Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<TEI><teiHeader type="text">
	 
<fileDesc>
<titleStmt>
<title type="main">Cóimhfhreagairt.</title><author><persName/></author><editor><name type="main">Laoide, Seosamh (Lloyd, Joseph H.)</name></editor><respStmt>
	<resp>Electronic edition compiled by</resp>
	<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
	</respStmt>
	</titleStmt>
<editionStmt>
	 <edition>
		 <note type="N">IG10-11146</note>
		 <note type="L">604</note>
		 <note type="B">1900</note>
		 <note type="C"/>
		 <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
	 </edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
		<publisher>Connradh na Gaedhilge</publisher>
		<pubPlace>24 Upper O'Connell Street, Dublin</pubPlace><date>Deireadh Foghmhair, 1900</date><idno>IG10-11146</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
</publicationStmt>
<seriesStmt>
<title level="s">Irisleabhar na Gaedhilge</title><biblScope unit="vol">10</biblScope>
</seriesStmt>
<sourceDesc>
<biblStruct>
<analytic><author/><title>Cóimhfhreagairt.</title></analytic>
<monogr>
<title level="j">Cóimhfhreagairt.</title><imprint><publisher>Connradh na Gaedhilge</publisher><date>Deireadh Foghmhair, 1900</date></imprint>
</monogr> 
</biblStruct>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<profileDesc>
<langUsage><language ident="ga">Irish</language></langUsage>
</profileDesc>
</teiHeader>
<text><body><div><p><span>CÓIMHFHREAGAIRT.</span></p>
<lb n="1"/>
<lb n="2"/><p><span>Chum fear-eagair Irisleabhair na Gaedhilghe,—</span></p>
<lb n="3"/>
<lb n="4"/><p><span>Tabhair cead dam, le do thoil, beagán focal do</span>
<lb n="5"/><span>rádh a bhfreagradh ris an mbreathnughadh neamhchoitcheann</span>
<lb n="6"/><span>agus náireach do sgríobh tú ar mo leabhar, “Fíor-Chláir-</span>
<lb n="7"/><span>seach na h-Eireann,” san uibhir do mhí Iuil de'n iris-</span>
<lb n="8"/><span>leabhar eagaras tú.  Ba chóir dham gan é do thabhairt</span>
<lb n="9"/><span>fá deara ar aon chor, óir ní fiú suim é ó aonneach.</span>
<lb n="10"/><span>Ní ar mo shon féin, ná ar son mo leabhair cuirim an </span>
<lb n="11"/><span>litir so chugad, acht ar son na h-iomad daoineadh atá</span>
<lb n="12"/><span>ag foghluim Gaedhilge anois, do mheall tú agus do chuir</span>
<lb n="13"/><span>tú ar seachrán leis an mbreathnughadh sin; agus is</span>
<lb n="14"/><span>iongnadh mór liom é go leigfidhe Comann measamhuil</span>
<lb n="15"/><span>agus deagh aithnighthe mar Chonnradh na Gaedhilge, aon nidh</span>
<lb n="16"/><span>chomh neamhghlan, chomh earráideach agus chomh searbh isteach</span>
<lb n="17"/><span>in aon fhoillsiughadh ar a mbeidheadh cúmhacht aca.  Is </span>
<lb n="18"/><span>soilléir go leor é nach a n-aghaidh mo leabhair acht am</span>
<lb n="19"/><span>aghaidh féin do sgríobhadh an breathnughadh.</span></p>
<lb n="20"/>
<lb n="21"/><p><span>Níor thaisbéan tú aon earráid fiú luadh im leabhar.</span>
<lb n="22"/><span>Cionnos dob fhéidir leat 'nuair sgríobhair “leacain le</span>
<lb n="23"/><span>leacain agus guala le gualainn”?  'Siad earráideacha</span>
<lb n="24"/><span>chomh mór iad so nach ndeunfaidhe iad le aonneach ag a</span>
<lb n="25"/><span>mbeidheadh aon eolas ar an Gaedhilig.  Deir tú nach </span>
<lb n="26"/><span>bhfuil eolas agad ar an bhfocal “cánadh”.  Feuc</span>
<lb n="27"/><span>foclóir Ui Raghallaigh agus foghluim beagán.  Do chuiris</span>
<lb n="28"/><span>in Iúl nach ceart na línte “ní'l aon eolas agam má</span>
<lb n="29"/><span>foillsigheadh riamh é,” agus “ní'l an broccan so luaidhte </span>
<lb n="30"/><span>leis na C. M.”  Má dhearbhann tú nach Gaedhilig cheart</span>
<lb n="31"/><span>na líntidhe so, bhéarfad faoisgríobhad deich mbliadhan</span>
<lb n="32"/><span>d'Irisleabhar na Gaedhilge.  Creud fá'r chuir tú síos</span>
<lb n="33"/><span>nidh nar sgríobhas.  Níor sgríobas “beagán bliadhain </span>
<lb n="34"/><span>ó shoin;” acht sgríobhas “beagán bliadhan ó shoin.”</span>
<lb n="35"/><span>Feuch duille 82, líne 5, ó'n mbárr i “bhFíor-Chláirsigh</span>
<lb n="36"/><span>na h-Eireann.”</span></p>
<lb n="37"/>
<lb n="38"/><p><span>Tá mé brónach gur thug tú orm an litir so do </span>
<lb n="39"/><span>sgríobhadh.  Ní'l fhios agam cad tá agad am aghaid, agus</span>
<lb n="40"/><span>go deimhin, is cuma liom.  Thug tú cómhairle dham agus</span>
<lb n="41"/><span>tabharfaidh mé cómhairle dhuit .i. gan tuilleadh breath-</span>
<lb n="42"/><span>nughadh do dheunamh ar an Gaedhilg no go dtuigeann</span>
<lb n="43"/><span>tú beagán níos mó d'a taoibh.  </span></p>
<lb n="44"/>
<lb n="45"/><p><span>Bhí an leabhar do rinne tú do dhíthchioll do mhaslughadh </span>
<lb n="46"/><span>agus do bhréagnughadh molta go mór le chuid mhaith de na</span>
<lb n="47"/><span>daoinibh is mó faoi chlú mar sgoláiribh Gaedhilge; agus is</span>
<lb n="48"/><span>beg liom, ar an ádhbhar sin, aon nidh deirthear d'a thaoibh</span>
<lb n="49"/><span>le daoinibh aineolacha.</span></p>
<lb n="50"/>
<lb n="51"/><p><span>T. O. RUISÉAL.</span>
<lb n="52"/><span>Áth-cliath, Lughnasadh, 1900.</span></p>
<lb n="53"/>
<lb n="54"/><p><span>FREAGRA</span></p>
<lb n="55"/>
<lb n="56"/><p><span>Siúd agus go ndubhramar nach leigfimís aon Ghall-</span>
<lb n="57"/><span>Ghaedhilg isteach ins an irisleabhar so, ar eagla go</span>
<lb n="58"/><span>mbeithidhe 'gá rádh gurab amhlaidh dob' áil linn gan </span>
<lb n="59"/><span>ceart 'ná cóir do thabhairt do'n Ruiséalach acht gach</span>
<lb n="60"/><span>ceart agus cóir do bhaint de (dálta an ghasúir do mharbh</span>
<lb n="61"/><span>na fathaigh), tá an litir seo thuas leigthe isteach againn,</span>
<lb n="62"/><span>acht na tuathail mhóra do cheartughadh, amhail is éigean.</span></p>
<lb n="63"/>
<lb n="64"/><p><span>Tá an Ruiséalach 'san éagcóir dúinn go mór agus go </span>
<lb n="65"/><span>hiongantach.  Ní h-i n-a aghaidh féin do sgríobhamar,</span>
<lb n="66"/><span>acht i n-aghaidh rámáis na Gall-Ghaedhilge.  Ní raibh aon</span>
<lb n="67"/><span>olc againn dó ar chor ar bith.  Is amhlaidh bhí ár mbríce </span>
<lb n="68"/><span>againn le cur dínn 'ná thaobh, 'pé olc maith linn é, agus</span>
<lb n="69"/><span>do chuireamar, má tá go rabhamar go buaidheartha faoi.</span></p>
<lb n="70"/>
<lb n="71"/><p><span>“Tabhair cead dam … beagán focal do rádh.”</span>
<lb n="72"/><span>cá bhfuil an gléas ceangailte?  “A bhfreagradh ris,</span>
<lb n="73"/><span>etc.” i n-áit “i bhfreagra ar, etc..”  Ní ceart “agus” do </span>
<lb n="74"/><span>bheith istigh roimh “náireach.”  “Eagaras (eagras?):</span>
<lb n="75"/><span>Cia chualaidh nó léigh a shamhail seo d'abairt riamh?</span>
<lb n="76"/><span>“Ar son na h-iomad daoineadh”: “an iomaid daoine”</span>
<lb n="77"/><span>an ceart.  “Is iongnadh mór liom é”: ní ceart “é”</span>
<lb n="78"/><span>'san abairt seo.  “Leigfidhe” i n-áit “leigfeadh.”</span>
<lb n="79"/><span>Ní ceart “agus” i ndiaidh “measamhuil.”  “Deagh aith-</span>
<lb n="80"/><span>nighthe”: “deagh-aithnighthe” dob' insgríobhtha, dá mbíodh</span>
<lb n="81"/><span>an focal so Gaedhealach ar aon chor; ní'l ann, ámh,</span>
<lb n="82"/><span>acht “well-known”, ní hé focal ar fhocal é acht siolla</span>
<lb n="83"/><span>ar shiolla, agus a lán focal Gaedhealach ar fághail .i. ainm-</span>
<lb n="84"/><span>neamhail, clúiteach, suaichnidh, etc..  “Is soilléir go leor</span>
<lb n="85"/><span>é”: “soiléir” an ceart agus níor chuirthe isteach “é.”</span>
<lb n="86"/><span>”Fiú luadh” worthy of mention focal ar fhocal: “dob'</span>
<lb n="87"/><span>fhiú a luadh” nó “dob' ionluaidhte” budh chuirthe síos.</span>
<lb n="88"/><span>“Cionnos dob' fhéidir leat”: tuathal mór is eadh</span>
<lb n="89"/><span>”leat” annso; is é rud adéarfadh Gaedhilgeoir</span>
<lb n="90"/><span>“Cionnus dob' fhéidir duit” nó “Cionnus d'fhéadfá</span>
<lb n="91"/><span>é.”  “Nuair sgríobhair”: “agus gur sgríobhais” an</span>
<lb n="92"/><span>ceart annso; tá an t-am thorainn.  “'Siad earrái-</span>
<lb n="93"/><span>deacha chom mór iad so”: “Tá<id> na tuathail seo</span>
<lb n="94"/><span>chom mór” an ceart; is ionann “earráid” anois agus</span>
<lb n="95"/><span>seachrán slighe nó saoghail; ní hionann é agus tuathal.</span>
<lb n="96"/><span>Is ionann “cánadh” agus “rúsgadh le cána”; “canadh”</span>
<lb n="97"/><span>is ionann agus gabháil cheoil.  In Iúl: sic “i n-umhail” an </span>
<lb n="98"/><span>ceart.  “Má foillsigheadh”: cuirthear “ar” i n-ionad </span>
<lb n="99"/><span>“má”.  “Ní'l an broccán so luaidhte”: “Níor luaidh-</span>
<lb n="100"/><span>eadh an Broccán so” an ceart, acht is fearr an</span>
<lb n="101"/><span>gníomhach annso “Níor luaidh na C. M., etc..”  “Beagán</span>
<lb n="102"/><span>bliadhain”: tuathal cló do chuaidh uainn is eadh</span>
<lb n="103"/><span>“bliadhain” annso.  “tuilleadh breathnughadh”: “tuil-</span>
<lb n="104"/><span>leadh breathnuighthe” dob' insgríobhtha annso.  “Bhí an</span>
<lb n="105"/><span>leabhar do rinne tú do dhíthchioll do mhaslughadh agus do </span>
<lb n="106"/><span>bhréagnughadh molta go mór le cuid mhaith de na daoinibh</span>
<lb n="107"/><span>is mó faoi chlú mar sgoláiribh Gaedhilge”: is amhlaidh </span>
<lb n="108"/><span>dob' inghléasta so,“an leabhar 'ga ndearna tú dícheall</span>
<lb n="109"/><span>ar a mhaslughadh agus ar a bhréagnughadh, fuair sé moladh</span>
<lb n="110"/><span>mór ó chuid mhaith de na daoinibh is mó clú mar </span>
<lb n="111"/><span>sgoláiríbh Gaedhilge,” má's ceart “maslughadh” agus</span>
<lb n="112"/><span>“bréagnughadh” ar aon chor ann.</span></p>
<lb n="113"/>
<lb n="114"/><p><span>Maidir le “leacain le leacain, etc.,” ní'l ann acht</span>
<lb n="115"/><span>tarraing cháis i gcás eile.  Féach “tuinn ar tuinn”</span>
<lb n="116"/><span>i n-Oidheadh Chloinne Lir agus a leithéidhí. — F. an I.</span></p>
<lb n="117"/>
<lb n="118"/><p/></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Cóimhfhreagairt.

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Cóimhfhreagairt.

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
