Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<TEI><teiHeader type="text">
	 
<fileDesc>
<titleStmt>
<title type="main">Ni ar Dia a bhuidheachas.  (ar leanamhain.)</title><author><persName>Ó Laoghaire, Pádruig</persName></author><editor><name type="main">Mac Néill, Eoin</name></editor><respStmt>
	<resp>Electronic edition compiled by</resp>
	<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
	</respStmt>
	</titleStmt>
<editionStmt>
	 <edition>
		 <note type="N">IG05-10126</note>
		 <note type="L">134</note>
		 <note type="B">1894</note>
		 <note type="C"/>
		 <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
	 </edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
		<publisher>Connradh na Gaedhilge</publisher>
		<pubPlace>24 Upper O'Connell Street, Dublin</pubPlace><date>December, 1894</date><idno>IG05-10126</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
</publicationStmt>
<seriesStmt>
<title level="s">Irisleabhar na Gaedhilge</title><biblScope unit="vol">5</biblScope>
</seriesStmt>
<sourceDesc>
<biblStruct>
<analytic><author>Ó Laoghaire, Pádruig</author><title>Ni ar Dia a bhuidheachas.  (ar leanamhain.)</title></analytic>
<monogr>
<title level="j">Ni ar Dia a bhuidheachas.  (ar leanamhain.)</title><imprint><publisher>Connradh na Gaedhilge</publisher><date>December, 1894</date></imprint>
</monogr> 
</biblStruct>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<profileDesc>
<langUsage><language ident="ga">Irish</language></langUsage>
</profileDesc>
</teiHeader>
<text><body><div><p><span><pb n="134"/></span>
<lb n="1"/><span>“NÍ AR DIA A BHUIDHEACHAS.”</span></p>
<lb n="2"/>
<lb n="3"/><p><span>(Ar leanamhain.)</span></p>
<lb n="4"/>
<lb n="5"/><p><span>Do bhí sé ar buile, — beirios ar an spréig</span>
<lb n="6"/><span>le n-a láimh chlé, agus séideas cómh hairth-</span>
<lb n="7"/><span>inneach soin í gur spréach sí.  Séideas</span>
<lb n="8"/><span>arís agus léimeas smeachaid do'n dearg-lasair</span>
<lb n="9"/><span>isteach i n-a ucht, mar do bhí burllach a</span>
<lb n="10"/><span>léineadh ar leathadh, agus dóghas é láithreach.</span>
<lb n="11"/><span>Do chongaibh sé greim ar an spréig ámh,</span>
<lb n="12"/><span>agus brúghas an lasair síos i mbéal na</span>
<lb n="13"/><span>píopa agus tarraigeas, tarraigeas, tarraig-</span>
<lb n="14"/><span>eas, ar chuma gur geárr go raibh deatach ag</span>
<lb n="15"/><span>éirighe go gorm glórmhar n-a shlamaircidhibh</span>
<lb n="16"/><span>os cionn a chínn.</span></p>
<lb n="17"/>
<lb n="18"/><p><span>Annsan do bhí sé ar a thoil.  Do shuidh na</span>
<lb n="19"/><span>daoine go léir ag breithniughadh ar an múr</span>
<lb n="20"/><span>ag luasgadh os a gcomhair, agus é ag teacht</span>
<lb n="21"/><span>isteach go mear.  Do bhí Dómhnall ag</span>
<lb n="22"/><span>diúdadh a phíopa agus gan aon duine ag cur</span>
<lb n="23"/><span>chuige ná uaidh.  Níor bh'fhada gur éirigh</span>
<lb n="24"/><span>stailc dá phíopa ámhacht, do tharraig sé í</span>
<lb n="25"/><span>dár ndóigh ar chnámh a dhíchill, acht níor bh'fhiú</span>
<lb n="26"/><span>dhuit feuchaint ar an ngal bheag bháis do bhi</span>
<lb n="27"/><span>ag teacht amach aisti.  Annsan do chuir sé</span>
<lb n="28"/><span>sgrugal ar féin, is róibheag ná'r chean-</span>
<lb n="29"/><span>gail a bhéal íochtair dhá bhéal uachtair le</span>
<lb n="30"/><span>doic tarraigthe acht ní raibh brígh i n-a ghno.</span></p>
<lb n="31"/>
<lb n="32"/><p><span>“Faghbhadh duine éigin réiteoir dom — ar</span>
<lb n="33"/><span>son Dé faghbhadh!” ar seision, agus do luigh sé</span>
<lb n="34"/><span>níos dúluighthe ar an dtarrac; i n-aghaidh</span>
<lb n="35"/><span>bheith ag baint an tsalachair as poll na</span>
<lb n="36"/><span>píopa, is amhlaidh bhí se ag a dhaingniughadh</span>
<lb n="37"/><span>ann — gan coinne leis gan aimhreas.  Faoi</span>
<lb n="38"/><span>dheiriodh, 'nuair do fuair sé an séan sgartha</span>
<lb n="39"/><span>le n-a shaothar, agus go raibh ag dul de, dhá</span>
<lb n="40"/><span>thréine luigh se chuige, do thóg sé an diuid</span>
<lb n="41"/><span>as a bhéal, agus do ghlaoidh go hairthinneach ar</span>
<lb n="42"/><span>dhuine éigin, réiteoir d'fhaghbháil do.  D'imthigh</span>
<lb n="43"/><span>triúr nó ceathrar de bhuachaillidhibh go ruig</span>
<lb n="44"/><span>páirc do bhí lán de thráithnínidhibh, acht do bhí</span>
<lb n="45"/><span>sé steanng maith uaidh-san.  D'fhan seision</span>
<lb n="46"/><span>ag feithiomh orra go dtiocfaidís thar n-ais,</span>
<lb n="47"/><span>anois ag cur na píopa ion a bhéal, agus arís</span>
<lb n="48"/><span>ag a baint as, agus arís eile ag sáthadh a lúidín</span>
<lb n="49"/><span>innti d'fheuchaint a raibh motháil an teais</span>
<lb n="50"/><span>imthighthe aisti.  'Nuair do chuaidh fuil thar</span>
<lb n="51"/><span>feitheamhantas aige, do léim sé féin thar</span>
<lb n="52"/><span>chloidhe isteach; seo ag cuartach é anonn</span>
<lb n="53"/><span>'sanall, agus bior ar a shúilibh le faghairt chun</span>
<lb n="54"/><span>faghbhála, dhá mb'fhéidir.  Do bhí rath ion</span>
<lb n="55"/><span>áiriomh air fá cheann tamaill — fuair sé</span>
<lb n="56"/><span>brobh cuibheasach reamhar, agus do sháthuigh i</span>
<lb n="57"/><span>gcró na píopa é go tapaidh.  Annsan thug</span>
<lb n="58"/><span>sé fogha faoi n-a tharrac, acht d'fhan an brobh</span>
<lb n="59"/><span>mar a bhí, agus níl chorróchadh as a lúndrachaibh.</span>
<lb n="60"/><span>Do thréall sé an ath-uair, acht b'é an sgéal</span>
<lb n="61"/><span>céadna é.  I ndeiriodh stractha dho, bhris an</span>
<lb n="62"/><span>tráithnín go caillthe air, istigh i gcró na</span>
<lb n="63"/><span>píopa.  Do léim sé i n-a chaoir bhuile thar</span>
<lb n="64"/><span>chloidhe, ní raibh fulag (= fulang) na foidhne</span>
<lb n="65"/><span>aige, agus do chaith an diuid fad a urchair</span>
<lb n="66"/><span>amach annsan mhuir mhóir.  Ní raibh méam</span>
<lb n="67"/><span>as aonneach le heagla bhruighne, mar do bhí</span>
<lb n="68"/><span>togha an eolais aca go léir ar Dhomhnall,</span>
<lb n="69"/><span>agus cad é an saghas b'eadh é, 'nuair do bheidheadh</span>
<lb n="70"/><span>sé amuigh leis féin.</span></p>
<lb n="71"/>
<lb n="72"/><p><span>(Tuilleadh).</span>
<lb n="73"/></p>
</div>
<pb n="135"/>
<div><lb n="74"/><p><span>Nótaidhe.</span></p>
<lb n="75"/>
<lb n="76"/><p><span>1  go hairthinneach: go fír-fheargach.  2 burllach = </span>
<lb n="77"/><span>brollach.   3 slamairce: fleasg.  4  breithniughadh: breath-</span>
<lb n="78"/><span>nughadh.  5  diudadh = diugadh = ól = caitheamh; (5a) sgrugal:</span>
<lb n="79"/><span>muineál fada.  6 doic: deacracht.  7 réiteoir: brobh,</span>
<lb n="80"/><span>tráithnín nó aon nídh eile réitigheas cró phíopa bheidheadh</span>
<lb n="81"/><span>achrannach.  8  dúluighthe; daingne duthrachtaighe.</span>
<lb n="82"/><span>9 diuid : píopa gearr-chosach.  10 go ruig = do ruig =</span>
<lb n="83"/><span>go dtí.  11  steanng = síneadh = tamall.  12 thar n-ais</span>
<lb n="84"/><span>= ar ais.  13  motháil = mothbháil = mothughadh.  14  fei-</span>
<lb n="85"/><span>theamhantas: 'nuair do chuaidh fuil thar f. = 'nuair nach</span>
<lb n="86"/><span>bhfeudfadh foighdeadh a thuille.  15  faghairt: ionann</span>
<lb n="87"/><span>faghairt annso agus fuinneamh no fuadar; do bhí f. air</span>
<lb n="88"/><span>chun gnótha. 16 brobh: giob seang seargtha de thuighe</span>
<lb n="89"/><span>nó d'fhéar.  17  Lúndrachaibh: ionad suidhte nó bunáit.</span>
<lb n="90"/><span>Gnothuighte san uimhir iolraidh amháin.  18  méam: gíog</span>
<lb n="91"/><span>no corrughadh.</span></p>
<lb n="92"/>
<lb n="93"/><p><span>Padruig Ó Laoghaire.</span></p>
<lb n="94"/>
<lb n="95"/><p>
<lb n="96"/></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Ni ar Dia a bhuidheachas. (ar leanamhain.)

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Ni ar Dia a bhuidheachas. (ar leanamhain.)

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
