Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<TEI><teiHeader type="text">
	 
<fileDesc>
<titleStmt>
<title type="main">Ríoghan Tíre na n-Óg.</title><author><persName>O Donnabháin, Seaghán</persName></author><editor><name type="main">Mac Néill, Eoin</name></editor><respStmt>
	<resp>Electronic edition compiled by</resp>
	<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
	</respStmt>
	</titleStmt>
<editionStmt>
	 <edition>
		 <note type="N">IG08-10411</note>
		 <note type="L">115</note>
		 <note type="B">1897</note>
		 <note type="C"/>
		 <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
	 </edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
		<publisher>Connradh na Gaedhilge</publisher>
		<pubPlace>24 Upper O'Connell Street, Dublin</pubPlace><date>Samhain, 1897</date><idno>IG08-10411</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
</publicationStmt>
<seriesStmt>
<title level="s">Irisleabhar na Gaedhilge</title><biblScope unit="vol">8</biblScope>
</seriesStmt>
<sourceDesc>
<biblStruct>
<analytic><author>O Donnabháin, Seaghán</author><title>Ríoghan Tíre na n-Óg.</title></analytic>
<monogr>
<title level="j">Ríoghan Tíre na n-Óg.</title><imprint><publisher>Connradh na Gaedhilge</publisher><date>Samhain, 1897</date></imprint>
</monogr> 
</biblStruct>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<profileDesc>
<langUsage><language ident="ga">Irish</language></langUsage>
</profileDesc>
</teiHeader>
<text><body><div><p><span>Ríoghan Tíre na n-Óg.</span>
<lb n="1"/><span>Seaghan O Donnabháin do sgríobh.</span></p>
<lb n="2"/>
<lb n="3"/><p><span>Maidin bhreágh aoibhinn d'ar </span>
<lb n="4"/><span>éirigheas go moch chum dul </span>
<lb n="5"/><span>de thaisdeal ag fiosrughadh </span>
<lb n="6"/><span>mo charad go hiar-dheisceart </span>
<lb n="7"/><span>Éireann — do bhí an ghrian </span>
<lb n="8"/><span>ag taisbeánadh a soilbh-ghnúise deall-</span>
<lb n="9"/><span>raidhhce ós na sléibhtibh oirthearacha, agus ag </span>
<lb n="10"/><span>sgeith gaethe tais-séimh ar bheann-mhullaighibh </span>
<lb n="11"/><span>na sliabh ngrian-loisgthe.  Bhí éanlaith </span>
<lb n="12"/><span>iolda ag caoin-bhinn-cheileabhar ar ghéagaibh </span>
<lb n="13"/><span>árda leathana glasa.  D'imthigheas rómham </span>
<lb n="14"/><span>tré mhaghaibh leathana aoibhinn-ghlasa, tré </span>
<lb n="15"/><span>mhóinfhéaraibh bláthmhara i n-ar fhás luibhe-</span>
<lb n="16"/><span>anna milis-chumhra ós a raibh mil-bheacha ag </span>
<lb n="17"/><span>foluamain agus ag luighe ortha ag deól súgha </span>
<lb n="18"/><span>fíor-mheala as a gcocánaibh.</span></p>
<lb n="19"/>
<lb n="20"/><p><span>Thaisdealas tar sléibhtibh garbh-chrai-</span>
<lb n="21"/><span>geacha árd-bheannacha grian-dearg-loisgthe, </span>
<lb n="22"/><span>ar a raibh críon-aiteann agus cas-fhraoch ag </span>
<lb n="23"/><span>fás go meachta; tar gleanntaibh aoibhne </span>
<lb n="24"/><span>glas-fhéarmhara i n-a raibh ard-chrainn ghlas-</span>
<lb n="25"/><span>duilleabhar-leathan-ghéagacha ag fás i motha-</span>
<lb n="26"/><span>raibh sgáthmhara; an lon agus an smólach ag </span>
<lb n="27"/><span>binn-bhog-chantain a nótaidhe go taitnea-</span>
<lb n="28"/><span>mhach ar a mbárr; tré a raibh srotha binn-</span>
<lb n="29"/><span>tsiubhlacha gáróideacha gliogaracha ag rith, </span>
<lb n="30"/><span>agus ar a mbruach sion do bhí cocáin chumhra ag </span>
<lb n="31"/><span>bláthughadh.</span></p>
<lb n="32"/>
<lb n="33"/><p><span>Is iomdha magh aoibhinn, móinfhéar bláth-</span>
<lb n="34"/><span>mhar, agus coill ghlas tiugh árd-chrannach </span>
<lb n="35"/><span>leathan-duilleabhrach dhubh-sgáthmhar éin-</span>
<lb n="36"/><span>cheileabhrach, tré ar shiubhlas le grinn-</span>
<lb n="37"/><span>shólás, ag breathnughadh deise na nádúra.  </span>
<lb n="38"/><span>Is iomdha gleann doimhin fada leathan agus </span>
<lb n="39"/><span>sliabh árd-stuagh-cheannach tar ar thais-</span>
<lb n="40"/><span>dealach.  Rángas fá dheoidh radharc na </span>
<lb n="41"/><span>fairrge móire, agus ag an am sin d'aistrigh </span>
<lb n="42"/><span>ciúineas na gorm-spéire comh-chruinne i </span>
<lb n="43"/><span>néalaibh dubha dorcha tiugha, agus do foiligheadh </span>
<lb n="44"/><span>gnúis séimh-lonnrach na gréine.</span></p>
<lb n="45"/>
<lb n="46"/><p><span>Ins an am gcéadna do thionnsgain gaoth </span>
<lb n="47"/><span>ard-gharbh-shéideógach ar éirghe.  Bhí mé am' </span>
<lb n="48"/><span>sheasamh ar árd-bhinn-stuaic carraige acht </span>
<lb n="49"/><span>fá fhosgadh mór-thuir sgeiche.  As sin do chon-</span>
<lb n="50"/><span>nairc mé tréan-árd-gharbh-thonna na </span>
<lb n="51"/><span>fairrge dhá luasgadh le mór-neart na </span>
<lb n="52"/><span>gaoithe agus dhá gcaitheadh i n-aghaidh sleasa </span>
<lb n="53"/><span>sgeir-chairrgeach; loingeas ag éirghe ar a </span>
<lb n="54"/><span>mbarr.</span></p>
<lb n="55"/>
<lb n="56"/><p><span>Mar so d'fhanas go ndeachaidh an stoirm </span>
<lb n="57"/><span>thar mo cheann.  Mhín-chiúinigh an ghaoth.  </span>
<lb n="58"/><span>Shocruigh garbh-thonna na fairrge.  Thais-</span>
<lb n="59"/><span>beain an ghrian a haghaidh dheallrach, agus le </span>
<lb n="60"/><span>n-a gaethibh mór-theó sgaip sí na néala </span>
<lb n="61"/><span>dubh-dhorcha.  Bhí sí anois iar ndul tar lár </span>
<lb n="62"/><span>a sreibhe, ag féachain chum an iarthair.</span></p>
<lb n="63"/>
<lb n="64"/><p><span>Thriallas rómham ar mhullach ard-shléibhe </span>
<lb n="65"/><span>do bhí os cionn na fairrge iartharaighe.  Acht </span>
<lb n="66"/><span>anois do bhí an ghrian ag bagar ar luighe </span>
<lb n="67"/><span>'san muir.  Uime sin, mheas mé go mbudh </span>
<lb n="68"/><span>chóir dam deithneas do dhéanamh chum an </span>
<lb n="69"/><span>bhaile ba neasa dham, agus mar do shaoil mé </span>
<lb n="70"/><span>gur ar bhruach na fairrge budh dhóchaidhe</span></p>
</div>
<pb n="116"/>
<div><lb n="71"/><p><span>dhamh teagmháil leis an chéad bhaile, chongbhas </span>
<lb n="72"/><span>mo réim le hais na trágha glégile gainimh-</span>
<lb n="73"/><span>mhíne.</span></p>
<lb n="74"/>
<lb n="75"/><p><span>Chonnaic mé mórán éanlaith ag árd-</span>
<lb n="76"/><span>eiteall os mo chionn.  “Is baoghlach,” ar </span>
<lb n="77"/><span>mé liom féin, “go leigfidh siad aon tslio-</span>
<lb n="78"/><span>gán do thuitim orm, mar do rinneadh leis </span>
<lb n="79"/><span>an bhfeallsamh nGréagach i n-allód, tré ar </span>
<lb n="80"/><span>marbhadh é!”</span></p>
<lb n="81"/>
<lb n="82"/><p><span>Thaisdealas rómham go bhfaca mé an </span>
<lb n="83"/><span>ghrian ar tí í féin do thomadh 'san bhfairrge.  </span>
<lb n="84"/><span>Chonnaic mé go soiléir a leath faoi uisge.</span>
<lb n="85"/><span>Ar mé am' smuaineadh: “Nach iongantach </span>
<lb n="86"/><span>a mheallann ar gcéadfadha sinn!  Nach</span>
<lb n="87"/><span>saoilim go bhfeicim go soiléir an ghrian agus </span>
<lb n="88"/><span>an fhairrge ag baint le n-a chéile?  Agus </span>
<lb n="89"/><span>nach iongantach nach múchtar an ghrian, má </span>
<lb n="90"/><span>'s teine í!”</span></p>
<lb n="91"/>
<lb n="92"/><p><span>Feadh bhí mé ag buaidhradh m'aignidh leis </span>
<lb n="93"/><span>an smuaineadh sin, sluigeadh an ghrian 'san </span>
<lb n="94"/><span>mín-mhuir.  D'fhéach an fhairrge chomh dearg </span>
<lb n="95"/><span>le sgárlóidh.  Thriallas rómham, acht ní </span>
<lb n="96"/><span>fhacas baile ná tigh, acht tráigh fhada dhíreach, </span>
<lb n="97"/><span>agus an taoide ag líonadh go mear, na tonna </span>
<lb n="98"/><span>ag tóirneach i n-aghaidh na gcarraigeach.  </span>
<lb n="99"/><span>Níor fheadas siubhal níos sia ar an tráigh.  </span>
<lb n="100"/><span>Thugas aghaidh do na sléibhtibh arís.  Ní raibh </span>
<lb n="101"/><span>súil agam le rigsin go dtí aon bhaile an </span>
<lb n="102"/><span>oidhche sin — is gearr i n-aghaidh na sléibhte </span>
<lb n="103"/><span>bhíos abalta ar siubhal.  Rángas go bun </span>
<lb n="104"/><span>árd-chairraige ó a raibh sruth binn crios-</span>
<lb n="105"/><span>dalach ag tréan-bhuinniughadh agus ag rith go </span>
<lb n="106"/><span>gáróideach ar thaobh an tsléibhe amach 'san </span>
<lb n="107"/><span>bhfairrge.  Le hais an tsrotha so chonnaic </span>
<lb n="108"/><span>mé cuas i dtaobh na carraige.  Iar mbai-</span>
<lb n="109"/><span>liughadh caindigheacht' maith' de chríon-chánach </span>
<lb n="110"/><span>agus féar, agus shocruigh mé sort ionaid suain ins </span>
<lb n="111"/><span>an gcuas sin.  Air sin do shín mé mo bhoill </span>
<lb n="112"/><span>thréith-thuirseacha, ní nár bh'iongnadh ó fhad </span>
<lb n="113"/><span>m'aistre agus ó theas an lae, agus ba ghear gur </span>
<lb n="114"/><span>(cheannsuigh?) lámha dil-drúchtmhara an </span>
<lb n="115"/><span>tsuain mo chéadfadha.  Foirimeall-tháinig </span>
<lb n="116"/><span>ceo-néala taithneamhacha os cionn mo shúl, </span>
<lb n="117"/><span>agus thuit mór-throm-shámh-chodladh orm.</span></p>
<lb n="118"/>
<lb n="119"/><p><span>(Tuilleadh).  </span></p>
<lb n="120"/>
<lb n="121"/><p/></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Ríoghan Tíre na n-Óg.

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Ríoghan Tíre na n-Óg.

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
