Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<TEI><teiHeader type="text">
	 
<fileDesc>
<titleStmt>
<title type="main">Tadhg na gCon agus Seamróg na gCeithre gCluas.</title><author><persName>Ua Fodhlugha, Diarmuid</persName></author><editor><name type="main">Mac Néill, Eoin</name></editor><respStmt>
	<resp>Electronic edition compiled by</resp>
	<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
	</respStmt>
	</titleStmt>
<editionStmt>
	 <edition>
		 <note type="N">IG06-10226</note>
		 <note type="L">157</note>
		 <note type="B">1896</note>
		 <note type="C"/>
		 <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
	 </edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
		<publisher>Connradh na Gaedhilge</publisher>
		<pubPlace>24 Upper O'Connell Street, Dublin</pubPlace><date>January & February, 1896</date><idno>IG06-10226</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
</publicationStmt>
<seriesStmt>
<title level="s">Irisleabhar na Gaedhilge</title><biblScope unit="vol">6</biblScope>
</seriesStmt>
<sourceDesc>
<biblStruct>
<analytic><author>Ua Fodhlugha, Diarmuid</author><title>Tadhg na gCon agus Seamróg na gCeithre gCluas.</title></analytic>
<monogr>
<title level="j">Tadhg na gCon agus Seamróg na gCeithre gCluas.</title><imprint><publisher>Connradh na Gaedhilge</publisher><date>January & February, 1896</date></imprint>
</monogr> 
</biblStruct>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<profileDesc>
<langUsage><language ident="ga">Irish</language></langUsage>
</profileDesc>
</teiHeader>
<text><body><div><p><span>Tadhg na gcon agus seamróg na </span>
<lb n="1"/><span>gceithre gcluas.</span></p>
<lb n="2"/>
<lb n="3"/><p><span>Is minic nuair bhíos im' fhear óg do chuala </span>
<lb n="4"/><span>tráchd ar Thadhg na gCon.  Ní bhfuaras </span>
<lb n="5"/><span>amach riamh cia an sloinneadh bhí air.  </span>
<lb n="6"/><span>B'fhéidir ná raibh a fhios aige féin.  Bhí an-</span>
<lb n="7"/><span>aidhm aige ar mhadhraidhibh, agus is áirithe gur </span>
<lb n="8"/><span>mar gheall air sin cuireadh an leas-ainm </span>
<lb n="9"/><span>Tadhg na gCon air.  Ní bhfuil amhras ná</span>
<lb n="10"/><span>gur Máire dob' ainm dá mhnaoi, mar bhí </span>
<lb n="11"/><span>báidh aige leis an dias so-                                    </span></p>
<lb n="12"/>
<lb n="13"/><p><span>Gach file a's fáidh a'trácht thar 'eallaighe féin</span>
<lb n="14"/><span>Agus mise 's Máire 'trácht thar cheasnaidhe an </span>
<lb n="15"/><span>tsaoghail.</span></p>
<lb n="16"/>
<lb n="17"/><p><span>Ní raibh Tadhg riamh gan capaillín, acht </span>
<lb n="18"/><span>is annamh bhí an t-aon cheann caoigthigheas </span>
<lb n="19"/><span>aige gan bheith díolta nó malairtthe.</span>
<lb n="20"/><span>Chonnaic sé ag gabháil an bhóthair lá beirt </span>
<lb n="21"/><span>fhear a bhí ag teacht ó aonach an Daingin, agus </span>
<lb n="22"/><span>d'fhiafruigh sé dhíobh an ndeunfaidís malairt </span>
<lb n="23"/><span>leis féin ar chapall deich mbliadhan a bhí </span>
<lb n="24"/><span>aige.  Dubhradar go ndeunfaidís, agus leis</span>
<lb n="25"/><span>sin tugann Tadhg amach sean-chapall ná </span>
<lb n="26"/><span>raibh lá fá bhun chúig mbliadhan fichead.  Bhí </span>
<lb n="27"/><span>tuairim ag na fearaibh go raibh sé aosda, agus </span>
<lb n="28"/><span>d'fheuch duine acu 'na bhéal.  D'fhiafraigh </span>
<lb n="29"/><span>Tadhg cad ar a shon gur dhein sé sin, </span>
<lb n="30"/><span>agus nuair dubharthas leis gur chum aoise an </span>
<lb n="31"/><span>chapaill d'fhiosrughadh, do sgairt sé amach,</span>
<lb n="32"/><span>“Is fada mé dhá chlos nach lia tír 'ná gnás.”  </span>
<lb n="33"/><span>Mar sin mheall sé na daoine bochda dona.</span></p>
<lb n="34"/>
<lb n="35"/><p><span>Bhuail na daoine maithe go minic leis, </span>
<lb n="36"/><span>acht níor bh'fhéidir leo buaint leis, óir ná </span>
<lb n="37"/><span>deachaidh sé riamh ag siubhal 'san oidhche gan </span>
<lb n="38"/><span>maide collach 'na dhorn aige.</span></p>
<lb n="39"/>
<lb n="40"/><p><span>Aon oidhche amháin, timchioll meadhóin </span>
<lb n="41"/><span>oidhche, theangmhuigh fear air i mbóthar </span>
<lb n="42"/><span>uaigneach.  Cheisdigh Tadhg é, ag rádh, “Cia </span>
<lb n="43"/><span>an t-am é, led'thoil.”</span></p>
<lb n="44"/>
<lb n="45"/><p><span>“Tá sé,” ar seisean, “i n' am chodlata </span>
<lb n="46"/><span>do'n bheó agus i n'am shiubhlóide do'n mharbh.”</span></p>
<lb n="47"/>
<lb n="48"/><p><span>Leis sin do leagh sé as a radharc mar</span>
<lb n="49"/><span><pb n="158"/>    </span>
<lb n="50"/><span>shúighfeadh an bóthar é, agus níor aithin Tadhg go </span>
<lb n="51"/><span>dtí sin gur samhail a bhí ann.</span></p>
<lb n="52"/>
<lb n="53"/><p><span>Tá sé ráidhte, dá bhfaghadh duine seamróg </span>
<lb n="54"/><span>na gceithre gcluas, go dtiocfadh le n-a linn </span>
<lb n="55"/><span>fios chuige ar mhórán neithe bhí i ndorchadas </span>
<lb n="56"/><span>uaidh roimhe sin.  Seo cuntas ar an gcuma </span>
<lb n="57"/><span>fuair Tadhg ceann agus mar chaill sé arís go </span>
<lb n="58"/><span>mí-adhbharach í.</span></p>
<lb n="59"/>
<lb n="60"/><p><span>Bhí gadhar cumasach aige dar bh'ainm </span>
<lb n="61"/><span>Bran, agus bhí ins an gceanntar gadhar mór </span>
<lb n="62"/><span>crutamhail eile fuair mar ainm Buan.  Do </span>
<lb n="63"/><span>shuidheadh gach gadhar acu i n-áirde ar chlaidhe </span>
<lb n="64"/><span>ós comhair tighe a mhaighisdir gach aon oidhche </span>
<lb n="65"/><span>bhreaghdha, agus do bhídís ag amhastraigh agus ag </span>
<lb n="66"/><span>caoineadh agus ag freagairt a chéile go sír-</span>
<lb n="67"/><span>cheolmhar.  Aon oidhche bhreaghdha spéir-ghea-</span>
<lb n="68"/><span>laighe amháin, chuaidh Tadhg amach timchioll </span>
<lb n="69"/><span>aimsire codlata chum gabhála féir do bhuaint </span>
<lb n="70"/><span>dá chapall i gceann fhearainn an ghuirt.</span>
<lb n="71"/><span>Chuala sé an dá ghadhar ag amhastraigh gach </span>
<lb n="72"/><span>re huair, cidh go rabhadar leath-mhíle ó </span>
<lb n="73"/><span>chéile, acht níor chuir sé suim 'na nglór.  Ní </span>
<lb n="74"/><span>túisge thóg sé an punann féir ná thuig sé </span>
<lb n="75"/><span>go soiléir an comhrádh so leanas eatorra:</span></p>
<lb n="76"/>
<lb n="77"/><p><span>Buan: Cumáin ná buaileann tú anall, </span>
<lb n="78"/><span>ó's fada ná rabhais annso aon oidhche.</span></p>
<lb n="79"/>
<lb n="80"/><p><span>Bran: Ní raghad, óir an oidhche dheireannach </span>
<lb n="81"/><span>do bhíos thall, chaith an buachaill aimsire </span>
<lb n="82"/><span>cleith ailpín a bhí aige liom, agus dóbair go </span>
<lb n="83"/><span>mbrisfeadh 'sé mo chos tosaigh.</span></p>
<lb n="84"/>
<lb n="85"/><p><span>Buan: Tá an buachaill sin imthighthe, agus is </span>
<lb n="86"/><span>beag an brón atá ar dhune ná ar ainmhidhe </span>
<lb n="87"/><span>'na dhiaidh.</span></p>
<lb n="88"/>
<lb n="89"/><p><span>Bran: Dá mbeidheadh muintir do thigh-se </span>
<lb n="90"/><span>go léir chomh fial chomh fáilteach agus tá mo </span>
<lb n="91"/><span>mhaighistir-se, bhudh mhóide an rath a bheidheadh </span>
<lb n="92"/><span>ortha, agus ní bheidheadh gadhair na gcomhursan </span>
<lb n="93"/><span>ag marbhadh a gcuid caorach.   </span></p>
<lb n="94"/>
<lb n="95"/><p><span>Buan: Is fíor dhuit sin, acht tá sgéal </span>
<lb n="96"/><span>níos measa le haithris fós.  Ar chualaidhis </span>
<lb n="97"/><span>go bhfuil íoc le cur ar mhadraidhibh na </span>
<lb n="98"/><span>hÉireann ag an bhFeis nGall?</span></p>
<lb n="99"/>
<lb n="100"/><p><span>Bran: Do chuala é sin.  Tá an ghráin ag </span>
<lb n="101"/><span>Tadhg ar Chlannaibh Gall, agus is minic thráchtann </span>
<lb n="102"/><span>sé thar a ngníomharthaibh.</span></p>
<lb n="103"/>
<lb n="104"/><p><span>Buan: Ní hiongnadh sin, do réir mar </span>
<lb n="105"/><span>chloisim.</span></p>
<lb n="106"/>
<lb n="107"/><p><span>Bran: is baoghlach go gcuirfear chum </span>
<lb n="108"/><span>báis urmhór ar gcinidh.  Mo shlán leis an </span>
<lb n="109"/><span>sean-aimsir, 'nuair bheidheadh cion agus gradam </span>
<lb n="110"/><span>ar mhadraidhibh ag íseal agus ag uasal ar </span>
<lb n="111"/><span>fuaidh na hÉireann!</span></p>
<lb n="112"/>
<lb n="113"/><p><span>Leis sin do chaith Tadhg an Feur faoi </span>
<lb n="114"/><span>cheann an chapaill, agus ní túisge dhein ná ba </span>
<lb n="115"/><span>ghlórach do-thuigseach do comhrádh na gcon.</span></p>
<lb n="116"/>
<lb n="117"/><p><span>Do chrom sé síos go tapaidh agus thóg an </span>
<lb n="118"/><span>feur 'na bhacalainn ar ais, ach bhí sé </span>
<lb n="119"/><span>déidheanach, mar d'ith an capall seamróg </span>
<lb n="120"/><span>na gceithe gcluas de'n chéad bhéalóig.  Ní </span>
<lb n="121"/><span>bhfuair sé ceann eile as sin amach, acht ba </span>
<lb n="122"/><span>mhóide a chion ar Bhran ó 'n oidhche sin gur </span>
<lb n="123"/><span>sgar an bás iad.</span></p>
<lb n="124"/>
<lb n="125"/><p><span>Diarmuid ua Fodhlugha.</span></p>
<lb n="126"/>
<lb n="127"/><p><span>Connradh na Gaedhilge </span>
<lb n="128"/><span>i mBeul Fearsaide.</span></p>
<lb n="129"/>
<lb n="130"/><p/></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Tadhg na gCon agus Seamróg na gCeithre gCluas.

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Tadhg na gCon agus Seamróg na gCeithre gCluas.

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
