Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main">Poems in Irish on 18th Century Priests</title><author><name type="main">Séamus P.Moore</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Deirdre D'Auria and Eilís Ní Mhearraí</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N"/>
                         <note type="L">57</note>
                         <note type="B">1744fl 18L</note>
                         <note type="C">Fil.</note>
                         <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2016</date><idno/><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><bibl><title>Poems in Irish on 18th Century Priests</title><author>Séamus P.Moore</author><imprint><publisher>Muineachán: Cumann Seanchais Chlochair, 1955</publisher><date>1744fl 18L</date></imprint>
 </bibl></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p>
<lb n="0"/><span>I.</span>
<lb n="1"/><span>AR AN ATHAIR IS CLIUTAIGHE CAIL.</span></p>
<lb n="2"/>
<lb n="3"/><p><span>Ar an Athair is cliútaighe cáil</span>
<lb n="4"/><span>mo chuairt i gcéin 'na chómhdháil,</span>
<lb n="5"/><span>sagart siansúil go neineach,</span>
<lb n="6"/><span>suilbhir, ciallúil, carthannach.</span></p>
<lb n="7"/>
<lb n="8"/><p><span>Lorg Pheadair, carraic na gcliar,</span>
<lb n="9"/><span>leanfaidh Séamus, an fírfhial,</span>
<lb n="10"/><span>tré bhuidheacht chrábhaidh gan cheas</span>
<lb n="11"/><span>i numhlacht bháidhigh 's i gceannas.</span></p>
<lb n="12"/>
<lb n="13"/><p><span>Séamus Ó Dubhthaigh diadha dil,</span>
<lb n="14"/><span>searc-ghrádh suadh a's gach ughduir,</span>
<lb n="15"/><span>amhail eala ar ghile 'na measg,</span>
<lb n="16"/><span>'s is binne teanga dá dteagasg.</span></p>
<lb n="17"/>
<lb n="18"/><p><span>Caora dá thréad i nard na bhfán</span>
<lb n="19"/><span>ní léigeann uaidh ar seachrán</span>
<lb n="20"/><span>An tAthair grianach, glan, grinn,</span>
<lb n="21"/><span>dá bhfiadhach ó phianaibh ifrinn.</span></p>
<lb n="22"/>
<lb n="23"/><p><span>Géag gheanmnaidhe ós altóir Dé</span>
<lb n="24"/><span>Séamus feasach an fíréan,</span>
<lb n="25"/><span>beochrann foirbhthe a's feasach,</span>
<lb n="26"/><span>lóchrann nach dorcha do'n ainbhfeasach.</span>
<lb n="27"/></p>
</div>
<pb n="58"/>
<div><lb n="28"/><p><span>II.</span>
<lb n="29"/><span>AR AN ATHAIR PHILIP.</span></p>
<lb n="30"/>
<lb n="31"/><p><span>Ar an Athair Philip sclag tart,</span>
<lb n="32"/><span>sruithfhear suairc agus sagart,</span>
<lb n="33"/><span>saoi do chrú Colla-dá-chrigh,</span>
<lb n="34"/><span>'Se i nurradh a's cliú gan fáirbrigh.</span></p>
<lb n="35"/>
<lb n="36"/><p><span>'S do chrú Mathghamhna d'on fhial,</span>
<lb n="37"/><span>Pilip Mac Árdghail go móirmhiadh,</span>
<lb n="38"/><span>dar cheart féile a's eineach,</span>
<lb n="39"/><span>ceap na fréimhe dob' onórach.</span></p>
<lb n="40"/>
<lb n="41"/><p><span>Luan do charraic na cléire</span>
<lb n="42"/><span>Pilip Mac Árdghail na deighmhéine;</span>
<lb n="43"/><span>ar teasgrádh Dé go díochra dil</span>
<lb n="44"/><span>is líomhtha ag riar a phobail.</span></p>
<lb n="45"/>
<lb n="46"/><p><span>Cogús cráibhtheach nach gloine</span>
<lb n="47"/><span>an ghrian ghaibhteach ruithnidhe,</span>
<lb n="48"/><span>a's searc-ghrádh Dé a's duine</span>
<lb n="49"/><span>'sé a ghnáth ag Pilip aingle.</span>
<lb n="50"/></p>
</div>
<pb n="59"/>
<div><lb n="51"/><p><span>Chuaidh do chlú, thoir a's thiar,</span>
<lb n="52"/><span>i bhfogus díbh a's i neidirchian</span>
<lb n="53"/><span>tré h'fhéile, h'eineach a's h'aoibh,</span>
<lb n="54"/><span>a ghéag geineadh ó'n órchraoibh.</span></p>
<lb n="55"/>
<lb n="56"/><p><span>Dreach is áille ós altóir Dé</span>
<lb n="57"/><span>Pilip Mac Árdghail go nglanghné,</span>
<lb n="58"/><span>gnúis ghrianach nach anbhfann meas</span>
<lb n="59"/><span>ag riaghladh anmann ó aimhleas.</span></p>
<lb n="60"/>
<lb n="61"/><p><span>Ní dúthcha do'n fhaolchoin feadh</span>
<lb n="62"/><span>ná díbhse eineach a's léigheann,</span>
<lb n="63"/><span>'chrú na nairge nár thuill guth</span>
<lb n="64"/><span>'g a chuing an fhéile chumhduch.</span></p>
<lb n="65"/>
<lb n="66"/><p><span>Ar aba sin, a Chóirnigh Chaoin,</span>
<lb n="67"/><span>mo chuairt chugat ná machtnuigh,</span>
<lb n="68"/><span>crú Clann Árdghail na stéad seang</span>
<lb n="69"/><span>gan bhréag d' ar-fhuil na hEireann.</span>
<lb n="70"/></p>
</div>
<pb n="60"/>
<div><lb n="71"/><p><span>Bzzzzz1739c 18L</span>
<lb n="72"/><span>III</span>
<lb n="73"/><span>MARBHNAOI AN ATHAR PHILIP UI GHAIRTNEAL.</span></p>
<lb n="74"/>
<lb n="75"/><p><span>Is claoidhte tharla an tráth so déarach</span>
<lb n="76"/><span>Fir a's mná a' gárthach, ag éagnach;</span>
<lb n="77"/><span>Gach tulaigh 'na dtarla alt no léanmhágh</span>
<lb n="78"/><span>'na nuaillibh táisg fá bhás an naoimhse,</span>
<lb n="79"/><span>Gach duine, gé cráidhte, ag ráidhtigh téama.</span>
<lb n="80"/><span>Mo chreach, mo chrádh go bráth id' dhiaidhse</span>
<lb n="81"/><span>Mo chogús i gcúl, mo rún, mo théagar,</span>
<lb n="82"/><span>Mo theagasóir dlúth go hiúl an tSléibhe,</span>
<lb n="83"/><span>Do thriall i núir 's gan dúil le h'éirghe</span>
<lb n="84"/><span>Mar lonnradh nua le múchadh spéirí</span>
<lb n="85"/><span>d'fhág rosga mo shúl gan lúth, gan léirs i'n,</span>
<lb n="86"/><span>Mo chluasa ar dhíth stuama le héisteacht</span>
<lb n="87"/><span>Fá mo chuaillidhe, mo ghuaillidhe, mo chéad-shearc,</span>
<lb n="88"/><span>M' fhaoisdine gan aoinfhios dh' aon neach,</span>
<lb n="89"/><span>Mo chosgadh bhróin, mo chómhairle thréitheach,</span>
<lb n="90"/><span>Mo mhaoin, mo stór, mo lón déidheanach,</span>
<lb n="91"/><span>Béidh go bráth, a's ní ráidhte bréige,</span>
<lb n="92"/><span>Mo mhíle grádhsa i lár do chléibh 'se,</span>
<lb n="93"/><span>Gé tá tú sparrtha i gclárthaí faeidhte.</span>
<lb n="94"/><span>'Athair Philip is cráidhte ráidhte an scéil 'si</span>
<lb n="95"/><span>Do scaramhuint do chách 's ní 'bhárr h'aosa</span>
<lb n="96"/><span>Acht toil an Choimdhidh an róimh do réiteach</span>
<lb n="97"/><span>Amhail na slógh id' lóistín déidheanach.</span>
<lb n="98"/><span>Taréis na Páise ar scáth Shíol Éabha</span>
<lb n="99"/><span>d' fhoilsigh an tÁrdrí cáin an tréada</span>
<lb n="100"/><span>Do Pheadar amháin 'na dháil dá éis sin</span>
<lb n="101"/><span>I nagallamh gráidh ar thráigh Thibérias,</span>
<lb n="102"/><span>An Sípéir árd so d'fhág 'na dhiaigh 'san</span>
<lb n="103"/><span>An chuing a b' áille i ndáil mo thréinfhir</span>
<lb n="104"/><span>B' uaisle cráibhtheacht, bláth a's béasa.</span>
<lb n="105"/><span>Mo chian, monuar, 'bheith i nuaighe an ré 'si</span>
<lb n="106"/><span>Teagasóir stuamdha, buadhach, réidhghlic</span>
<lb n="107"/><span>Dhearbhuigh dhúinn'e nuadhas na gcréachta</span>
<lb n="108"/><span>A rinne na tairngí i lár A ghéagaibh,</span>
<lb n="109"/><span>Fulaing na Páise i lár na naedhanna.</span>
<lb n="110"/><span>An taodhaire sáimh seo thug bárr ar chéadaibh</span>
<lb n="111"/><span>I neagna na nEabhrach, i meabhrughadh an léighinn,</span>
<lb n="112"/><span>Le teagasg do chách go gnáth i néinfheacht</span>
<lb n="113"/><span>ar thuras an ghabhaidh Pharathais néamhdha,</span>
<lb n="114"/></p>
</div>
<pb n="61"/>
<div><lb n="115"/><p><span>An sípéir ba caoimhe a's ba ghéire,</span>
<lb n="116"/><span>Ba siúlach, ba chúngantach, a's ba saothrach</span>
<lb n="117"/><span>Tré chúram na humhlacht 's an tréada</span>
<lb n="118"/><span>A's fá'n uan beag ba lugh' a's ba déidheanach.</span>
<lb n="119"/><span>Do thriall ar luing faoi'n chuing da'r ghéill sé</span>
<lb n="120"/><span>Go críochaibh Ghaillia a dh' árdughadh léighinn</span>
<lb n="121"/><span>'S an iomad ina dháil do bhláth Mhilésius,</span>
<lb n="122"/><span>A dhearbh san tan gach árdughadh céime.</span>
<lb n="123"/><span>I dtír na bhFrannc b'é ceann na cléire</span>
<lb n="124"/><span>Ag teagasg an fhuinn gach aimsear féile.</span>
<lb n="125"/><span>Iar dteacht tar tuinn go fonn finnFhéidhlim</span>
<lb n="126"/><span>Chuir dlús i gcáil le crábhadh a's tréadhanas;</span>
<lb n="127"/><span>Amhail Naomh Pádraig, patrún Gaedhealaibh,</span>
<lb n="128"/><span>Ar thuras Locha Deirg do dhearbhuigh 'thréithe</span>
<lb n="129"/><span>Le míniughadh na nughdar, a' scrúdughadh an tSoisgéil;</span>
<lb n="130"/><span>An Prióir gan smúid gur umhlaigh féin dó,</span>
<lb n="131"/><span>Amhail ba ghnáth gach áird dá néistfeadh;</span>
<lb n="132"/><span>I noireachtas tuaithe nó i mbuan-chruinniughadh cléire.</span>
<lb n="133"/><span>Is eisean do luaidhfidhe le buaidh an lae sin</span>
<lb n="134"/><span>Gé sínte i nuaigh, monuar, an ré 'si.</span>
<lb n="135"/><span>xxxx</span>
<lb n="136"/><span>xxxx</span>
<lb n="137"/><span>A dhaoine má's mian libh bheith déarach</span>
<lb n="138"/><span>Bíghidh 'smuaineadh ar shiansóir na laeighice,</span>
<lb n="139"/><span>Ar a mhiantaibh le míniughadh na dtréathra</span>
<lb n="140"/><span>Le ar naomhadh na mílte mar léightear</span>
<lb n="141"/><span>An taodhaire ba caoimhe d'á thréadaibh</span>
<lb n="142"/><span>Ag síolchur go líonmhar na gcéadfaidh</span>
<lb n="143"/><span>Ar phianbhruid na hAoine 's an chéasaidh</span>
<lb n="144"/><span>ag cur síothchaimh an Ríogh Néamhdha i gcéill dóibh.</span>
<lb n="145"/><span>Ba mhian dó mar Mhaoisi ins na sléibhtibh</span>
<lb n="146"/><span>Na dlighthe do mhíniughadh 's do léigheamh,</span>
<lb n="147"/><span>Ag cur miantaith na ndaoinibh i néifeacht,</span>
<lb n="148"/><span>Ag claochlódh gach daoir-mheoin i mbéasaibh.</span>
<lb n="149"/><span>Crann cumhra do luibhghort na féile</span>
<lb n="150"/><span>Na sluaighte dá ngluaiseadh mar a mbéadh sé</span>
<lb n="151"/><span>Gheobhadh ualach do'n chnuasach ba saidhbhre</span>
<lb n="152"/><span>Ba lón dóibh chun Ló lasta an tSléibhe.</span>
<lb n="153"/><span>Ba deoin dó 'bheith 'gcomhnaidhe go saothrach</span>
<lb n="154"/><span>I ngleann a' smóil a's go leor ann d'á éisteacht</span>
<lb n="155"/></p>
</div>
<pb n="62"/>
<div><lb n="156"/><p><span>Amhail Eóin a bhí ag treórughadh chun réitigh</span>
<lb n="157"/><span>Do'n choimdhe chum comhnaigh' mar a mbéidis</span>
<lb n="158"/><span>Crann dob' áille agus béasa,</span>
<lb n="159"/><span>'Sa thoradh le faghail 'e gnáth gan daoirse</span>
<lb n="160"/><span>Chun leighis san cháin a sháruigh Éabha</span>
<lb n="161"/><span>Le measa na ngrás ó Pharathas néamhdha.</span>
<lb n="162"/><span>Níorbh' iongnadh cáil a's gnás an té seo</span>
<lb n="163"/><span>Fuair tiodhlaictheadh árd 'e bharr ar chéadaibh,</span>
<lb n="164"/><span>Tuigse sháruigh a's árdughadh léighinn,</span>
<lb n="165"/><span>Gach teanga d'á dtarla i ndáil Mhic Fénius,</span>
<lb n="166"/><span>An psalmuire sáimh ag árdughadh céime</span>
<lb n="167"/><span>a' siansaibh Dháibhi, an tÁrdri naomhtha,</span>
<lb n="168"/><span>As sgríbhinn na bhfáidh go gnáth mar léightear.</span>
<lb n="169"/><span>Gníomhartha Phóil, gach nós d'á thréathraibh,</span>
<lb n="170"/><span>Dá míniughadh doibh a's a chló go déarach,</span>
<lb n="171"/><span>Na daoine fós 'sa nós go déidheanach</span>
<lb n="172"/><span>An tréan a's an bocht gan tocht ag adhradh</span>
<lb n="173"/><span>Ag maothughadh na rosg a's a mbos' ag réabadh.</span>
<lb n="174"/><span>Cluinim a lán gós árd im' éisteacht,</span>
<lb n="175"/><span>Sagairt a's bráithre a's gáir na cléire,</span>
<lb n="176"/><span>An uaisle amháin a's a lán ag éagcaoin</span>
<lb n="177"/><span>Fán fhírfhear gráidh bheith ar lár i gcré-luighe.</span>
<lb n="178"/><span>Ó d' imthigh, mo chrádh, a's gan dáil dá fhéachaint,</span>
<lb n="179"/><span>A's é i ndeirbhfhios cháich, a cháil 'sa bhéasa,</span>
<lb n="180"/><span>Is mian liom trácht ar a fhás ó ghéagaibh,</span>
<lb n="181"/><span>An Ruire ba sáimh do bhláth na bhfréamh so,</span>
<lb n="182"/><span>Philip mac Bhriain mhic Eóin, a' déagh-mhac,</span>
<lb n="183"/><span>mhic Phádraig Mhic Bhriain, an fial-churadh béasach,</span>
<lb n="184"/><span>Mhic Giolla Dhuibh, an leomhan i gcomhrac Féinne,</span>
<lb n="185"/><span>Mhic Eóin Mhic Cartain 'teacht i gcéin dó;</span>
<lb n="186"/><span>A chine do luadh ba ghuais a dhéanamh</span>
<lb n="187"/><span>'San tír ó'r dhual a luadh a's a léigheann.</span>
<lb n="188"/><span>Dá náirfinn suas ó'r ghluais go déidheanach</span>
<lb n="189"/><span>Go Saran uaibhreach, cnuasmhar, tréitheach.</span>
<lb n="190"/><span>O'r fhás mic Artain, ceap a's fréamha,</span>
<lb n="191"/><span>Go hÉachach árd ó ráidhtear Ibh Éachach</span>
<lb n="192"/><span>Go Fiach Araidhe, athair na Féinne,</span>
<lb n="193"/><span>O'r ghabh Dál nAraidhe, ráidhte céime,</span>
<lb n="194"/><span>Go Conall na mbuadh le luaidhtear Céarnach,</span>
<lb n="195"/><span>A's go Ruaidhrí na gclann 's a gceann féadhna,</span></p>
</div>
<pb n="63"/>
<div><lb n="196"/><p><span>Go Fearghus mac Róigh le leónthai laochraidh</span>
<lb n="197"/><span>Gé básadh go huathmhar i gCruachain Mhéadhbha,</span>
<lb n="198"/><span>Dá náirfinn suas an stuaigh sin réimhse</span>
<lb n="199"/><span>Gheabhuinn le luadh na sluaighte Gaedhealaibh</span>
<lb n="200"/><span>A threabhuigh anuas ó chuain na maighribh,</span>
<lb n="201"/><span>A thábuigh uachtar uaisle a's tréithe</span>
<lb n="202"/><span>Fá bhruach Banna a's ciumhais Eirne</span>
<lb n="203"/><span>Go bárr Bóinne a's bóchna baoghalach;</span>
<lb n="204"/><span>Is díomhaoineas gnáith 'bheith 'trácht ar éifeacht</span>
<lb n="205"/><span>Uaisle cháich, a gcáil a's a mbéasa;</span>
<lb n="206"/><span>Monuar, mo chrádh'sa ráidhte an scéil 'si,</span>
<lb n="207"/><span>Ruaig an bás uile áird go léir sinn,</span>
<lb n="208"/><span>Gach ríoghradh a b'aille i mbláth Mhilésius,</span>
<lb n="209"/><span>Gur leagadh ar lár a's gan dáil dá néirghe.</span>
<lb n="210"/><span>Theagaimh na ndáil, gidh cráidhte an scéal so,</span>
<lb n="211"/><span>Ruire gan tlás bhí lán do'n fhéile,</span>
<lb n="212"/><span>A ghníomh a's dhreach, sin searc na cléire,</span>
<lb n="213"/><span>An tAthair Philip Ó Gairtnéal, beart mo théama,</span>
<lb n="214"/><span>D' fhág faoi ghruaim an uair'si buaidheartha</span>
<lb n="215"/><span>Na céadta buan gan uain go déarach</span>
<lb n="216"/><span>Fa'n tréinfhear ealadhanta, shoineanta, bhéasach,</span>
<lb n="217"/><span>Uasal, leanbaidhe, geanmnaidhe, tréitheach,</span>
<lb n="218"/><span>Buadhach, dealbhach, meanmnach, méineamhail,</span>
<lb n="219"/><span>Furánach, fáilteach, cráibhtheach, céillidhe,</span>
<lb n="220"/><span>Bile san mbláth de'n árdfhuil Ghaedhealuigh.</span>
<lb n="221"/><span>Is claoidhte tharla an tráth so tréithlag</span>
<lb n="222"/><span>An saoi glan, ársaidh, Pádraig a' dhéaghchroidhe,</span>
<lb n="223"/><span>I nuaigneas gnáith gan spás ag déarchaoi;</span>
<lb n="224"/><span>Agus Aodh, monuar, faoi ghruaim i néinfheacht,</span>
<lb n="225"/><span>An tuigseoir stuamdha i gcruadhas gach léighinn,</span>
<lb n="226"/><span>An scafaire cúnghantach, lúthmhar, béasach,</span>
<lb n="227"/><span>Ghnidh cadad ? nó duan dá chruadhas a dhéarscnaoi.</span>
<lb n="228"/><span>Is tuirseach a tharla an tráth so buaidheartha</span>
<lb n="229"/><span>Róis a's Máire a' gárthach, ag éagcaoin,</span>
<lb n="230"/><span>Ag greadadh na lámh a's a mbánbhás gléaghla,</span>
<lb n="231"/><span>A nuaidhdhreach suibhe a's an lile dá réabadh</span>
<lb n="232"/><span>Imbruach a leacan a's a leabharfholt scaoilte</span>
<lb n="233"/><span>Mar cheatha na gcuach fá'n nuachar Gaedhealuibh,</span>
<lb n="234"/><span>Ag greadadh d'á ghrádh a's gan dáil dá fhéachaint.</span>
<lb n="235"/><span>Ní thuigfear go bráth an grádh le'r téagradh</span></p>
</div>
<pb n="64"/>
<div><lb n="236"/><p><span>An taise tá ar lár 's an tAthair Pádraig méineamhail;</span>
<lb n="237"/><span>A thuirse do ghnáth do chách ní féidir</span>
<lb n="238"/><span>Gé follas a cháil i ngnás na cléire</span>
<lb n="239"/><span>Le guibhe san Íodhbairt do Aonmhac Dé Dhil.</span>
<lb n="240"/><span>Da bhfaicidh bhur líon gé taoi go déarach?.</span>
<lb n="241"/><span>Ó theagaimh é 'ndion faoi líg i gcreafóig</span>
<lb n="242"/><span>'S nach bhfeicfear a ghnúis go Luan an tSléibhe</span>
<lb n="243"/><span>Bhur mbeannacht fá thrí le dianchur déirce,</span>
<lb n="244"/><span>Beannacht na naomh araon a's na gcléireach,</span>
<lb n="245"/><span>Beannacht gach aoin d'ár dtír de Ghaedhealaibh</span>
<lb n="246"/><span>Dá chothughadh de shíor ag Rígh na nÉasca.</span>
<lb n="247"/><span>Míle bliadhuin a's seacht gcéad</span>
<lb n="248"/><span>Tríocha 'na dhiaidh go beacht a's a naoi,</span>
<lb n="249"/><span>An tAthair Philip ar ndul i gcré,</span>
<lb n="250"/><span>Aois Mhic Dé, dearbhuighim díbh.</span></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Poems in Irish on 18th Century Priests

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Poems in Irish on 18th Century Priests

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
