Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<TEI><teiHeader type="text">
	 
<fileDesc>
<titleStmt>
<title type="main">Eachtra Lomnochtáin an t-Sléibhe Riffe.</title><author><persName/></author><editor><name type="main">Mac Néill, Eoin</name></editor><respStmt>
	<resp>Electronic edition compiled by</resp>
	<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
	</respStmt>
	</titleStmt>
<editionStmt>
	 <edition>
		 <note type="N">IG08-10457</note>
		 <note type="L">198</note>
		 <note type="B">1898</note>
		 <note type="C"/>
		 <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
	 </edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
		<publisher>Connradh na Gaedhilge</publisher>
		<pubPlace>24 Upper O'Connell Street, Dublin</pubPlace><date>Aibreán, 1898</date><idno>IG08-10457</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
</publicationStmt>
<seriesStmt>
<title level="s">Irisleabhar na Gaedhilge</title><biblScope unit="vol">8</biblScope>
</seriesStmt>
<sourceDesc>
<biblStruct>
<analytic><author/><title>Eachtra Lomnochtáin an t-Sléibhe Riffe.</title></analytic>
<monogr>
<title level="j">Eachtra Lomnochtáin an t-Sléibhe Riffe.</title><imprint><publisher>Connradh na Gaedhilge</publisher><date>Aibreán, 1898</date></imprint>
</monogr> 
</biblStruct>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<profileDesc>
<langUsage><language ident="ga">Irish</language></langUsage>
</profileDesc>
</teiHeader>
<text><body><div><p><span>Eachtra Lomnchtáin an tSléibhe </span>
<lb n="1"/><span>Riffe.</span></p>
<lb n="2"/>
<lb n="3"/><p><span>36. Do bhí ceann Chonáin cosgartha ó</span>
<lb n="4"/><span>ingnibh na caillighe, agus an croiceann ar</span>
<lb n="5"/><span>liobarnaigh anuas ar a phlucaibh.  Téid Diar-</span>
<lb n="6"/><span>maid amach agus do theangamhaigh foisg caorach</span>
<lb n="7"/><span>air.  Do mharbh Diarmaid an fhoisg agus do</span>
<lb n="8"/><span>chosgair í, agus thug an croiceann isteach, agus do</span>
<lb n="9"/><span>dheasuigh ar cheann Chonáin é, agus do bhearr agus do</span>
<lb n="10"/><span>bhláthuigh é, ionnus gur ghabh leis an ncrédih</span>
<lb n="11"/><span>úir amhail croiceann nádútha, go ndubhairt</span>
<lb n="12"/><span>Diramaid, “Dar liom, a Chonáin, is maith </span>
<lb n="13"/><span>do chuaidh comhrac na caillighe dhuit, óir is</span>
<lb n="14"/><span>maith thagann do chaipín duit, agus go mairidh</span>
<lb n="15"/><span>tú é!”</span></p>
<lb n="16"/>
<lb n="17"/><p><span>37. “Na huile diombáidh orm-sa,” ar</span>
<lb n="18"/><span>Conán, “dá mbudh neach eile acht tusa</span>
<lb n="19"/><span>adéaradh sain liom, go ngearrfainn an</span>
<lb n="20"/><span>teanga tuisleach tarsna tubaisteach do</span>
<lb n="21"/><span>chan an both-ghlór as an mbéal bpuisleach</span>
<lb n="22"/><span>bpusach, agus go dteilgfinn í chum madraidh</span>
<lb n="23"/><span>an bhaile.  Agus a Dhiarmaid na mban, is</span>
<lb n="24"/><span>é budh chirte dhúinn a dhéanamh dul d'ionn-</span>
<lb n="25"/><span>saighe ríogh an Oileáin Doilbhthe agus ár agus</span>
<lb n="26"/><span>easbaidh a chur air féin agus ar a mhuintir i</span>
<lb n="27"/><span>n-íoc feola agus finn-leathair mo chinn, agus </span>
<lb n="28"/><span>faghaim eolas ón'n inghin.”</span></p>
<lb n="29"/>
<lb n="30"/><p><span>38. “Dar mo bhriathar,” ar Osgar, “Is</span>
<lb n="31"/><span>maith an sásamh i n-a bhfuair tú d'anfhorlann</span>
<lb n="32"/><span>an sgéimh do chuir an caipín ort, agus an</span>
<lb n="33"/><span>Lomnochtán, agus a bhean do thuitim leat.”</span>
<lb n="34"/><span>”Dar mo bhriathar, a Osgair,” ar Conán,</span>
<lb n="35"/><span>”gur ró-bheag de'n mhagadh do bhí ort ó</span>
<lb n="36"/><span>chianaibh, agus muna mbeadh a fheabhas do</span>
<lb n="37"/><span>shaothruigh mise le comhrac na n-athach, go </span>
<lb n="38"/><span>mbeadh bhur gcinn-se uile níos measa 'ná</span></p>
</div>
<pb n="199"/>
<div><lb n="39"/><p><span>mo cheann-sa go luath, agus na huile tubaiste</span>
<lb n="40"/><span>chugam-sa, an chéad duine eile, cara ná</span>
<lb n="41"/><span>námha, dhéanfas fanámhad fúm timcheall mo</span>
<lb n="42"/><span>chaipín, go ndéanfad goin ghalláin de, agus fós</span>
<lb n="43"/><span>nach déanfad comhnaidhe go bhfaghad sásamh</span>
<lb n="44"/><span>an mhaslaidh ó mhuintir an ríogh.”</span></p>
<lb n="45"/>
<lb n="46"/><p><span>39. “Truagh sin,” ar an inghean, “is</span>
<lb n="47"/><span>tuargain darach de dhornaibh, nó snámh i</span>
<lb n="48"/><span>n-aghaidh easa, nó cur gaid um ghainimh, dul</span>
<lb n="49"/><span>chum teaghlaigh m'athar-sa chum sain do</span>
<lb n="50"/><span>dhéanamh, óir is iomdha laoch lán-chalma</span>
<lb n="51"/><span>ar teaghlach m'athar-sa anocht ar árd a</span>
<lb n="52"/><span>n-aignidh agus ar uaibhreach a meanman, agus is é</span>
<lb n="53"/><span>is indéanta dhíbh-se, ó tá sibh do bhur réir</span>
<lb n="54"/><span>féin, agus gan sibh líon catha dhóibh siúd,</span>
<lb n="55"/><span>triall go hÉirinn i luing Lomnochtáin do</span>
<lb n="56"/><span>thug annso sibh, agus rachad-sa libh, ó ní bheadh</span>
<lb n="57"/><span>maith dhamh ag fanamhaint in bhur ndiaidh, do</span>
<lb n="58"/><span>bhrígh go ndéanfaidhe min agus luaith dhíom, agus</span>
<lb n="59"/><span>dobhéarfam seóide agus maoin linn mar aon</span>
<lb n="60"/><span>le n-ár ndóithin bídh agus dighe.”</span></p>
<lb n="61"/>
<lb n="62"/><p><span>40. “Ná bíodh eagla ort roimh aonduine</span>
<lb n="63"/><span>dá bhfuil 'san oileán,” ar Conán, “óir na</span>
<lb n="64"/><span>huile diombáidh orm-sa má fágfamaoid-</span>
<lb n="65"/><span>ne ionnta dochar do dhéanamh do dhine</span>
<lb n="66"/><span>ar bith, agus má chuala mé riamh de cheol ná</span>
<lb n="67"/><span>d'oirfideadh do b'aoibhne liom ná an</span>
<lb n="68"/><span>oiread sain dom' easgcáirdibh d'fhagháil i</span>
<lb n="69"/><span>bhfochair a chéile ar aon láthair chum a</span>
<lb n="70"/><span>dtuargana, agus má tá aon nídh is mó a</span>
<lb n="71"/><span>bhuaidhreann mé 'ná rogha gacha bídh a bheith</span>
<lb n="72"/><span>aca-san, agus mé féin agus an méid atá im'</span>
<lb n="73"/><span>chuideachtain a bheith taobh le fuighleach</span>
<lb n="74"/><span>Lomnochtáin, agus má thig tú liom anois, a</span>
<lb n="75"/><span>Dhiarmaid,” do ráidh Conán, “go mbuaidh-</span>
<lb n="76"/><span>earfamaoid a meidhir, ionnus gur lughaide</span>
<lb n="77"/><span>ár ndochar i mbárach é.”  “Níor dhiúltaigh</span>
<lb n="78"/><span>mise duadh ná dochar riamh,” do ráidh</span>
<lb n="79"/><span>Diarmaid, “agus níor chóir dham tusa</span>
<lb n="80"/><span>dhiúltadh anois, a Chonáin, óir is tú</span>
<lb n="81"/><span>d'fhuasgail mé féin agus cách mar aon</span>
<lb n="82"/><span>liom.”</span></p>
<lb n="83"/>
<lb n="84"/><p><span>41. Gabhann Diarmaid a chulaidh chatha</span>
<lb n="85"/><span>uime, mar atá éideadh dlúth daingean um a</span>
<lb n="86"/><span>chaomh-chorp, a dhá chraoiseach chrann-reamhra</span>
<lb n="87"/><span>catha, a chlaidheamh cros-órdha clais-leathan</span>
<lb n="88"/><span>tar a thaoibh chlí, a sgiath mór míleata ar</span>
<lb n="89"/><span>tsuaigh-leirg a dhroma, agus triallann féin</span>
<lb n="90"/><span>agus Conán tar dhoras an dúna, agus do bhí an</span>
<lb n="91"/><span>ríoghain agus Goll agus Osgar ag toirmeasg an</span>
<lb n="92"/><span>turais sin ortha acht níor ghabhadar-san an</span>
<lb n="93"/><span>toirmeasg sain uatha, agus adubhradar leó d</span>
<lb n="94"/><span>dtuitidís, gan an t-oileán d'fhágáil go</span>
<lb n="95"/><span>mbainfidís sásamh amach 'n-a mbás.  Is</span>
<lb n="96"/><span>annsain do ghluaiseadar an dís deagh-laoch</span>
<lb n="97"/><span>sain 'n-a n-uathadh agus 'n-a n-aonar no go</span>
<lb n="98"/><span>rángadar an dún doilbhthe mar a bhfacadar</span>
<lb n="99"/><span>an rí agus mórán d'uaislibh na hAfraice 'n-a</span>
<lb n="100"/><span>thimcheall, agus iad ag ól agus ag aoibhneas, agus iar</span>
<lb n="101"/><span>rochtain an dorais dóibh d'fhanadar ag éis-</span>
<lb n="102"/><span>teacht, go gcualadar iad dá mhaidheamh le</span>
<lb n="103"/><span>n-a chéile a fhusacht dóibh treisiughadh ar an</span>
<lb n="104"/><span>bhFéinn, ó bhíodar an naonbhar do b'fhearr</span>
<lb n="105"/><span>gail agus gaisgheadh dhíobh i broid aca.</span></p>
<lb n="106"/>
<lb n="107"/><p><span>42. “A Chonáin,” ar Diarmaid, “is é is</span>
<lb n="108"/><span>indéanta dhuit-se fuireach ag dorus an</span>
<lb n="109"/><span>dúna, d'eagla go dtiocfadh aon tóir i leith</span>
<lb n="110"/><span>ár gcúil orainn, agus mise a dhul isteach agus</span>
<lb n="111"/><span>fáilte easgcairdeamhail a chur rompa, agus a</span>
<lb n="112"/><span>chur i n-umhail dóibh nach bhfuil aon neach</span>
<lb n="113"/><span>d'Fhiannaibh Éireann i mbroid ná i mbraigh-</span>
<lb n="114"/><span>deanas aca.”  “Na huile diombáidh orm-</span>
<lb n="115"/><span>sa,” ar Conán, “má fhanaim, acht gibé ball</span>
<lb n="116"/><span>cumhang nó fairsing i rachair-se, go rachad</span>
<lb n="117"/><span>leat, agus gur maith liom dá mhéid tóir agus</span>
<lb n="118"/><span>troim-neart dá dtiocfadh orm.”  Leis sin</span>
<lb n="119"/><span>téid Diarmaid isteach agus do lean Conán é,</span>
<lb n="120"/><span>agus iar ndul isteach do Dhiarmaid thug sighe</span>
<lb n="121"/><span>sanntach chum an ríogh, agus treasgarann go</span>
<lb n="122"/><span>lár agus go lántalamh é, agus tairrngheann an</span>
<lb n="123"/><span>mionn ríoghdha dá cheann, adubhairt le</span>
<lb n="124"/><span>Conán é cheangal le cruadh-chuibhreach. “Fág</span>
<lb n="125"/><span>taobh liom é,” ar Conán, “agus leis sin cean-</span>
<lb n="126"/><span>glann Conán é go dochraideach, agus bhain</span>
<lb n="127"/><span>feadh a chean de muna mbeadh an deithneas</span>
<lb n="128"/><span>do bhí ais chum a bhuilg do líonadh leis an</span>
<lb n="129"/><span>mbiadh agus leis an digh do bhí ar na bordaibh</span>
<lb n="130"/><span>ar feadh an tighe.</span></p>
<lb n="131"/>
<lb n="132"/><p><span>43. Leis sin do chrom ag alpadh agus ag</span></p>
</div>
<pb n="200"/>
<div><lb n="133"/><p><span>slugadh togha a shúl do'n bhíadh agus do'n digh</span>
<lb n="134"/><span>mhilis mheisgeamhail, agus Diarmaid ag leadradh</span>
<lb n="135"/><span>agus ag tréan-tuargain na sluagh, ionnus go </span>
<lb n="136"/><span>ndeárna fás folamh timcheall an bhuird, agus</span>
<lb n="137"/><span>thug esbaidh féinnidh agus fíor-óglach ortha ar</span>
<lb n="138"/><span>an láthair sin, agus an méid nár thuit le Diar-</span>
<lb n="139"/><span>maid annsain díobh, do chuadar i sgeon agu i</span>
<lb n="140"/><span>ngealtacht tré fhuinneogaibh agus tré mhion</span>
<lb n="141"/><span>phollaibh an dúna amach, óir do shíleadar</span>
<lb n="142"/><span>gur tiugh-shluagh nó sochaidhe agus anfhorlann</span>
<lb n="143"/><span>eachtrann do tháinig ortha, agus do lean</span>
<lb n="144"/><span>Diarmaid iad.</span></p>
<lb n="145"/>
<lb n="146"/><p><span>44. Acht cheana, an feadh do bhí Conán ag</span>
<lb n="147"/><span>tacar togha gacha deigh-bhídh dá bhfaca, tháinig</span>
<lb n="148"/><span>an bhainríoghain agus do sgaoil gach cruaidh-</span>
<lb n="149"/><span>cheangal dá raibh ar an rígh gan fhios do</span>
<lb n="150"/><span>Chonán.  Dearcann 'n-a thimcheall agus ní</span>
<lb n="151"/><span>bhfuair neach da cháirdibh ná da náimhdibh ar</span>
<lb n="152"/><span>feadh an tighe, óir do lean Diarmaid an</span>
<lb n="153"/><span>teaghlach amach 'san bhfaithche, agus an tan do</span>
<lb n="154"/><span>mhothuigh Conán gur éaluigh an rí uaidh do</span>
<lb n="155"/><span>ghabh náire mhór é, ionnus gur chuma leis a</span>
<lb n="156"/><span>bhás nó a bheatha, agus fós gan sgéala</span>
<lb n="157"/><span>Dhiarmada aige.</span></p>
<lb n="158"/>
<lb n="159"/><p><span>45. Leis sin do chuaidh amach tar doras</span>
<lb n="160"/><span>an dúna, agus thárla fear do mhuintir an ríogh</span>
<lb n="161"/><span>air, agus shíl an t-óglach gur dá mhuintir féin</span>
<lb n="162"/><span>Conán, agus adubhairt leis gan dul níos sia,</span>
<lb n="163"/><span>”óir atá aon tréin-mhíleadh amháin, agus a mhéid</span>
<lb n="164"/><span>os gach laoch, agus is é is áille da bhfaca-sa</span>
<lb n="165"/><span>de dhaoinibh riamh, agus ní thig neach beo ó</span>
<lb n="166"/><span>n-a bhéimeannaibh.”  “Cá cian uaim é?”</span>
<lb n="167"/><span>ar Conán.  “Atá sé i gceartlár na</span>
<lb n="168"/><span>faithche, agus an teaghlach uile 'n-a thimcheall, agus </span>
<lb n="169"/><span>ní thig leo uile é chosg,” ar an óglach.</span>
<lb n="170"/><span>”An bhfacais an rí?” ar Conán.  “Do</span>
<lb n="171"/><span>thárla sé liom,” ar an t-óglach, “agus é ag dul</span>
<lb n="172"/><span>go tigh Lomnochtáin dá thabhairt leis go </span>
<lb n="173"/><span>n-imeoradh sé draoidheacht ar an laoch úd, agus</span>
<lb n="174"/><span>go gcuirfeadh sé chum báis é mar aon le</span>
<lb n="175"/><span>druing d'Fhiannaibh Éireann atá i mbraigh-</span>
<lb n="176"/><span>deanas aige.”</span></p>
<lb n="177"/>
<lb n="178"/><p><span>46. “Na huile diombáidh orm-sa,” ar</span>
<lb n="179"/><span>Conán, “má chonnac riamh sgéalaidhe is</span>
<lb n="180"/><span>binne ná thú, agus is dearbh go dtiubhradh-sa</span>
<lb n="181"/><span>luach do sgéalaigheachta dhuit, agus cia shíleas</span>
<lb n="182"/><span>tú a bheith agat annso?”  “Ní fheadar,” ar</span>
<lb n="183"/><span>an t-óglach, “murab de mhuintir an ríogh</span>
<lb n="184"/><span>thú.”  “Ní headh,” ar Conán, “agus ní háir-</span>
<lb n="185"/><span>mheohar thusa ar a mhuintir níos sia,” ag </span>
<lb n="186"/><span>bualadh béime claidhimh air gur theasg a</span>
<lb n="187"/><span>cheann dá cholainn, agus ritheann ag tabhairt</span>
<lb n="188"/><span>furachta dá charaid agus dá chompanach</span>
<lb n="189"/><span>Diaramaid, gurab annsain thug sighe sann-</span>
<lb n="190"/><span>tach i gceartlár a namhad, mar a gcuala</span>
<lb n="191"/><span>gáir na sgiath dá sgoltadh agus osnadhach na</span>
<lb n="192"/><span>bhfear-óglach do thuit le béimeannaibh Dhiar-</span>
<lb n="193"/><span>mada, agus gabhann dá leadradh dá dheis agus</span>
<lb n="194"/><span>dá chlí go ráinig gur an gcró catha do bhí</span>
<lb n="195"/><span>timcheall Dhiarmada.  Is annsain do thug </span>
<lb n="196"/><span>an dís ghaisgidheach sain ár gan áireamh agus</span>
<lb n="197"/><span>comhthach coitcheann ar shluaightibh, ionnus</span>
<lb n="198"/><span>gur shíleadar gur iomad sluagh eachtrann</span>
<lb n="199"/><span>do tháinig ortha gur sgaipeadar in gach</span>
<lb n="200"/><span>ball, agus go dtuadar cúl do'n dís ghaisg-</span>
<lb n="201"/><span>idheach sain ionnus gur fágadh Diarmaid agus</span>
<lb n="202"/><span>Conán 'n-a n-uathadh agus 'n-a n-aonar.</span></p>
<lb n="203"/>
<lb n="204"/><p><span>47. Annsain do lorg Diarmaid de</span>
<lb n="205"/><span>Chonán cár fhág sé an rí, Innseann Conán</span>
<lb n="206"/><span>dó gur sgaoil duine éigin de gan fhios do,</span>
<lb n="207"/><span>agus gur éaluigh sé uaidh.  “Is ag ithe chuidh</span>
<lb n="208"/><span>tusa a Chonáin,” ar Diarmaid, “agus ní ag</span>
<lb n="209"/><span>faire an ríogh.”  “Éist anis, a Dhiarmaid,”</span>
<lb n="210"/><span>ar Conán, “agus ná bí dom aithisiughadh fá bhiadh</span>
<lb n="211"/><span>d'ithe, agus a fhios agt gur mór a theastuigh</span>
<lb n="212"/><span>sé uaim, acht gluaisimís anois gan mhoill</span>
<lb n="213"/><span>ar eagla a imtheachta uainn, óir adubhairt</span>
<lb n="214"/><span>óglach da mhuintir a tharla liom ar an</span>
<lb n="215"/><span>bhfaithche gurab 'diarraidh Lomnochtáin do</span>
<lb n="216"/><span>chuaidh sé chum draoidheachta d'imirt ort-sa.”</span>
<lb n="217"/><span>“Máiseadh,” ar Diarmaid, “ní baoghlach</span>
<lb n="218"/><span>dúinn ná coimeádfaid an mhuintir atá i</span>
<lb n="219"/><span>n-áit Lomnochtáin greim air, agus nach bhfuil a</span>
<lb n="220"/><span>fhios agat-sa a Chonáin, gur chuir tú féin agus</span>
<lb n="221"/><span>Bran an Lomnochtán ó dhraoidheacht d'imirt</span>
<lb n="222"/><span>ar aoinneach agus créad do-rinnis leis an</span>
<lb n="223"/><span>óglach d'innis na sgéal sain duit?”</span>
<lb n="224"/><span>“Do-rinneas dá ordán dá chorp le béim </span></p>
</div>
<pb n="201"/>
<div><lb n="225"/><p><span>claidhimh,” ar Conán.  “Dar mo bhriathar,”</span>
<lb n="226"/><span>ar Diarmaid, “maithim an rí a léigean uait</span>
<lb n="227"/><span>anois.”  Maithir,” ar Conán, “mar tá a</span>
<lb n="228"/><span>inghean 'n-a mnaoi agat, acht na huile</span>
<lb n="229"/><span>diombáidh orm-sa má tá do shaoghal aige </span>
<lb n="230"/><span>acht ar feadh mise dá rochtain.”  “Déin do</span>
<lb n="231"/><span>rogha nídh leis,” ar Diarmaid, “acht seachain</span>
<lb n="232"/><span>do theanga orm feasta.”</span></p>
<lb n="233"/>
<lb n="234"/><p><span>48. Cidh trácht, do leanadar an rí go</span>
<lb n="235"/><span>deithbhireach agus ní mór do ráinig leis dul</span>
<lb n="236"/><span>isteach go tigh Lomnochtáin an tan do bhí</span>
<lb n="237"/><span>Diarmaid agus Conán isteach 'n-a dhiaidh.  Dob'</span>
<lb n="238"/><span>iongnadh leis an rígh an bhuidhean curadh do</span>
<lb n="239"/><span>fuair istigh ar a chionn, armtha éidighthe agus a</span>
<lb n="240"/><span>inghean 'n-a suidhe 'n-a measg, agus í i gcaoin-</span>
<lb n="241"/><span>eas comhráidh leo.  Fiafruigheann iar sain</span>
<lb n="242"/><span>cá raibh Lomnochtán.  “Cia thusa atá dá</span>
<lb n="243"/><span>fhiafraighe?” ar Conán.  “Mise rí an</span>
<lb n="244"/><span>oileáin seo,” ar sé, “agus atá drong éigin do</span>
<lb n="245"/><span>tháinig gan fhios gan airiughadh dhúinn ag</span>
<lb n="246"/><span>díothughadh ár muintire, agus is é is mian liom</span>
<lb n="247"/><span>Lomnochtán a thabhairt liom go n-imreochadh</span>
<lb n="248"/><span>draoidheacht ortha, ionnus go gcuirfinn chum</span>
<lb n="249"/><span>báis iad mar aon le druing d'Fhiannaibh</span>
<lb n="250"/><span>Éireann atá i mbraighdeanas aige.”  “Na</span>
<lb n="251"/><span>huile diombáidh ar an mbéal dtuisleach do</span>
<lb n="252"/><span>chan an searbh-ghlór sain!” ar Conán, “nó</span>
<lb n="253"/><span>an gcuala aonduine riamh caint comh hóin-</span>
<lb n="254"/><span>mhideamhail, com beag d'éifeacht!  Duine</span>
<lb n="255"/><span>da mhaoidheamh go gcuirfeadh sé an mhuintir a</span>
<lb n="256"/><span>bhfuil sé istigh 'na lár chum báis!  Agus</span>
<lb n="257"/><span>tuilleadh tubaiste agus doghrainge chugam-sa</span>
<lb n="258"/><span>gur gairid go múinfead an t-eolas duit</span>
<lb n="259"/><span>chum Lomnochtáin,” — ag tabhairt amuis ar </span>
<lb n="260"/><span>an rígh agus dá threasgairt chum talamh, agus do</span>
<lb n="261"/><span>b'áil leis a cheann do bhuain de.</span></p>
<lb n="262"/>
<lb n="263"/><p><span>49. Do sgread an ríoghain ar Fiannaibh</span>
<lb n="264"/><span>Éireann gan a léigean do'n fhear mhór sain</span>
<lb n="265"/><span>ar a raibh an caipín a hathair do mharbhadh.</span>
<lb n="266"/><span>Leis sin d'éirigh Goll agus do bhain an rí as</span>
<lb n="267"/><span>láimh Chonáin, agus do chuir 'n-a shuidhe idir</span>
<lb n="268"/><span>Dhiarmaid agus Osgar é, agus innseann sgeala</span>
<lb n="269"/><span>lomnochtáin do ó thús go deireadh, agus gurab</span>
<lb n="270"/><span>é Diarmaid agus Conán thug an ruathar úd </span>
<lb n="271"/><span>fá n-a mhuintir, agus nach raibh aon rí 'san</span>
<lb n="272"/><span>domhan mhór do bhéarfadh barr ar Fhionn ná ar </span>
<lb n="273"/><span>Fhianaibh Éireann.  “Máiseadh,” ar an</span>
<lb n="274"/><span>rís, “ó táim-se ar bhar gcumas, tugaidh</span>
<lb n="275"/><span>cáride anam dhamh, agus déanfad bhar dtoil as</span>
<lb n="276"/><span>so amach go bráth.”</span></p>
<lb n="277"/>
<lb n="278"/><p><span>50. Do gheall Diarmaid, Osgar agus Goll agus</span>
<lb n="279"/><span>an Fiann uile sin do acht Conán, agus is é</span>
<lb n="280"/><span>adubhairt Conán, “A Dhiarmaid na mban,</span>
<lb n="281"/><span>do mholfá-sa an chomhairle sin go maith,</span>
<lb n="282"/><span>mar shúil go mbeadh inghean an ríogh agat</span>
<lb n="283"/><span>féin mar mhnaoi, acht na huile diombáidh</span>
<lb n="284"/><span>orm-sa i n-áit na díoghla do shíleadar-</span>
<lb n="285"/><span>san a thabhairt orm féin, agus oraibh-se, go</span>
<lb n="286"/><span>ndéanfaidh mise min-ghreamanna de chorp</span>
<lb n="287"/><span>an ríogh agus go loisgfead a dhún agus a dheagh-</span>
<lb n="288"/><span>bhaile.”  “Ní mar sin is cóir,” ar Goll,</span>
<lb n="289"/><span>“acht taise le truagh agus troid le tréan, agus is</span>
<lb n="290"/><span>cóir dúinn géilleadh do'n rígh agus gan gnás</span>
<lb n="291"/><span>gach cinidh a bhriseadh.” Aontuigheann Conán</span>
<lb n="292"/><span>impidhe na n-uasal agus do ceangladh síoth agus</span>
<lb n="293"/><span>caradas idir iad fein agus an rígh, agus tugadh an</span>
<lb n="294"/><span>inghean darab ain Bláthmhar Sgiamhach mar</span>
<lb n="295"/><span>mhnaoi do Dhiarmaid, agus do gealladh seaide</span>
<lb n="296"/><span>uaisle do Gholl, d'Osgar agus do chách eile, agus</span>
<lb n="297"/><span>do chuaidh an rí as a haithle dá dhún.  Do </span>
<lb n="298"/><span>chuiriineigheadar maithe agus mór-uaisle na</span>
<lb n="299"/><span>críche timcheall an ríogh, agus d'innis an rí</span>
<lb n="300"/><span>dhóibh gach ar imthigh air ó sgar sé leó, agus</span>
<lb n="301"/><span>mar d'aontuigh sé a inghean mar mhnaoi do</span>
<lb n="302"/><span>Dhiarmaid Ó Duibhne.</span></p>
<lb n="303"/>
<lb n="304"/><p><span>51. Imthúsa an Mhacaoimh Mhóir, mac</span>
<lb n="305"/><span>Ríogh an Domhain, noch do bhí i bhfochair ríogh</span>
<lb n="306"/><span>an Oileáin Doilbhthe mar aon le clannaibh</span>
<lb n="307"/><span>ríogh eile, fá'n am i dtáinig Conán agus Diar-</span>
<lb n="308"/><span>maid go dún an ríogh i ndáil óíl agus aoibhnis</span>
<lb n="309"/><span>i ndún fá leith leó féin, agus an tan do</span>
<lb n="310"/><span>chualadar na héachta do rinne an dís</span>
<lb n="311"/><span>deaghlaoch agus an dá mhíleadh mhear-chalma,</span>
<lb n="312"/><span>thángadar go dún an ríogh tar éis an áir,</span>
<lb n="313"/><span>acht níor bhfeas dóibh cia hiad ná cá conair</span>
<lb n="314"/><span>ar ghabhadar go dtáinig an rí tar a ais,agus</span>
<lb n="315"/><span>an tan chualadar go ndearna an rí cleamh-</span>
<lb n="316"/><span>nas le Fiannaibh Éireann is é adubhairt an</span></p>
</div>
<pb n="202"/>
<div><lb n="317"/><p><span>Macaomh Mór, - “Do gheall tú an inghean</span>
<lb n="318"/><span>sain domh-sa, agus bheirim briathar ná baidhsí</span>
<lb n="319"/><span>ag Fiannaibh Éireann, óir bainfead-sa </span>
<lb n="320"/><span>amach talmhan rí ná flaith na ró-thighearna</span>
<lb n="321"/><span>dá leigfinn leis í d'eagla a láimhe, agus,” ar</span>
<lb n="322"/><span>sé, “rachad féin agus dá chead laoch lán-chalma</span>
<lb n="323"/><span>atá mar aon liom, agus bainfead a gcinn de'n</span>
<lb n="324"/><span>naonbhar laoch sain d'Fhiannaibh Éireann, agus</span>
<lb n="325"/><span>'na dhiaidh sin ná déanfad osadh ná comh</span>
<lb n="326"/><span>naidhe gan dul d'ionnsaighe na hÉireann, agus</span>
<lb n="327"/><span>go gruirfead an tír uile fá smacht,</span>
<lb n="328"/><span>ionnus ná háiteochaidh aonduine de shliocht</span>
<lb n="329"/><span>Ghaoidhil Ghlais innt go bráth arís.”</span></p>
<lb n="330"/>
<lb n="331"/><p><span>52. Do mhol Maoghnas ór-armach, mac</span>
<lb n="332"/><span>ríogh an Oileáin Doirbhthe an chomhairle sin,</span>
<lb n="333"/><span>“agus fós,” ar sé “rachad féin agus maithe na</span>
<lb n="334"/><span>ríoghachta mar aon leat, agus dá mbeadh gan aon-</span>
<lb n="335"/><span>duine bheith im fhochair acht mé féin ná tiubh-</span>
<lb n="336"/><span>rainn bean ná maoin d'Fhiannaibh Éireann</span>
<lb n="337"/><span>ná d'aoinneach eile dom aimhdheoin, agus is í</span>
<lb n="338"/><span>mo chomhairle dhíbh,” ar sé, “amus na hoidhche</span>
<lb n="339"/><span>anocht do thabhairt ortha d'eagla go n-éalóch-</span>
<lb n="340"/><span>aidís uain fá mhaidin.”  Do bhí fá'n am</span>
<lb n="341"/><span>sain i ndún an ríogh an Macaomh Mór,</span>
<lb n="342"/><span>Ridire na Beilte Deirge agus cúig céad</span>
<lb n="343"/><span>tréin-mhíleadh faoi, Aonghus óg mac ríogh an</span>
<lb n="344"/><span>Oileáin Dorcha agus cúig céad gaisgidheach mar</span>
<lb n="345"/><span>aon leis, Tolamas Glún-dubh mac ríogh ná</span>
<lb n="346"/><span>hÉigipte agus cúig céad ridire líon a chui-</span>
<lb n="347"/><span>deachtan, Dáire Ruadh-armach mac ríogh</span>
<lb n="348"/><span>Thíre an Óir, agus míle fear fromhtha ba líon a</span>
<lb n="349"/><span>chuideachtan; Lámhas Laoch-armach mac ríogh</span>
<lb n="350"/><span>na Sorcha, agus trí chéad saigheadóir fa n-a</span>
<lb n="351"/><span>chomhairle; agus an cú iarghaile agus an lasair</span>
<lb n="352"/><span>loisgneach agus Bíodhbha Baoghlach, Gruagach</span>
<lb n="353"/><span>Dúna an Óir, agus dá chéad anradh ainmhianach</span>
<lb n="354"/><span>dá réir, agus adubhradar na tréin-mhílidh sin</span>
<lb n="355"/><span>uile go rachaidís mar aon le mac an ríogh</span>
<lb n="356"/><span>agus le mac ríogh an domhain, ionnus go mbeadh</span>
<lb n="357"/><span>sé d'onóir aca bheith ag comhrac le Fiannaibh</span>
<lb n="358"/><span>Éireann.</span></p>
<lb n="359"/>
<lb n="360"/><p><span>53.  Do bhí an rí ag toirmeasg an ghníomha </span>
<lb n="361"/><span>sain ortha go mór, tar éis é féin do</span>
<lb n="362"/><span>dhéanamh síotha agus muintearais le Fiannaibh</span>
<lb n="363"/><span>Éireann, “agus,” ar sé níor chóir síoth a</span>
<lb n="364"/><span>bhriseadh leó, óir is iad súd féin atá</span>
<lb n="365"/><span>onórach agus seasmhach da bhfocal, agus fós is é</span>
<lb n="366"/><span>mo thuairim, dá mbeadh an oiread eile</span>
<lb n="367"/><span>agaibh ann, ná tiocfadh slán ó Fhiannaibh</span>
<lb n="368"/><span>Éireann, ór níor buadhadh ríamh ortha, agus atá</span>
<lb n="369"/><span>a fhios agam anois ná buaidhfear choidhche ó</span>
<lb n="370"/><span>chuadar de Lomnochtán.”  Adubhairt Maogh-</span>
<lb n="371"/><span>nas ór-armach mac an ríogh, ar mhaitheas na</span>
<lb n="372"/><span>cruinne domhanda nach stadfadh gan mír-</span>
<lb n="373"/><span>eanna beaga buan-raobtha do dhéanamh do</span>
<lb n="374"/><span>chorpaidh an naonbhair sin d'Fhiannaibh</span>
<lb n="375"/><span>Éireann.  “Innsim díbh,” ar an rí, “má</span>
<lb n="376"/><span>théidheann sibh chum catha le Fiannaibh Éireann,</span>
<lb n="377"/><span>nach aon agus bhféin chasfar le sgéalaibh bhar</span>
<lb n="378"/><span>mbáis, óir níor gabhadh treis ortha riamh, dá</span>
<lb n="379"/><span>mháid do thiocfadh 'n-a ndáil, agus ní buaidhfear</span>
<lb n="380"/><span>ortha go deireadh an domhain.”  Adubhairt </span>
<lb n="381"/><span>an Macaomh Mór, mac ríogh an Domhain</span>
<lb n="382"/><span>Thoir ná beadh an sgéal sain le maoidheamh</span>
<lb n="383"/><span>ortha níos sia, óir go dtiubhradh féin an</span>
<lb n="384"/><span>naonbhar sain leis ceangailte cruadhchuibh-</span>
<lb n="385"/><span>righthe 'n-a fhiadhnaise dá dhún.</span></p>
<lb n="386"/>
<lb n="387"/><p><span>(Tuilleadh).</span></p>
<lb n="388"/>
<lb n="389"/><p/></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Eachtra Lomnochtáin an t-Sléibhe Riffe.

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Eachtra Lomnochtáin an t-Sléibhe Riffe.

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
