Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<TEI><teiHeader type="text">
	 
<fileDesc>
<titleStmt>
<title type="main">Sgéalaidheacht.  Figheadóir an Ghleanna Chaim.</title><author><persName>Ó Laoghaire, Donnchadh</persName></author><editor><name type="main">Laoide, Seosamh (Lloyd, Joseph H.)</name></editor><respStmt>
	<resp>Electronic edition compiled by</resp>
	<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
	</respStmt>
	</titleStmt>
<editionStmt>
	 <edition>
		 <note type="N">IG11-11253</note>
		 <note type="L">147</note>
		 <note type="B">1901</note>
		 <note type="C"/>
		 <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
	 </edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
		<publisher>Connradh na Gaedhilge</publisher>
		<pubPlace>24 Upper O'Connell Street, Dublin</pubPlace><date>Meadhón Foghmhair, 1901</date><idno>IG11-11253</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
</publicationStmt>
<seriesStmt>
<title level="s">Irisleabhar na Gaedhilge</title><biblScope unit="vol">11</biblScope>
</seriesStmt>
<sourceDesc>
<biblStruct>
<analytic><author>Ó Laoghaire, Donnchadh</author><title>Sgéalaidheacht.  Figheadóir an Ghleanna Chaim.</title></analytic>
<monogr>
<title level="j">Sgéalaidheacht.  Figheadóir an Ghleanna Chaim.</title><imprint><publisher>Connradh na Gaedhilge</publisher><date>Meadhón Foghmhair, 1901</date></imprint>
</monogr> 
</biblStruct>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<profileDesc>
<langUsage><language ident="ga">Irish</language></langUsage>
</profileDesc>
</teiHeader>
<text><body><div><p><span><pb n="147"/></span>
<lb n="1"/><span>FÍGHEADÓIR AN GHLEANNA CHAIM.</span></p>
<lb n="2"/>
<lb n="3"/><p><span>Roinnt mhór bhliadhanta ó shoin, do </span>
<lb n="4"/><span>chomhnuigh fígheadhóir 'san nGleann</span>
<lb n="5"/><span>Cham cúpla míle ó Maghchromdha i </span>
<lb n="6"/><span>gCondae Chorcaighe.  'San am sain ceárd</span></p>
</div>
<pb n="148"/>
<div><lb n="7"/><p><span>mhaith dob' eadh fígheadóireacht, acht chum </span>
<lb n="8"/><span>fillthe ar mo sgéal, do bhí oiread le déanamh </span>
<lb n="9"/><span>ag an bhfígheadóir seo, gur bh'éigion do </span>
<lb n="10"/><span>buachaill do thógaint chum cabhruighthe leis.</span></p>
<lb n="11"/>
<lb n="12"/><p><span>An fhaid do bhí an sean-bhuachaill ag gabháil</span>
<lb n="13"/><span>do fhígheadóireacht níor casadh leithéid an </span>
<lb n="14"/><span>bhuachalla leis.  Do dheineadh sé oiread le </span>
<lb n="15"/><span>haon triúr fear, do oibrigheadh sé chómh </span>
<lb n="16"/><span>dúthrachtach sain.  Do bhí aon inghean amháin </span>
<lb n="17"/><span>ag an bhfígheadóir, is cheap sé in' aigne gur </span>
<lb n="18"/><span>mhaith an rud í thabhairt i gcleamhnas do'n </span>
<lb n="19"/><span>bhfígheadóir óg.</span></p>
<lb n="20"/>
<lb n="21"/><p><span>Thug sé, mar seo, fé n-a cómhair é lá, is </span>
<lb n="22"/><span>dar ndóigh bhí an fígheadóir óg sásta.  Do </span>
<lb n="23"/><span>pósadh iad láithreach baill, 's is iad do mhair </span>
<lb n="24"/><span>go sásta i bhfochair a chéile.</span></p>
<lb n="25"/>
<lb n="26"/><p><span>Bhí mór-chuid oibre ag teacht isteach chúcha </span>
<lb n="27"/><span>gach lá.  Beagán bliadhanta tar éis é phósadh </span>
<lb n="28"/><span>do mhéaduigh an gnó, is bhí sé ag obair go </span>
<lb n="29"/><span>dícheallach lá.  Lé bárr an fhuadair do bhí </span>
<lb n="30"/><span>fé, sgeinn ceann dos na spóil uaidh is </span>
<lb n="31"/><span>buaileadh le fuinneamh é thall cois an bhalla.</span></p>
<lb n="32"/>
<lb n="33"/><p><span>Do léim sé láithreach anuas do'n seól </span>
<lb n="34"/><span>is dhein sé ar an dtuaigh do bhí sa chúinne,</span>
<lb n="35"/><span>chum na lámha do sgiobadh de féin!</span></p>
<lb n="36"/>
<lb n="37"/><p><span>"Cad é sin ort nó a bhfuileann tú ar </span>
<lb n="38"/><span>buile?" ars' an sean-fhígheadóir.</span></p>
<lb n="39"/>
<lb n="40"/><p><span>"Nílim, ar aon-chor," ars' an fígheadóir </span>
<lb n="41"/><span>óg.</span></p>
<lb n="42"/>
<lb n="43"/><p><span>"A bhfeiceann tú Dia idir sinn 's a'</span>
<lb n="44"/><span>t-olc?  Dhá mbeadh mo mhac 'san áit gur </span>
<lb n="45"/><span>bhuail an spól ó chianaibh, bhí sé marbh gan </span>
<lb n="46"/><span>sagart gan bhráthair.  Níos túisge ná thuit-</span>
<lb n="47"/><span>feadh a leithéid amach coidhche arís dam,</span>
<lb n="48"/><span>bainfead an lámh díom leis an dtuaigh so."</span></p>
<lb n="49"/>
<lb n="50"/><p><span>"Ar mh'anam ná bainfir," ars' an sean-</span>
<lb n="51"/><span>fhígheadóir.</span></p>
<lb n="52"/>
<lb n="53"/><p><span>Do rugadar go lom daingean air, agus </span>
<lb n="54"/><span>tar éis moráin taithint, do choisgeadar é.</span></p>
<lb n="55"/>
<lb n="56"/><p><span>"Seadh," ars' an sean-fhígheadóir, "siúbh-</span>
<lb n="57"/><span>lóchad an domhan go léir, is ní fhillfead thar </span>
<lb n="58"/><span>n-ais go dteagmhóchaidh amadán éigin liom </span>
<lb n="59"/><span>níos mnó ná tú."</span></p>
<lb n="60"/>
<lb n="61"/><p><span>Do thóg an sean-fhígheadóir leis a chleith </span>
<lb n="62"/><span>go moch ar maidin, is ghaibh sé a leith Droichead</span>
<lb n="63"/><span>Nua Maghchromdha, siar leis an tsráid go </span>
<lb n="64"/><span>ráinig sé do'n tsean-dhroichead.  Casadh </span>
<lb n="65"/><span>beirt fhear ar a chéile annsain.  D'fhiafruigh </span>
<lb n="66"/><span>Dine aco de'n duine eile ar cheannuigh sé </span>
<lb n="67"/><span>na huain ag an aonach.  Dúbhairt sé nár </span>
<lb n="68"/><span>cheannuigh.</span></p>
<lb n="69"/>
<lb n="70"/><p><span>"Budh mhaith an mhaise dhuit é, mar, dá </span>
<lb n="71"/><span>ndéanfá, do bhainfinn-se dhíot iad," ars' an</span>
<lb n="72"/><span>duine eile.</span></p>
<lb n="73"/>
<lb n="74"/><p><span>"Cuirim i gcás go bhfuil na huain anois</span>
<lb n="75"/><span>ar lár an droichid; feicim anois a bhféadfá </span>
<lb n="76"/><span>iad do bhaint díom," arsa fear an aonaigh.</span></p>
<lb n="77"/>
<lb n="78"/><p><span>Seo iad araon ag sárughadh na n-uan, mar </span>
<lb n="79"/><span>'dheadh.  Is gairid, 'san tsárughadh dhóibh, gur </span>
<lb n="80"/><span>chuadar i sgórnachaibh a chéile.  Do thosnuigh</span>
<lb n="81"/><span>an bhruighean agus do sgéithigh an fhuil ar fuaid</span>
<lb n="82"/><span>an bhóthair.  Bhí an fígheadóir ag féachaint i </span>
<lb n="83"/><span>gcómhnuidhe ar an obair.  Tháinig daoine </span>
<lb n="84"/><span>éigin suas do choisg an bhruighean, is tharr-</span>
<lb n="85"/><span>aingeadar síothcháin eatorra.</span></p>
<lb n="86"/>
<lb n="87"/><p><span>Ghaibh fear anuas ó'n muilionn agus braithlín</span>
<lb n="88"/><span>mhine coirce aige ar dhrom capaill bháin.</span>
<lb n="89"/><span>Do fhiafrúigh duine éigin de cad fé ndéar </span>
<lb n="90"/><span>an bhruighean, is dhruid sé isteach leis </span>
<lb n="91"/><span>an ndroichead, is d'osgail sé amach an </span>
<lb n="92"/><span>braithlín is sgaoil sé an mhin lé fánaidh na</span>
<lb n="93"/><span>habhann.  Do bhain sé crothadh as a' mbraithlín</span>
<lb n="94"/><span>os cionn an droichid, is níor fhág sé fiú aon</span>
<lb n="95"/><span>ghráinne amháin uirthe.</span></p>
<lb n="96"/>
<lb n="97"/><p><span>"A bhfeiceann tú an braithlín sin leis an </span>
<lb n="98"/><span>nduine eile," ars' eision.</span></p>
<lb n="99"/>
<lb n="100"/><p><span>"Chídhim," adubhairt an fear eile.</span></p>
<lb n="101"/>
<lb n="102"/><p><span>"Ní fiú a bhfuil de mhin choirce ar an </span>
<lb n="103"/><span>mbraithlín sin an cás ó thosach go deire,"</span>
<lb n="104"/><span>arsa fear an chapaill bháin.</span></p>
<lb n="105"/>
<lb n="106"/><p><span>Bhí an fígheadóir ag féachaint ar an obair</span>
<lb n="107"/><span>i gcómhnuidhe agus do bhris ar an bhfoighne aige.</span>
<lb n="108"/></p>
</div>
<pb n="149"/>
<div><lb n="109"/><p><span>"Do shaoileas, dá siubhlóchain Éire ná </span>
<lb n="110"/><span>buailfeadh aon amadáin umam chómh mór</span>
<lb n="111"/><span>leis an amadán atá agam ag baile, is go </span>
<lb n="112"/><span>deimhin shaoileas go raibh sé sin mór go maith,</span>
<lb n="113"/><span>acht do bhuaidh sibh-se ar a bhfeaca riamh, agus </span>
<lb n="114"/><span>go mór mór fear na mine coirce.  Rachad</span>
<lb n="115"/><span>a bhaile is geóbhad lem' amadán féin," ars'</span>
<lb n="116"/><span>an fígheadóir.</span></p>
<lb n="117"/>
<lb n="118"/><p><span>Thiomáin sé leis soir agus bhí sé go mór luath</span>
<lb n="119"/><span>ag an nGleann Cham, is d'fhan sé an chuid </span>
<lb n="120"/><span>eile d'á shaoghal i bhfochair an fhígheadóra </span>
<lb n="121"/><span>óig.</span></p>
<lb n="122"/>
<lb n="123"/><p><span>DONNCHADH Ó LAOGHAIRE.</span></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Sgéalaidheacht. Figheadóir an Ghleanna Chaim.

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Sgéalaidheacht. Figheadóir an Ghleanna Chaim.

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
