Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<TEI><teiHeader type="text">
	 
<fileDesc>
<titleStmt>
<title type="main">Seaghán Ó Sirirean.  Sgéal Fíor.</title><author><persName>Mac-A'-Bháird, Seaghán - Na Cealla Beaga.</persName></author><editor><name type="main">Mac Néill, Eoin</name></editor><respStmt>
	<resp>Electronic edition compiled by</resp>
	<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
	</respStmt>
	</titleStmt>
<editionStmt>
	 <edition>
		 <note type="N">IG08-10431</note>
		 <note type="L">144</note>
		 <note type="B">1898</note>
		 <note type="C"/>
		 <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
	 </edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
		<publisher>Connradh na Gaedhilge</publisher>
		<pubPlace>24 Upper O'Connell Street, Dublin</pubPlace><date>Eanáir, 1898</date><idno>IG08-10431</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
</publicationStmt>
<seriesStmt>
<title level="s">Irisleabhar na Gaedhilge</title><biblScope unit="vol">8</biblScope>
</seriesStmt>
<sourceDesc>
<biblStruct>
<analytic><author>Mac-A'-Bháird, Seaghán - Na Cealla Beaga.</author><title>Seaghán Ó Sirirean.  Sgéal Fíor.</title></analytic>
<monogr>
<title level="j">Seaghán Ó Sirirean.  Sgéal Fíor.</title><imprint><publisher>Connradh na Gaedhilge</publisher><date>Eanáir, 1898</date></imprint>
</monogr> 
</biblStruct>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<profileDesc>
<langUsage><language ident="ga">Irish</language></langUsage>
</profileDesc>
</teiHeader>
<text><body><div><p><span><pb n="144"/></span>
<lb n="1"/><span>Seaghán a Sirirean.  Sgéal Fíor.</span></p>
<lb n="2"/>
<lb n="3"/><p><span>Fá thuairim céad agus deich m-bli-</span>
<lb n="4"/><span>adhna agus dá fhichid ó shoin, bhí </span>
<lb n="5"/><span>beirt dhearbhráthar 'na gcómh-</span>
<lb n="6"/><span>nuidhe ins-an cheann thoir de'n </span>
<lb n="7"/><span>Bhaile Dhubh, i bparáisde Chill-</span>
<lb n="8"/><span>Chartha, i gcondae Dhúin-na-</span>
<lb n="9"/><span>nGall, d'ar bh'anmanna dóibh Seaghán agus </span>
<lb n="10"/><span>Séamus Ó Sirirean.  Ní rabh siad chomh </span>
<lb n="11"/><span>géar-chúiseach le daoinibh eile, acht bhí siad </span>
<lb n="12"/><span>'na n-oibridhthibh maithe.  Phós Seaghán agus </span>
<lb n="13"/><span>dar le Séamus go rachadh sé féin soir </span>
<lb n="14"/><span>'unn a' Lagain aig iarraidh seirbhíse, agus </span>
<lb n="15"/><span>d'imthigh leis agus d'fhastuigh le feilmeóir go </span>
<lb n="16"/><span>ceann bliadhna.</span></p>
<lb n="17"/>
<lb n="18"/><p><span>Nuair a bhí a aimsir aistigh, budh mhian </span>
<lb n="19"/><span>leis a theacht a-bhaile, acht ní leigfeadh an </span>
<lb n="20"/><span>maighistir dó, agus chongbhuigh sé Séamus </span>
<lb n="21"/><span>air bhiseach tuarasdail. </span></p>
<lb n="22"/>
<lb n="23"/><p><span>I gceann na dara bliadhna, thug Séamus </span>
<lb n="24"/><span>iarraidh imtheachta acht ní rabh gar dó ann.</span></p>
<lb n="25"/>
<lb n="26"/><p><span>“Caithfidh mise dul a-bhaile go bh-feicidh </span>
<lb n="27"/><span>mé mo dhearbhráthair,” arsa Séamus.</span></p>
<lb n="28"/>
<lb n="29"/><p><span>“Má fhanann tusa agam-sa cuirfead </span>
<lb n="30"/><span>fá choinne do dhearbhráthar,”  ars'an </span>
<lb n="31"/><span>maighistir.</span></p>
<lb n="32"/>
<lb n="33"/><p><span>Fá dheireadh, chomhairlíg Séamus fanacht, </span>
<lb n="34"/><span>agus cuireadh buachaill aimsire eile a bhí aig </span>
<lb n="35"/><span>an fheilmeóir ar siubhal fá choinne </span>
<lb n="36"/><span>Sheagháin.</span>
<lb n="37"/></p>
</div>
<pb n="145"/>
<div><lb n="38"/><p><span>Nuair a thainic an teachtaire 'unn a' </span>
<lb n="39"/><span>Bhaile Dhuibh, chuir sé fáisnéis fá Sheaghán </span>
<lb n="40"/><span>Ó Sirirean ar fhear a casadh dhó.  Thais-</span>
<lb n="41"/><span>bean an fear teach Sheagháin dó, agus dubhairt </span>
<lb n="42"/><span>leis go rabh sé féin ag buaint féir ar an </span>
<lb n="43"/><span>taoibh eile de'n abhainn.  Chuaidh an teach-</span>
<lb n="44"/><span>taire ionns 'air Sheagháin agus d'innis dó </span>
<lb n="45"/><span>caidé mar bhí.</span></p>
<lb n="46"/>
<lb n="47"/><p><span>“Maiseadh,” arsa Seaghán, “is dona </span>
<lb n="48"/><span>fuaras mise, nuair nach dtig liom dul</span>
<lb n="49"/><span>leat, mar tá easbhaidh éadaigh orm agus </span>
<lb n="50"/><span>bhéidheadh náire orm an baile a fhágáil, acht </span>
<lb n="51"/><span>tá ádhbhar culaidhe agam i dtigh an táilliúra, </span>
<lb n="52"/><span>agus má fhanann tú go rabh sé déanta, </span>
<lb n="53"/><span>béidhead leat.”</span></p>
<lb n="54"/>
<lb n="55"/><p><span>“Is fada liom fanacht,” ars' an teach-</span>
<lb n="56"/><span>taire, “acht innseóchad duit caidé dhéan-</span>
<lb n="57"/><span>faidh mé leat.  Cuir thusa mo chulaidh-se ort </span>
<lb n="58"/><span>agus fanfaidh mise in d'áit-se go dtigidh </span>
<lb n="59"/><span>tú ar ais, acht ná bí i bhfad ar siubhal.”</span></p>
<lb n="60"/>
<lb n="61"/><p><span>D'atharruigh siad a g-cuid culaidh agus </span>
<lb n="62"/><span>d'iarr Seaghán ar an fhear óg dul anonn agus </span>
<lb n="63"/><span>a bhrios-throsgadh a dhéanadh.  Dubhairt an </span>
<lb n="64"/><span>fear óg go dearn' sé sin agus go mbéidheadh </span>
<lb n="65"/><span>sé ag buaint leis go dtí am dínnéire.</span></p>
<lb n="66"/>
<lb n="67"/><p><span>D'imthigh Seaghán, agus ní dhearn' stad </span>
<lb n="68"/><span>ná fad-chomhnuidhe go rabh sé air an Lagan, </span>
<lb n="69"/><span>agus ar ndóigh bhí fáilte an tsaoghail ag a </span>
<lb n="70"/><span>dhearbhráthair roimhe.  D'fhan an teachtaire </span>
<lb n="71"/><span>ag buaint féir go rabh am dínnéire ann, agus </span>
<lb n="72"/><span>shaoil an uile dhuine gur bh' é Seaghán a </span>
<lb n="73"/><span>bhí ann, siocair an éadaigh.</span></p>
<lb n="74"/>
<lb n="75"/><p><span>Caidé tharla acht go dtainic tuile mhór </span>
<lb n="76"/><span>'san abhainn i ndéidh Sheagháin 'imtheacht, agus </span>
<lb n="77"/><span>nuair a bhí an fear óg ag dul trasna </span>
<lb n="78"/><span>uirri, thuit sé isteach agus báthadh é, agus d'éirigh </span>
<lb n="79"/><span>an gháir amach go rabh Seaghán Ó Sirirean </span>
<lb n="80"/><span>báidhte.  Cuireadh cuartughadh air, nuair do </span>
<lb n="81"/><span>thuit an tuile, agus fuaras corp ag taoibh </span>
<lb n="82"/><span>Theampoill Bhuin na dTrí Sruthán, agus </span>
<lb n="83"/><span>rinneadh faire agus tórradh air, agus cuireadh </span>
<lb n="84"/><span>é.  Bliadhain 'na dhéidh sin, phós bean </span>
<lb n="85"/><span>Sheagháin, mar nach rabh aon duine aici a </span>
<lb n="86"/><span>dhéanfadh obair dhi. </span></p>
<lb n="87"/>
<lb n="88"/><p><span>D'fhan Seaghán corradh le bliadhain ar </span>
<lb n="89"/><span>an Lagan, agus thainic sé a-bhaile oidhche amháin.  </span>
<lb n="90"/><span>Bhuail sé ag dorus a thighe, agus d'fhiafruigh an </span>
<lb n="91"/><span>bunadh istigh cia bhí ann sin.</span></p>
<lb n="92"/>
<lb n="93"/><p><span>“Tá mise, Seaghán Ó Sirirean,” ars' </span>
<lb n="94"/><span>eisean.</span></p>
<lb n="95"/>
<lb n="96"/><p><span>Chuir so criothnughadh ar na daoinibh </span>
<lb n="97"/><span>istigh, agus thosuigh siad aig cárnadh an uile </span>
<lb n="98"/><span>rud a casadh leó leis an dorus, agus d'iarr </span>
<lb n="99"/><span>air i n-ainm Dé imtheacht leis, agus gan a </span>
<lb n="100"/><span>bheith ag cur buaidheartha ortha-san i ndéidh</span>
<lb n="101"/><span>an chomóraidh dhóigheamhla a fuair a chorp </span>
<lb n="102"/><span>sul ar cuireadh é.  D'imthigh Seaghán bocht </span>
<lb n="103"/><span>gan a fhios aige cá rachadh sé.</span></p>
<lb n="104"/>
<lb n="105"/><p><span>“Tá táilliúir beag lághach thoir i gCróibh,” </span>
<lb n="106"/><span>ars' eisean leis féin, “ar fhágas culaidh </span>
<lb n="107"/><span>éadaigh aige le déanamh dhamh, tá bliadhain </span>
<lb n="108"/><span>go leith ó shoin, agus rachad chuige go bhfeicidh </span>
<lb n="109"/><span>mé an bhfuil sé déanta aige dhamh.”</span></p>
<lb n="110"/>
<lb n="111"/><p><span>Chuaidh soir go Cróibh agus bhuail ag dorus </span>
<lb n="112"/><span>tighe an táilliúra.</span></p>
<lb n="113"/>
<lb n="114"/><p><span>“Cia tá ann sin?” ars an táilliúir.</span></p>
<lb n="115"/>
<lb n="116"/><p><span>“Tá mise, Seaghán Ó Sirirean.”</span></p>
<lb n="117"/>
<lb n="118"/><p><span>“Bí ar siubhal leat,” ars' an táilliúir, </span>
<lb n="119"/><span>“ní'l dadaidh de d' chuid agam-sa acht </span>
<lb n="120"/><span>taobh beag amháin bheisde, agus cuirfeadh </span>
<lb n="121"/><span>gréasán iomlán amach chugat faoi bhun an </span>
<lb n="122"/><span>doruis, agus ná tar do mo bhuaidhreadh-sa </span>
<lb n="123"/><span>feasda.”</span></p>
<lb n="124"/>
<lb n="125"/><p><span>Thug Seaghán an gréasán leis faoi n'</span>
<lb n="126"/><span>oscaill agus shuidh síos ag bun claidhe go </span>
<lb n="127"/><span>dearna sé a sgíth.</span></p>
<lb n="128"/>
<lb n="129"/><p><span>“Cá rachad anois?” ars' eisean leis </span>
<lb n="130"/><span>féin.  “Tá figheadóir thíos annsin ar </span>
<lb n="131"/><span>fhágas ádhbhar gréasáin bháinín aige, agus is </span>
<lb n="132"/><span>dóigh liom go bhfuil sé réidh aige faoi seo </span>
<lb n="133"/><span>dhamh, agus rachad do chur tuaraisg' fá dtaobh </span>
<lb n="134"/><span>de.”</span></p>
<lb n="135"/>
<lb n="136"/><p><span>Chuaidh sé go tigh an fhigheadóra agus bhuail </span>
<lb n="137"/><span>ag an dorus.</span></p>
<lb n="138"/>
<lb n="139"/><p><span>“Cia tá ann sin?” ars' an figheadóir.</span></p>
<lb n="140"/>
<lb n="141"/><p><span>“Tá mise, Seaghán Ó Sirirean,” ars' an </span>
<lb n="142"/><span>fear amuigh.</span></p>
<lb n="143"/>
<lb n="144"/><p><span>Chuir so criothnughadh ar an fhigheadóir,</span></p>
</div>
<pb n="146"/>
<div><lb n="145"/><p><span>agus chomh luath agus thainic leis labhairt, </span>
<lb n="146"/><span>sgairt sé amach nach rabh dadaidh d'á chuid </span>
<lb n="147"/><span>aige-sean acht ceirtlín bheag amháin agus </span>
<lb n="148"/><span>go gcuirfeadh sé amach chuige é thríd an </span>
<lb n="149"/><span>fhuinneóig.  Thug Seaghán an cheirtlín leis </span>
<lb n="150"/><span>in-a láimh agus d'imthigh.</span></p>
<lb n="151"/>
<lb n="152"/><p><span>“Chím,” ars' eisean leis féin, “nach bhfuil </span>
<lb n="153"/><span>mórán fáilte rómham i n-aon ait, acht dá </span>
<lb n="154"/><span>mbéidheadh a fhios aca go bhfuil neart </span>
<lb n="155"/><span>airgid liomas an Lagan, 's í mo bharamhail </span>
<lb n="156"/><span>nach mbéidheadh siad chomh doicheallach </span>
<lb n="157"/><span>rómham.”</span></p>
<lb n="158"/>
<lb n="159"/><p><span>Thárla go rabh fáinne an lae ann fá'n am </span>
<lb n="160"/><span>so, agus bhí Seaghán tuirseach, sáruighthe, agus </span>
<lb n="161"/><span>dar leis féin go ndéanfadh sé a sgíth.  </span>
<lb n="162"/><span>Níor luaithe 'n-a shuidhe ná 'na chodladh é.</span></p>
<lb n="163"/>
<lb n="164"/><p><span>Nuair a mhúsgail sé, chonnaic sé daoine </span>
<lb n="165"/><span>ag dul siar an bealach mór.  Thug so i </span>
<lb n="166"/><span>n-a chuimhne gur bh'é an Domhnach a bhí ann, </span>
<lb n="167"/><span>agus go mbéidheadh sé mall ag an Aifreann, </span>
<lb n="168"/><span>agus d'imthigh leis chomh luath gasda agus </span>
<lb n="169"/><span>thainic leis, go teampoll Bhuin na dTrí </span>
<lb n="170"/><span>Sruthán.</span></p>
<lb n="171"/>
<lb n="172"/><p><span>Bhí 'n sagart aig léigheadh urnuighthe </span>
<lb n="173"/><span>na maidne, agus na daoine ar a nglú-</span>
<lb n="174"/><span>naibh, acht chomh luath agus chuaidh Seaghán 'unn </span>
<lb n="175"/><span>tosuigh, d'éirigh siad agus d'fhág an </span>
<lb n="176"/><span>bealach aige chomh tapaidh agus thainic leó, </span>
<lb n="177"/><span>agus ní rabh sé i bhfhad go rabh teach an </span>
<lb n="178"/><span>phobail beag nach folamh.  D'amhairc an </span>
<lb n="179"/><span>sagart síos agus chonnaic sé Seaghán ag </span>
<lb n="180"/><span>tabhairt aighthe suas ar an altóir, agus </span>
<lb n="181"/><span>sgairt sé amach leis.</span></p>
<lb n="182"/>
<lb n="183"/><p><span>“Caidé an buaidhreadh so atá ort, nó </span>
<lb n="184"/><span>caidé bheir ar ais 'unn a' tsaoghail so thú?  </span>
<lb n="185"/><span>Nár cuireadh thú go glan dóigheamhail, agus </span>
<lb n="186"/><span>nár léigh mé féin urnuighthe na marbh ós do </span>
<lb n="187"/><span>cheann, agus nár phós mé do bhean, tá </span>
<lb n="188"/><span>seachtmhain ó shoin, ar fhear eile?”</span></p>
<lb n="189"/>
<lb n="190"/><p><span>“M'anam, maiseadh,” arsa Seaghán, </span>
<lb n="191"/><span>“ma phós tú mo bhean-sa ar fhear eile go </span>
<lb n="192"/><span>gcaithfidh tú í a sgaoileadh ar ais, agus </span>
<lb n="193"/><span>má 's airgead atá 'dhíth ort, tá lán mo </span>
<lb n="194"/><span>phóca de liom-sa as an Lagan, acht caithfidh </span>
<lb n="195"/><span>mé mo bhean a fhagháil ar aon chaoi.”</span></p>
<lb n="196"/>
<lb n="197"/><p><span>D'innis Seaghán do'n tsagart an uile </span>
<lb n="198"/><span>rud d'ar tharla dhó ó thús go deireadh.  </span>
<lb n="199"/><span>Dubhairt an sagart go gcaithfeadh sé a </span>
<lb n="200"/><span>bhean d'fhagháil, agus chuaidh Seaghán </span>
<lb n="201"/><span>a-bhaile, agus fuar beatha shona shéanmhar </span>
<lb n="202"/><span>shásda, agus gur mar sin dúinne é.</span></p>
<lb n="203"/>
<lb n="204"/><p><span>Seaghán Mac a' Bháird.</span></p>
<lb n="205"/>
<lb n="206"/><p/></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Seaghán Ó Sirirean. Sgéal Fíor.

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Seaghán Ó Sirirean. Sgéal Fíor.

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
