Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<TEI><teiHeader type="text">
	 
<fileDesc>
<titleStmt>
<title type="main">Sgéalaidheacht.  Sgéal Thomáis na Claise.</title><author><persName>Féach ainm cleite</persName></author><author><addName type="alias">Mac Mic Mháiréide Ní Thaidhg</addName></author><editor><name type="main">Laoide, Seosamh (Lloyd, Joseph H.)</name></editor><respStmt>
	<resp>Electronic edition compiled by</resp>
	<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
	</respStmt>
	</titleStmt>
<editionStmt>
	 <edition>
		 <note type="N">IG11-11190</note>
		 <note type="L">54</note>
		 <note type="B">1901</note>
		 <note type="C"/>
		 <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
	 </edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
		<publisher>Connradh na Gaedhilge</publisher>
		<pubPlace>24 Upper O'Connell Street, Dublin</pubPlace><date>Márta, 1901</date><idno>IG11-11190</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
</publicationStmt>
<seriesStmt>
<title level="s">Irisleabhar na Gaedhilge</title><biblScope unit="vol">11</biblScope>
</seriesStmt>
<sourceDesc>
<biblStruct>
<analytic><author>Féach ainm cleite</author><title>Sgéalaidheacht.  Sgéal Thomáis na Claise.</title></analytic>
<monogr>
<title level="j">Sgéalaidheacht.  Sgéal Thomáis na Claise.</title><imprint><publisher>Connradh na Gaedhilge</publisher><date>Márta, 1901</date></imprint>
</monogr> 
</biblStruct>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<profileDesc>
<langUsage><language ident="ga">Irish</language></langUsage>
</profileDesc>
</teiHeader>
<text><body><div><p><span><pb n="54"/></span>
<lb n="1"/><span>SGÉAL THOMÁIS NA CLAISE.  </span></p>
<lb n="2"/>
<lb n="3"/><p><span>Bhí Tomás sásta go leór leis</span>
<lb n="4"/><span>an margadh, agus chuaidh sé chum </span>
<lb n="5"/><span>comhnaighthe i dtigh an </span>
<lb n="6"/><span>gharrdhanóra, agus go </span>
<lb n="7"/><span>deimhin budh chúra-</span>
<lb n="8"/><span>mach críochnamhail</span>
<lb n="9"/><span>gasta an buachaill é ag </span>
<lb n="10"/><span>foghlaim a cheirde.  An </span>
<lb n="11"/><span>chéad bhliadhain níor leog </span>
<lb n="12"/><span>sé Domhnach ar bith thairis gan dul go dtí an </span>
<lb n="13"/><span>t-aifreann, agus deireadh sé a phaidreacha gach </span>
<lb n="14"/><span>maidin agus oidhche.  An dara bliadhain chuir sé</span>
<lb n="15"/><span>aithne ar bheirt bhuachaillí óga do'n chathair, agus </span>
<lb n="16"/><span>chaitheadh sé an mhéid aimsire agus dob' fhéidir leis </span>
<lb n="17"/><span>'na gcomhluadar.  Dob' olc an comhluadar </span>
<lb n="18"/><span>do Thomás na fir óga úd, mar is amhlaidh </span>
<lb n="19"/><span>bhídís a' magadh faoi Thomás agus a chreideamh,</span>
<lb n="20"/><span>agus ag déanamh aithrise ar na h-Éireannaigh</span>
<lb n="21"/><span>agus a mBéarla.  Is gearr gur éaluigh an nós </span>
<lb n="22"/><span>céadna ar Thomás na Claise, agus thug sé </span>
<lb n="23"/><span>iarracht ar fhuaim a chainte d'athrughadh, agus é </span>
<lb n="24"/><span>ag iarraidh labhairt tré pholláiríbh a shróna.</span>
<lb n="25"/><span>Níor bh'fhéidir aon mhasladh níos mó do thabhairt </span>
<lb n="26"/><span>dho 'ná a rádh leis gur bh'fhear Gaedhealach é;</span>
<lb n="27"/><span>i n-aon fhocal do dhein sé aithris ar nósaibh</span>
<lb n="28"/><span>na bhfear óg úd.</span></p>
<lb n="29"/>
<lb n="30"/><p><span>Nuair a bhí a théarma suas leis an </span>
<lb n="31"/><span>ngarrdhanóir, bhí cuid mhaith airgid aige.</span>
<lb n="32"/><span>Bhí ráfla amuigh ar Stát Calafóirne an </span>
<lb n="33"/><span>t-am sin go raibh saoghal maith ag gach </span>
<lb n="34"/><span>aon duine ann, agus gur bh'fhurusda mórán </span>
<lb n="35"/><span>airgid do chnuasaigh ann.  Do ghluais</span>
<lb n="36"/><span>Tomás na Claise chum siubhail agus níor stad </span>
<lb n="37"/><span>sé cós riamh 'ná choidhche nó gur shrois sé </span>
<lb n="38"/><span>Cathair na n-Aingeal i Stát Calafóirne.</span>
<lb n="39"/></p>
</div>
<pb n="55"/>
<div><lb n="40"/><p><span>Fuair Tomás obair n'a mhaor os cionn</span>
<lb n="41"/><span>garrdha fíneamhna do bhí ag fear saidhbhir,</span>
<lb n="42"/><span>timcheall sé mhíle o'n gcathair, gur bh'ainm</span>
<lb n="43"/><span>do Acton.  Saghas Éireannaigh dob' eadh é,</span>
<lb n="44"/><span>ó 'níos amach, agus bhí sé chomh dubh le muic i </span>
<lb n="45"/><span>gcoinne Chatoilice, acht níor chuir rud beag </span>
<lb n="46"/><span>do'n tsórt sin aon bhuaidhirt ar Thomás na</span>
<lb n="47"/><span>Claise.  Bhí meas mór ag Acton ar Thomás,</span>
<lb n="48"/><span>mar do mholadh Tomás leis gach nídh adeireadh </span>
<lb n="49"/><span>sé i gcoinne na gCatoiliceach, agus ní chrosadh</span>
<lb n="50"/><span>sé é, 'pé rud adeireadh sé leó; ní raibh de</span>
<lb n="51"/><span>chlainn 'san tsaoghal ag Acton acht aon </span>
<lb n="52"/><span>inghean amháin; bhí sí timcheall le hocht</span>
<lb n="53"/><span>mbliadhna déag d'aois, agus í 'na cailín óg</span>
<lb n="54"/><span>álainn.</span></p>
<lb n="55"/>
<lb n="56"/><p><span>Nuair bhí Tomas 'san tigh suas le trí </span>
<lb n="57"/><span>ráithe, bhí sé féin agus an cailín óg ag suirghe</span>
<lb n="58"/><span>le n-a chéile.  Ní leigfeadh an eagla dho í </span>
<lb n="59"/><span>d'iarraidh ar a hathair, mar bhí an-chion ag </span>
<lb n="60"/><span>an athair uirri; cad do dheineadar acht </span>
<lb n="61"/><span>éalódh le n-a chéile go Cathair na n-Aingeal,</span>
<lb n="62"/><span>chuadar go dtí breitheamh, agus do pósadh le </span>
<lb n="63"/><span>n-a chéile iad.  Annsain chuir bean Thomháis</span>
<lb n="64"/><span>sgéala ag triall ar a h-athair ar an mbeart</span>
<lb n="65"/><span>do dheineadar, agus ag iarraidh a bpárdúin</span>
<lb n="66"/><span>dóibh araon.  Bhí an t-athair cráidhte, acht </span>
<lb n="67"/><span>'sé brígh an sgéil gur thug Acton maitheamhnas </span>
<lb n="68"/><span>dóibh, agus gur ghlac sé Tomás na Claise mar </span>
<lb n="69"/><span>chliamhain chuige; agus d'fhág sé an talamh go </span>
<lb n="70"/><span>léir agus gach uile shaidhbhreas d'á raibh aige ag </span>
<lb n="71"/><span>an lánamhain óg, nuair a fuair sé bás.</span></p>
<lb n="72"/>
<lb n="73"/><p><span>Bhí Tomás na Claise an uair sin agus budh </span>
<lb n="74"/><span>mhór é a mheas air féin, Bhí sé a' déanamh </span>
<lb n="75"/><span>móráin fíona, agus 'gá dhíol go daor.  Bhí aon </span>
<lb n="76"/><span>mhac amháin aige, agus nuair a bhí an garsún dá</span>
<lb n="77"/><span>bhliadhain déag d'aois, fuair a mháthair bás.</span>
<lb n="78"/><span>Timcheall na h-aimsire úd do cheap Tomás</span>
<lb n="79"/><span>fíon nua, agus thug sé mar ainm air Angelica</span>
<lb n="80"/><span>Wine.  Bhí a ainm i n-áirde ar fud an </span>
<lb n="81"/><span>stáit mar gheall ar an bhfíon nua do cheap </span>
<lb n="82"/><span>sé.  Bhí mórán talmhan agus airgid aige nuair </span>
<lb n="83"/><span>a fuair a bhean bás.  Chuir sé an mac ar </span>
<lb n="84"/><span>sgoil Sasanaigh do bhí ins an áit sin, agus d'fhás </span>
<lb n="85"/><span>an buachaill suas gan chreideamh 'ná eólus</span>
<lb n="86"/><span>ar Dia aige act chómh beag is dá mbeadh sé</span>
<lb n="87"/><span>na phágánach.</span></p>
<lb n="88"/>
<lb n="89"/><p><span>Níor chuir Tomás  féin aon tsuim i </span>
<lb n="90"/><span>n-aifreann ná i n-ord lé mórán de bhliadhan-</span>
<lb n="91"/><span>taibh, acht amháin nuair a labhradh sé lé</span>
<lb n="92"/><span>heasonóir ar na sagairt agus ar a gcreideamh.</span>
<lb n="93"/><span>Bhí sé a' bailiughadh óir agus airgid 'na charnaibh;</span>
<lb n="94"/><span>bhí an saoghal ar a thoil féin aige, nó gur </span>
<lb n="95"/><span>bhuail doigh 'san chroidhe é aon oidhche amháin</span>
<lb n="96"/><span>timcheall meadhóin na hoidhche.  Ní raibh 'san</span>
<lb n="97"/><span>tigh an t-am sin d'oidhche acht a mhac, agus cailín </span>
<lb n="98"/><span>aimsire Gaedhealach, gur bh'ainm di Máiréad</span>
<lb n="99"/><span>Ní Ghormacháin; bhí an cailín so mar thigheasach </span>
<lb n="100"/><span>ag Tomás na Claise lé trí bliadhna.  Máire</span>
<lb n="101"/><span>a ghlaodhach sé mar ainm uirri.  Bhí muinighin </span>
<lb n="102"/><span>mhór ag Tomás as an gcailín úd, agus chuireadh </span>
<lb n="103"/><span>sé d'fhiachaibh uirri dul go dtí an t-aifreann</span>
<lb n="104"/><span>gach Domhnach, agus mar an gcéadna, dul chum</span>
<lb n="105"/><span>faoisdine go minic; ní mar mhaithe leis an </span>
<lb n="106"/><span>gcailín bocht do dheineadh sé an nídh sin,</span>
<lb n="107"/><span>acht mar adubhairt sé go minic, i gcóir nach </span>
<lb n="108"/><span>goidfeadh sí aon nídh uaidh.</span></p>
<lb n="109"/>
<lb n="110"/><p><span>An oidhche úd gur bhuail an tinneas croidhe </span>
<lb n="111"/><span>é, do ghlaodh se ar a mhac chuige, agus d'innis</span>
<lb n="112"/><span>sé do gur shaoil sé go raibh sé ag fághail </span>
<lb n="113"/><span>bháis, agus gur mhaith leis an sagart do theacht </span>
<lb n="114"/><span>chum é d'ollmhúghadh chum báis.</span></p>
<lb n="115"/>
<lb n="116"/><p><span>"Arú, a amadáin, bíodh ciall agat," ars' an </span>
<lb n="117"/><span>mac, "ní fhéadfadh an sagart aon mhaitheas </span>
<lb n="118"/><span>do dhéanamh dhuit.  Má theasduigheann</span>
<lb n="119"/><span>aonne uait, tabharfad an ministir chugat."</span></p>
<lb n="120"/>
<lb n="121"/><p><span>"Ní theasduigheann aon mhinistir uaim acht </span>
<lb n="122"/><span>an sagart," ar a athair leis, "agus iarraim, ar</span>
<lb n="123"/><span>son Dé, ort dul ar a lorg dhom."</span></p>
<lb n="124"/>
<lb n="125"/><p><span>"Mise, an eadh! dhul ag iarraidh an </span>
<lb n="126"/><span>tsagairt duit," ars an mac, "dob' fheárr</span>
<lb n="127"/><span>liom thú d'fheicsint fuar marbh os comhair</span>
<lb n="128"/><span>mo shúl 'ná an sagart a bheith agat."</span>
<lb n="129"/></p>
</div>
<pb n="56"/>
<div><lb n="130"/><p><span>"Imthigh leat as mo radharc, is gan sliocht </span>
<lb n="131"/><span>ná séan ná rath ort," ars' an t-athair, agus do </span>
<lb n="132"/><span>chuir sé míle mallacht ar mhullach a chinn</span>
<lb n="133"/><span>anuas.</span></p>
<lb n="134"/>
<lb n="135"/><p><span>"Ní dhéanfad corraighe as an áit seo,"</span>
<lb n="136"/><span>ars' an mac, "is má thagann an sagart annso </span>
<lb n="137"/><span>isteach, cuirfead an dá ph'léar atá ins an </span>
<lb n="138"/><span>ghunna tríd siar."</span></p>
<lb n="139"/>
<lb n="140"/><p><span>"A Mháire! a Máir' Ní Ghormacháin, tar </span>
<lb n="141"/><span>chugam annso," arsa Tomás na Claise.</span></p>
<lb n="142"/>
<lb n="143"/><p><span>Mac Mic Mháiréide Ní Thaidhg.</span></p>
<lb n="144"/>
<lb n="145"/><p><span>(Ní críoch).</span></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Sgéalaidheacht. Sgéal Thomáis na Claise.

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Sgéalaidheacht. Sgéal Thomáis na Claise.

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
