>i bhfastodh i n-a cheathramhain.  Nuair a </span>
<lb n="285"/><span>chonnaic mé sin, chuir mé m'athair síos 'uig </span>
<lb n="286"/><span>tóin an mhachaire, agus chuaidh mé féin 'uig bárr </span>
<lb n="287"/><span>an mhachaire, agus bhí muide ag saighdeadh an </span>
<lb n="288"/><span>ghirrfhiaidh ó thóin an mhachaire go dtí bárr an </span>
<lb n="289"/><span>mhachaire, agus nuair a bhí an tráthnóna ag </span>
<lb n="290"/><span>tidheacht go dubh dorcha fuar fliuch bhí an</span>
<lb n="291"/><span>girrfhiadh ag éirghe lag leis an obair lae bhí </span>
<lb n="292"/><span>sé l'éis dhiongnamh agus chuaidh sé i laige ag</span>
<lb n="293"/><span>ceann an mhachaire.  Thug mé amach mo sgian</span>
<lb n="294"/><span>as mo phóca agus d'fheann mé an craicionn</span>
<lb n="295"/><span>dho'n taobh a rabh an corrán i bhfastodh ann,</span>
<lb n="296"/><span>agus chuir mé naigín bláithche isteach i n-a dhá</span>
<lb n="297"/><span>chluais agus d'éirigh sé 'na sheasamh aríst beó</span>
<lb n="298"/><span>beathadhach, láidir folláin, aigeanta lúthmhar,</span>
<lb n="299"/><span>agus a chraicionn ag sliobarnaoil anuas le</span>
<lb n="300"/><span>n-a thaobh.  Mhaol sé a chuid cluasa, agus</span>
<lb n="301"/><span>bhí 'fhios agam annsin go rabh sé ábalta</span>
<lb n="302"/><span>a chuid ughmacha 'oibriughadh.  Fuair mé</span>
<lb n="303"/><span>cródh iarainn agus cábla luinge agus d'fhuaigh</span>
<lb n="304"/><span>mé suas craicionn an ghirrfhiaidh leis an</span>
<lb n="305"/><span>gcródh iarainn agus le cábla na luinge agus</span>
<lb n="306"/><span>shaighid mé é 'un a chuid oibre aríst, agus, leis </span>
<lb n="307"/><span>an sgéal geárr a dhiongnamh do'n sgéal</span>
<lb n="308"/><span>fada, ar m'fhocal duit, a rí, bhí Éire bheag agus</span>
<lb n="309"/><span>Éire mhór geárrtha ag an ngirrfhiadh tráthnóna,</span>
<lb n="310"/><span>agus stoc muid 'ch uile phunann a gheárr an</span>
<lb n="311"/><span>girrfhiadh, agus l'éis a stoctha, rinne muid cruach</span>
<lb n="312"/><span>dhe, agus nuair a bhí Éire bheag agus Éire mhór i</span>
<lb n="313"/><span>n-éan-chruaich amháin, nár mhó an chruach í 'na</span>
<lb n="314"/><span>do chruach-sa, a rí?" -</span></p>
<lb n="315"/>
<lb n="316"/><p><span>Chuir an rí gruaim i n-a mhalaidh, agus níor</span>
<lb n="317"/><span>labhair sé focal, no níor thug sé éin-fhreagra</span>
<lb n="318"/><span>air -</span></p>
<lb n="319"/>
<lb n="320"/><p><span>"Agus bhí an chruach chomh hárd agus go</span>
<lb n="321"/><span>dteidheadh an coileach a bhí againn ins an</span>
<lb n="322"/><span>mbaile suas ar bhárr na cruaiche agus go rabh</span>
<lb n="323"/><span>sé ag piocadh na réalt do'n spéir.  Fuair</span>
<lb n="324"/><span>mé tuigheadóir annsin agus chuir sé clúdughadh</span>
<lb n="325"/><span>ar an gcruaich agus thóig an tuigheadóir lá 'gus</span>
<lb n="326"/><span>bliadhain ag dul ó n-a bun go dtí n-a bárr,</span>
<lb n="327"/><span>agus thóig sé ceithre bliadhna agus dhá mhí go leith</span>
<lb n="328"/><span>ag dul ar a timchioll.  Nuair a bhí an méid</span>
<lb n="329"/><span>sin dionganta annsin, shaoil mé nach rabh</span>
<lb n="330"/><span>éin-fhear chomh saidhbhir liom, agus chuaidh mé</span>
<lb n="331"/><span>fhéin agus m'athair a chodladh an oidhche sin, l'éis </span>
<lb n="332"/><span>an obair bheith dionganta.  Ar maidin lá ar</span></p>
</div>
<pb n="5"/>
<div><lb n="333"/><p><span>n-a bhárach, nuair a d'éirigh mé agus ghléas mé</span>
<lb n="334"/><span>mé fhéin, d'airigh mé beagán tuirse orm agus</span>
<lb n="335"/><span>rinne mé mé fhéin a sheargaireacht agus chuaidh </span>
<lb n="336"/><span>mé amach go ndearcfainn ar an gcruaich.  </span>
<lb n="337"/><span>Thainic iongnadh mór orm nuair a dhearc mé</span>
<lb n="338"/><span>isteach ins an agard agus gan punann ná dias </span>
<lb n="339"/><span>ná gráinne do'n chruaich lé fághailt!  Chuaidh</span>
<lb n="340"/><span>mé isteach 'uig m'athair agus d'innis mé an </span>
<lb n="341"/><span>nuaidheacht a bhí agam dhó.  Dhearc sé orm agus </span>
<lb n="342"/><span>shaoil sé go rabh mé ag magadh.  Chuaidh </span>
<lb n="343"/><span>sé fhéin amach go bhfeicfeadh sé an rabh sí </span>
<lb n="344"/><span>ins an agard, agus nuair nach bhfacaidh sé í, </span>
<lb n="345"/><span>thainic an-bháthadh air agus thuit sé i laige agus is</span>
<lb n="346"/><span>láidir nach bhfuair sé bás.  Nuair a thainic</span>
<lb n="347"/><span>sé 'uige fhéin, dubhairt sé liom triall agus go</span>
<lb n="348"/><span>gcaithfeamuist a dhul 'un siubhail go bhfeic-</span>
<lb n="349"/><span>feamuist go cé an áit ar tugadh an chruach.</span>
<lb n="350"/><span>Dubhairt sé nach rabh éinne i n-Éirinn bhig</span>
<lb n="351"/><span>nó i n-Éirinn mhóir leis an gcruaich a ghoid</span>
<lb n="352"/><span>agus go rabh sé lán-chinnte gur tugadh go</span>
<lb n="353"/><span>hifrionn i.  </span></p>
<lb n="354"/>
<lb n="355"/><p><span>Shiubhlamar linn oidhche 'gus lá, fliuch is</span>
<lb n="356"/><span>fuar, tirim is te, ag cur fáirnis ghach éan- </span>
<lb n="357"/><span>áit a rabhamar ag dul, an rabh fios, fáirnis</span>
<lb n="358"/><span>ná faisnéis ag duine ar bith, cé an bóthar 'a </span>
<lb n="359"/><span>mbuailfeadh sinn, ag dul go hifrionn, agus</span>
<lb n="360"/><span>nuair a hinnseadh sin dúinn, ní dheárnamar</span>
<lb n="361"/><span>stad, marbh ná comhnaidhe gur bhuaileamar</span>
<lb n="362"/><span>sinn fhéin i n-aghaidh geataí ifrinn.  Labhra-</span>
<lb n="363"/><span>mar go madramhail stainceamhail feargach </span>
<lb n="364"/><span>colgach dána le fear an gheata, agus thainic an</span>
<lb n="365"/><span>diabhal mór 'ugam annsin agus d'fhiafruigh sé</span>
<lb n="366"/><span>dhíom go cé an gleó ná toirm ná sgior- </span>
<lb n="367"/><span>maisg a bhí mé 'thógáil ag a gheataíbh-san.  </span>
<lb n="368"/><span>Dubhairt mé leis an diabhal smideanna </span>
<lb n="369"/><span>beaga ná, mar' dtiubhradh sé mo chruach </span>
<lb n="370"/><span>choirce dham a ghoid sé uaim, go ngeárr- </span>
<lb n="371"/><span>fainn an ghruag, an craicionn agus na hadharca </span>
<lb n="372"/><span>dh'á chlaigionn.  Dubhairt an diabhal liom</span>
<lb n="373"/><span>imtheacht chomh luath aibéil tapaidh agus thiocfadh </span>
<lb n="374"/><span>liom ná, dhá bhfághadh sé taobh istigh do'n </span>
<lb n="375"/><span>gheata mé, nach leigfeadh sé amach go réidh</span>
<lb n="376"/><span>mé.  Nuair adubhairt an diabhal liom nach</span>
<lb n="377"/><span>rabh mo chruach annsin, d'imthigh mé liom</span>
<lb n="378"/><span>chomh sgiobtha lúthmhar tapaidh agus d'fhéad mé</span>
<lb n="379"/><span>mo chosa 'tharraing 'mo dhiaidh, agus dubhairt</span>
<lb n="380"/><span>mé lé m'athair go gcaithfeadh sinn dul go</span>
<lb n="381"/><span>flaitheas go bhfeicfeadh sinn an rabh an</span>
<lb n="382"/><span>chruach ann.</span></p>
<lb n="383"/>
<lb n="384"/><p><span>Shiubhail an bheirt againn linn annsin go </span>
<lb n="385"/><span>bhfeicfeadh sinn cé an áit i bhfuigheadh sinn</span>
<lb n="386"/><span>fios ar an mbealach budh ghiorra, ag dul go</span>
<lb n="387"/><span>flaitheas.  Bhí mé ag dul amach ar staighre</span>
<lb n="388"/><span>agus chuaidh mé i bhfastodh ins an dubhán alla agus</span>
<lb n="389"/><span>tharraing an figheadóir suas mé trí mhíle 'sa'</span>
<lb n="390"/><span>spéir agus rug sé greim sgornaigh orm agus thoisigh</span>
<lb n="391"/><span>sé dho mo thachtadh.  Chuimhnigh mé orm fhéin</span>
<lb n="392"/><span>nach rabh fear mo shínte ná mo chaointe le</span>
<lb n="393"/><span>fághailt, agus dá léimfinn anuas ar an talamh,</span>
<lb n="394"/><span>go mbeidhinn marbh.  Nuair a bhí mé leath-</span>
<lb n="395"/><span>thachttha ag an bhfigheadóir, thainic meach agus</span>
<lb n="396"/><span>chuaidh sí i bhfastodh ins an dubhán alla; agus</span>
<lb n="397"/><span>nuair a chonnaic an figheadóir an meach, leig</span>
<lb n="398"/><span>sé amach mé agus chuir sé a chrúba thimchioll na</span>
<lb n="399"/><span>meiche.  Nuair a chonnaic mé sin, dubhairt</span>
<lb n="400"/><span>mé liom fhéin go mbudh in é m'am imtheacht',</span>
<lb n="401"/><span>agus bhí an gath amuigh ag an meich agus rug mé</span>
<lb n="402"/><span>barróg ar an ngath agus sgiurr mé síos ar an</span>
<lb n="403"/><span>ngath go dtí an talamh agus thuit mé i mullach</span>
<lb n="404"/><span>fir.  Nuair a dhearc mé ar an bhfear, bhí sé</span>
<lb n="405"/><span>ag caoineadh, agus ar éigin a bhí mé ábalta aith-</span>
<lb n="406"/><span>neachtáil gur fear a bhí ann, bhí sé chomh sean</span>
<lb n="407"/><span>sin.</span></p>
<lb n="408"/>
<lb n="409"/><p><span>"Tuige a bhfuil tú 'caoineadh?" arsa</span>
<lb n="410"/><span>mise leis an sean-fhear.</span></p>
<lb n="411"/>
<lb n="412"/><p><span>"Tá dhá ádhbhar agam leis," ars' an sean-</span>
<lb n="413"/><span>fhear, "an chéad adhbhar, gur ghortuigh tusa</span>
<lb n="414"/><span>mé, nuair a thuit tú anuas orm; agus an dara</span>
<lb n="415"/><span>ádhbhar, bhuail m'athair mé faoi rádh 's gur leig</span>
<lb n="416"/><span>mé m'athair mór tuitim ins an teinidh agus gur</span>
<lb n="417"/><span>dóigheadh é."</span></p>
<lb n="418"/>
<lb n="419"/><p><span>Dhearc mé ar an seanfhear, bhí chomh sean</span></p>
</div>
<pb n="6"/>
<div><lb n="420"/><p><span>leis an gCailligh Bhéarra, agus shaoil mé go rabh</span>
<lb n="421"/><span>sé ag magadh fúm, nuair adubhairt sé go</span>
<lb n="422"/><span>rabh a athair agus a athair mór beó.  Thoisigh mé</span>
<lb n="423"/><span>ag againidheacht agus ag argúinteacht leis, agus</span>
<lb n="424"/><span>dubhairt sé liom imtheacht chomh haibéil agus</span>
<lb n="425"/><span>thiocfadh liom, ná go mbeith aithmhéala orm.  </span></p>
<lb n="426"/>
<lb n="427"/><p><span>"A dhuine mhíofair ghránna," arsa mise, </span>
<lb n="428"/><span>"go cé an rud a thiocfadh le seanduine</span>
<lb n="429"/><span>craptha do do shórt-sa 'dhiongnamh?"</span></p>
<lb n="430"/>
<lb n="431"/><p><span>Dhearc sé orm go feargach agus thug sé séid-</span>
<lb n="432"/><span>eadh as a smolán agus bhuail sé go dtí geataí</span>
<lb n="433"/><span>ifrinn mé.  </span></p>
<lb n="434"/>
<lb n="435"/><p><span>Nuair a chonnaic an diabhal mór go rabh</span>
<lb n="436"/><span>mé ar ais aríst, ghlaoidh sé ar a chuid mais-</span>
<lb n="437"/><span>tíní uili-g' agus dubhairt sé leobhtha an geata</span>
<lb n="438"/><span>'fhosgailt agus mo tharraint isteach, shul má</span>
<lb n="439"/><span>dtóigfinn éin-sgiormaisg eile ortha.  Nuair</span>
<lb n="440"/><span>a bhí siad ag dul a' fosgailt an gheata,</span>
<lb n="441"/><span>fuair mé súiste iarainn 'na sheasamh i gcoir-</span>
<lb n="442"/><span>néal taobh amuigh, agus nuair a tharraing siad</span>
<lb n="443"/><span>isteach mé, bhuail mé agus sglasgair mé iad</span>
<lb n="444"/><span>isteach i n-éan-chlúid bhig amháin, agus d'ionnsuigh</span>
<lb n="445"/><span>mé an diabhal mór, bhí faoi shlabhrachaibh ins</span>
<lb n="446"/><span>an gcathaoir, agus, leis an mbualadh thug mé</span>
<lb n="447"/><span>dhó, dubhairt sé liom éisdeacht leis agus go</span>
<lb n="448"/><span>n-innseochadh sé dham an áit i rabh mo chruach</span>
<lb n="449"/><span>choirce.  Dubhairt mé leis, mur n-innseochadh</span>
<lb n="450"/><span>sé dham i n-éan-mhúiméid amháin go cé 'rabh</span>
<lb n="451"/><span>an chruach, go bhfágfainn a chuid cnámha chomh</span>
<lb n="452"/><span>millte ná chomh mín le deannach an mhuilinn.</span>
<lb n="453"/><span>Leis an deithbhir a bhí ar an diabhal dhom' fhágh-</span>
<lb n="454"/><span>ailt amach as ifrionn, dubhairt sé liom go</span>
<lb n="455"/><span>rabh an chruach choirce ag Naomh Peadar i</span>
<lb n="456"/><span>ngáirdín Phárrthais.  </span></p>
<lb n="457"/>
<lb n="458"/><p><span>Thug mé buille dho'n diabhal, ag dul</span>
<lb n="459"/><span>amach dam, agus d'fhág mé an súiste aige do</span>
<lb n="460"/><span>phronntanas le smacht a choingeáilt ar na</span>
<lb n="461"/><span>maistíníbh, agus rith mé annsin chomh haibéil agus</span>
<lb n="462"/><span>b'fhéad mé leis an sgéal 'innsint dom'</span>
<lb n="463"/><span>athair, agus leis an torann a rinneadh le geata </span>
<lb n="464"/><span>ifrinn, l'éis mé dhul amach,</span></p>
<lb n="465"/>
<lb n="466"/><p><span>Chraith mé na cnuic</span>
<lb n="467"/><span>Agus bhris mé na crainn,</span>
<lb n="468"/><span>Agus sgannruigh mé na ba</span>
<lb n="469"/><span>Agus na caoirigh 'san ngleann.</span></p>
<lb n="470"/>
<lb n="471"/><p><span>Gluais mé fhéin agus m'athair annsin go</span>
<lb n="472"/><span>dtainic sinn go dtí an crann darach a</span>
<lb n="473"/><span>d'fhás i lorg fola an ghiorráin, agus arsa mise</span>
<lb n="474"/><span>lem' athair:</span></p>
<lb n="475"/>
<lb n="476"/><p><span>"Mur bhfuighfidh mé suas go dtí flaitheas</span>
<lb n="477"/><span>ar an gcrann so, béimid as ar gcruach go</span>
<lb n="478"/><span>deó!"</span></p>
<lb n="479"/>
<lb n="480"/><p><span>Chuaidh mé suas go dtí flaitheas ar an</span>
<lb n="481"/><span>gcrann, agus bhí an crann chomh hárd agus go</span>
<lb n="482"/><span>dtug sé isteach go dtí na néalta mé, agus</span>
<lb n="483"/><span>casadh fear liom annsin, sean-fhear liath a</span>
<lb n="484"/><span>bhí sínte ar chúl a chinn.  D'fhiafruigh mé dhe</span>
<lb n="485"/><span>go céard a bhí sé 'dhiongnamh annsin, agus</span>
<lb n="486"/><span>dubhairt sé liom go rabh sé ag coingeáil na</span>
<lb n="487"/><span>muilte ag obair ar an saoghal eile le leath-</span>
<lb n="488"/><span>taoibh a smoláin, agus dá séidfeadh sé leis an</span>
<lb n="489"/><span>dá thaobh iad, go mbrisfeadh sé iad.</span></p>
<lb n="490"/>
<lb n="491"/><p><span>"Ó thárlaidh go bhfuil tú ábalta séideadh</span>
<lb n="492"/><span>chomh láidir sin," arsa mise, "bheith a lán-</span>
<lb n="493"/><span>bhuidheachas agam-sa ort, dá séidfeá mé go</span>
<lb n="494"/><span>flaitheas."</span></p>
<lb n="495"/>
<lb n="496"/><p><span>L'éis sin chuir sé sinneán amháin fúm agus</span>
<lb n="497"/><span>bhuail sé i n-aghaidh Naoimh Peadar mé.</span>
<lb n="498"/><span>Dhearc Naomh Peadar orm agus d'fhiafruigh </span>
<lb n="499"/><span>sé dhíom cé bhí dho mo thabhairt annseo.</span>
<lb n="500"/><span>Dubhairt mé leis go rabh mé ag tidheacht ar</span>
<lb n="501"/><span>thuairisg mo chruaiche coirce thug seisean</span>
<lb n="502"/><span>uaim.  Dubhairt sé liom go rabh mo chruach</span>
<lb n="503"/><span>choirce le fághailt aige agus dubhairt mé le</span>
<lb n="504"/><span>Naomh Peadar go rabh mé an-bheadaidhe faoi</span>
<lb n="505"/><span>mo chruaich choirce a thabhairt uaidhe agus go rabh</span>
<lb n="506"/><span>mé l'éis a dhul thríd go leór gábhanna gur</span>
<lb n="507"/><span>láidir nár chaill mé mo chroidhe agus mo cholann</span>
<lb n="508"/><span>ins na gábhannaibh.</span></p>
<lb n="509"/>
<lb n="510"/><p><span>"Sé an t-ádhbhar ar thug mise do chruach</span>
<lb n="511"/><span>choirce liom," arsa Naomh Peadar, "bhí</span>
<lb n="512"/><span>truaighe agam dhuit nó nach rabh éan-chungnamh</span></p>
</div>
<pb n="7"/>
<div><lb n="513"/><p><span>agat le n-a bualadh ná le n-a cáthadh.  Tá </span>
<lb n="514"/><span>sé buailte, reillte, cáithte, ceangailte 'na </span>
<lb n="515"/><span>mhálaíbh le fághailt agat annseo?"</span></p>
<lb n="516"/>
<lb n="517"/><p><span>Nuair a mhoíthigh mé sin, rith mé liom, agus ní </span>
<lb n="518"/><span>dheárna mé stad, mharbh ná comhnaidhe, agus ní</span>
<lb n="519"/><span>rabh 'fhios agam ar ar bogán ná clochán ná</span>
<lb n="520"/><span>bóthar a bhí mé ag reathadh, agus an ghaoth a bhí </span>
<lb n="521"/><span>romham, bhí mé ag breith uirthi, agus an ghaoth a </span>
<lb n="522"/><span>bhí 'mo dhiaidh, ní rabh sí ag teacht suas liom,</span>
<lb n="523"/><span>leis an deithbhir a bhí orm ag dul a bhaile le</span>
<lb n="524"/><span>n'innsint dom' athair go rabh an cruach choirce</span>
<lb n="525"/><span>le fághailt.  Thainic mé anuas ins an gcrann</span>
<lb n="526"/><span>darach agus nuair a bhí mé leath bealaigh ins an</span>
<lb n="527"/><span>gcrann, ag tidheacht anuas, thainic corr-</span>
<lb n="528"/><span>mhíoltóg agus chaith sí smugairle amach ins an</span>
<lb n="529"/><span>gcrann, agus sluigeadh síos ins an smugairle</span>
<lb n="530"/><span>mé gur thobair go mbáidhfidhe mé, agus bhí mé</span>
<lb n="531"/><span>ag coraidheacht leis an smugairle d'iarraidh</span>
<lb n="532"/><span>mé fhéin 'oibriughadh as, agus níor fhéad mé a</span>
<lb n="533"/><span>fhágáilt.  Chuimhnigh mé orm fhéin nach rabh</span>
<lb n="534"/><span>éinne dhom' ghoire ná dhom' ghaobhar le</span>
<lb n="535"/><span>cungnamh ar bith a thabhairt dam, agus an méad</span>
<lb n="536"/><span>gábhanna chuaidh mé thríd roimhe sin, an rabh</span>
<lb n="537"/><span>smugairle na corr-mhíoltóige ag dul ag</span>
<lb n="538"/><span>fághailt na buaidhe orm anois!  Tharraing</span>
<lb n="539"/><span>mé amach mo sgian agus ghearr mé dhíom fhéin</span>
<lb n="540"/><span>mo lámh agus chaith mé ar an talamh í, le comhartha</span>
<lb n="541"/><span>'thabhairt dom' athair go rabh greim orm agus</span>
<lb n="542"/><span>nár fhéad mé thidheacht le mo sgéalaibh féin</span>
<lb n="543"/><span>ná le sgéalaibh dhuine ar bith eile.  Ní rabh</span>
<lb n="544"/><span>mo lámh múiméad ar an talamh, nuair a</span>
<lb n="545"/><span>thainic an sionnach.  Rug sé ar mo láimh agus</span>
<lb n="546"/><span>rith sé ar siubhal léithi.  Nuair a chonnaic mé</span>
<lb n="547"/><span>mo lámh i mbéal an tsionnaigh, thug mé léim</span>
<lb n="548"/><span>amháin as an gcrann agus as smugairle na</span>
<lb n="549"/><span>míoltóige gur thuirling mé ar an talamh, agus</span>
<lb n="550"/><span>chaith mé an sgian a bhí in mo láimh i ndiaidh </span>
<lb n="551"/><span>an tsionnaigh agus bhain mé píosa do mhás an</span>
<lb n="552"/><span>tsionnaigh dhe.  Rith mé agus thóig mé suas an</span>
<lb n="553"/><span>píosa do mhás an tsionnaigh agus dhearc mé go </span>
<lb n="554"/><span>géar air agus bhí sgríbhneoireacht ann agus 'sé an </span>
<lb n="555"/><span>rud a bhí sgríobhtha ann go rabh d'athair-sa, a</span>
<lb n="556"/><span>rí, i n-a bhuachaill bó ag m'athair-sa!"</span></p>
<lb n="557"/>
<lb n="558"/><p><span>"Thug tú d'éitheach agus do mhíle éitheach,"</span>
<lb n="559"/><span>ars' an rí.</span></p>
<lb n="560"/>
<lb n="561"/><p><span>"Ar m'fhocal duit, a rí agus a phrionnsa,"</span>
<lb n="562"/><span>ars' an fear, "is liom-sa d'inghean agus tá sí</span>
<lb n="563"/><span>saothruighthe agam." </span></p>
<lb n="564"/>
<lb n="565"/><p><span>Nuair a d'fhuaruigh an rí agus chuimhnigh sé air</span>
<lb n="566"/><span>fhéin go dtug sé éitheach dhó, ní bhrisfeadh sé</span>
<lb n="567"/><span>a fhocal, agus thug sé a inghean dó.  Rug an rí</span>
<lb n="568"/><span>greim láimhe air agus dubhairt sé leis:-</span></p>
<lb n="569"/>
<lb n="570"/><p><span>"Céad fáilte romhat, a chliamhain, agus is tú</span>
<lb n="571"/><span>an bréagadóir is fheárr a casadh ariamh</span>
<lb n="572"/><span>orm!" </span></p>
<lb n="573"/>
<lb n="574"/><p><span>Thug sé a inghean dhó agus pósadh iad agus</span>
<lb n="575"/><span>cuireadh goirm sgolb amach le haghaidh bocht</span>
<lb n="576"/><span>agus nocht a thidheacht 'un na bainse, agus mhair an</span>
<lb n="577"/><span>bhainis naoi n-oidhche agus naoi lá, agus b'fheárr an</span>
<lb n="578"/><span>lá deiridh 'ná an chéad lá.  Bhí dhá chéad</span>
<lb n="579"/><span>cineál aráin aca do bhlas na meala agus ní rabh</span>
<lb n="580"/><span>éin-ghreim do éan-bhlas.  L'éis na bainse a</span>
<lb n="581"/><span>bheith thart, chaith an rí agus a chliamhain lá ag</span>
<lb n="582"/><span>rinnce agus ag siamsa.  Chaith siad lá eile,</span>
<lb n="583"/><span>trian le fiannaidheacht, trian le sgéal-</span>
<lb n="584"/><span>aidheacht agus trian le codladh sáimh agus síor-</span>
<lb n="585"/><span>chodlata.  Ar maidin lá ar n-a bhárach fuair</span>
<lb n="586"/><span>siad an bricfeásta.  L'éis an bhricfeásta,</span>
<lb n="587"/><span>chuaidh siad amach ag siubhlóideacht.  Chuaidh</span>
<lb n="588"/><span>mise an machaire, chuaidh siad-san an bóthar;</span>
<lb n="589"/><span>thainic mise 'un dír, agus chuaidh siad-san amach</span>
<lb n="590"/><span>ar an gcróchar; agus má's bréag é, bíodh sé i</span>
<lb n="591"/><span>mbéal an mhadaidh.</span></p>
<lb n="592"/>
<lb n="593"/><p><span>Micheál MhagRuaidhrí d'innis.</span>
<lb n="594"/><span>S. L. do chuir síos.</span></p>
<lb n="595"/>
<lb n="596"/><p/>
<lb n="597"/>
<lb n="598"/><p/></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Sgéalaidheacht. Bréaga Éireann.

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Sgéalaidheacht. Bréaga Éireann.

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
