Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<TEI><teiHeader type="text">
	 
<fileDesc>
<titleStmt>
<title type="main">Amharca Dealbhchluthacha: Uimh. 5.  Agallamh na m-Bárd.</title><author><persName>O'Carroll, John James -  Eoin Séamus Ó Cearbhaill</persName></author><editor><name type="main">Coimín, Dáithí</name></editor><respStmt>
	<resp>Electronic edition compiled by</resp>
	<name>Foclóir na Nua-Ghaeilge</name>
	</respStmt>
	</titleStmt>
<editionStmt>
	 <edition>
		 <note type="N">IG01-42</note>
		 <note type="L">233</note>
		 <note type="B">1883</note>
		 <note type="C"/>
		 <note><p>Description of how and why changes were made</p></note>
	 </edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
		<publisher>Connradh na Gaedhilge</publisher>
		<pubPlace>24 Upper O'Connell Street, Dublin</pubPlace><date>June, 1883</date><idno>IG01-42</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
</publicationStmt>
<seriesStmt>
<title level="s">Irisleabhar na Gaedhilge</title><biblScope unit="vol">1</biblScope>
</seriesStmt>
<sourceDesc>
<biblStruct>
<analytic><author>O'Carroll, John James -  Eoin Séamus Ó Cearbhaill</author><title>Amharca Dealbhchluthacha: Uimh. 5.  Agallamh na m-Bárd.</title></analytic>
<monogr>
<title level="j">Amharca Dealbhchluthacha: Uimh. 5.  Agallamh na m-Bárd.</title><imprint><publisher>Connradh na Gaedhilge</publisher><date>June, 1883</date></imprint>
</monogr> 
</biblStruct>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<profileDesc>
<langUsage><language ident="ga">Irish</language></langUsage>
</profileDesc>
</teiHeader>
<text><body><div><p><span>AMHARCA DEALBHCHLUTHACHA. </span></p>
<lb n="1"/>
<lb n="2"/><p><span>Uimh. 5. </span></p>
<lb n="3"/>
<lb n="4"/><p><span>Eoin Séamus Ua Cearbhaill, S.Í.</span>
<lb n="5"/><span>ro chán. </span></p>
<lb n="6"/>
<lb n="7"/><p><span>Agallamh na m-Bárd. </span>
<lb n="8"/><span>(MacLiag agus a mhac i láthair).</span>
<lb n="9"/><span>  </span>
<lb n="10"/><span>MacLiag. — Chidhim anois Mac Coise 'g </span>
<lb n="11"/><span>teacht annso</span>
<lb n="12"/><span>Acht cia an duine tá in éinfheacht leis? </span>
<lb n="13"/><span>Och ní fhuil aon amhrus air!  Tá fios agam-</span>
<lb n="14"/><span>sa</span>
<lb n="15"/><span>Go maith anois.  Feuch, feuch; sin Giolla </span>
<lb n="16"/><span>Cómhghaill</span>
<lb n="17"/><span>Ua Slébhin ollamh Uladh.  Feuch, an nós </span>
<lb n="18"/><span>Atá se déanadh cómhráidh agus siubhail!</span>
<lb n="19"/><span>Anois agus arís ag stad, ag déanadh </span>
<lb n="20"/><span>Mion-chorruigheachta le gach láimh, gac meur!</span>
<lb n="21"/><span>Agus Mac Coise breágh, ag éisteacht leis, </span>
<lb n="22"/><span>Ag stad, ag siubhal mar é, agus in aman-</span>
<lb n="23"/><span>naibh</span>
<lb n="24"/><span>Ag creathadh go fómósach, doimhin, a chinn.</span>
<lb n="25"/><span>O Ghiolla Chomhghaill, Ghiolla Chomhghaill!  Geur</span>
<lb n="26"/><span>An teanga tá 'ga creathadh in do cheann-sa!</span>
<lb n="27"/><span>Budh é an bárd, a mhic, — ní'r bh'eadh Mac</span>
<lb n="28"/><span>Coise — </span>
<lb n="29"/><span>Budh Ghiolla Comhghaill é, air son Mhaoil— </span>
<lb n="30"/><span>sheachlainn</span>
<lb n="31"/><span>Do cuireadh “ar cend Aeda U Néill Ri</span>
<lb n="32"/><span>Aelig</span>
<lb n="33"/><span>Agus ar cend Eocada Fós, Ri Uladh, </span>
<lb n="34"/><span>Ga n-grisadh cath mór feargach fearamhuil</span>
<lb n="35"/><span>thabhairt</span>
<lb n="36"/><span>Do Bhrian agus do Leith Mogha leis,</span>
<lb n="37"/><span>A's saordacht Teamhrach chosnamh riu air</span>
<lb n="38"/><span>fad.” </span>
<lb n="39"/><span>Och, sin an fear is leis an teanga gheur</span>
<lb n="40"/><span>Ní mar Mhac Coise é.  Caint eile aige-sean</span>
<lb n="41"/><span>Níos bríoghmhara, níos uaisle, níos</span>
<lb n="42"/><span>fearamhla</span>
<lb n="43"/><span>Ag labhairt, d-taoibh Mhaoilsheachlainn le Ua  </span>
<lb n="44"/><span>Néill</span>
<lb n="45"/><span>'Na bhí riamh aig Mac Coise, bárd Mhaoilshea-</span>
<lb n="46"/><span>chlainn</span>
<lb n="47"/><span>Ag labhairt air a shon féin in Aileach.</span>
<lb n="48"/><span>Ní fuair se buaidh, gidh budh mhaith a theanga, </span>
<lb n="49"/><span>Ní fhaghann lámh air bith, ná teanga buaidh</span>
<lb n="50"/><span>Air Bhrian ár n-Áirdrigh, agus bhí fios air</span>
<lb n="51"/><span>sin</span>
<lb n="52"/><span>I d-tír na n-Uladh a's in Aileach féin.</span>
<lb n="53"/><span>Tá fós an teanga aig an duine buailte. </span>
<lb n="54"/><span>Is geárr go m-beidh se 'nios annso.  A</span>
<lb n="55"/><span>mhic,</span>
<lb n="56"/><span>Fan tamall beag, éist leis an g-caint a</span>
<lb n="57"/><span>bheidheas.</span>
<lb n="58"/><span>Cuirfead air bun cómhrádh i d-taoibh </span>
<lb n="59"/><span>Mhaoilsheachlainn, </span>
<lb n="60"/><span>Sul a bheidh seinm mór na m-bárd ag</span>
<lb n="61"/><span>glaodhach.</span>
<lb n="62"/><span>Nuair tosuigheann an ceol sin, imthigh leat.</span></p>
<lb n="63"/>
<lb n="64"/><p><span>(Tigid asteach Mac Coise agus </span>
<lb n="65"/><span>Ua Slébhin.)</span></p>
<lb n="66"/>
<lb n="67"/><p><span>A Ghiolla Chómhghaill, fáilte, fáilte rómhat!</span>
<lb n="68"/><span>Céad míle fáilte rómhat, a MhicCoise! </span>
<lb n="69"/></p>
</div>
<pb n="234"/>
<div><lb n="70"/><p><span>Ní fhuil fós aon duine acht mo mhac-sa ann. </span>
<lb n="71"/><span>Nach maith atá an triur againn le chéile? </span>
<lb n="72"/><span>Nach againne atá an chúmhacht is uaisle, </span>
<lb n="73"/><span>áirde,</span>
<lb n="74"/><span>Ós cionn na n-intinn a's ós cionn na </span>
<lb n="75"/><span>ngníomh?</span>
<lb n="76"/><span>Tig linne brosdughadh suas go h-obann </span>
<lb n="77"/><span>meisnigh</span>
<lb n="78"/><span>Na saighdiur a's na bh-flaith, a's cur na </span>
<lb n="79"/><span>buaidhe</span>
<lb n="80"/><span>'Na suidhe le gach dóthchas in a g-croidhe.</span>
<lb n="81"/><span>Cuireann an righ foiréigean air na daoinibh</span>
<lb n="82"/><span>Acht cuirimíd-ne gean do'n éigean féin.</span>
<lb n="83"/><span>Bronnamaoid air ghníomharthaibh na n-</span>
<lb n="84"/><span>daoineadh luth,</span>
<lb n="85"/><span>Luthgháire, uras, saidhbhreas séin a's cúmhach-</span>
<lb n="86"/><span>ta</span>
<lb n="87"/><span>Óir dúisgimíd 'san anam daonda, brigh,</span>
<lb n="88"/><span>Brigh na mór-smuaineadh, na síor-fhialmhair-</span>
<lb n="89"/><span>eachta!</span>
<lb n="90"/><span>Sin cúmhacht is linne í, sin cúmhacht na m-</span>
<lb n="91"/><span>bárd!</span>
<lb n="92"/><span>Nach maith atá ár d-triur-sa 'nois le chéile?</span></p>
<lb n="93"/>
<lb n="94"/><p><span>Ua Slébhin. — Cad é a deiridh tusa air</span>
<lb n="95"/><span>an meud sin?</span></p>
<lb n="96"/>
<lb n="97"/><p><span>Mac Coise. — Tá cúmhacht mhór aig an m-</span>
<lb n="98"/><span>bárd.  Tá cúmhacht cho breágh sin</span>
<lb n="99"/><span>Nach d-taithneann liom a moladh 'n iomar-</span>
<lb n="100"/><span>cuidh.</span>
<lb n="101"/><span>B'fheárr liom a taisbeánadh mar atá si</span>
<lb n="102"/><span>féin.</span>
<lb n="103"/><span>Ná h-abhair choidhche gur as ceol na m-bárd</span>
<lb n="104"/><span>Dóirtear an meisneach mór in uair an</span>
<lb n="105"/><span>bhaoghail.</span>
<lb n="106"/><span>Ná h-abair choidhche gur in' am an bhróin</span>
<lb n="107"/><span>Do tháinic sólás fíor do'n duine as.</span>
<lb n="108"/><span>Dá m-beidheadh anois an baoghal air do</span>
<lb n="109"/><span>cheann,</span>
<lb n="110"/><span>An déarfá-sa gur ins an bh-filidheacht</span>
<lb n="111"/><span>Gheobhthá an neart?  Ná creid é sin go bráth.</span>
<lb n="112"/><span>Och cia an duine brónach, nuair atá</span>
<lb n="113"/><span>An dólas úr, éistfeadh le ceol no duan?</span>
<lb n="114"/><span>Ní aimhsir filidheachta am na buaidheartha.</span>
<lb n="115"/><span>Acht nuair nach bh-fuil aon mhothughadh-croidhe</span>
<lb n="116"/><span>ro-gheur</span>
<lb n="117"/><span>Nach bh-fuil chritheagla obann no crádh dian</span>
<lb n="118"/><span>Níos mó le ga doghluaiste 'g ceusadh anam.</span>
<lb n="119"/><span>Nuair d'fhill an t-síothcháin no an dóthchas</span>
<lb n="120"/><span>chugainn, —</span>
<lb n="121"/><span>Annsin is breágh, mór, iongantach, an </span>
<lb n="122"/><span>chúmhacht</span>
<lb n="123"/><span>Atá i bh-filideacht a's ceol na m-bárd.</span>
<lb n="124"/><span>Cuimhnighim, nuair do chonnarcas an creach</span>
<lb n="125"/><span>Do righneadh air mo dhún i g-Clártha, cheana,</span>
<lb n="126"/><span>Trá dhaoinibh as an d-tuaisceart, bí mo </span>
<lb n="127"/><span>chroidhe</span>
<lb n="128"/><span>Mar bhriste in mo chliabh.  Ní dhearnas</span>
<lb n="129"/><span>smuaineadh</span>
<lb n="130"/><span>Annsin air cheol no filidheacht air bith,</span>
<lb n="131"/><span>Air d-tús do bhidheas báidhthe in mo bhrón. </span>
<lb n="132"/><span>Acht tháinic dóthchas dam 'na dhiaigh sin,</span>
<lb n="133"/><span>A's d'éirigh meisneach, d'éirigh smuaineadh,</span>
<lb n="134"/><span>ionam; </span>
<lb n="135"/><span>Smuaineas-sa air m'fhilidheacht, mo chumhacht</span>
<lb n="136"/><span>Agus cómh-chuireas braisgeul. </span></p>
<lb n="137"/>
<lb n="138"/><p><span>MacLiag. [air leith] — Och, mo náise thu!</span>
<lb n="139"/><span>  </span>
<lb n="140"/><span>MacCoise. — Air thriall go h-Aileach dham</span>
<lb n="141"/><span>go h-Aodh an righ, </span>
<lb n="142"/><span>Bhí ádh air, a's budh mhaith leis adhbhacht, fonn;</span>
<lb n="143"/><span>Ro chuir mo bhraisgeal sásadh, áthas, air; </span>
<lb n="144"/><span>Thaithnigheas leis, a's fuair me tiodhlachthe</span>
<lb n="145"/><span>I saidhbhreas a's i n-dhíoghaltas go leor.</span>
<lb n="146"/><span>Sin cúmhacht an bháird!  Tá cúmhacht againn</span>
<lb n="147"/><span>an-diu.</span>
<lb n="148"/><span>I measg an t-sluaigh mhóir so clann na h— </span>
<lb n="149"/><span>Éireann.</span>
<lb n="150"/><span>Ní sinne chuir an meisneach in a g-croidhe, </span>
<lb n="151"/><span>Tá siad air fad go toilteanach annso,</span>
<lb n="152"/><span>Le cath a's buaidh tres an m-bás a fhághail.</span>
<lb n="153"/><span>Anois mar tá aca an dóthchas mór, </span>
<lb n="154"/><span>Tig linne déanadh as an dóthchas áthas;</span>
<lb n="155"/><span>Tig linne bronnadh air an meisneach clú.</span>
<lb n="156"/><span>Sin cúmhacht na m-bárd, agus is breágh an</span>
<lb n="157"/><span>chúmhacht í, </span>
<lb n="158"/><span>Gan bheith coimh-ionnan le cúmhacht mhóir na </span>
<lb n="159"/><span>righ. </span></p>
<lb n="160"/>
<lb n="161"/><p><span>MacLiag. — Cad é a deir tu féin, anois, a</span>
<lb n="162"/><span>Ghiolla Chómhghaill?</span>
<lb n="163"/><span>Bh-fuil aondacht measg an t-sluaigh so d'á </span>
<lb n="164"/><span>ríribh? </span>
<lb n="165"/></p>
</div>
<pb n="235"/>
<div><lb n="166"/><p><span>Ua Slébhin. — Atá an beirt agaibh ag dul</span>
<lb n="167"/><span>a múgha! </span>
<lb n="168"/><span>Ní fíor go bh-fuil ár g-cúmhacht ós cionn na</span>
<lb n="169"/><span>righ. </span>
<lb n="170"/><span>Ní fíor é, acht budh chóir é bheith 'na fhírinne,</span>
<lb n="171"/><span>Och a MhicLiag, is mar dhuine sásta</span>
<lb n="172"/><span>Bhidhis ag dóirt urlabhra áluinn síos</span>
<lb n="173"/><span>Ag moladh méid na cúmhachta a's na glóire</span>
<lb n="174"/><span>Budh chóir bheith againne measg na lucht a's</span>
<lb n="175"/><span>righ.</span>
<lb n="176"/><span>Is fíor gur linne eolas agus eagna,</span>
<lb n="177"/><span>Is fíor gur linne bláth na críonachta</span>
<lb n="178"/><span>Is fíor go bh-fuil sgiamhacth a's blas an</span>
<lb n="179"/><span>bheoil </span>
<lb n="180"/><span>Mar aon le mórdhacht céille aig na bárdaibh.</span>
<lb n="181"/><span>Budh chóir mar sin gach cúmhacht bheith aig a g-</span>
<lb n="182"/><span>cómhairle; </span>
<lb n="183"/><span>Faraoir, ní maith le righ ná daoinibh í!</span></p>
<lb n="184"/>
<lb n="185"/><p><span>Ní trínne cruinnighthear anois na sluaighte</span>
<lb n="186"/><span>Ní tré ár g-ceol air chlú agus súbháilce</span>
<lb n="187"/><span>Tré shaint na n-daoineadh tá a meisneach</span>
<lb n="188"/><span>aca;</span>
<lb n="189"/><span>Tré ghliocas suarach faghann cómhairle buaidh.</span>
<lb n="190"/><span>Och! a MhicLiag, tá tu caoch nach bh-feicir</span>
<lb n="191"/><span>An droch-chaoi tá an domhan mór siubhal go</span>
<lb n="192"/><span>brodamhail.</span></p>
<lb n="193"/>
<lb n="194"/><p><span>MacLiag. — Agus cad é do dheárfá um</span>
<lb n="195"/><span>MacCoise?</span></p>
<lb n="196"/>
<lb n="197"/><p><span>Ua Slébhin. — Is measa é 'ná thu.  Tá</span>
<lb n="198"/><span>amharc aige-sean.</span>
<lb n="199"/><span>Chidh se gur beag an clú no cúmhacht tá</span>
<lb n="200"/><span>againn,</span>
<lb n="201"/><span>Agus atá se sásta leis. Budh chóir</span>
<lb n="202"/><span>Le fearg anois bheith lasta suas, nach bh-fuil</span>
<lb n="203"/><span>Ár g-ceannas ceart, ár g-cúmhacht iomchubh-</span>
<lb n="204"/><span>aidh againne.</span></p>
<lb n="205"/>
<lb n="206"/><p><span>MacLiag Óg, — Ní ró-mhór chailleas-sa </span>
<lb n="207"/><span>mar sin ná'r fheudas</span>
<lb n="208"/><span>Fóghluim an mhéid tá riachtanach do'n bhárd.</span></p>
<lb n="209"/>
<lb n="210"/><p><span>MacLiag. — Bí tosdach, thu! </span></p>
<lb n="211"/>
<lb n="212"/><p><span>MacLiag Óg. — A athair, iarraim logha. </span></p>
<lb n="213"/>
<lb n="214"/><p><span>Ua Slébhin. — Bidheadh fios agat, anois, a</span>
<lb n="215"/><span>dhuine óig, </span>
<lb n="216"/><span>Nach bh-fuil aon chiall in do chaint no gáiridhe.</span>
<lb n="217"/><span>Is dóigh leat gur faon, gan cúmhacht, ár bh-</span>
<lb n="218"/><span>fearg,</span>
<lb n="219"/><span>Ní fheicir gleus an chatha in ár láimh</span>
<lb n="220"/><span>Bidheadh fios agat go bh-fuil gleus-catha mór</span>
<lb n="221"/><span>San bh-feirg, an uair atá si air an m-bárd.</span>
<lb n="222"/><span>Sin cúmhacht an bháird dá ríribh, teanga</span>
<lb n="223"/><span>nimhneach.</span>
<lb n="224"/><span>Is measa le gach righ, 'ná ga a námhad,</span>
<lb n="225"/><span>An t-aor do chaith an file in a aghaidh.</span>
<lb n="226"/><span>Nuair tá an t-eigseach teilgthe, tarcuis-</span>
<lb n="227"/><span>nighthe,</span>
<lb n="228"/><span>Tá in a lámhaibh díoghaltas níos mó</span>
<lb n="229"/><span>'Ná bidheann aig Áirdrigh na h-Éireann no an</span>
<lb n="230"/><span>domhain</span>
<lb n="231"/><span>Sin cúmhacht na m-bárd tá fanacht linne fós.</span></p>
<lb n="232"/>
<lb n="233"/><p><span>Ins an am ársa bhí níos mó 'ná sin.</span>
<lb n="234"/><span>Och a MhicLiag, a MhicCoise, chuige</span>
<lb n="235"/><span>Nach bh-fuilmid 'nois mar ins an am chuaidh</span>
<lb n="236"/><span>tharrainn</span>
<lb n="237"/><span>Do bhí sean-bháird na h-Éireann?  O! annsin</span>
<lb n="238"/><span>Bhí aondacht 'measg na m-bárd.  Fíor-aon-</span>
<lb n="239"/><span>dacht í!</span>
<lb n="240"/><span>Ní aondacht mar an aondacht tá an-diu,</span>
<lb n="241"/><span>Idir damh-oide a's a dhamhtachaibh;</span>
<lb n="242"/><span>Acht aondacht 'measg na m-bárd budh mhó 'san</span>
<lb n="243"/><span>tír</span>
<lb n="244"/><span>Do shiubhaladh mar aon dream ó áit go h-áit</span>
<lb n="245"/><span>A's in gach áit do gheibhidís a d-toil.</span>
<lb n="246"/><span>Annsin budh dóigh na m-bárd an dóigh árd-</span>
<lb n="247"/><span>choitchionn í,</span>
<lb n="248"/><span>Bhidheadar fó bhláth, fó chúmhacht.  Níor lámh</span>
<lb n="249"/><span>aon righ</span>
<lb n="250"/><span>Cur tarcuisne no diultaidh air a meas.</span>
<lb n="251"/><span>Cá bh-fuil an aondacht imthighte anois?</span>
<lb n="252"/><span>Aig gach aon righ atá a bhárd, a's d'éirigh</span>
<lb n="253"/><span>Na báird fóniósach, geilleamhail cladhardha. </span>
<lb n="254"/><span>Ní'l 'nois an dóigh árd-choitchionn in a láimh:</span>
<lb n="255"/><span>Oir ní'l aon dóig fhíor-choitchionn in a g-</span>
<lb n="256"/><span>ceann.</span>
<lb n="257"/><span>Mo thruaigh!  Ní'l aon dóigh air bith níos mo</span>
<lb n="258"/><span>Aig cuid mhaith de na bárdaibh, acht an dóigh</span>
<lb n="259"/><span>Is maith le righthibh bheith.  Do cailleadh,</span>
<lb n="260"/><span>cailleadh</span>
<lb n="261"/><span>An dóigh árd-choitchionn láidir ins an tír</span></p>
</div>
<pb n="236"/>
<div><lb n="262"/><p><span>An dóigh fíor-eagnach dar ab chúmhacht 'san</span>
<lb n="263"/><span>intinn. </span>
<lb n="264"/><span>A's d'imthigh' leis, dóigh neachamhail, mheisne-</span>
<lb n="265"/><span>amhail, bhreágh.</span>
<lb n="266"/><span>Cad é tá riaghlughadh 'nois i d-tír na h-</span>
<lb n="267"/><span>Éireann? </span>
<lb n="268"/><span>An-toil neamhsmachtuighthe a's dóthchas suarach. </span></p>
<lb n="269"/>
<lb n="270"/><p><span>MacCoise. — Na' h-abair nidh mar sin. </span>
<lb n="271"/><span>Tabhair aire, a chara.</span></p>
<lb n="272"/>
<lb n="273"/><p><span>Ua Slébhin. — Aire!  Cad é an eagla a</span>
<lb n="274"/><span>tá ort?</span>
<lb n="275"/><span>Is fíor gur caillte neart na h-aondachta;</span>
<lb n="276"/><span>Tá saoirseacht neachamhail aig mo theangain</span>
<lb n="277"/><span>fós.</span>
<lb n="278"/><span>Ní thig le bárdaibh treorughadh 'nois na righ;</span>
<lb n="279"/><span>Ní thig le righthibh cur 'na thocht aon bháird</span>
<lb n="280"/><span>Air eígean, acht amháin le ór, le cumhthach.</span>
<lb n="281"/><span>Ará an t-oiread aondachta fós againn,</span>
<lb n="282"/><span>Atá an t-oiread grádha orainn féin,</span>
<lb n="283"/><span>Go m-beidhmís aontuighthe in aghaidh gach duine</span>
<lb n="284"/><span>Nach leigfeadh saoirseacht-teangan do na</span>
<lb n="285"/><span>bárdaibh.</span></p>
<lb n="286"/>
<lb n="287"/><p><span>MacLiag. — Is maith a dubhairt.  Abair</span>
<lb n="288"/><span>gur fíor é sin.</span>
<lb n="289"/><span>Och! a Mhic Coise, bh-fuil aon amhrus air?</span></p>
<lb n="290"/>
<lb n="291"/><p><span>Mac Coise. — Ní'l amhrus air go deimhin.</span>
<lb n="292"/><span>Admhuighim.</span>
<lb n="293"/><span>Ní foir-neart bhí in m'intinn acht árd-</span>
<lb n="294"/><span>chuibheas.</span></p>
<lb n="295"/>
<lb n="296"/><p><span>Ua Shlébhin. — Nach deas an cuibheas, breug</span>
<lb n="297"/><span>a's cladhaireacht?</span>
<lb n="298"/><span>MacLiag. — Ná bac leis.  Abair dúinn an</span>
<lb n="299"/><span>fhírinne.</span>
<lb n="300"/><span>Fíor duit nach bh-fuil an aondacht 'measg na</span>
<lb n="301"/><span>m-bárd</span>
<lb n="302"/><span>Acht amháin le h-aghaidh iad féin a chosaint</span>
<lb n="303"/><span>In aghaidh na n-daoineadh eile ins an tír.</span>
<lb n="304"/><span>Is beag an aondacht 'measg na m-bárd</span>
<lb n="305"/><span>anois.</span>
<lb n="306"/><span>D'fhág an fhíor-aondacht iad agus d'imthigh </span>
<lb n="307"/><span>Do réir mo dhóigh-sa go na righthibh.  Abair,</span>
<lb n="308"/><span>Nach é do mheas-sa a Mhic Coise?</span></p>
<lb n="309"/>
<lb n="310"/><p><span>Mhac Coise. — Seadh.</span>
<lb n="311"/><span>Agus is deas fíor-aondacht an mhór-shluaigh.</span>
<lb n="312"/><span>  </span>
<lb n="313"/><span>MacLiag Óg.— Is deas go deimhin!  Áit</span>
<lb n="314"/><span>a bh-fuil an chúmhacht,</span>
<lb n="315"/><span>Gach gleus do chum na troda a's an bháis,</span>
<lb n="316"/><span>Agus an t-anam ullmhuighthe go geur,—</span>
<lb n="317"/><span>An aondacht bheith air an taoibh chéudna fós!</span>
<lb n="318"/><span>Is deas, is iongantach an t-amharc é.</span></p>
<lb n="319"/>
<lb n="320"/><p><span>Ua Slébhin. — Budh mhór an t-iongnadh é.</span>
<lb n="321"/><span>  </span>
<lb n="322"/><span>MacLiag. — Agus go mór-mhór,</span>
<lb n="323"/><span>Maoilsheachlainn bheith comhaontuighthe le </span>
<lb n="324"/><span>Brian, </span>
<lb n="325"/><span>Iar n-a bheith cheana 'na áirdrigh, cho h-úmhal</span>
<lb n="326"/><span>sin 'nois!</span>
<lb n="327"/><span>Deireann anois na daoine go h-an-choitchionn</span>
<lb n="328"/><span>Clanna na h-Éireann bheith anois le Brian</span>
<lb n="329"/><span>Uile go léir.  Ní fíor go beacht é sin.</span>
<lb n="330"/><span>Acht 's mó an bhuaidh an t-aon fhear amháin</span>
<lb n="331"/><span>Beith aige 'ná dá m-beidheadh dhá chúige 'g</span>
<lb n="332"/><span>leanamhain,</span>
<lb n="333"/><span>Agus is maith liom féin bheith rádh go bh-fuil</span>
<lb n="334"/><span>Clanna na nGaedheal air fad i lámhaibh</span>
<lb n="335"/><span>Bhriain</span>
<lb n="336"/><span>Mar fheicim 'nois ní h-é amháin Connachta</span>
<lb n="337"/><span>Do réir mar tá Múmha, agúmh lughadh dhó</span>
<lb n="338"/><span>Acht Midhe na h-Ua Néill, sean-Mhidhe na</span>
<lb n="339"/><span>n-áirdrigh. </span>
<lb n="340"/><span>Agus Maoilsheachlainn, a h-áirdrigh athríoghtha</span>
<lb n="341"/><span>Ag déanadh tola Bhriain Mhic Chinnéidigh.</span>
<lb n="342"/><span>Agus má's fíor nach bh-fuil na h-Ultaigh.</span>
<lb n="343"/><span>Tabhairt congnaidh dhúinn annso, atá se</span>
<lb n="344"/><span>cinnte</span>
<lb n="345"/><span>Nach g-cuirfidís in aghaidh an Áirdrigh Bhriain.</span>
<lb n="346"/><span>D'iarr Maoilsheachlainn orra thabhairt an</span>
<lb n="347"/><span>chongnaidh sin</span>
<lb n="348"/><span>A's fuair se diultadh.  Ro fhaoidh se thu,</span>
<lb n="349"/><span>Ua Slébhin, teachtaire go h-Aodh in Aileach</span>
<lb n="350"/><span>Agus do sheun Aodh, an righ, gach congnadh</span>
<lb n="351"/><span>dhuit-se,</span>
<lb n="352"/><span>Ní raibh annsin aon tairbhe in d'urlabhairt</span>
<lb n="353"/><span>Ag caint air fhine, fineur, cineul, sliocht,</span>
<lb n="354"/><span>Áirdrigheacht ársaidh na n-Ua Néill, do bhí</span>
<lb n="355"/><span>Idir a síol in Uladh a's i Midhe.</span></p>
</div>
<pb n="237"/>
<div><lb n="356"/><p><span>Dob' fheárr le Righ Aodh an d-síothcháin le</span>
<lb n="357"/><span>Righ Brian.</span>
<lb n="358"/><span>Mar sin a deirim go bh-fuil aondacht ann.</span>
<lb n="359"/><span>Aondacht níos mó 'ná cheana bhí a riamh,</span>
<lb n="360"/><span>Aondacht níos feárr 'ná nuair bhí báird fó</span>
<lb n="361"/><span>bhláth,</span>
<lb n="362"/><span>Aondacht na righ, fíor-aondacht clann na</span>
<lb n="363"/><span>nGaedheal! </span></p>
<lb n="364"/>
<lb n="365"/><p><span>Ua Slébhin — Atá an chiall buailte le do</span>
<lb n="366"/><span>cháint!</span>
<lb n="367"/><span>Is bunoscionn atá an fhírinne</span>
<lb n="368"/><span>In gach aon chuid, gach blodh agus gach blúire</span>
<lb n="369"/><span>De'n aithris so ro-bhloscaigh bhlomasaigh -</span>
<lb n="370"/><span>Och, Foighid!  Foighid!</span></p>
<lb n="371"/>
<lb n="372"/><p><span>MacLiag. — Taisbeán dam mo mhí-cheart.</span>
<lb n="373"/><span>Craobhsgaoil, tabhair míniughadh.  'S maith</span>
<lb n="374"/><span>liom éisteacht leat.</span>
<lb n="375"/><span>  </span>
<lb n="376"/><span>Ua Slébin. — Och atá iomadamhlacht mear-</span>
<lb n="377"/><span>bhal ann!</span>
<lb n="378"/><span>Agus ní thig liom feicsin cia an nidh</span>
<lb n="379"/><span>Budh chóir dam ceartughadh 'nois i d-tús</span>
<lb n="380"/><span>Cad é</span>
<lb n="381"/><span>An cheud nidh d-innsis?  'Nois ní fheadar-sa.</span>
<lb n="382"/><span>Ciannos co-chuiris-se do bhraisgeul baoth.</span></p>
<lb n="383"/>
<lb n="384"/><p><span>Mac Coise. — Taisbeán Maoilsheaclainn</span>
<lb n="385"/><span>dó, mar tá dá ríribh</span>
<lb n="386"/><span>Mo thighearna, — air a shon do labhrais-se,</span>
<lb n="387"/><span>In do thir-duthchais féin ós cómhair na righ,-</span>
<lb n="388"/><span>Cruthuigh go bh-fuil se' fearamhail uasal fós,</span>
<lb n="389"/><span>I lá na mádhma mar i lá na buaidhe.</span>
<lb n="390"/><span>Ta aithne agat air, mar agam-sa.</span>
<lb n="391"/><span>Taisbeán le aileacht, críonacht, neart do</span>
<lb n="392"/><span>bhréithre,</span>
<lb n="393"/><span>Céimeamhaileacht, agus maise beus Mhaoil-</span>
<lb n="394"/><span>sheachlainn righ. </span>
<lb n="395"/><span>Gur chosain se go meisneamhail árd gach ceart</span>
<lb n="396"/><span>Bhí aige ó n-a thír a's ó n-a shíol, </span>
<lb n="397"/><span>Le dóthchas mór árd-intinneach ro-fhial:</span>
<lb n="398"/><span>Agus nuair airigh se gur fhág a shíol é </span>
<lb n="399"/><span>Ro leig se síos go fial fos gach céim </span>
<lb n="400"/><span>Bhí aige, acht amháin a ríoghacht — Midhe </span>
<lb n="401"/><span>A's d'fhan 'na ghaisgidheach budh mhó in Éirinn </span>
<lb n="402"/><span>Le croidhe neimhbhriste.  'Nois bidheadh aithne</span>
<lb n="403"/><span>air. </span></p>
<lb n="404"/>
<lb n="405"/><p><span>Ua Slébhin. — Taisbeánfad-sa Maoil-</span>
<lb n="406"/><span>sheachlainn daoibh go demhin</span>
<lb n="407"/><span>Ní'l aithne mhaith air aig aon duine agaibh</span>
<lb n="408"/><span>Níor leig se síos cho h-obann sin a chéim</span>
<lb n="409"/><span>Inneosad daoibh mar eachtaire an sgeul</span>
<lb n="410"/><span>A's cuirfead ós bhur g-cómhair go h-iom-</span>
<lb n="411"/><span>lán é.</span>
<lb n="412"/><span>Pars magna fui, Suidhídh síos anois</span>
<lb n="413"/><span>Thusa annsin, thusa annsúd mar táir,</span>
<lb n="414"/><span>Suidh síos annso, a ógánaigh, a deirim;</span>
<lb n="415"/><span>Ní éireochaidh aon fhear 'nois no go m-beidh</span>
<lb n="416"/><span>go beacht</span>
<lb n="417"/><span>Fios aige cia an fear Maoilsheachlainn é.</span>
<lb n="418"/><span>Fanfad am' shearadh in bhur measg go d-tí sin</span>
<lb n="419"/><span>Ag tabhairt fíor-theagaisg daoibh.  Éistídh</span>
<lb n="420"/><span>'nois</span>
<lb n="421"/><span>Is breágh an nidh an fios ceart bheith aig</span>
<lb n="422"/><span>daoinibh.</span></p>
<lb n="423"/>
<lb n="424"/><p><span>MacLiag.  (Lé n-a mhac)— Go mór-mhór</span>
<lb n="425"/><span>fios ceart air Mhaoilsheachlainn 'nois.</span>
<lb n="426"/></p></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Amharca Dealbhchluthacha: Uimh. 5. Agallamh na m-Bárd.

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Amharca Dealbhchluthacha: Uimh. 5. Agallamh na m-Bárd.

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
