Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<TEI><teiHeader type="text">
	 
<fileDesc>
<titleStmt>
<title type="main">Sgéalaidheacht.  Sgéal Thomáis na Claise.</title><author><persName>Féach ainm cleite</persName></author><author><addName type="alias">Mac Mic Mháiréide Ní Thaidhg</addName></author><editor><name type="main">Laoide, Seosamh (Lloyd, Joseph H.)</name></editor><respStmt>
	<resp>Electronic edition compiled by</resp>
	<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
	</respStmt>
	</titleStmt>
<editionStmt>
	 <edition>
		 <note type="N">IG11-11199</note>
		 <note type="L">70</note>
		 <note type="B">1901</note>
		 <note type="C"/>
		 <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
	 </edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
		<publisher>Connradh na Gaedhilge</publisher>
		<pubPlace>24 Upper O'Connell Street, Dublin</pubPlace><date>Aibreán, 1901</date><idno>IG11-11199</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
</publicationStmt>
<seriesStmt>
<title level="s">Irisleabhar na Gaedhilge</title><biblScope unit="vol">11</biblScope>
</seriesStmt>
<sourceDesc>
<biblStruct>
<analytic><author>Féach ainm cleite</author><title>Sgéalaidheacht.  Sgéal Thomáis na Claise.</title></analytic>
<monogr>
<title level="j">Sgéalaidheacht.  Sgéal Thomáis na Claise.</title><imprint><publisher>Connradh na Gaedhilge</publisher><date>Aibreán, 1901</date></imprint>
</monogr> 
</biblStruct>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<profileDesc>
<langUsage><language ident="ga">Irish</language></langUsage>
</profileDesc>
</teiHeader>
<text><body><div><p><span>SGÉAL THOMÁIS NA CLAISE.   </span></p>
<lb n="1"/>
<lb n="2"/><p><span>Thainic Máir' Ní Ghormacháin</span>
<lb n="3"/><span>chuige, agus d'fhiafraigh sé di, ar son </span>
<lb n="4"/><span>na Maighdine Muire, fios a chur </span>
<lb n="5"/><span>ar an sagart dho.</span></p>
<lb n="6"/>
<lb n="7"/><p><span>"Cuirfead," arsa Máire, "agus </span>
<lb n="8"/><span>muna bhfaghad aon teachtaire eile </span>
<lb n="9"/><span>chum dul dá iarraidh, raghad féin do shiubhal </span>
<lb n="10"/><span>mo chos ar a lorg;" agus súd an doras amach </span>
<lb n="11"/><span>í ar sodar.  Chuaidh sí go dtí an sgioból agus </span>
<lb n="12"/><span>do glaodh sí ar Antoine.  Buachaill amisire </span>
<lb n="13"/><span>dob' eadh Antoine.</span></p>
<lb n="14"/>
<lb n="15"/><p><span>"Éirigh id' shuidhe," ar sí, "atá an maigh-</span>
<lb n="16"/><span>istir ag fághail bháis, agus atá sé ag briseadh a </span>
<lb n="17"/><span>chroidhe ag glaodhach ar an sagart.  Léim </span>
<lb n="18"/><span>ar an gcapall is fearr 'san sgioból, agus éirigh </span>
<lb n="19"/><span>ar a lorg ar son Dé."</span></p>
<lb n="20"/>
<lb n="21"/><p><span>"Nár imthighidh uainn acht é," arsa Antoine,</span>
<lb n="22"/><span>"an diabhal cos a raghad-sa ag iarraidh an </span>
<lb n="23"/><span>tsagairt dho.  Bhí aimsir go leór aige i rith </span>
<lb n="24"/><span>a shaoghail chum síothcháin a dhéanamh le Dia,</span>
<lb n="25"/><span>agus is beag an toradh a thugadh sé, ar na </span>
<lb n="26"/><span>sagartaibh."</span></p>
<lb n="27"/>
<lb n="28"/><p><span>"Ná bac leis," arsa Máire, "gheallas </span>
<lb n="29"/><span>duit an lá fá dheire go bpósfainn thú, acht </span>
<lb n="30"/><span>má eitigheann tú anois me, ní fhéachfad idir </span>
<lb n="31"/><span>an dá shúil go bráth ort.  Bíodh ort féin,</span>
<lb n="32"/><span>dob' fhearr liom fear dearg a phósadh 'ná </span>
<lb n="33"/><span>thú."</span></p>
<lb n="34"/>
<lb n="35"/><p><span>"A! má's mar sin atá an sgéal agat,"</span>
<lb n="36"/><span>arsa Antoine, "ní dhéanfainn thú d'eiteach</span>
<lb n="37"/><span>ar shaidhbhreas mo mhaighistir."  Siúd anuas </span>
<lb n="38"/><span>an staighre é, agus chuir sé an tsrian ar an </span>
<lb n="39"/><span>gcapall dob' fhearr d'á raibh 'san sgioból, </span>
<lb n="40"/><span>agus do léim sé ar a dhruim.</span></p>
<lb n="41"/>
<lb n="42"/><p><span>"Fan go fóil," arsa Máire, "abair leis </span>
<lb n="43"/><span>an sagart, go bhfuil an t-áidhbheirseoir mic </span>
<lb n="44"/><span>atá ag mo mhaighistir ag feitheamh chum é do </span>
<lb n="45"/><span>lámhach, agus abair leis teacht go dtí an doras </span>
<lb n="46"/><span>iadhta, agus leigfead-sa isteach é."</span>
<lb n="47"/></p>
</div>
<pb n="69"/>
<div><lb n="48"/><p><span>Do ghluais an capall ar cos i n-áirde, agus </span>
<lb n="49"/><span>Antoine 'gá ghríosughadh chum reatha.  Bhí </span>
<lb n="50"/><span>teine chreasa aige d'á bhuaint as an mbóthar </span>
<lb n="51"/><span>le neart fuadair, agus níor leog se do'n fhuadar </span>
<lb n="52"/><span>sin nó gur chuir sé dhe na sé mhíle do bhí </span>
<lb n="53"/><span>idir tigh Thomáis na Claise agus Cathair na</span>
<lb n="54"/><span>n-Aingeal.  Do stad sé ag doras tighe an </span>
<lb n="55"/><span>tsagairt agus do bhuail an doras.  D'éirigh an </span>
<lb n="56"/><span>sagart as a leabsaidh, agus d'fhiafraigh de Antoine</span>
<lb n="57"/><span>cad do theastaigh uaidh.  Dubhairt Antoine</span>
<lb n="58"/><span>go raibh a mhaighistir, Tomás na Claise, ag </span>
<lb n="59"/><span>tarraing na hanáile, agus ó bhuail an doigh é </span>
<lb n="60"/><span>go raibh sé ag glaodhach ar an sagart, agus </span>
<lb n="61"/><span>gur bhaoghalach ná béarfadh se 'na bheathaidh </span>
<lb n="62"/><span>air.</span></p>
<lb n="63"/>
<lb n="64"/><p><span>"Béarfad, ná bidheadh eagla ort," ars'</span>
<lb n="65"/><span>an tAthair Pádraig Mac Suibhne.</span></p>
<lb n="66"/>
<lb n="67"/><p><span>Budh ghearr an mhoill ar an sagart go </span>
<lb n="68"/><span>raibh sé i ndruim a chapaill féin, agus bhíodar </span>
<lb n="69"/><span>chum imtheacht faoi dhéin tighe Thomáis na</span>
<lb n="70"/><span>Claise, nuair d'innis Antoine do'n tsagairt </span>
<lb n="71"/><span>go raibh diabhal mic a bhí ag Tomás na Claise</span>
<lb n="72"/><span>ag feitheamh chum an tsagairt dolámhach,</span>
<lb n="73"/><span>mar ár teastaigh uaidh aon tsagart do bheith </span>
<lb n="74"/><span>ag a athair roimh bhás dho.</span></p>
<lb n="75"/>
<lb n="76"/><p><span>"Fan go fóil," ars' an sagart, "agus bead-</span>
<lb n="77"/><span>sa ollamh do'n mbuachaill sin."  Chuaidh sé</span>
<lb n="78"/><span>thar a éis go dtí a thigh, agus chuir sé a phiostal </span>
<lb n="79"/><span>'na phóca.</span></p>
<lb n="80"/>
<lb n="81"/><p><span>"Gluais ort anois," ar sé le Antoine, agus </span>
<lb n="82"/><span>d'imthigheadar ar cos i n-áirde faoi dhéin </span>
<lb n="83"/><span>tighe an fhir thinn.</span></p>
<lb n="84"/>
<lb n="85"/><p><span>"A athair," ar Antoine, "is fearr dhuit-</span>
<lb n="86"/><span>se dul go dtí an doras iadhta, agus beidh Máir'</span>
<lb n="87"/><span>Ní Ghormacháin ag faire chum thú a leigean </span>
<lb n="88"/><span>isteach, agus b'fhéidir ná feicfeadh an rógaire </span>
<lb n="89"/><span>mic i n-aon chor thu."</span></p>
<lb n="90"/>
<lb n="91"/><p><span>"Mise an eadh" mise teachtaire Dé a</span>
<lb n="92"/><span>dhul go dtí an doras iadhta," ars' an sagart, </span>
<lb n="93"/><span>"ní gábha dhuit aon eagla bheith ort im'</span>
<lb n="94"/><span>taobh-sa.  Raghad-sa an doras mór isteach,</span>
<lb n="95"/><span>agus ní fhéadfaidh diabhal 'ná duine aon stop a </span>
<lb n="96"/><span>chur liom."</span></p>
<lb n="97"/>
<lb n="98"/><p><span>Is gearr go raibh siad ag tigh Thomáis na</span>
<lb n="99"/><span>Claise, agus do léim an sagart de dhruim a </span>
<lb n="100"/><span>chapaill, agus thug sé an tsrian do Antoine.</span>
<lb n="101"/><span>Suas go dtí an doras mór leis agus do bhuail</span>
<lb n="102"/><span>an clog go dána.</span></p>
<lb n="103"/>
<lb n="104"/><p><span>"Cé atá annsain?" arsa mac Thomáis na</span>
<lb n="105"/><span>Claise, agus d'fhosgail se an doras beagáinín </span>
<lb n="106"/><span>chum féachaint cé bhí ann.</span></p>
<lb n="107"/>
<lb n="108"/><p><span>"Mise, sagart do pharáiste atá ann,"</span>
<lb n="109"/><span>ars an tAthair Mac Suibhne, "osgail an</span>
<lb n="110"/><span>doras agus leig isteach me."</span></p>
<lb n="111"/>
<lb n="112"/><p><span>"Imthigh leat, ní'l aon ghnó annso dhíot,"</span>
<lb n="113"/><span>ar an t-áidhbheirseoir mic.</span></p>
<lb n="114"/>
<lb n="115"/><p><span>"Deirim leat an doras so d'fhosgailt </span>
<lb n="116"/><span>dhom, no brisfead isteach láitreach buinn é,"</span>
<lb n="117"/><span>ars' an sagart.</span></p>
<lb n="118"/>
<lb n="119"/><p><span>"Má thugair iarracht ar theacht annso </span>
<lb n="120"/><span>isteach im' aimhdheóin, sgaoilfead an dá </span>
<lb n="121"/><span>ph'léar aca ins an ghunna so thríot," ars an </span>
<lb n="122"/><span>t-áidhbheirseoir mic.</span></p>
<lb n="123"/>
<lb n="124"/><p><span>Ní raibh na focail ar éigin as a bhéal,</span>
<lb n="125"/><span>nuair a chuir an sagart a ghuala leis an </span>
<lb n="126"/><span>ndorus, isteachleis an ndorus agus do bhuail </span>
<lb n="127"/><span>sé an fear istigh 'san éadan; do chuir an </span>
<lb n="128"/><span>nídh sin an oiread de iongnadh air, nár </span>
<lb n="129"/><span>mhothaigh sé aon nídh nó go raibh greim air </span>
<lb n="130"/><span>chába a chasóige ag an sagart.  Chas sé amach </span>
<lb n="131"/><span>mac Thomáis mór-timcheall ar a sháil cúpla </span>
<lb n="132"/><span>uair, agus annsain dhín sé uaidh amach a lámh, agus </span>
<lb n="133"/><span>chaith se ar bhior a chinn 'san chúinne é.</span></p>
<lb n="134"/>
<lb n="135"/><p><span>"Fan annsain anois, mo bhuachaill, nó go </span>
<lb n="136"/><span>mbeidh mo ghnó-sa déanta," ars' an sagart.</span></p>
<lb n="137"/>
<lb n="138"/><p><span>D'fhan agus nior chuir sé cor as féin.  Chuaidh </span>
<lb n="139"/><span>an sagart go dtí an fear breoite, agus dob'</span>
<lb n="140"/><span>é toil Dé go raibh a aithne agus a urlabhra aige </span>
<lb n="141"/><span>roimhe.</span></p>
<lb n="142"/>
<lb n="143"/><p><span>D'ullmhuigh an sagart chum báis Tomás</span>
<lb n="144"/><span>na Claise.  D'imthigh an sagart leis féin,</span>
<lb n="145"/><span>agus nuair a bhí sé ag gabháil thar an aithid do </span></p>
</div>
<pb n="70"/>
<div><lb n="146"/><p><span>bhí sínte 'san chúinne, do chorraigh sé le </span>
<lb n="147"/><span>bárr a bhútaise é agus dubhairt: -</span></p>
<lb n="148"/>
<lb n="149"/><p><span>"Éirigh anois," ar sé, "Atá mo ghnó-sa </span>
<lb n="150"/><span>déanta, buidheachas le Dia;" agus d'imthigh sé </span>
<lb n="151"/><span>a bhaile do féin.</span></p>
<lb n="152"/>
<lb n="153"/><p><span>D'éirigh an aithid, agus chuaidh sé go dtí a </span>
<lb n="154"/><span>sheomra, agus ní dubhairt sé thúm ná thaom, acht </span>
<lb n="155"/><span>an glas do chur air féin.  Do chuaidh Máir'</span>
<lb n="156"/><span>Ní Ghormacháin ag triall ar an bhfear </span>
<lb n="157"/><span>mbreóite, agus is é do bhí go buidheach dhi.</span>
<lb n="158"/><span>Dubhairt sé léithe an doras do dhúnadh, agus an </span>
<lb n="159"/><span>glas a chur air.  Nuair a bhí sin déanta,</span>
<lb n="160"/><span>dubhairt se léithe féachaint ar an dtaobh</span>
<lb n="161"/><span>thiar de'n íomháigh do b'hi ar crochadh ar an </span>
<lb n="162"/><span>mballa, agus go bhfeicfeadh sí rud beag mar </span>
<lb n="163"/><span>chnaipe 'san bhalla, agus luighe ar leith na méar.</span>
<lb n="164"/><span>Do dhein, agus d'fhosgail fuinneog bheag.  Is </span>
<lb n="165"/><span>amhlaidh bhí cloiséad beag ann, gan fhios do </span>
<lb n="166"/><span>aonne, acht do Thomás féin.</span></p>
<lb n="167"/>
<lb n="168"/><p><span>"Tóg an buiscín atá annsain," arsa </span>
<lb n="169"/><span>Tomás na Claise, "agus gheabha tú ris an </span>
<lb n="170"/><span>mbuiscsín sin deich míle dalar i n-airgead </span>
<lb n="171"/><span>pháipéir; bronnaim ort an mhéid sin airgid, </span>
<lb n="172"/><span>acht amháin aon mhíle dalar amháin, noch do </span>
<lb n="173"/><span>thabharfaidh tu do'n Athair Pádraig Mac</span>
<lb n="174"/><span>Suibhne, chum aifrinn do rádh ar son m'anma."</span></p>
<lb n="175"/>
<lb n="176"/><p><span>"A mhaighistir! atá an iomad airgid agat</span>
<lb n="177"/><span>d'á thabhairt dhomh-sa," arsa Máiréad Ní</span>
<lb n="178"/><span>Ghormacháin.</span></p>
<lb n="179"/>
<lb n="180"/><p><span>"Ná bíodh aon cheist ort 'na thaobh sin," </span>
<lb n="181"/><span>arsa Tomás na Claise, "ní'lim-se ag </span>
<lb n="182"/><span>dhéanamh éagcóra ar aon duine; beidh níos </span>
<lb n="183"/><span>mó saidhbhris ag mo mhac míonádurtha 'ná </span>
<lb n="184"/><span>mar a bheidh mar mhaithe leis.  Tóg an mhéid </span>
<lb n="185"/><span>sin airgid, agus mo mhíle beannacht agat, oir </span>
<lb n="186"/><span>mara mbeidheadh thusa, do thabharfadh an bás </span>
<lb n="187"/><span>leis me gan an sagart.</span></p>
<lb n="188"/>
<lb n="189"/><p><span>Is gearr 'na dhiaidh sin gur tharraing sé</span>
<lb n="190"/><span>an anál.</span></p>
<lb n="191"/>
<lb n="192"/><p><span>Chum críoch do chur ar an sgéal so, do </span>
<lb n="193"/><span>pósadh Máir' Ní Ghormacháin agus Antoine le </span>
<lb n="194"/><span>n-a chéile, agus tá clann a gclainne anois 'san </span>
<lb n="195"/><span>áit sin, agus urraim mhór ag gach duine orra.</span></p>
<lb n="196"/>
<lb n="197"/><p><span>Tar éis bháis a athar do mhac Thomáis na</span>
<lb n="198"/><span>Claise, do chrom sé ar ól agus ar imirt.  Is</span>
<lb n="199"/><span>fánach a chonnaic aon duine riamh é gan é </span>
<lb n="200"/><span>do bheith ar meisge.  Do bhí gach uile shaidhbhreas</span>
<lb n="201"/><span>d'fhág a athair aige caithte i gcionn dá </span>
<lb n="202"/><span>bhliadhan; annsain dob' é toil Dé gur chuaidh </span>
<lb n="203"/><span>sé as a mheabhair agus do cuireadh go tigh na </span>
<lb n="204"/><span>ngealt, go Napá é, agus fuair sé bás ann.</span></p>
<lb n="205"/>
<lb n="206"/><p><span>Sin é agaibh críoch Thomáis na Claise, agus a</span>
<lb n="207"/><span>chuid Béarla; agus 'tá sé fíor leis.  Acht </span>
<lb n="208"/><span>caithfead filleadh go hÉirinn agus sgéal a </span>
<lb n="209"/><span>dhearbhráthar Seaghán d'innsint, mar tháinic </span>
<lb n="210"/><span>Seaghán na Claise go hAimeiriocá leis.</span>
<lb n="211"/><span>Ní raibh poinn Béarla aige, agus d'éirigh an </span>
<lb n="212"/><span>saoghal go maith leis.  Acht sgéal eile is </span>
<lb n="213"/><span>eadh é sin.</span></p>
<lb n="214"/>
<lb n="215"/><p><span>Mac Mic Mháiréide Ní Thaidhg.</span></p>
<lb n="216"/>
<lb n="217"/><p/></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Sgéalaidheacht. Sgéal Thomáis na Claise.

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Sgéalaidheacht. Sgéal Thomáis na Claise.

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
