Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<TEI><teiHeader type="text">
	 
<fileDesc>
<titleStmt>
<title type="main">Na Cumainn Ghaedhilge.</title><author><persName>Ní fios</persName></author><editor><name type="main">Mac Néill, Eoin</name></editor><respStmt>
	<resp>Electronic edition compiled by</resp>
	<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
	</respStmt>
	</titleStmt>
<editionStmt>
	 <edition>
		 <note type="N">IG06-10187</note>
		 <note type="L">62</note>
		 <note type="B">1895</note>
		 <note type="C"/>
		 <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
	 </edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
		<publisher>Connradh na Gaedhilge</publisher>
		<pubPlace>24 Upper O'Connell Street, Dublin</pubPlace><date>July, 1895</date><idno>IG06-10187</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
</publicationStmt>
<seriesStmt>
<title level="s">Irisleabhar na Gaedhilge</title><biblScope unit="vol">6</biblScope>
</seriesStmt>
<sourceDesc>
<biblStruct>
<analytic><author>Ní fios</author><title>Na Cumainn Ghaedhilge.</title></analytic>
<monogr>
<title level="j">Na Cumainn Ghaedhilge.</title><imprint><publisher>Connradh na Gaedhilge</publisher><date>July, 1895</date></imprint>
</monogr> 
</biblStruct>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<profileDesc>
<langUsage><language ident="ga">Irish</language></langUsage>
</profileDesc>
</teiHeader>
<text><body><div><p><span>Na Cumainn Ghaedhilge.</span></p>
<lb n="1"/>
<lb n="2"/><p><span>Connradh na Gaedhilge i nÁth Cliath.  Do bhí coimhthionól</span>
<lb n="3"/><span>tráthnóna Dia hAoine gach seachtmhain de'n mhís so ghabh</span>
<lb n="4"/><span>tharainn, san tigh 57, i Sráid na Baintighearna.  Tá trí</span>
<lb n="5"/><span>buidhne anois ag an lucht Foghlama, agus triúr oide dhá</span>
<lb n="6"/><span>dteagasg.  Do bhí comhrádh fíor-mhaitheasach le cloisdin</span>
<lb n="7"/><span>in gach tionól díobh, ag trácht ar sgéaluidheacht agus ar</span>
<lb n="8"/><span>fhilidheacht na ndaoine dtuaithe.  Ní'l aon aimhreas ann</span>
<lb n="9"/><span>nach greannmhaire agus nach taithneamhaige “léigheann</span>
<lb n="10"/><span>tuaithe” aon chinidh ar an domhan 'ná é so atá fós ar</span>
<lb n="11"/><span>fagháil ag lucht labhartha na Gaedhilge.  Thug Padruig</span>
<lb n="12"/><span>O Laoghaire ceacht uaidh oidhche ann ar an bhfilidheacht</span>
<lb n="13"/><span>Ghaedhealaigh, agus do léigh rannta as leabhar sgríobhtha</span>
<lb n="14"/><span>atá aige ag cur i dtuigsin do'n choimhthionól cad é</span>
<lb n="15"/><span>breaghdhacht agus binne na filidheachta sin, agus rannta eile</span>
<lb n="16"/><span>dhá fhoillsiughadh gurab í an nádúr féin is fáth agus is adhbhar</span>
<lb n="17"/><span>d'urmhór na filidheachta Gaedhilge atá de bheul-oideas</span>
<lb n="18"/><span>ag na daoinibh tuaithe.</span></p>
<lb n="19"/>
<lb n="20"/><p><span>Do bhí gnótha dhá ndeunamh ag an gComhairle gach</span>
<lb n="21"/><span>seachtmhain.  Do thoghadar triúr mar aon leis an</span>
<lb n="22"/><span>Uachdarán agus leis an leas-Uachdarán chum an airgid atá</span>
<lb n="23"/><span>dhá bhailiughaidh i gcuimhne ar an gCliabharach uasal</span>
<lb n="24"/><span>urramach do bheith fá n-a gcúram agus do bheith dhá roinn</span>
<lb n="25"/><span>aca mar luach saothair do na maighistribh sgoile agus do</span>
<lb n="26"/><span>na sgoláiridhibh óga ar son foghlama Gaedhilge.  'Siad</span>
<lb n="27"/><span>an triúr do ceapadh aca, Seumus Ó Cathasaigh, Tomás</span>
<lb n="28"/><span>Ó hAodha, agus Mártan Ó Ceallaigh.</span></p>
<lb n="29"/>
<lb n="30"/><p><span>Connraadh na Gaedhilge i gCorcaigh.  Ní raibh aon</span>
<lb n="31"/><span>mhúnadh Gaedhilge ar siubhal againn an mhí seo, óir do</span>
<lb n="32"/><span>bhí an tsaoire dá fógairt dúinn roimh ré do'n</span>
<lb n="33"/><span>tsamhradh ar fad, acht do chuireamar iomdhá nídh i dtreo</span>
<lb n="34"/><span>go socair chum buain-tseasaimh ar gcraoibhe do dhaing-</span>
<lb n="35"/><span>niughadh, agus chum leathnuighte réime an Chonnartha ar </span>
<lb n="36"/><span>fud na Cúntae.  Do bhí cruinniughadh tádhbhachtach againn </span>
<lb n="37"/><span>chum comhthogha comhairle nua, agus chum cunntais ar</span>
<lb n="38"/><span>imtheachtaibh na sean-chomhairle do thabhairt dár</span>
<lb n="39"/><span>gcumanntóiribh.  Do ath-thoghamar an tsean-chomhairle,</span>
<lb n="40"/><span>agus do chinneamar ar bhuidhin eile chum cabhruighthe leo</span>
<lb n="41"/><span>do'n bhliadhain atá le teacht.  Do léigh Diarmauid Mac</span>
<lb n="42"/><span>Murchudha, ar gcisdeoir, cunntas an airgid, agus chuir sé i</span>
<lb n="43"/><span>n-iúl dúinn go raibh “grán os cionn na sgeilligthe”</span>
<lb n="44"/><span>againn tár éis cosdais na bliadhna.  Do bhí áthas</span>
<lb n="45"/><span>orainn dá dhruim sin,acht is amhlaidh do mheasamar ná</span>
<lb n="46"/><span>beidheadh feoirling i dtaisge againn ar aon chor, agus cé</span>
<lb n="47"/><span>nach mór é a bhfuil fágtha againn, is dár gcisdeoir is</span>
<lb n="48"/><span>dual buidheachas 'na thaobh.  Do léigh Conchubhar Ó</span>
<lb n="49"/><span>Ceallaigh tuairisg na bliadhna.  Bhí muinntir na</span>
<lb n="50"/><span>hiris-nuaidheachta fá láthair ag éisteacht leis, agus</span>
<lb n="51"/><span>thugadar lán-chunntas air, roinn laetheadh 'na dhiaidh sin.</span>
<lb n="52"/><span>D'ar ndóigh do bhí an deagh-shágart fíor-ghaedhealach sin,</span>
<lb n="53"/><span>an tAthair Peadar Ua Laoghaire, i n-ar measg, agus tar</span>
<lb n="54"/><span>éis cloistin do ar thuarasgbháil na bliadhna, thug sé</span>
<lb n="55"/><span>óráid uaidh as Gaedhilg, agus go deimhin ní ag gol ná ag</span>
<lb n="56"/><span>gearán bhíomar feadh go raibh sé ag labhairt linn.</span>
<lb n="57"/><span>Dubhairt se linn go raibh sé lán-tsásta le n-a raibh</span>
<lb n="58"/><span>deunta againn ó cuireadh an chraobh ar bun, agus go raibh</span>
<lb n="59"/><span>súil aige go mbeidheadh cunntas ní b'fhearr 'ná sain</span>
<lb n="60"/><span>féin againn le thabhairt ar ár ngnó ar an mbliadhain so</span>
<lb n="61"/><span>chugainn.  Tar éis a óráide, do léigh sé mór-chuid</span>
<lb n="62"/><span>filidheachta dhúinn nachar cuireadh riamh i gcló agus nachar</span>
<lb n="63"/><span>chualamhar roimhe sin.  Bhí a lán de comh greannmhar</span>
<lb n="64"/><span>sin go rabhamar ag dul i luige le gáiridhe uaidh, agus do</span>
<lb n="65"/><span>bhí an chuid eile de chomh doimhin léigheannta geur-</span>
<lb n="66"/><span>chúiseach sin, gur éisteamar leis gan gíog asainn.  Do</span>
<lb n="67"/><span>léigh sé roinn rann ag beirt fhileadh, ceann aca ag</span></p>
</div>
<pb n="63"/>
<div><lb n="68"/><p><span>cáineadh na mban agus an ceann eile ag á moladh.  Ag </span>
<lb n="69"/><span>seo mar críochnuigheadh ag file a molta:</span></p>
<lb n="70"/>
<lb n="71"/><p><span>Agus nach le gean do Mhuire</span>
<lb n="72"/><span>Do thuirling Críost 'na cliabh?</span></p>
<lb n="73"/>
<lb n="74"/><p><span>An uair bhí an fhilidheacht so críochnuighthe aige, dubhairt</span>
<lb n="75"/><span>sé ná feacaidh (faca) sé riamh i n-aon teanga éirim ba</span>
<lb n="76"/><span>bhreaghdha nó ba bhríoghmhaire focla 'ná seo.  I n-a dhiaidh</span>
<lb n="77"/><span>sin go léir, do ghlacamar comhairle le chéile, agus do</span>
<lb n="78"/><span>shocruigheamar ar mhodh gnótha i n-agaid an tsamhraidh.</span>
<lb n="79"/><span>Bhí cruinniughadh ag an gComhairle nua, oidhche eile</span>
<lb n="80"/><span>'n-a dhiaid sin, agus riaruigheamar ar thuairisg gnótha na</span>
<lb n="81"/><span>bliadhna do chur ag triall ar ár gcáirdibh, ar fud na</span>
<lb n="82"/><span>Cunntae.  Do chinneamar, leis, ar oidhcheannaibh</span>
<lb n="83"/><span>Gaedhealacha do bheith againn i rith na bliadhna, agus is é</span>
<lb n="84"/><span>Padruig Ó Laoghaire, ughdar “Sgéaluidheachta na</span>
<lb n="85"/><span>Mumhan” an ceud duine thosnóchcas na hoidhcheanna sin</span>
<lb n="86"/><span>le hóráid Ghaedhealaigh, agus beidh ceol agus abhráin againn</span>
<lb n="87"/><span>mar an gceadna.  Bhí comhdháil eile againn mar gheall</span>
<lb n="88"/><span>ar chuaird do cheapamar do thabhairt ar Cheann Tuirc</span>
<lb n="89"/><span>chum craoibhe de'n “Chonnradh” do chur ar bun ann.</span>
<lb n="90"/><span>Bhí gach nídh réidh ullamh againn i gcomhair na cuairde</span>
<lb n="91"/><span>sin, Dia Domhnaigh, an seiseadh Lá deug de Mheitheamh,</span>
<lb n="92"/><span>agus do chuaidh ceithre daoine deug d'ár gcumanntóiribh ag</span>
<lb n="93"/><span>triall ar ár gcáirdibh ann, an lá sin.  Tháinig</span>
<lb n="94"/><span>buidhean cheoil as an mbaile amach dhá mhíle de'n bhóthar,</span>
<lb n="95"/><span>chuma ar ndaoine do thionnlacan isteach go Ceann Tuirc,</span>
<lb n="96"/><span>agus bhí bailiughadh mór daoine cruinnighthe fá n-ár gcomhair</span>
<lb n="97"/><span>i seomraibh na bhFear nÓg ann, an uair do shroicheamar</span>
<lb n="98"/><span>an baile sin.  Do bhí an triath tréitheach sin, Domhnall</span>
<lb n="99"/><span>Mac Áib, 'san chathaoir ag riaghlughadh na comhdhála, agus</span>
<lb n="100"/><span>sul do sgaradar le chéile, thug timpcheall deich ndaoine</span>
<lb n="101"/><span>ar fhichid a n-anmanna síos chum beith 'na gcumanntóiribh</span>
<lb n="102"/><span>de'n chraoibh nua.  Is dócha go raghamaoidne fá dhéin</span>
<lb n="103"/><span>móráin d'áiteannaibh eile i rith an tsamhraidh so, agus atá</span>
<lb n="104"/><span>súil againn gombeidh Cunntae Chorcaighe ar an</span>
<lb n="105"/><span>gcunntae is fearr suidheamh ar son na Gaedhilg ar</span>
<lb n="106"/><span>chlár na hÉireann.  </span></p>
<lb n="107"/>
<lb n="108"/><p><span>An Ceud Chumann Og.</span></p>
<lb n="109"/>
<lb n="110"/><p/>
<lb n="111"/>
<lb n="112"/><p/></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Na Cumainn Ghaedhilge.

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Na Cumainn Ghaedhilge.

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
