Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main">Cúrsaidhe an tSaoghail - Tar Lear</title><author><name type="main">Conán Maol</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">CS1899_03_18_01a</note>
                         <note type="L">1</note>
                         <note type="B">1899</note>
                         <note type="C">Prós</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2016</date><idno>CS1899_03_18_01a</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><biblStruct><analytic><author>Conán Maol</author><title>Cúrsaidhe an tSaoghail - Tar Lear</title></analytic><monogr>
					<title level="j">An Claidheamh Soluis</title><imprint><publisher>An Claidheamh Soluis</publisher><date>1899</date></imprint>
 </monogr> </biblStruct></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p>
<lb n="1"/><span>Cúrsaidhe an tSaoghail</span></p>
<lb n="2"/>
<lb n="3"/><p><span>Tar Lear</span></p>
<lb n="4"/>
<lb n="5"/><p><span>Beidh áthas ar gach caitilice ar fuaid an domhain a</span>
<lb n="6"/><span>chlos go bhfuil an Pápa ag dul i bhfeabhas.  Bhí sé i</span>
<lb n="7"/><span>mbaoghalaibh báis ó otharas do bhris imach ar a chromán,</span>
<lb n="8"/><span>agus do b'éigean do'n liaigh Leapóini an phúir seo do</span>
<lb n="9"/><span>ghearradh.  Chífear gur chontabhartach an gnó é seo,</span>
<lb n="10"/><span>mar tá an Pápa oirdhearc, oirbhídneach, an-aosda - tá</span>
<lb n="11"/><span>sé deich a's ceithre fichid.  Bhí cradhsgal ar an liaigh an</span>
<lb n="12"/><span>Biorán suain do chur ann ar eagla ná biadh croidhe an</span>
<lb n="13"/><span>tseanduine shéimh láidir a dhóthain chum é fhulang.</span></p>
<lb n="14"/>
<lb n="15"/><p><span>Is é saghas bioráin suain atá ag na dochtúiribh anois,</span>
<lb n="16"/><span>clórafám a súghthar suas thré shróin an easláin agus tagann</span>
<lb n="17"/><span>sámh-chodladh air, i gcás ná mothuigheann sé an sgian</span>
<lb n="18"/><span>ghéar ag gabháil do.</span></p>
<lb n="19"/>
<lb n="20"/><p><span>Is é an chuma go ndéantar an clórafám so, meas-</span>
<lb n="21"/><span>gathar aol, uisge, brigh-aoil, agus alcóthal le n-a chéile,</span>
<lb n="22"/><span>cuirthear i gcopán mór gloine iad, cuirthear lasair</span>
<lb n="23"/><span>gal-ghuail fútha go mbidhid siad ag fiuchaidh, agus sgaoil-</span>
<lb n="24"/><span>tear gal an bheirbhiúghadh thré sheacht dtroighthe ar faid</span>
<lb n="25"/><span>de phíopa isteach go gloine eile.  Bídheann ceann na</span>
<lb n="26"/><span>pípe 'na lúbaibh, báite i n-uisge, i gcás go mbidheann</span>
<lb n="27"/><span>an gal fuar sul a shroicheann sé an ghloine mar a</span>
<lb n="28"/><span>shíleann sé 'na dheóraibh síos innte.  Sin é an clórafám.</span></p>
<lb n="29"/>
<lb n="30"/><p><span>Do dhéanfá uisge arís ar an gcuma gcéadna as an</span>
<lb n="31"/><span>ngál do bhrúchtann as sróin an choire bhig nó an chitil</span>
<lb n="32"/><span>atá 'n a suidhe go minic ag fiuchaidh ar chlár an teinn-</span>
<lb n="33"/><span>teáin i gcómhair na tae do dhéanamh.</span></p>
<lb n="34"/>
<lb n="35"/><p><span>Fá mar adubhairt thuas, bhí faitchios ar an liaigh an</span>
<lb n="36"/><span>clórafám do thabhairt do'n Phápa le h-eagla ná múis-</span>
<lb n="37"/><span>gleochadh sé go bráth as a shuan; agus dá dheasgaibh sin do</span>
<lb n="38"/><span>b'éigean d'Athair oirdhearc na gCreidmheach faobhar na</span>
<lb n="39"/><span>sgine d'fhulang ar feadh uaire an chloig.</span></p>
<lb n="40"/>
<lb n="41"/><p><span>Tá sé teacht chuige féin anois agus ní h-iad amháin na</span>
<lb n="42"/><span>caitilicithe go mbeidh luathgháir ortha, acht gach fear</span>
<lb n="43"/><span>deagh-chroidheach ar fuaid an tsaoghail, mar tá Pápa</span>
<lb n="44"/><span>Leó fá urraim mhóir mar gheall ar a léigheann a inn-</span>
<lb n="45"/><span>tin, a shéimheacht, agus a charthanacht.  Go bhfágaidh Dia</span>
<lb n="46"/><span>a bhfad suas é.</span>
<lb n="47"/></p>
</div>
<pb n="2"/>
<div><lb n="48"/><p><span>Is mór cúmhachtach an Náisiún Almáin nó Gearmáin.</span>
<lb n="49"/><span>Is iad na Seairmínigh nó Gearmáinigh an dream is treise</span>
<lb n="50"/><span>anois ar dhruim an dhomhain.  Ní sheasóchadh aon Chumhacht</span>
<lb n="51"/><span>mór eile leo ar feadh rátha ar pháirc an bhualadh.  Tá</span>
<lb n="52"/><span>ceithre milliúin saighdiúirí acu, gunnaí móra, agus úirlisí</span>
<lb n="53"/><span>teine agus an t-eolas cogaidh is feárr ag aon bhuídhean</span>
<lb n="54"/><span>fá luighe na gréine.  Is beag é a mbeann ar aon treibh</span>
<lb n="55"/><span>eile.  Tá ór a's airgead acu, inntleacht a's ealadhna</span>
<lb n="56"/><span>agus níos feárr na sain, tá a dteanga féin acu.</span></p>
<lb n="57"/>
<lb n="58"/><p><span>Timcheall céad bliadhain go leith ó shoin bhí an Ghear-</span>
<lb n="59"/><span>máinis fá dhoilbh-cheo.  Bhí an Fhraingcis gá múchadh ins</span>
<lb n="60"/><span>na tighthibh móra, agus i bPálás an rígh.  Do chleachtadh an</span>
<lb n="61"/><span>rí cúmhachtach, cogaidh, Freidríoch Mór, an Fhraingcis</span>
<lb n="62"/><span>do ghnáth.  Deireadh sé nách raibh litrídheacht ins an</span>
<lb n="63"/><span>nGearmáinis agus nách féadfadh sí dul ar aghaidh in n-aghaidh</span>
<lb n="64"/><span>na Fraingcise.  Níor gheill daoine bochta na tíre i</span>
<lb n="65"/><span>n-aon-chor leis an mbaramhail sin.  D'fhágadar an</span>
<lb n="66"/><span>Fhraingcis ag an rí agus na daoinibh uaisle.</span></p>
<lb n="67"/>
<lb n="68"/><p><span>Féach cionnus atáthar leo indiu!  Tá sgoláirí móra</span>
<lb n="69"/><span>an domhain ag foghluim Gearmáinise indiu.</span></p>
<lb n="70"/>
<lb n="71"/><p><span>An lá fá dheireadh, eirigheann Rúnaire an Impire -</span>
<lb n="72"/><span>An Rúnaire Coigcríoch do ghairmfidhe ar a leithéid</span>
<lb n="73"/><span>d'oifigeach i Sasana - eirigheann sé 'na sheasamh ins an</span>
<lb n="74"/><span>Ríochstag - Feis na n-Almánach - agus deireas sé - "Tá</span>
<lb n="75"/><span>sgoileanna ag na h-Almáinigh i n-Ameiriocá agus i n-</span>
<lb n="76"/><span>áiteannaibh eile tar lear chum a dteanga féin</span>
<lb n="77"/><span>d'fhoghluim, mar tá fios acu agus againne leis muna</span>
<lb n="78"/><span>bhfoghlumóchadh siad an ghearmáinis go gcaillfidís a</span>
<lb n="79"/><span>náisiúntacht sínnsearach, agus dá réir sin ná biaidh searc</span>
<lb n="80"/><span>níos sia ag clann a gcloinne ar Almáin.  Ag géilleadh</span>
<lb n="81"/><span>do'n smuaineadh so thug, go dtí so, Cisdeoir na</span>
<lb n="82"/><span>hAlmáine trí chéad mhíle mairc dóibh siúd gach bliadhain,</span>
<lb n="83"/><span>agus fághaim anois nach bhfuil a ndóthain ann.  Iarraim,</span>
<lb n="84"/><span>da réir sin, ar an bhFeis seo chúig chéad míle mairc."</span></p>
<lb n="85"/>
<lb n="86"/><p><span>Fuair sé an méid sin go toileamhail, sé sin ós cionn</span>
<lb n="87"/><span>trí chéad míle púnt!</span></p>
<lb n="88"/>
<lb n="89"/><p><span>Ó, a Éireannacha, a cháirde mo chroidhe cad tá orainn?</span>
<lb n="90"/><span>Feachamaois ar Ghearmáin mhór nach leigfidh amúgha</span>
<lb n="91"/><span>uaithe aon fhear amháin dá treibh!  Féach ar a teanga</span>
<lb n="92"/><span>bhí a dtaom níos measa 'ná tá ár nGaedhilg chaithiseach</span>
<lb n="93"/><span>anois.  Chuirfadh aon phingin amháin ó gach fear i nÉirinn</span>
<lb n="94"/><span>ár dteanga ar a bonnaibh.  Má tá an teanga suas ní</span>
<lb n="95"/><span>baoghal de'n tír-shearc.</span></p>
<lb n="96"/>
<lb n="97"/><p><span>Conán Maol</span></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Cúrsaidhe an tSaoghail - Tar Lear

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Cúrsaidhe an tSaoghail - Tar Lear

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
