Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<TEI><teiHeader type="text">
	 
<fileDesc>
<titleStmt>
<title type="main">Cóimhfhreagairt.</title><author><persName>Mac a'Bháird, S. S.</persName></author><editor><name type="main">Laoide, Seosamh (Lloyd, Joseph H.)</name></editor><respStmt>
	<resp>Electronic edition compiled by</resp>
	<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
	</respStmt>
	</titleStmt>
<editionStmt>
	 <edition>
		 <note type="N">IG11-11290</note>
		 <note type="L">191</note>
		 <note type="B">1901</note>
		 <note type="C"/>
		 <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
	 </edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
		<publisher>Connradh na Gaedhilge</publisher>
		<pubPlace>24 Upper O'Connell Street, Dublin</pubPlace><date>Samhain, 1901</date><idno>IG11-11290</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
</publicationStmt>
<seriesStmt>
<title level="s">Irisleabhar na Gaedhilge</title><biblScope unit="vol">11</biblScope>
</seriesStmt>
<sourceDesc>
<biblStruct>
<analytic><author>Mac a'Bháird, S. S.</author><title>Cóimhfhreagairt.</title></analytic>
<monogr>
<title level="j">Cóimhfhreagairt.</title><imprint><publisher>Connradh na Gaedhilge</publisher><date>Samhain, 1901</date></imprint>
</monogr> 
</biblStruct>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<profileDesc>
<langUsage><language ident="ga">Irish</language></langUsage>
</profileDesc>
</teiHeader>
<text><body><div><p><span>CÓIMHFHREAGAIRT.</span></p>
<lb n="1"/>
<lb n="2"/><p><span>A Eagarthoir an Irisleabhair, - Léig damh beagan </span>
<lb n="3"/><span>focal a rádh i d-taoibh an bhreitheamhnuis a thug tú ar </span>
<lb n="4"/><span>an Teagasg Críostaighe, fa choinne Díoghoise Rath-Bhoth.</span>
<lb n="5"/><span>Deir tú go bh-fuil "droch-chló agus droch-litriughadh thall</span>
<lb n="6"/><span>agus i bhfus ann," agus bheir tú mar shómpla na focla seo: -</span></p>
<lb n="7"/>
<lb n="8"/><p><span>"diongmalta" (diongmhálta), an litriughadh céadna, </span>
<lb n="9"/><span>"congbhail" (congbháil), an litriughadh céadna,</span>
<lb n="10"/><span>"tógbhail" (tógbháil), an litriughadh céadna,</span>
<lb n="11"/><span>"spioradalta" (spioradálta), an litriughadh céadna,</span>
<lb n="12"/><span>"oibliogaid" (oibliogáid), an litriughadh céadna,</span>
<lb n="13"/><span>"purgadoir" (purgadóir), an litriughadh céadna,</span>
<lb n="14"/><span>"ar féin" (air féin), an litriughadh céadna.</span></p>
<lb n="15"/>
<lb n="16"/><p><span>H-innseadh damh, tamall beag ó shoin, nár chóir air </span>
<lb n="17"/><span>do sgríobh acht nuair budh Bheurla dó, on him, on it;</span>
<lb n="18"/><span>agus is anns an Irisleabhar a h-innseadh damh é.</span></p>
<lb n="19"/>
<lb n="20"/><p><span>Chidh an uile dhuine gur b'ionnan litriughadh do na </span>
<lb n="21"/><span>foclaibh shuas anns an Teagasg Críostaighe agus mar tá </span>
<lb n="22"/><span>siad agat-sa.  B'fhéidir gur b'é an rud a bhí dúil agat </span>
<lb n="23"/><span>a rádh, nach bh-fuil na cómharthuidhe ós cionn na nguth</span>
<lb n="24"/><span>mar budh mhaith leat-sa acht is olc an iarrachd a thug </span>
<lb n="25"/><span>tú air.</span></p>
<lb n="26"/>
<lb n="27"/><p><span>Gheibh tú lochd mar a g-céadna ar leath dhuisin eile </span>
<lb n="28"/><span>focal, .i. "fiachamhnaibh," "ní sheadh," "ionnan,"</span>
<lb n="29"/><span>"déighionach," "éadóthchas" agus "ann Íosa Críost."</span>
<lb n="30"/><span>Gheobhthaidh tú "ionnan," "déighionach" agus "éadóthchas"</span>
<lb n="31"/><span>mar seo anns na foclóiribh, má chuireann tú buaidhreadh </span>
<lb n="32"/><span>ort féin amharc annta.  Gheobhthaidh tú "ní sheadh"</span>
<lb n="33"/><span>anns an Bhíobla ag Matha v. 38 agus i g-Corintianach I.</span>
<lb n="34"/><span>17, 18, 19.  Gheobhthaidh tú "ann Íosa Críost," agus </span>
<lb n="35"/><span>"fiachamhnaibh" i d-Teagasg Críostaighe Sheaghain Mhic</span>
<lb n="36"/><span>h-Áile, Árd-Easboc, Thuama, an lá a mhair sé, agus sílim </span>
<lb n="37"/><span>agus tá mé cinnte dhe, go rabh an Ghaedhilic lán ní b'fheárr </span>
<lb n="38"/><span>aige, 'ná tá sí agat-sa go fóil.</span></p>
<lb n="39"/>
<lb n="40"/><p><span>Anois caid é thig leat a rádh ar do shon féin?  An </span>
<lb n="41"/><span>rabh do bhreitheamhnas ceart nó ionnruice?  Acht, má </span>
<lb n="42"/><span>tá foighid agat, éisd liom, go d-taisbeanfaidh mé </span>
<lb n="43"/><span>dhuit an cineul Gaedhilge a sgriobhann tú féin, agus </span>
<lb n="44"/><span>glacfaidh mé mar shómpla an breathnughadh a thug tú </span>
<lb n="45"/><span>ar an Teagasg Críostaighe.</span></p>
<lb n="46"/>
<lb n="47"/><p><span>1. "Seo é an dara cur amach de'n leabhar so."</span>
<lb n="48"/><span>Ní Gaedhilic seo, acht Gall-Ghaedhilic, mar deir tú </span></p>
</div>
<pb n="191"/>
<div><lb n="49"/><p><span>féin.  Is dóighche go d-tug tú iarrachd a rádh, gur bh'é</span>
<lb n="50"/><span>seo an dara clódh dhe'n leabhar seo, no, gur bh'é seo</span>
<lb n="51"/><span>an dara h-uair do'n leabhar seo a theacht amach, etc..</span></p>
<lb n="52"/>
<lb n="53"/><p><span>2. "Siúd agus go bh-fuil sé beag, tá a lán ann, agus </span>
<lb n="54"/><span>is dócha go m-bítear d'a léigheadh go coitchionnta i </span>
<lb n="55"/><span>d-Tír Chonaill mar gheall air sin."  Cuir Beurla air </span>
<lb n="56"/><span>"tá a lán ann;" its full is in it, nach é sin é?  'Sé'n</span>
<lb n="57"/><span>rud a bhí ann do cheann b'fhéidir, tá móran ann, no,</span>
<lb n="58"/><span>tá cuid mhór ann, etc..  "Mar geall air sin;" mar </span>
<lb n="59"/><span>gheall ar chaid é?  "A lán a bheith ann" an eadh?</span>
<lb n="60"/><span>Shílfeadh móran daoine gur siocair an leabhar a bheith </span>
<lb n="61"/><span>'na Theagasg Críostaighe i nGaedhilic, a léighfídhe', acht </span>
<lb n="62"/><span>is cosamhuil go bh-fuil siad meallta.</span></p>
<lb n="63"/>
<lb n="64"/><p><span>3. "Táid na h-Urnaighthe agus an Teagasg go maith"</span>
<lb n="65"/><span>The Prayers and the Doctrine are well.  Feuch thú </span>
<lb n="66"/><span>féin, an Gaedhilic no Beurla seo!</span></p>
<lb n="67"/>
<lb n="68"/><p><span>4. "Caid é an mhaith "ann Iosa Críost"."  A</span>
<lb n="69"/><span>Ghaedhilictheoir, cuir Beurla ar seo má thig leat, acht </span>
<lb n="70"/><span>bheirim do dhúbhshlan sin a dheanadh.</span></p>
<lb n="71"/>
<lb n="72"/><p><span>Tá na h-earraideacha a leanas ar fághail anns an </span>
<lb n="73"/><span>sgríbhín chéadna "gur ab é rud d'fhág" (= gur ab é </span>
<lb n="74"/><span>an rud a d'fhág); corr-fhocal (= corr focal) "an</span>
<lb n="75"/><span>iomad dúla ag" (an iomad dúile a tá ag); "nach</span>
<lb n="76"/><span>ann do chítear" (= ?); "ní de'n Ultachas féin iad"</span>
<lb n="77"/><span>(?); "i g-cló niachan nídh-sa-bhfeárr" (I. ??), etc..</span></p>
<lb n="78"/>
<lb n="79"/><p><span>Ní sgríobhfainn aon fhocal amháin chugat fá d-taobh</span>
<lb n="80"/><span>de do bhreith ar an Ghaedhilic a tá anns an Teagasg </span>
<lb n="81"/><span>Críostaighe, muna b'é go d-tug tú iarrachd dochair a </span>
<lb n="82"/><span>dheanadh do'n chlódhadoir, fear cneasda, ionnruice,</span>
<lb n="83"/><span>nach bh-fuil ag cur chugat nó uait, agus a tá ag deanamh a</span>
<lb n="84"/><span>dhíthchill beatha do shaorthadh do féin agus d'a chúram.  Is </span>
<lb n="85"/><span>goirid ó bhí tú ag fághail lochd ar Ghaedhilic an Athar </span>
<lb n="86"/><span>Uí Dhuinín agus ar Ghaedhilic an Chraoibhín Aoibhinn agus is </span>
<lb n="87"/><span>cosamhail go dearn tú dearmad de'n ghreadadh a thug </span>
<lb n="88"/><span>an bhean uasal Ní Bortúic duit anns an Leader, mar </span>
<lb n="89"/><span>gheall ar sin.  Acht glac cómhairle agus na bídheadh do </span>
<lb n="90"/><span>pheann tomtha chomh minic i n-domblas agat, agus cuimhnigh </span>
<lb n="91"/><span>go m-"beirtear ar níos mó cuileog le mil 'ná le</span>
<lb n="92"/><span>fíon geur," agus go g-ceannóchaidh níos mó daoine </span>
<lb n="93"/><span>"Irisleabhar na Gaedhilge" má sgríobhann tú ann go </span>
<lb n="94"/><span>ríbhíalta ná má bhídheainn tú d'Ismaeliteach, le do </span>
<lb n="95"/><span>láimh anaghaidh gach duine.</span></p>
<lb n="96"/>
<lb n="97"/><p><span>Mise,</span></p>
<lb n="98"/>
<lb n="99"/><p><span>SEAGHAN S. MAC A'BHÁIRD.</span>
<lb n="100"/><span>Na Cealla Beaga,</span>
<lb n="101"/><span>20adh de Ocht-mhí, 1901.</span></p>
<lb n="102"/>
<lb n="103"/><p><span>(Ní gábhadh mórán do rádh i bhfreagra ar an litir </span>
<lb n="104"/><span>seo thuas. Tá an sgríbhneoir i bhfad ar fiarán ó'n</span>
<lb n="105"/><span>dearbh, agus ní hiongnadh sain.  Maidir leis an gcéad </span>
<lb n="106"/><span>rud, cuir i gcás an focal "congbháil," ní fhéadfaidhe </span>
<lb n="107"/><span>fuaim íochtair na hÉireann do bhaint a "congbhail,"</span>
<lb n="108"/><span>agus gurab ionann -ail 'sa' litriughadh sain agus -il gan brígh</span>
<lb n="109"/><span>an ghotha air; ní mar sin do-bheir an t-Ultach an </span>
<lb n="110"/><span>siollab leis acht is é rud adeir sé -eail agus nach feárr </span>
<lb n="111"/><span>go mór chuige sin an litriughadh atá riamh ann .i. -áil,</span>
<lb n="112"/><span>'ná -ail?  Dúil agus an-dúil i gcanamhnachas fá ndear </span>
<lb n="113"/><span>dó -ail do chur síos, cé gur nídh gan bun é!  I dtaoibh</span>
<lb n="114"/><span>"ar sin," an amhlaidh do sgríobhfadh fear na litre </span>
<lb n="115"/><span>"le sin" i n-ionad "leis sin" ar an nós céadna?</span>
<lb n="116"/><span>Ní fhéadann "so," "sin" ná "súd" seasamh i n-a </span>
<lb n="117"/><span>aonar, má cuirtear réamhfhocal roimhe.  Má's fíor</span>
<lb n="118"/><span>go bhfaghthar tuathail litrighthe ins na foclóiríbh agus i </span>
<lb n="119"/><span>leabhraibh nach iad, ní fhágann sain go bhfuilid 'na gceart.</span>
<lb n="120"/><span>1 Sean-chara le fear na litre do sgríobh "cur amach"</span>
<lb n="121"/><span>'sa' chás so ar dtúis, sin é, Seaghán Pléimionn, agus ní </span>
<lb n="122"/><span>dócha gur Béarlachas é.  2 B'fhéidir ná tuigeann an </span>
<lb n="123"/><span>sgríbhneóir "tá a lán ann"'; dá dtuigeadh, ní sgríobhfadh</span>
<lb n="124"/><span>sé a bhfuil thíos aige.  Cad chuige 'g-ar sgríobh sé </span>
<lb n="125"/><span>"mar gheall ar chaid é?"  Nach é an ceart "Caidé </span>
<lb n="126"/><span>mar gheall air?"  3 Tá dhá bhrígh le "go maith", má's </span>
<lb n="127"/><span>fíor a gcluintear.  4 Sin é, caidé an mhaith do dhuine </span>
<lb n="128"/><span>"ann Íosa Críost" do sgríobhadh mar gheall ar shíor-</span>
<lb n="129"/><span>dhúil i dtuathal litrighthe, agus an ceart "i n-Íosa Críost"</span>
<lb n="130"/><span>os comhair a shúl gach éan-lá?  Maidir leis na </span>
<lb n="131"/><span>"h-earraideacha," ní gábhadh freagra.  Dá mbíodh </span>
<lb n="132"/><span>"gurab é rud d'fhág" 'na thuathal, do bheadh an Ghaedhilg </span>
<lb n="133"/><span>féin 'na tuathal.  Ní féidir d'éinneach dochar do </span>
<lb n="134"/><span>dhéanamh do'n chlodhadóir, agus dá mb' fhéidir féin, ní </span>
<lb n="135"/><span>dhéanfadh duine ar domhan é; ní raibh fear na litre </span>
<lb n="136"/><span>ag cuimhniughadh air féin nuair a sgríobh sé a leithéid.</span>
<lb n="137"/><span>Moladh mór is eadh an leasainm "Ismaelíteach," cé </span>
<lb n="138"/><span>nach Gaedhilgeachas é, mar is dearbh go gcuireann sé </span>
<lb n="139"/><span>i gcéill do'n tsluagh nach claon an tá ar a nglaodhtar </span>
<lb n="140"/><span>é.  Ní domblas do cleachtadh annso riamh acht mion-</span>
<lb n="141"/><span>sgrúdughadh fírinneach.  Acht faraor! ní fhuilngid </span>
<lb n="142"/><span>Gaedhil a mionsgrúdughadh.  Moladh gan machtnamh is </span>
<lb n="143"/><span>fearr leo, agus ráiméis nó pléis am is eadh a shamhail. -</span>
<lb n="144"/><span>F. an I..)</span></p>
<lb n="145"/>
<lb n="146"/><p/></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Cóimhfhreagairt.

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Cóimhfhreagairt.

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
