Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<TEI><teiHeader type="text">
	 
<fileDesc>
<titleStmt>
<title type="main">Seadhna.  (ar leanamhaint.)</title><author><persName>Ua Laoghaire, Peadar</persName></author><editor><name type="main">Mac Néill, Eoin</name></editor><respStmt>
	<resp>Electronic edition compiled by</resp>
	<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
	</respStmt>
	</titleStmt>
<editionStmt>
	 <edition>
		 <note type="N">IG06-10171</note>
		 <note type="L">35</note>
		 <note type="B">1895</note>
		 <note type="C"/>
		 <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
	 </edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
		<publisher>Connradh na Gaedhilge</publisher>
		<pubPlace>24 Upper O'Connell Street, Dublin</pubPlace><date>June, 1895</date><idno>IG06-10171</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
</publicationStmt>
<seriesStmt>
<title level="s">Irisleabhar na Gaedhilge</title><biblScope unit="vol">6</biblScope>
</seriesStmt>
<sourceDesc>
<biblStruct>
<analytic><author>Ua Laoghaire, Peadar</author><title>Seadhna.  (ar leanamhaint.)</title></analytic>
<monogr>
<title level="j">Seadhna.  (ar leanamhaint.)</title><imprint><publisher>Connradh na Gaedhilge</publisher><date>June, 1895</date></imprint>
</monogr> 
</biblStruct>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<profileDesc>
<langUsage><language ident="ga">Irish</language></langUsage>
</profileDesc>
</teiHeader>
<text><body><div><p><span>Seadhna.</span></p>
<lb n="1"/>
<lb n="2"/><p><span>(ar leanamhaint).</span></p>
<lb n="3"/>
<lb n="4"/><p><span>Nuair airigh Seadhna an méid sin, do</span>
<lb n="5"/><span>dhruid sé i leathtaoibh.  Do shleamhnuigh sé</span>
<lb n="6"/><span>lámh leis síos 'n-a phóca.  Ambasa bhí sé</span>
<lb n="7"/><span>folamh!  Chuarduigh sé a phóca eile — folamh</span>
<lb n="8"/><span>chomh maith!  Chuir se lámh isteach 'n-a</span>
<lb n="9"/><span>bhrollach, ag lorg an sporáin: ní raibh a</span>
<lb n="10"/><span>thuairisg ann.  Tug sé strac-fheuchaint ar </span>
<lb n="11"/><span>fhear na méaracán; bhí sé i bhfeighil a</span>
<lb n="12"/><span>ghnótha féin, gan aon tsuim aige i Seadhna</span>
<lb n="13"/><span>acht comh beag agus nach bhfeicfeadh sé riamh é.</span></p>
<lb n="14"/>
<lb n="15"/><p><span>“Seadh!”  arsa Seadhna leis féin, “tá</span>
<lb n="16"/><span>deire leis an musdar.  Is fusaide é ó</span>
<lb n="17"/><span>baineadh an easgaine do'n mhealbhóig agus do'n</span>
<lb n="18"/><span>chathaoir agus do'n chrann.  Ní dócha gur bh'fhéidir</span>
<lb n="19"/><span>í bheith curtha suas arís.  Pé i nÉirinn é, ní'l</span>
<lb n="20"/><span>agam le déanamh anois acht dul agus feuchaint</span>
<lb n="21"/><span>an bhfeudfainn raint leathair do cheannach agus</span>
<lb n="22"/><span>dul agus claoidh leis an ngnó is feárr atá ar</span>
<lb n="23"/><span>eolus agam.  Má's bréan-bhróga iad, ní</span>
<lb n="24"/><span>bhfaighid na daoine a chatheann iad aon locht</span>
<lb n="25"/><span>orra.  Is mairg nach bíonn sásda le n-a</span>
<lb n="26"/><span>chuid féin, dá luighead é.  Dá mbeidheadh mo</span>
<lb n="27"/><span>thrí sgillinge agam anois do dhéanfaidís mo</span>
<lb n="28"/><span>ghnó comh maith leis na céadtaibh go léir.</span>
<lb n="29"/><span>Acht tá go maith; ní feárr bheith ag caint</span>
<lb n="30"/><span>air mar sgeul.  Rachad ag triall ar Dhiar-</span>
<lb n="31"/><span>muid Liath, agus b'fhéidir go dtiubhradh sé raint</span>
<lb n="32"/><span>leathair ar cháirde dhom, chum go dtiocfadh </span>
<lb n="33"/><span>airgiod na mbróg isteach.  Thug sé cáirde</span>
<lb n="34"/><span>cheana dhom, agus dhílas é go cruinn agus go</span>
<lb n="35"/><span>macánta.”</span></p>
<lb n="36"/>
<lb n="37"/><p><span>Um an daca go raibh an méid-sin macht-</span>
<lb n="38"/><span>naighthe aige, bhí sé ag déanamh, ceann ar</span>
<lb n="39"/><span>aghaidh, ar dhoras Dhiarmuda.  Bhí Diarmuid</span>
<lb n="40"/><span>féin 'n-a sheasamh 'dir dhá lígh an doruis.</span></p>
<lb n="41"/>
<lb n="42"/><p><span>“Airiú a Sheadhna, an tu san?” arsa</span>
<lb n="43"/><span>Diarmuid.</span></p>
<lb n="44"/>
<lb n="45"/><p><span>“Is me cheana,” arsa Seadhna:  “an</span>
<lb n="46"/><span>bhfuilir go láidir a Dhiarmuid?”</span></p>
<lb n="47"/>
<lb n="48"/><p><span>“Tá an tsláinte againn, moladh le Dia</span>
<lb n="49"/><span>dhá chionn — acht cad é seo d'imthigh ort-sa fé</span>
<lb n="50"/><span>dhéidhionaighe?  Táir i mbeul gach aoinne, agus</span></p>
</div>
<pb n="36"/>
<div><lb n="51"/><p><span>ní mar a chéile aon dá sgeul ná aon dá</span>
<lb n="52"/><span>thuairisg ort.  Deir duine go bhfeacaidhis</span>
<lb n="53"/><span>spioraid; deir duine eile gur thuit an tigh</span>
<lb n="54"/><span>ort; deir duine eile gur mhairbh splannc</span>
<lb n="55"/><span>thu; deir an ceathramhadh duine go bhfuarais</span>
<lb n="56"/><span>airgiod ag dul i mugha.  Agus mar sin</span>
<lb n="57"/><span>dóibh, gach aoinne' agus a shocrughadh féin aige</span>
<lb n="58"/><span>ort.  Cad a rinnis, no cad tá ar siubhal</span>
<lb n="59"/><span>agat nó cad fé ndeara an obair-seo go</span>
<lb n="60"/><span>léir?”</span></p>
<lb n="61"/>
<lb n="62"/><p><span>“Ní fheadar an (= dho'n) tsaoghal, a Dhiar-</span>
<lb n="63"/><span>muid.  Acht dar liom-sa, tá aon nídh amháin</span>
<lb n="64"/><span>soiléir go leór, is é sin nach bhfuaras air-</span>
<lb n="65"/><span>giod ag dul i mugha.  Is dócha dhá bhfuighinn</span>
<lb n="66"/><span>nach mbeinn ag teacht annso anois ag brath</span>
<lb n="67"/><span>air go bhfuighinn raint leathair uait-se ar</span>
<lb n="68"/><span>cháirde mar fuaras cheana.”</span></p>
<lb n="69"/>
<lb n="70"/><p><span>“Mhaise andaigh féin gheóbhair agus fáilte.</span>
<lb n="71"/><span>An mór atá uait?”</span></p>
<lb n="72"/>
<lb n="73"/><p><span>“Dá mbeidheadh oiread agam agus dhéanfadh</span>
<lb n="74"/><span>bróga do bheirt, níor bheag liom é an turus</span>
<lb n="75"/><span>so; agus nuair bheidis sin díolta agus an t-air-</span>
<lb n="76"/><span>giod agam, dhíolfainn tusa agus thógfainn</span>
<lb n="77"/><span>tuille.”</span></p>
<lb n="78"/>
<lb n="79"/><p><span>“Tá sé comh maith agat an tuille do</span>
<lb n="80"/><span>bhreith leat anois d'aon iarracht.  Beir leat</span>
<lb n="81"/><span>luach puint.”</span></p>
<lb n="82"/>
<lb n="83"/><p><span>Gob.  Feuch nach amhlaidh do dhein licínidhe</span>
<lb n="84"/><span>slinne de'n airgiod, már dhein d'airgiod</span>
<lb n="85"/><span>Mhichíl Réamoinn.</span></p>
<lb n="86"/>
<lb n="87"/><p><span>Peg.  Ní hé adubhrais cheana, acht gur</span>
<lb n="88"/><span>dhein Mícheál airgiod do na licínibh slinne.</span></p>
<lb n="89"/>
<lb n="90"/><p><span>Gob.  Sdó' do dhein leis, acht má 'seadh do</span>
<lb n="91"/><span>dhein licínidhe slinne do'n airgiod arís.</span></p>
<lb n="92"/>
<lb n="93"/><p><span>Nóra.  'Gcloistí!  nach cuimhin le n-ár</span>
<lb n="94"/><span>gcluasaibh tu dá rádh linn go dtug se an</span>
<lb n="95"/><span>t-airgiod isteach chum na mná agus gur fheuch sí</span>
<lb n="96"/><span>air agus gur cheap sí gur bh'airgiod dleaghthach</span>
<lb n="97"/><span>é, agus dá chómhartha san féin, go dtug sí do</span>
<lb n="98"/><span>an hata. </span></p>
<lb n="99"/>
<lb n="100"/><p><span>Gob.  Sdó' do cheap, leis, agus do thug.  Acht</span>
<lb n="101"/><span>is 'n-a dhiaidh sin do dhein licínidhe slinne</span>
<lb n="102"/><span>arís de'n airgiod.</span></p>
<lb n="103"/>
<lb n="104"/><p><span>Nóra.  Agus cionnus fhéadfadh licínidhe</span>
<lb n="105"/><span>slinne dhéanamh arís dhe, muna mbainfeadh</span>
<lb n="106"/><span>Micheál féin an diabluidheacht de?</span></p>
<lb n="107"/>
<lb n="108"/><p><span>Cáit.  Agus ca bhfios ná gur bhain?</span></p>
<lb n="109"/>
<lb n="110"/><p><span>Nóra.  Dubhairt sí gur imthigh sé air abhaile,</span>
<lb n="111"/><span>nuair fuair se an hata.</span></p>
<lb n="112"/>
<lb n="113"/><p><span>Gob.  Má 'seadh, bhí sé i Sráid an Mhuilinn</span>
<lb n="114"/><span>arís seachtmhuin 'n-a dhiaidh sin, é féin agus</span>
<lb n="115"/><span>Tadhg na n-Ubh, agus chuadar isteach sa' tigh</span>
<lb n="116"/><span>cheudna agus do ghlaoidh Micheál ar an mnaoi</span>
<lb n="117"/><span>i leathtaoibh.  “Tá a dó agus dá thiosdún agat</span>
<lb n="118"/><span>orm,” ar seision; “seo dhuit é.”  “Ní'l aon</span>
<lb n="119"/><span>dó agus dhá thiosdún agam-sa ort,” ar sise.</span>
<lb n="120"/><span>“Tá go macánta,” ar seision, “seo dhuit é.”</span>
<lb n="121"/><span>“'Sdó deirim-se nach bhfuil,” ar sise.  “Nach</span>
<lb n="122"/><span>cuimhin leat,” ar sise, “go rabhais ag</span>
<lb n="123"/><span>coimeád do hata agus gur sholáthruighis an</span>
<lb n="124"/><span>t-airgiod i mball éigin agus go dtugais dom</span>
<lb n="125"/><span>é?”  “Cad do rinnis leis?” arsa Micheál.</span>
<lb n="126"/><span>“Ní rinneas aon rud leis,” ar sise.  “Tá</span>
<lb n="127"/><span>sé annso sa' bhosca fós agam.”  “Ba mhaith</span>
<lb n="128"/><span>liom é fheicsint,” arsa Mícheál.  “Tá sé</span>
<lb n="129"/><span>annsúd” ar sise, “sgilling agus dá reul agus dá</span>
<lb n="130"/><span>thiosdún.  Tair i leíth,” ar sise, “go bhfeicir</span>
<lb n="131"/><span>féin arís iad.”  Do chuadar anonn go dtí</span>
<lb n="132"/><span>an bosca agus d'osgail sí é, agus nuair fheuch sí</span>
<lb n="133"/><span>isteach ann agus chonnaic sí na licínidhe slinne,</span>
<lb n="134"/><span>d'iompauigh sí ar Mhícheál agus d'fheuch sí air</span>
<lb n="135"/><span>mar fheuchfhadh sí ar mhadradh uilc.  “Seo,”</span>
<lb n="136"/><span>arsa Mícheál, ag síneadh an airgid chúiche.</span>
<lb n="137"/><span>“Coimeád é,” ar sise, “agus fág mo thigh”  Tá</span>
<lb n="138"/><span>an Mac Mallachtan ann agus ionnt-sa comh</span>
<lb n="139"/><span>maith.  Sgrios!”  Geallaim-se dhuit gur </span>
<lb n="140"/><span>imthigh an bheirt agus deithnios orra.</span></p>
<lb n="141"/>
<lb n="142"/><p><span>(leanfar de seo.)</span>
<lb n="143"/></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Seadhna. (ar leanamhaint.)

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Seadhna. (ar leanamhaint.)

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
