Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<TEI><teiHeader type="text">
	 
<fileDesc>
<titleStmt>
<title type="main">Amharca Cleasacha: Uimh. 2.  Brian Boraimhe agus a Anamchara Maolsúthain.</title><author><persName>O'Carroll, John James -  Eoin Séamus Ó Cearbhaill</persName></author><editor><name type="main">Coimín, Dáithí</name></editor><respStmt>
	<resp>Electronic edition compiled by</resp>
	<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
	</respStmt>
	</titleStmt>
<editionStmt>
	 <edition>
		 <note type="N">IG01-9</note>
		 <note type="L">33</note>
		 <note type="B">1882</note>
		 <note type="C"/>
		 <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
	 </edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
		<publisher>Connradh na Gaedhilge</publisher>
		<pubPlace>24 Upper O'Connell Street, Dublin</pubPlace><date>December, 1882</date><idno>IG01-9</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
</publicationStmt>
<seriesStmt>
<title level="s">Irisleabhar na Gaedhilge</title><biblScope unit="vol">1</biblScope>
</seriesStmt>
<sourceDesc>
<biblStruct>
<analytic><author>O'Carroll, John James -  Eoin Séamus Ó Cearbhaill</author><title>Amharca Cleasacha: Uimh. 2.  Brian Boraimhe agus a Anamchara Maolsúthain.</title></analytic>
<monogr>
<title level="j">Amharca Cleasacha: Uimh. 2.  Brian Boraimhe agus a Anamchara Maolsúthain.</title><imprint><publisher>Connradh na Gaedhilge</publisher><date>December, 1882</date></imprint>
</monogr> 
</biblStruct>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<profileDesc>
<langUsage><language ident="ga">Irish</language></langUsage>
</profileDesc>
</teiHeader>
<text><body><div><p><span>AMHARCA CLEASACHA: Uimh. 2.</span>
<lb n="1"/><span>               </span>
<lb n="2"/><span>Brian Boroimhe agus a Anamchara</span>
<lb n="3"/><span>Maolsúthain.</span>
<lb n="4"/><span>            </span>
<lb n="5"/><span>Maolsúthain. — Go m—beannuighidh Dia dhuit,</span>
<lb n="6"/><span>Áirdrigh na Tíre!</span></p>
<lb n="7"/>
<lb n="8"/><p><span>Go d-tugaidh se na tiodhlaicthe is feárr duit,</span>
<lb n="9"/><span>Go m-beidh se féin 'na chúmhacht agus 'na</span>
<lb n="10"/><span>bhuaidh</span>
<lb n="11"/><span>Rómhat an-diu!  Is mór, naomhtha an obair</span>
<lb n="12"/><span>Atáir a déanadh air a shon annso.</span>
<lb n="13"/><span>Tá fút anois muintir ársa na h-Éireann:</span>
<lb n="14"/><span>In aontughadh beidh na Críosdaidhthe uilechúmh-</span>
<lb n="15"/><span>achtach.                               </span>
<lb n="16"/><span>Ní fhuileongaid 'nois an cóigcríoch págánach</span>
<lb n="17"/><span>Bheith maslughadh tíre Phádraic bheannuighthe.</span>
<lb n="18"/><span>A Áirdrigh Bhriain thréin, tá dóthchas orm,</span>
<lb n="19"/><span>Dóthchas an-mhór, go bh-fuil am nuadh le teacht,</span>
<lb n="20"/><span>Lán d'aondacht agus síothcháin, creideamh,</span>
<lb n="21"/><span>cáirdeas,</span>
<lb n="22"/><span>Teas-charthannacht fíor-chráibhtheacht, tró-</span>
<lb n="23"/><span>caire;</span>
<lb n="24"/><span>Go m-beidh air Ghallaibh 'n-déis an chatha-so</span>
<lb n="25"/><span>Eagla a's úmhlughadh romhainne go bráth;</span>
<lb n="26"/><span>Agus go m-beidh Clanna Ghaedhil na h-Éireann</span>
<lb n="27"/><span>Go socaireach le chéile tríd an tír,         </span>
<lb n="28"/><span>Le dóthain, gan aon troid no tnúth ag aitreabh </span>
<lb n="29"/><span>Inse na naomh, na n-eolach a's na m-bárd.  </span>
<lb n="30"/><span>  </span>
<lb n="31"/><span>Brian. — A anamchara dhil, Mhaoilsúthain </span>
<lb n="32"/><span>Shaoi!</span>
<lb n="33"/><span>'S maith liom an-diu bheith éisteacht le do ghuth</span>
<lb n="34"/><span>'S maith liom bheith ag éisteacht le do smu-</span>
<lb n="35"/><span>aintibh</span>
<lb n="36"/><span>A's feuchain air do chroidhe.  Tá fios maith</span>
<lb n="37"/><span>agat,</span>
<lb n="38"/><span>A's agat-sa amháin ameasg na n-daoineadh</span>
<lb n="39"/><span>Air gach aon phian is géire in mo chroidhe;</span>
<lb n="40"/><span>Tá fios maith agat air an aithmhéal dubh</span>
<lb n="41"/><span>Ro chiamhair tá 'na chómhnuighe fós in m'anam.</span>
<lb n="42"/><span>Co-fhad as beidh an árd-réim in mo láimh</span>
<lb n="43"/><span>Beidh se géirleanamhain gach lá mo chuimhne</span>
<lb n="44"/><span>A's díbirt suain 'san oidhche as mo shúilibh.</span>
<lb n="45"/><span>  </span>
<lb n="46"/><span>Maolsúthain. — A Bhriain righ, a chara dhil</span>
<lb n="47"/><span>mo chroidhe,</span>
<lb n="48"/><span>D'innseas an fhírinne i g-cómhnuighe dhuit.</span>
<lb n="49"/><span>Déarfad i g-cómhnuighe an nidh ceudna leat.</span>
<lb n="50"/><span>Ní fheudaim rádh gur ceart gach rod a rinnis,</span>
<lb n="51"/><span>Acht tá me cinnte ins an aimsir so</span>
<lb n="52"/><span>Gur dual duit fanacht ad, áirdrigh ós Éirinn.</span>
<lb n="53"/><span>Ní thig leat thabhairt air ais an mhéid do</span>
<lb n="54"/><span>thógais,</span>
<lb n="55"/><span>Ní thig leat chur Mhaoilsheachlainn air an</span>
<lb n="56"/><span>g-cathaoir</span>
<lb n="57"/><span>Áirdrigheamhail mhóir arís.  Bheidheadh do lucht</span>
<lb n="58"/><span>féin,</span>
<lb n="59"/><span>Do shíol, do mhic, 'na aghaidh, ad' aghaidh féin</span>
<lb n="60"/><span>fós;</span>
<lb n="61"/><span>Thuitfeá-sa féin 'gus Maoilsheachlainn ad'</span>
<lb n="62"/><span>fhochair,</span>
<lb n="63"/><span>Agus annsin do thuitfeadh Éire uile.</span>
<lb n="64"/><span>Gach neart, gach uile dhóthchas síthe no dídin,</span>
<lb n="65"/><span>Is leat-sa amháin é.  'S féidir leat bheith</span>
<lb n="66"/><span>'d áirdrigh,</span></p>
</div>
<pb n="34"/>
<div><lb n="67"/><p><span>Ní maith le Éire duine eile air bith</span>
<lb n="68"/><span>Ós cionn mór-dháile na righ.  Tá fios ro-mhaith</span>
<lb n="69"/><span>aici</span>
<lb n="70"/><span>Ciah-iad na daoine eile agus tu.</span>
<lb n="71"/><span>A Bhriain fhlaitheamhail, má tá fíor-ghradh</span>
<lb n="72"/><span>agat</span>
<lb n="73"/><span>Air Éirinn no Maoilsheachlainn féin anois</span>
<lb n="74"/><span>Congbhaigh go teann an chúmhacht tá in do láimh</span>
<lb n="75"/><span>A's tabharfair dhúinn, le congnadh Dé, an-diu</span>
<lb n="76"/><span>Síothchain le saoirseacht a's le sonas, clú.</span></p>
<lb n="77"/>
<lb n="78"/><p><span>Brian. — Dúbhrais go ceart.  Dúbhrais</span>
<lb n="79"/><span>mar sin i g-comhnuighe:</span>
<lb n="80"/><span>Ní cóir dham bheith mar so ag iarraidh ort</span>
<lb n="81"/><span>Gac lá an chómhairle cheudna.  Maith, a chara,</span>
<lb n="82"/><span>An buaidhreadh sin do chuireas ort go minic.</span>
<lb n="83"/><span>Ní bh-fuil fios aig duine eile cia mo bhrón,</span>
<lb n="84"/><span>Acht in do bheul tá sólás air, in amannaibh,</span>
<lb n="85"/><span>Le tamall beag amháin.  Uch nac uathbhásach</span>
<lb n="86"/><span>An ceusadh é an t-aithmhéal dubh!  Is mó</span>
<lb n="87"/><span>An crádh é sin 'ná pian an ghai 'san g-corp,</span>
<lb n="88"/><span>Agus 'ná fuath na n-daoineadh ins an</span>
<lb n="89"/><span>g-croidhe.</span>
<lb n="90"/><span>Ní ó aon namhaid táinic se, ná fós</span>
<lb n="91"/><span>Ó dhuine cáirdeamhail acht ó'n intinn féin.</span>
<lb n="92"/><span>Do rugadh é annsin; annsin a d' fás se,</span>
<lb n="93"/><span>Beathuighthe le beatha féin an anama,</span>
<lb n="94"/><span>Agus atá 'na chómhnuighe ann go bráth.</span>
<lb n="95"/><span>Sin fuath duine air féin.  Ní thig leis ealughadh</span>
<lb n="96"/><span>Ó'n namhaid sin, óir 'se an namhaid sin é féin.</span>
<lb n="97"/><span>Is minic nuair a bhidheas marcuigheacht</span>
<lb n="98"/><span>Go tapuidhe tríd an tír, a's daoine cruin-</span>
<lb n="99"/><span>nuighthe</span>
<lb n="100"/><span>Air feadh na m-bothar fada air mo shon,</span>
<lb n="101"/><span>Uile go léir ag tabhairt fáilte dham,</span>
<lb n="102"/><span>Chualas aon ghuth níos áirde 'ná a nglaoidh</span>
<lb n="103"/><span>I g-cluasaibh m'intinne mar thóirneach obann</span>
<lb n="104"/><span>Ag goireadh dham “A Bhriain, Bhriain chionn-</span>
<lb n="105"/><span>taigh! </span>
<lb n="106"/><span>Ní fiu thu, a Bhriain, sin; is cionntach cionn- </span>
<lb n="107"/><span>tach thu!” </span>
<lb n="108"/><span>Agus an uair a táim am' shuighe am' aonar</span>
<lb n="109"/><span>Cluinim annsin an guth sin féin go bráth.</span></p>
<lb n="110"/>
<lb n="111"/><p><span>Maolsúthain. — A Bhriain, 's mó na neithe</span>
<lb n="112"/><span>romhat anois</span>
<lb n="113"/><span>'Ná marcuigheacht tríd an tír no suighe ad'</span>
<lb n="114"/><span>aonar.</span>
<lb n="115"/><span>So am an mheisnigh a's na ngníomhartha !</span>
<lb n="116"/><span>Anois, a Áirdrigh chalma, ní fuláir</span>
<lb n="117"/><span>Air son na h-Éireann a's a cráibhtheachta,</span>
<lb n="118"/><span>Gan cúmhacht a leigean do  na smuaintibh</span>
<lb n="119"/><span>dubha,</span>
<lb n="120"/><span>Neamhthairbheacha, nach bh-fuil acht buaidhreadh</span>
<lb n="121"/><span>ann.</span>
<lb n="122"/><span>  </span>
<lb n="123"/><span>Briain. — Ná bíodh aon eagla ort.  Ní h-é</span>
<lb n="124"/><span>amháin</span>
<lb n="125"/><span>Nuair seasann ós mo chómhair na Lochlan-</span>
<lb n="126"/><span>naighe,                        </span>
<lb n="127"/><span>Agus tá uile righthe na sean-Gaedheal</span>
<lb n="128"/><span>Am' thimchioll le n-a g-clannaibh roimh an</span>
<lb n="129"/><span>g-cath —</span>
<lb n="130"/><span>Ní h-é amháin go m-beidhead tréan anois,</span>
<lb n="131"/><span>Acht nuair a m-bidheann me ag suibhal no</span>
<lb n="132"/><span>marcuigheacht,</span>
<lb n="133"/><span>Ag caint le daoinibh no ag éisteacht leo.</span>
<lb n="134"/><span>Bidheann mo shúil i g-cómhnuighe ciuin a's</span>
<lb n="135"/><span>cúmhachtach,</span>
<lb n="136"/><span>Agus gach focal thuiteann as mo bheul</span>
<lb n="137"/><span>Bidheann se righeamhail mar badh cóir do 'n</span>
<lb n="138"/><span>áirdrígh.</span>
<lb n="139"/><span>Ní bh-fuil mise 'g iarraidh soláis air na</span>
<lb n="140"/><span>daoinibh          </span>
<lb n="141"/><span>A tá am' thimchioll ag friothóladh dham.</span>
<lb n="142"/><span>Ní thig liom sin a dhéanadh; tá fios agam</span>
<lb n="143"/><span>Nach bh-feudann siad thuigsint me dá</span>
<lb n="144"/><span>ríribh:</span>
<lb n="145"/><span>Agus atá fios an-mhaith agam fós,</span>
<lb n="146"/><span>Dá bh-feudfadaois mo thuigsint, ní bheidheadh</span>
<lb n="147"/><span>sólás,</span>
<lb n="148"/><span>Ní bheidheadh aon chongnadh le fághail asta</span>
<lb n="149"/><span>dham;</span>
<lb n="150"/><span>Ní bh-fuil ionnta aon ard-intinn, no aon</span>
<lb n="151"/><span>anam mór.</span>
<lb n="152"/><span>Chidhim go bun a g-croidhtheadh; ní bh-fuil</span>
<lb n="153"/><span>ionnta acht</span>
<lb n="154"/><span>Spioraid an dara óird, cúmhang-bheaga,</span>
<lb n="155"/><span>suaracha.</span>
<lb n="156"/><span>Ort-sa amhain bidheann me 'g iarraidh cómh-</span>
<lb n="157"/><span>airle,</span>
<lb n="158"/><span>Ó's duit amháin d'fhan fosgailte mo chroidhe.</span></p>
</div>
<pb n="35"/>
<div><lb n="159"/><p><span>Ná smuain ariamh gur 'sa' g-caoi ceudna</span>
<lb n="160"/><span>'m-beidhinn</span>
<lb n="161"/><span>Am' iomchar le duine eile ins an domhan.</span></p>
<lb n="162"/>
<lb n="163"/><p><span>Maolsúthain. — Acht fós liom féin agus</span>
<lb n="164"/><span>ós cómhair an Tighearna</span>
<lb n="165"/><span>Badh cóir duit, a Áirdrigh, gan aithmhéal dubh,</span>
<lb n="166"/><span>Bheith ciuin a's sástach, lán de dhóthchas mór.</span>
<lb n="167"/><span>Bhí míse fós am pheacach.  Bhidheas níos</span>
<lb n="168"/><span>measa</span>
<lb n="169"/><span>Gó mór 'ná tu ariamh, má tá se fíor</span>
<lb n="170"/><span>Go rabhais cionntach mar tá eagla ort.</span>
<lb n="171"/><span>Éist liom anois; inneosad duit mo rún-</span>
<lb n="172"/><span>sgeul.</span>
<lb n="173"/><span>Aon oidhche in mo shuan ro chonnarcas</span>
<lb n="174"/><span>Triur mac-leighin d'fhág me a's fuair bás</span>
<lb n="175"/><span>fad ó,</span>
<lb n="176"/><span>Agus a bh-fad as Éirinn.  Bhidheadar</span>
<lb n="177"/><span>cráibhtheach,</span>
<lb n="178"/><span>A's d'imthigheadar in oilethreacht ró-naomhtha</span>
<lb n="179"/><span>As a d-tír dúthchais go h-Iarusalem.</span>
<lb n="180"/><span>Annsin do cailleadh iad, d'adhlacadh le chéile,</span>
<lb n="181"/><span>Agus 'n-déis sin táinic an triur ó'n</span>
<lb n="182"/><span>bh-flaitheas</span>
<lb n="183"/><span>Am' ionnsuidhe ins an oidhche sin a dúbhart,</span>
<lb n="184"/><span>Ag bagairt dam in ainim Dé, a fhearg.</span>
<lb n="185"/><span>Agus a dúbhradar go beacht go bh-fanfainn</span>
<lb n="186"/><span>In mo throm-pheacaidhibh go h-uair mo bháis,</span>
<lb n="187"/><span>Agus 'na dhiaidh sin go m-badh i n-dán dam  </span>
<lb n="188"/><span>Pianta na n-dámanta in ifrionn síoruidhe!</span>
<lb n="189"/><span>Acht ins an uair sin féin budh chuimhne liom</span>
<lb n="190"/><span>An chathair Ninibhe, agus an trócaire</span>
<lb n="191"/><span>Do righne Dia uirre ins an am</span>
<lb n="192"/><span>Do bhí a fháidh ag canadh díoghaltais.</span>
<lb n="193"/><span>Budh chuimhne liom an trócaire níos mó</span>
<lb n="194"/><span>A'r gheall ár d-Tighearna a's ár Slánuigh-</span>
<lb n="195"/><span>theoir;    </span>
<lb n="196"/><span>Agus le congnadh a's le grása Dé</span>
<lb n="197"/><span>D'eirigheas annsin go h-obann suas a's</span>
<lb n="198"/><span>dúbhart.</span>
<lb n="199"/><span>“Na trí oilc sin a tá agam-sa            </span>
<lb n="200"/><span>An-diu, ní bheidhid agam-sa an-diu!</span>
<lb n="201"/><span>Tréigfead-sa na h-oilc sin: loghfaidh Dia</span>
<lb n="202"/><span>dham iad</span>
<lb n="203"/><span>Amhail ro gheall Se féin an tan a dúbhairt </span>
<lb n="204"/><span>'Impietas impii in quacumque hora</span>
<lb n="205"/><span>Conuersus fuerit non nocebit ei.'</span>
<lb n="206"/><span>Atá fios agam 'nois gur as an uair sin</span>
<lb n="207"/><span>Thréigeas na peacaidh úd air fad mar</span>
<lb n="208"/><span>gheallas;</span>
<lb n="209"/><span>Atá fios agam fós, cho maith mar sin,</span>
<lb n="210"/><span>Coingeobhaidh Dia féin a ghealltanas. —</span>
<lb n="211"/><span>Atá fios agam-sa mar agat-sa féin</span>
<lb n="212"/><span>Go bh-fuil do chroidhe deagh-iompuighthe anois;</span>
<lb n="213"/><span>Go bh-fuilir reidh gach nidh is feárr a dhéanadh;</span>
<lb n="214"/><span>Go m-badh maith leat leigean síos árd-réim</span>
<lb n="215"/><span>na h-Éireann,</span>
<lb n="216"/><span>An t-ualach táir iomchar 'nois mar dhual</span>
<lb n="217"/><span>amháin:</span>
<lb n="218"/><span>Badh cóir an dóthchas agus gáirdeachas,</span>
<lb n="219"/><span>Fíor-chiuineas agus muinighin dearbhtha</span>
<lb n="220"/><span>Bheith ort-sa mar atá i g-cómhnuighe orm.</span></p>
<lb n="221"/>
<lb n="222"/><p><span>Brian. — Is maith a rignis, a's is bean-</span>
<lb n="223"/><span>nuighthe</span>
<lb n="224"/><span>An t-slighe beatha, air a bh-fuilir siubhal.</span>
<lb n="225"/><span>Ní bh-fuil cead aig Brian leanamhain do</span>
<lb n="226"/><span>rogha.</span>
<lb n="227"/><span>Ro chuir tu do shean-bheatha faoi do chosaibh;</span>
<lb n="228"/><span>Ro chaithis ad' dhiaigh í go bráth;</span>
<lb n="229"/><span>Thréigis do chlann a's gnóthuidhe saoghalta,</span>
<lb n="230"/><span>Agus air teacht amach duit as do bhrugh</span>
<lb n="231"/><span>Suighte air bhruachaibh aoibhne Locha Léin,</span>
<lb n="232"/><span>Léimis asteach i g-corrách caol, a's iomrais</span>
<lb n="233"/><span>Go h-Inis-faithlen a's a clochar caomh;</span>
<lb n="234"/><span>A's d-éirighis mar atáir ad' mhanach naomhtha.</span>
<lb n="235"/><span>Ní thig liom, ní bh-fuil cead agam, sin a</span>
<lb n="236"/><span>dhéanadh.</span>
<lb n="237"/><span>Caithfidh me fanacht air an sean-chasán</span>
<lb n="238"/><span>Caithfidh mé fuireach fós ameasg na neitheadh</span>
<lb n="239"/><span>Dob' fheárr dham teilgean as mo chómhair go</span>
<lb n="240"/><span>léir.</span>
<lb n="241"/><span>Ta tu annso an-diu air leas na n-anam:</span>
<lb n="242"/><span>Ta mise i g-cómhnuidhe mar do bhidheas cheana,</span>
<lb n="243"/><span>Agus ní airighim ariamh do shólás,</span>
<lb n="244"/><span>Go d-tréigis uile neithe air son Dé.</span>
<lb n="245"/><span>Is beannuighthe thu!  Och beannuighthe na</span>
<lb n="246"/><span>righthe</span>
<lb n="247"/><span>Leigeadar síos gach cúmhacht a's oirdhearcas</span>
<lb n="248"/><span>A's d'imthigheadar go bocht amach go cian!</span>
<lb n="249"/><span>Och beannuighthe gach flaith na h-Éireann</span>
<lb n="250"/><span>ársaidhe;</span></p>
</div>
<pb n="36"/>
<div><lb n="251"/><p><span>Aig a raibh cead dul go h-I-Coluim-cille</span>
<lb n="252"/><span>Agus annsin fághail beatha a's fághail báis.</span></p>
<lb n="253"/>
<lb n="254"/><p><span>(Cluintear corn:</span>
<lb n="255"/><span>Tig MacLiaig asteach.)</span></p>
<lb n="256"/>
<lb n="257"/><p><span>Cad é?             </span></p>
<lb n="258"/>
<lb n="259"/><p><span>MacLiaig. — Tá teachtaire na nGall</span>
<lb n="260"/><span>amuigh. </span>
<lb n="261"/><span>Ag iarraidh labhairt le Áirdrigh na h-Éireann. </span></p>
<lb n="262"/>
<lb n="263"/><p><span>Ro chan</span></p>
<lb n="264"/>
<lb n="265"/><p><span>Eoin Séamus Ua Cearbhaill,</span></p>
<lb n="266"/>
<lb n="267"/><p/></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Amharca Cleasacha: Uimh. 2. Brian Boraimhe agus a Anamchara Maolsúthain.

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Amharca Cleasacha: Uimh. 2. Brian Boraimhe agus a Anamchara Maolsúthain.

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
