Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<TEI><teiHeader type="text">
	 
<fileDesc>
<titleStmt>
<title type="main">Seadhna.  (ar leanamhaint.)</title><author><persName>Ua Laoghaire, Peadar</persName></author><editor><name type="main">Mac Néill, Eoin</name></editor><respStmt>
	<resp>Electronic edition compiled by</resp>
	<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
	</respStmt>
	</titleStmt>
<editionStmt>
	 <edition>
		 <note type="N">IG06-10228</note>
		 <note type="L">162</note>
		 <note type="B">1896</note>
		 <note type="C"/>
		 <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
	 </edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
		<publisher>Connradh na Gaedhilge</publisher>
		<pubPlace>24 Upper O'Connell Street, Dublin</pubPlace><date>March, 1896</date><idno>IG06-10228</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
</publicationStmt>
<seriesStmt>
<title level="s">Irisleabhar na Gaedhilge</title><biblScope unit="vol">6</biblScope>
</seriesStmt>
<sourceDesc>
<biblStruct>
<analytic><author>Ua Laoghaire, Peadar</author><title>Seadhna.  (ar leanamhaint.)</title></analytic>
<monogr>
<title level="j">Seadhna.  (ar leanamhaint.)</title><imprint><publisher>Connradh na Gaedhilge</publisher><date>March, 1896</date></imprint>
</monogr> 
</biblStruct>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<profileDesc>
<langUsage><language ident="ga">Irish</language></langUsage>
</profileDesc>
</teiHeader>
<text><body><div><p><span><pb n="162"/></span>
<lb n="1"/><span>Séadna</span></p>
<lb n="2"/>
<lb n="3"/><p><span>(Ar leanamhaint)</span></p>
<lb n="4"/>
<lb n="5"/><p><span>Cáit.  Dá mbeidhinn i gcás Dhiarmuda,</span>
<lb n="6"/><span>déarfainn léi “main do dheór nár chuirir</span>
<lb n="7"/><span>díot!”</span></p>
<lb n="8"/>
<lb n="9"/><p><span>Peg.  Ní fheadar, a Cháit.  B'fhéidir dá</span>
<lb n="10"/><span>mbeiteá i gcás Dhiarmuda, nár bh'fhearra</span>
<lb n="11"/><span>dhuit rud do dheunfá ná an rud do dhein</span>
<lb n="12"/><span>seisean.  Is é is dóichighe gurab aige b'</span>
<lb n="13"/><span>fhearr a fhios cad badh cheart do dhéanamh.</span></p>
<lb n="14"/>
<lb n="15"/><p><span>Cáit.  An stiúsaidhe!  Is beag orm í.</span></p>
<lb n="16"/>
<lb n="17"/><p><span>Gob.  Ar airigh Máire Ghearra, a Pheg?</span></p>
<lb n="18"/>
<lb n="19"/><p><span>Peg.  An Domhnach a bhí chughainn, do bhí</span>
<lb n="20"/><span>sí ag caint le máthair Mhichíl, agus fuair sí</span>
<lb n="21"/><span>tuairisg ag sgéil díreach fé mar thuit sé</span>
<lb n="22"/><span>amach.  Do bhí áthas mór go léir uirthi 'nuair</span>
<lb n="23"/><span>thuig sí gur thug sé an t-airgead uaidh ar</span>
<lb n="24"/><span>son an tSlánuightheóra.  “Agus,” ar sisi,</span>
<lb n="25"/><span>“tá súil agam anois go dtuillfidh Miceal</span>
<lb n="26"/><span>an t-airgead sain chomh macánta agus dá mbadh</span>
<lb n="27"/><span>ná beidheadh sé faghálta roimh ré aige.”</span></p>
<lb n="28"/>
<lb n="29"/><p><span>“Dómhaise,” ars' an bhaintreach, “sin é</span>
<lb n="30"/><span>iongnadh an sgéil ar fad.  Nuair a bhí sé</span>
<lb n="31"/><span>ag díol na bhfear araoir, do shín sé punt</span>
<lb n="32"/><span>chum Micil mar ba ghnáth.  “Ó!” arsa Miceal,</span>
<lb n="33"/><span>'táim-se díolta cheana.'  'Glac é sin</span>
<lb n="34"/><span>uaim,' arsa Séadna, agus b'éigin do.”</span></p>
<lb n="35"/>
<lb n="36"/><p><span>“Seadh,” arsa Máire Ghearra, “bhídís dhá</span>
<lb n="37"/><span>rádh ná raibh creideamh ag Séadna.  Bíodh</span>
<lb n="38"/><span>sain mar chomhartha acu air!”</span></p>
<lb n="39"/>
<lb n="40"/><p><span>“Creideamh?” ars' an bhaintreach.  “Ní</span>
<lb n="41"/><span>fheaca a leithéid riamh.  Dá mairinn míle</span>
<lb n="42"/><span>bliadhan, ní chuirfinn as mo cheann an </span>
<lb n="43"/><span>fheuchaint a thug sé orm 'nuair adhubhairt sé</span>
<lb n="44"/><span>an focal agus é ag síneadh an airgid chugham.</span>
<lb n="45"/><span>“Ar son an tSlánuightheóra,” ar seisean, agus </span>
<lb n="46"/><span>'nuair' fheuchas suas air, bhí an dá shúil aige</span>
<lb n="47"/><span>dá gcur tríom, i dtreó go dtáinig iarracht</span>
<lb n="48"/><span>d'anfhadh orm nach bhféadfainn a innsint</span>
<lb n="49"/><span>duit.”</span></p>
<lb n="50"/>
<lb n="51"/><p><span>“Éist, a óinsigh,” arsa Máire.  “Cad ba </span>
<lb n="52"/><span>ghádh an t-anfadh?”</span></p>
<lb n="53"/>
<lb n="54"/><p><span>“Ó, leig dom féin, a Mháire.  Is amhlaidh</span>
<lb n="55"/><span>mar atá ag sgeul, dá bhfeuchainn i gcoinnibh</span>
<lb n="56"/><span>a shúl an dara huair, do thuitfinn,” arsan</span>
<lb n="57"/><span>bhaintreach.</span></p>
<lb n="58"/>
<lb n="59"/><p><span>“A Shiobhán!” arsa Máire Ghearra.</span></p>
<lb n="60"/>
<lb n="61"/><p><span>“Teacht, a Mháire,” arsa Siobhán.</span></p>
<lb n="62"/>
<lb n="63"/><p><span>“Tá rún agam le tabhairt duit,” ar sisi,</span>
<lb n="64"/><span>agus do bhí creathán 'na ballaibh agus 'na guth.</span></p>
<lb n="65"/>
<lb n="66"/><p><span>“Ná bíodh ceisd ort, a Mháire,” arsa</span>
<lb n="67"/><span>Siobhán.  “Coimeádfad-sa do rún, dá mbíodh</span>
<lb n="68"/><span>m'anam air.”</span></p>
<lb n="69"/>
<lb n="70"/><p><span>“Tá a fhios agam-sa go maith go gcoime-</span>
<lb n="71"/><span>ádfair, a Shiobhán, acht tá níos mó agat le</span>
<lb n="72"/><span>déanamh dom 'ná mo rún do choimeád.”</span></p>
<lb n="73"/>
<lb n="74"/><p><span>Do stad sí.  Níor labhair Siobhán.</span></p>
<lb n="75"/>
<lb n="76"/><p><span>“Bhíos tamall dem'shaoghal, a Shiobhán,”</span>
<lb n="77"/><span>ar sisi, “agus do cheapas ná pósfainn choidhche.”</span></p>
<lb n="78"/>
<lb n="79"/><p><span>“Ní haon tamall mór ded'shaoghal atá</span>
<lb n="80"/><span>caithte,” arsa Siobhán.</span></p>
<lb n="81"/>
<lb n="82"/><p><span>“Dá luighead é, tá sé buadhartha go maith</span>
<lb n="83"/><span>le déidheanaighe,” arsa Máire.</span></p>
<lb n="84"/>
<lb n="85"/><p><span>“Ní fheicim puinn adhbhar buadhartha agat,”</span>
<lb n="86"/><span>arsa Siobhán.</span></p>
<lb n="87"/>
<lb n="88"/><p><span>“Tá mo chroidhe dá shníomh le buadhairt,”</span>
<lb n="89"/><span>ar sisi.</span></p>
<lb n="90"/>
<lb n="91"/><p><span>Annsain do labhair sí i gcogar le Siobhán</span>
<lb n="92"/><span>agus chaitheadar tréimhse mór ag cogarnaigh.</span>
<lb n="93"/><span>'Nuair bhí an chogarnach críochnuighthe acu</span>
<lb n="94"/><span>chuaidh Máire a-bhaile agus chuaidh Siobhán</span>
<lb n="95"/><span>a-chodladh.  Acht ní baoghal gur thuig aon </span>
<lb n="96"/><span>neul codlata ar Mháire ná ar Siobháin an </span>
<lb n="97"/><span>oidhche sin.</span></p>
<lb n="98"/>
<lb n="99"/><p><span>'Nuair d'éirigh Siobhán ar maidin, is í bhí</span>
<lb n="100"/><span>go tuirseach.  'Nuair cheap sí a coidhp do</span>
<lb n="101"/><span>chur ar a ceann, is 'na  póca do chuir sí é.</span>
<lb n="102"/><span>'Nuair cheap sí a bróg do chur ar a cois, is</span>
<lb n="103"/><span>'sa teine do chuir sí í mar chuirfeadh sí fód</span>
<lb n="104"/><span>móna.  'Nuair tháinig sí ar a ghlúnaibh chum</span>
<lb n="105"/><span>na bpaidreacha do rádh, do theip uirthi focal</span>
<lb n="106"/><span>ar bith do rádh le cruinneas acht “Go gcuiridh</span>
<lb n="107"/><span>Dia ar mo leas me!  Go gcuiridh Dia agus</span>
<lb n="108"/><span>Muire a mháthair ar mo leas me!”  'Nuair</span>
<lb n="109"/><span>theasduig ó Mhiceal a chuid bídh d'fhagháil, ní</span>
<lb n="110"/><span>raibh an biadh ollamh do.  'Nuair cuireadh os</span>
<lb n="111"/><span>a chomhair é, ní raibh sé acht leath-bheirbhthe.</span>
<lb n="112"/><span>Níor leig sé aon nídh air acht an biadh do</span>
<lb n="113"/><span>chaitheamh chomh maith agus d'fheud sé é.</span></p>
<lb n="114"/>
<lb n="115"/><p><span>“Tá rud éigin ar mo mháthair,” ar seisean</span></p>
</div>
<pb n="163"/>
<div><lb n="116"/><p><span>i n-a aigneadh féin.  “Ní fheadar 'o'n (de'n)</span>
<lb n="117"/><span>tsaoghal cad tá ag éirghe fúithi.  Ní héidir</span>
<lb n="118"/><span>gurab é an báille úd a bheidheadh ag teacht</span>
<lb n="119"/><span>arís?  A mháthair,” ar seisean, “tá rud</span>
<lb n="120"/><span>éigin ag déanamh buadhartha dhuit.  An raibh</span>
<lb n="121"/><span>a thuilleadh le héileamh ag an mbáille an</span>
<lb n="122"/><span>lá úd?”</span></p>
<lb n="123"/>
<lb n="124"/><p><span>“Ach! ní raibh, a Mhicil, oiread agus leath-</span>
<lb n="125"/><span>phinginn.  Ní'l blúire orm acht nár chodlas</span>
<lb n="126"/><span>puinn araoir.”</span></p>
<lb n="127"/>
<lb n="128"/><p><span>“Níor bh'fhearra dhuit rud a dhéanfá anois,</span>
<lb n="129"/><span>a mháthair,” arsa Miceal, “ná dul agus greas</span>
<lb n="130"/><span>do chodladh dhuit féin.”</span></p>
<lb n="131"/>
<lb n="132"/><p><span>“Is olc an rud codladh d'fhínn an lae, a</span>
<lb n="133"/><span>Mhicil,” ar sisi.  “B'fhearr do dhuine foidhid</span>
<lb n="134"/><span>do dhéanamh air, dá mb'fhéidir é, i dtreó go</span>
<lb n="135"/><span>mbeidheadh codladh na hoidhche go maith aige.”</span></p>
<lb n="136"/>
<lb n="137"/><p><span>Do ghluais Miceal suas go tigh Shéadna agus </span>
<lb n="138"/><span>do luigh ar a ghnó.  Ní raibh dá ghreim curtha</span>
<lb n="139"/><span>aige, 'nuair siúd í a mhathair  isteach 'na dhiaidh.</span>
<lb n="140"/><span>Thóg sé a cheann agus d'fheuch sé uirthi.  Thóg</span>
<lb n="141"/><span>Séadna a cheann agus d'fheuch sé uirthi.</span></p>
<lb n="142"/>
<lb n="143"/><p><span>“A Shéadna,” ar sisi; “dá mb'é do thoil</span>
<lb n="144"/><span>é, d'oirfeadh dhom focal do labhairt leat</span>
<lb n="145"/><span>id' aonar.”</span></p>
<lb n="146"/>
<lb n="147"/><p><span>“A Mhicil,” arsa Séadna, “dá mbadh áil</span>
<lb n="148"/><span>leat-sa bualadh amach annsain tamaillín.”</span></p>
<lb n="149"/>
<lb n="150"/><p><span>Do bhuail Miceal amach agus chuir se a dhrom</span>
<lb n="151"/><span>le claidhe.  “Ní fheadar 'o'n tsaoghal,” ar</span>
<lb n="152"/><span>seisean leis féin, “cad athá ag éirghe dhi, nó</span>
<lb n="153"/><span>cad é an fuadar é seo fúithi!”</span></p>
<lb n="154"/>
<lb n="155"/><p><span>Bhí tor aitinn taobh leis.  Chonnaic sé ar</span>
<lb n="156"/><span>an dtor beach bheag i n-achrann i snáith</span>
<lb n="157"/><span>ruadháin alla.  Do phreab an ruadhán amach</span>
<lb n="158"/><span>as an áit i n-a raibh sé i bhfolach, agus thug sé</span>
<lb n="159"/><span>fé bhreith ar an mbeich mbig.  'Nuair</span>
<lb n="160"/><span>chonnaic sisi ag teacht é, chuir an sgeón</span>
<lb n="161"/><span>dúbailt nirt innti, agus do bhris sí an snáith agus</span>
<lb n="162"/><span>d'imthigh.</span></p>
<lb n="163"/>
<lb n="164"/><p><span>Síle.  Ó am briathar, a Pheg, go bhfeaca-sa</span>
<lb n="165"/><span>rud mar sin ag ruadhán alla dhá dhéanamh,</span>
<lb n="166"/><span>acht má 'seadh, ní beach a bhí 'sa tsnáith acht</span>
<lb n="167"/><span>cuil, agus do rug an ruadhán ar chaol-drom</span>
<lb n="168"/><span>ar an gcuil, agus am briathar ná raibh aon mhaith</span>
<lb n="169"/><span>dhi bheith ag crothadh a cos agus únfhairt.</span></p>
<lb n="170"/>
<lb n="171"/><p><span>Choimeád sé a ghreim chum go raibh sí socair </span>
<lb n="172"/><span>go leór.  Agus annsain dá bhfeicfeá mar</span>
<lb n="173"/><span>'fhill sé 'sa tsnáith í, agus mar a rug sé leis</span>
<lb n="174"/><span>isteach í.</span></p>
<lb n="175"/>
<lb n="176"/><p><span>Gob.  Is dócha gur dhein sé bagún di.</span></p>
<lb n="177"/>
<lb n="178"/><p><span>Síle.  Do rug sé leis í, pé i nÉirinn é.</span></p>
<lb n="179"/>
<lb n="180"/><p><span>Peg.  Ní rug ruadhán Mhicil an bheach leis,</span>
<lb n="181"/><span>mar d'imthigh sí uaidh, agus 'nuair cheap Miceal</span>
<lb n="182"/><span>go raibh an tamaillín caithte, d'fhill sé ar </span>
<lb n="183"/><span>an dtigh.  'Nuair bhí sé ag déanamh ar an </span>
<lb n="184"/><span>ndorus, d'airigh sé Séadna ag rádh na</span>
<lb n="185"/><span>bhfocal so:</span></p>
<lb n="186"/>
<lb n="187"/><p><span>“Badh shaoire dhi an bás is measa do</span>
<lb n="188"/><span>fuair duine riamh, agus í dá fhagháil seacht</span>
<lb n="189"/><span>n-uaire i ndiaidh a chéile, 'ná mise dá</span>
<lb n="190"/><span>pósadh!”</span></p>
<lb n="191"/>
<lb n="192"/><p><span>Do chas Miceal agus chuir sé an talamh de</span>
<lb n="193"/><span>sul ar airigh sé a thuilleadh.  Acht má chuir,</span>
<lb n="194"/><span>ní túisge bhí sé arís ag an dtor aitinn, 'ná</span>
<lb n="195"/><span>d'éirigh árd-fhearg air.</span></p>
<lb n="196"/>
<lb n="197"/><p><span>“Is deas an obair í seo,” ar seisean i </span>
<lb n="198"/><span>n-a aigneadh féin.  Is leamh an gnó dom'</span>
<lb n="199"/><span>mháthair teacht annso ag déanamh cleamhnais</span>
<lb n="200"/><span>do Shaidhbh Dhiarmuid' Léith!  Fan go dtéighead-</span>
<lb n="201"/><span>sa a-bhaile anocht -”</span></p>
<lb n="202"/>
<lb n="203"/><p><span>Le n-a linn sin, do chonnaic sé a mháthair</span>
<lb n="204"/><span>ag déanamh air agus aghaidh bhán uirthi ar dhath an</span>
<lb n="205"/><span>bháis.  Preab sé 'na coinne.</span></p>
<lb n="206"/>
<lb n="207"/><p><span>“Airiú a mháthair,” ar seisean, “cad tá</span>
<lb n="208"/><span>ort?”</span></p>
<lb n="209"/>
<lb n="210"/><p><span>“Éist, éist! a mhic ó,” ar sisi i gcogar;</span>
<lb n="211"/><span>“ní'l aon rud orm.  Imthigh isteach chum do</span>
<lb n="212"/><span>ghnótha.  Táid na fir eile ag teacht láith-</span>
<lb n="213"/><span>reach.”</span></p>
<lb n="214"/>
<lb n="215"/><p><span>Chuaidh Miceal isteach.  Bhí an dorus ar </span>
<lb n="216"/><span>dian-leathadh agus gan duine istigh roimhe.  Bhí</span>
<lb n="217"/><span>ionad Shéadna folamh.  Do shuidh Miceal agus</span>
<lb n="218"/><span>do tharraing chuige a ghnó.  Thán'adar na fir</span>
<lb n="219"/><span>'na nduine 's 'na nduine.  Do ghluais an</span>
<lb n="220"/><span>obair mar ba ghnáth.  Níor fhill Séadna an</span>
<lb n="221"/><span>lá sain.</span></p>
<lb n="222"/>
<lb n="223"/><p><span>Síle.  Cogar, a Pheg, dar ndóigh, ní h-ag</span>
<lb n="224"/><span>déanamh chleamhnais do Shaidhbh a bhí Siobhán.</span></p>
<lb n="225"/>
<lb n="226"/><p><span>Peg.  Cad eile, a Shíle, a chuid?</span></p>
<lb n="227"/>
<lb n="228"/><p><span>Síle.  Do Mháire Ghearra, gabhaim-se orm,</span></p>
</div>
<pb n="164"/>
<div><lb n="229"/><p><span>agus badh dhóigh liom, dá mbíodh aon chiall ag</span>
<lb n="230"/><span>Miceal, go dtuigfeadh sé an méid sin,</span>
<lb n="231"/><span>feuch!</span></p>
<lb n="232"/>
<lb n="233"/><p><span>Gob.  Agus ca bhfios duit, a Shíle, gur do</span>
<lb n="234"/><span>Mháire Ghearra bhí sí ag déanamh an</span>
<lb n="235"/><span>chleamhnais, nó ca bhfios duit an cleamhnas a </span>
<lb n="236"/><span>bhí aici dá dhéanamh i n-aon chor?</span></p>
<lb n="237"/>
<lb n="238"/><p><span>Síle.  Ó!  go deimhin is beag dá mhearbhall</span>
<lb n="239"/><span>orm.  Cad air gur thug sí féin agus Máire</span>
<lb n="240"/><span>Ghearra an oidhche ag cogarnaigh?  Cad do</span>
<lb n="241"/><span>bhain codladh na hoidhche de'n bheirt?  Cad é</span>
<lb n="242"/><span>an rún a thug Máire Ghearra dhi?  Tá a fhios</span>
<lb n="243"/><span>agam-sa go maith cad do bhí ar siubhal acu,</span>
<lb n="244"/><span>geallaim dhuit é.</span></p>
<lb n="245"/>
<lb n="246"/><p><span>Peg.  Is dóigh liom, a Shíle, ná fuilir i</span>
<lb n="247"/><span>bhfad ó'n gceart, agus gur géar-chúisighe go</span>
<lb n="248"/><span>mór thu 'ná Miceal.</span></p>
<lb n="249"/>
<lb n="250"/><p><span>Níor fhill Séadna an lá sain, agus níor fhill</span>
<lb n="251"/><span>sé an oidhche sin.  D'fhan Miceal i bhfeighil</span>
<lb n="252"/><span>na háite.  Is air a bhí an iongnadh, 'nuair</span>
<lb n="253"/><span>fuair sé ná raibh Séadna ag teacht.  Thug sé</span>
<lb n="254"/><span>an oidhche 'na shuidhe 'sa chathaoir shúgáin.  Cheap</span>
<lb n="255"/><span>sé ó am go ham go mbeidheadh Séadna chuige</span>
<lb n="256"/><span>an dorus isteach.  Trí huaire do phreab sé</span>
<lb n="257"/><span>'na shuidhe agus chuaidh sé go dorus.  D'airigh sé</span>
<lb n="258"/><span>coiscéim duine, dar leis féin, gach uair díobh,</span>
<lb n="259"/><span>agus thabharfadh sé an leabhar gur bh'é Séadna</span>
<lb n="260"/><span>bhí ann.  An uair dheireannach dhíobh, cheap sé</span>
<lb n="261"/><span>go bhfeacaidh sé Séadna féin ag déanamh ar</span>
<lb n="262"/><span>an ndorus, agus do bhog sé a bheul chum</span>
<lb n="263"/><span>labhartha leis, acht 'nuair d'fheuch sé níos</span>
<lb n="264"/><span>cruinne ní raibh aon-ne' ann.  Níor chuaidh</span>
<lb n="265"/><span>sé go dorus a thuilleadh.  D'fhan sé 'sa</span>
<lb n="266"/><span>chathaoir i n-aice na teine.  Chuir sé fód</span>
<lb n="267"/><span>móna síos anois agus arís.  Bhí sé annsain</span>
<lb n="268"/><span>faid gach n-fhaid.  Cheap sé nár bh'fhéidir</span>
<lb n="269"/><span>aon oidhche bheith chomh fada.  Do bhí uaigneas</span>
<lb n="270"/><span>agus crith-eagla air agus faitchíos, agus níor fhág sain</span>
<lb n="271"/><span>é gan múisiún codlata bheith air ó am go </span>
<lb n="272"/><span>ham.  Do thuit múisiún díobh air, ba thruime</span>
<lb n="273"/><span>'ná a chéile, agus do chonnaic sé lán an tighe de</span>
<lb n="274"/><span>dhaoinibh beaga dubha 'na thimcheall, agus iad go</span>
<lb n="275"/><span>léir ar a thí agus aon duine uasal amháin ann,</span>
<lb n="276"/><span>agus é dá chosaint orra.  Do shleamhnuigh duine</span>
<lb n="277"/><span>aco isteach ar an dtaobh thiar de'n duine</span>
<lb n="278"/><span>uasal agus thug sé fobha fé Mhiceal, agus fhiacla</span>
<lb n="279"/><span>nochttha aige.  </span></p>
<lb n="280"/>
<lb n="281"/><p><span>(leanfar de seo.)</span>
<lb n="282"/></p>
</div>
<pb n="165"/>
<div><lb n="283"/><p><span>Is beag orm Ifrionn fuar fliuch,</span>
<lb n="284"/><span>Baile bioth-bhuan is seirbhe deoch.</span></p>
<lb n="285"/>
<lb n="286"/><p><span>Tar éis an díleann, fá mar leughtar.</span></p>
<lb n="287"/>
<lb n="288"/><p>
<lb n="289"/></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Seadhna. (ar leanamhaint.)

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Seadhna. (ar leanamhaint.)

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
