Corpas

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<!DOCTYPE TEI [
<!ENTITY hellip "…">
]>
<TEI><teiHeader type="text">
	 <fileDesc>
	  <titleStmt><title type="main"/><author><name type="main">0401</name></author><respStmt>
		<resp>Electronic edition compiled by</resp>
		<name>Deirdre D'Auria and Eilís Ní Mhearraí</name>
		</respStmt>
	  </titleStmt><editionStmt>
                     <edition>
                         <note type="N">ZCP29 114-154</note>
                         <note type="L">120</note>
                         <note type="B">1805-09ls 19T</note>
                         <note type="C">Prós</note>
                     </edition>
            </editionStmt><publicationStmt>
		<publisher>Foclóir na Nua-Ghaeilge</publisher>
		<pubPlace>19 Dawson Street, Dublin 2</pubPlace>
		<pubPlace>http://www.ria.ie/research/focloir-na-Nua-Ghaeilge.aspx</pubPlace><date>2017</date><idno>ZCP29 114-154</idno><distributor>Royal Irish Academy</distributor>
		<availability>
		<p>Creative Commons Attribution Non-Commercial Share Alike (cc by-nc-sa)</p>
		</availability>
	  </publicationStmt>
	  <sourceDesc><bibl><title/><author>0401</author><imprint><publisher/><date>1805-09ls 19T</date></imprint>
 </bibl></sourceDesc></fileDesc>
	</teiHeader>
<text><body><div><p/>
<lb n="0"/>
<lb n="1"/><p><span>Imthiacht D<h>eirdre la Naoise agus Oidhe Chloinne</span>
<lb n="2"/><span>Uisneach</span></p>
<lb n="3"/>
<lb n="4"/><p><span>1. Feacht naon ro luidhe Conc<h>ubhar mhac Fachtna rí</span>
<lb n="5"/><span>Uladh agus maithe na Craobhruaidhe chum fleadha go tigh</span>
<lb n="6"/><span>Fheidhlim mhic Doill ard sgéaluidh<e> an rígh agus ba subhach</span>
<lb n="7"/><span>soimheanmnach an rí agus a mhuinntir ag caitheamh na fleidhe</span>
<lb n="8"/><span>sin a ttigh an ard sccéaluidhe<e> le ceólta caoimh na noirfideach</span>
<lb n="9"/><span>agus le binneas glór na mbard 's na nollamh, re haoibhnios ur-</span>
<lb n="10"/><span>labhra agus seanachais na suadh agus lucht léighte caoineach</span>
<lb n="11"/><span>leac agus leabhar; re tuar na ndruadh agus lucht áirimhthe ré</span>
<lb n="12"/><span>agos rean.  Agos an tráth bu suthach sáimh comhdháil go coit-</span>
<lb n="13"/><span>chionn tárla go rucc bean Fheidhlimi inghion áluinn iolchrothach</span>
<lb n="14"/><span>le linn na fleidhe.  Éirghios go hathlamh Caithfaidh caoimh ceann</span>
<lb n="15"/><span>draoi na hEireand a tharla <do> láthair san ccomhdháil an tráth</span>
<lb n="16"/><span>sin agas beart a shein-leabhar seitheach sidhe inn a lá<i>mh chlí</span>
<lb n="17"/><span>lais agus imthighios amach fa húr a leasa agus gabhus ag breath-</span>
<lb n="18"/><span>nughadh go grinn agus ag rinfheithimh ar néultaibh an aeóir</span>
<lb n="19"/><span>ar alt na réalt agus ar aois na ré chum fáisdine d'fhagháil agus fios</span>
<lb n="20"/><span>na cineamhna bhí a ccuine an linibh do gineadh ann.  Fillios Caith-</span>
<lb n="21"/><span>faidh go luath ar chách a láthair an rígh agus do aithris dóibh</span>
<lb n="22"/><span>tuar agus tarrangaire go ttiucfadh 'niomad dochar agus díthe do</span>
<lb n="23"/><span>chóicce Uladh da thoisg na hionghiona do gineadh ann.</span></p>
<lb n="24"/>
<lb n="25"/><p><span>2. Ag fagháil na fáistine do mhaithibh Uladh do c<h>inneadar</span></p>
</div>
<pb n="121"/>
<div><lb n="26"/><p><span>comhairle a<n> noidhe do mhilleadh agus dob<h>radar laochra na</span>
<lb n="27"/><span>Craobhruaidhe a marbadh gan fhuireach.  "Ní hamhlaidh déan-</span>
<lb n="28"/><span>thar" ar an rígh, "ní h<i>onmholta cathughadh a naghaidh na</span>
<lb n="29"/><span>cinneamhna agus is maircc don tí do mhill<f>eadh naoidhe neam-</span>
<lb n="30"/><span>hurc<h>óideach óir is geanamhail gnaoi agus gáire an leinibh.</span>
<lb n="31"/><span>Monuar! bu truagh a múchadh.  Tugaidh fa ndeara a uaisle Uladh</span>
<lb n="32"/><span>agus éistidh liomsa a churadha cródha na Craobhruaidhe agus</span>
<lb n="33"/><span>tuigidh go ngéilliomsa fós do thuar na ttarrangaire agus d'fhái-</span>
<lb n="34"/><span>stine bhfáidhe acht cheana ní ghéilliom 's ní mholaim gníomh</span>
<lb n="35"/><span>táir nó feillg<h>níomh do dhéanamh a ndóchus choisg feirge chum-</span>
<lb n="36"/><span>achta ndúl.  Más cinneam<h>uin í nach féidir seachnadh tugaidh</span>
<lb n="37"/><span>gach éinneach oidhe do fhéisin acht ná dortaidh crú a naoidhe</span>
<lb n="38"/><span>nimhchiontach óir ní dual ágh 'na dhiaidh.  Fuagram dhíbh,</span>
<lb n="39"/><span>iomara, a mhaitha na hEamhna go ngabham an inghion faoi <mo></span>
<lb n="40"/><span>chumair<c>e bo dhéin feasta agus má beó buan mé agus í is éidir</span>
<lb n="41"/><span>go mbiadh 'na haon mhnaoi agus na caoimh-c<h>éile agam.  Uime</span>
<lb n="42"/><span>sin dearbhaighiom d'fhearuibh Éireand fá ratha éasg<a> agus</span>
<lb n="43"/><span>gréin<e> éinneach do lámh<f>adh a milleadh anois nó 'rís nach buan</span>
<lb n="44"/><span>beó é má mhairiomsa dá éis."</span></p>
<lb n="45"/>
<lb n="46"/><p><span>D'éistiodar maithe Uladh agus cách go coitcheann go toí</span>
<lb n="47"/><span>tostach gur éirigh Conall Cearnach, Feargus mhac Roigh agus</span>
<lb n="48"/><span>laochra na Craobhruaidhe a naoineacht agus aseadh do beart:</span>
<lb n="49"/><span>"a airdrí Uladh is ceart do b<h>reith agus is dleacht a choimhéad</span>
<lb n="50"/><span>agus gurab í do thoilse do dhéantar."</span></p>
<lb n="51"/>
<lb n="52"/><p><span>3. Dála na hinghiona thug Conchubhar fona chumairce féisin</span>
<lb n="53"/><span>í agus do chuir a lios fa leith í dá hoileamhain age buime darbh</span>
<lb n="54"/><span>ainm Leabharc<h>am a ndaingion na Craobhruaidhe agus beirsiomh</span>
<lb n="55"/><span>Conchobhar agus Cathfaidh draoi Deirdre d'ainm dhí.</span></p>
<lb n="56"/>
<lb n="57"/><p><span>As a haithle do Dheirdre dá hoileamhain go húr faoi Leab-</span>
<lb n="58"/><span>harc<h>am re ré a haosa agus fo bhantracht gá hard leasugha<dh></span>
<lb n="59"/><span>inn gach healadh<ain> bo hoireamhna<ch> d'inghion ard flaithe</span></p>
</div>
<pb n="122"/>
<div><lb n="60"/><p><span>gur éirigh 'na buinne bláthmhur agus gur chinn ós gach céim a</span>
<lb n="61"/><span>háilne.  Ach cheana ro hoileadh í re hiomarc<aidh> so b<h>ídh</span>
<lb n="62"/><span>agus dighe ionnus go ma móide a méad sa hapadh agus go ma</span>
<lb n="63"/><span>luaithe ionnuachar dhi.  Is amhlaidh boí árus Dheirdre a ndain-</span>
<lb n="64"/><span>gion na Craoibhe, do réir recht an rígh: gach solus dúnta a néadan</span>
<lb n="65"/><span>a dúnaidh agus na fuinneóga cúil a bheith forsgaoilte, luibh-</span>
<lb n="66"/><span>ghuirt áluinn lán-toirthach in niar thaobh a leassa inn a mbia<dh></span>
<lb n="67"/><span>Deirdre seal a si<u>bhal faoi shúil a hoide a ttús agus a ndeireadh</span>
<lb n="68"/><span>an lae faoi sgáth na ng<c>raobh 's na ngéag úra agus re húr sreabha</span>
<lb n="69"/><span>siubhalach lúbach baoí <ag> snámh go sáimh trí lár an úirlis.  Múir</span>
<lb n="70"/><span>ard aibhéil aimhréidh nach uras tarsnadh ag timchiolradh an</span>
<lb n="71"/><span>mór-adhbha soin agus ceathrar farchon fogharg ó Chonchobhar</span>
<lb n="72"/><span>ag buanchoimhéad ann agus bo baoghalach saoghal don té dá</span>
<lb n="73"/><span>lámhadh ionsoigheadh óir nír bho dleacht do neach firionn dol dá</span>
<lb n="74"/><span>ghar nó a gcóir Deirdre nó fós féachain uirre acht a hoide darb</span>
<lb n="75"/><span>ainm Cailcín agus an rígh Conchobhar boidhéin.  Ba rathmhur</span>
<lb n="76"/><span>réim Chonchobhair agus ba calma clú curadh na Craoibhruaidhe</span>
<lb n="77"/><span>ag cosnamh cóigeadh Uladh a naghaidh allmhurac<h> agus gach</span>
<lb n="78"/><span>cóige eile a nÉirinn re na linn agus ní raibh triar a tteaghlach na</span>
<lb n="79"/><span>hEamhna nó a mBanba fa seach ba cródha ina mic Uisneach nó</span>
<lb n="80"/><span>laochraidh dob airde céim ná iad .i. Naoise, Ainle agus Ardán.</span></p>
<lb n="81"/>
<lb n="82"/><p><span>4. Iomthúsa Dheirdre an tráth ba ceithre mbliaghan décc</span>
<lb n="83"/><span>d'aois dí do fríth ionnuachar í agus do thriall Conchobhar go</span>
<lb n="84"/><span>dtuccadh c<h>um <a> aird-chearcaille fodhéin í.  Luighios mun am</span>
<lb n="85"/><span>sin dubhrón tromthuile tuirse ar an óigríoghuin gan chodhladh</span>
<lb n="86"/><span>sáimh, gan satha thomaltus cen macnaois mar ba gnátha<ch> léi.</span></p>
<lb n="87"/>
<lb n="88"/><p><span>Go ttarla lá naon re linn laogh <do> luighe san nGeimhre<adh></span>
<lb n="89"/><span>go ndeacha<idh> Cailcín oide Dheirdre a mharbhadh laoigh chum</span>
<lb n="90"/><span>prainn d'ollm<h>ugha<dh> disi agus iar ndorta<dh> fola an laoigh</span>
<lb n="91"/><span>amuigh ar a tsneachta cromus fiach dubh dá hól agus mar thucc</span>
<lb n="92"/><span>Deirdre sin da naire agus í ag feitheamh thré fui<n>neóig an daing-</span></p>
</div>
<pb n="123"/>
<div><lb n="93"/><p><span>nich ro léig osna throm go ng<c>uala Cailcín í.  "Créd fáth do thuirse</span>
<lb n="94"/><span><a> inghion?" ol sé.  "Monuar nach raibh súd agum mar c<h>ím" ol sí.</span>
<lb n="95"/><span>"Biaidh sin agad más féidir" ol sé ag tarraing a láimhe go hatha-</span>
<lb n="96"/><span>lómh gur c<h>aith urchor gan iomroll dá sgine ar amhus an f<h>ich</span>
<lb n="97"/><span>gur thrasgar a leathchois dhe agus tógus a néan iaromh agus ro</span>
<lb n="98"/><span>theilg fon aice Dheirdre é.  Clisios an inghion a ccéadóir agus ro</span>
<lb n="99"/><span>thuit a nanfainne go ránoicc Leabharcham fa c<h>obhair dhi.</span>
<lb n="100"/><span>"Créd fa filir mar chím a inghion ionmhuin?" ol sí "óir is truagh</span>
<lb n="101"/><span>do g<h>né óthá <i>ndé a leith."</span></p>
<lb n="102"/>
<lb n="103"/><p><span>"Mian tárla dhom" ol Dheirdre.  "Créd an mian sin?" ar</span>
<lb n="104"/><span>Leabharcham.  "Trí datha it chonarcas" ol Deirdre .i. "duibhe an</span>
<lb n="105"/><span>f<h>ich, dircce na fola agus gile an tsneachta".  "Is urus sin d'-</span>
<lb n="106"/><span>fhag<h>áil duit anois" ol Leabharcham agus d'éirche <a>mach cen</span>
<lb n="107"/><span>fuireach agus ro cruinnig<h> lán leastar don tsneachta agus</span>
<lb n="108"/><span>leath lán chuaiche d'f<h>uil a laoigh agus beanas trí chleite as</span>
<lb n="109"/><span>sgiathán an f<h>ich agus ro leag ar clár as comhair na hinghiona</span>
<lb n="110"/><span>iad.  Ro thionsgain Deirdre samhoil mar dá mbiadh ag ithe an</span>
<lb n="111"/><span>tsneachta agus ag blaiseadh na fola go falsa le bar<r> chleite an</span>
<lb n="112"/><span>f<h>ich agus a buime ag breathn<ugh>adh go géur uirre gur iar<r></span>
<lb n="113"/><span>Deirdre ar Leabharcha<m> a fágbháil léi féin seal.  Iomthioghas</span>
<lb n="114"/><span>Leabharc<h>um agus fillios arís agus is amhlaidh a fuair sí</span>
<lb n="115"/><span>Deirdre ag cumadh meall sneachta a ndeilbh chinn fir agus gá</span>
<lb n="116"/><span>bhreacadh le bar<r> chleite an nf<h>ich as crú a laoigh agus <ag> cur</span>
<lb n="117"/><span>mion-chlúmh dubha mar folt fair agus nír airigh sí a buime ag</span>
<lb n="118"/><span>breathnughadh uirre nó gur chríochnuigh é.</span></p>
<lb n="119"/>
<lb n="120"/><p><span>5. "Cia dó is samhlait sin?" ol Leabha<r>c<h>am.  Clisios Deir-</span>
<lb n="121"/><span>dre agus dubhairt "is obair so-m<h>il<l>te í".  "Is ro-iongnadh lioomsa</span>
<lb n="122"/><span>an obair sin a inghion" ol Leabharcham "óir níor bu ghnáth</span>
<lb n="123"/><span>leatsa deilbh fir do tharraing nocha ro bhoí dleacht dob handáil</span>
<lb n="124"/><span>na hEamhna mhúnadh dhuit acht comhsamhlacht Chonchobhar</span>
<lb n="125"/><span>náma.  "It conairc mé gnúis am aisling" ar Deirdre "ba gile gnaoi</span>
<lb n="126"/><span>iná gnúis an rígh nó Chailcín agus is ann a bhfeacus na trí datha</span>
<lb n="127"/><span>do c<h>ráigh me .i. gile an tsneachta ar a chneis, duibhe an fhiche</span>
<lb n="128"/><span>ar a fhuilt agus deirge na fola ar a ghruaidh agus monuar ní buan</span></p>
</div>
<pb n="124"/>
<div><lb n="129"/><p><span>mo bheatha muna bhfagham <mo> mhian."  "Faraor do mhian</span>
<lb n="130"/><span>a in<gh>ion" ar Leabharcham.  "mo mhian a bhuime caoimh" ar</span>
<lb n="131"/><span>Deirdre.  "Monuar is truagh do mhian agus is doilghe d'fhag<h>áil"</span>
<lb n="132"/><span>ol Leabharcham óir daingion dúnta bruighion na Craoibhe is ard</span>
<lb n="133"/><span>aimhréidh badhmhún timchioll agus géur-choimhéd na mborb</span>
<lb n="134"/><span>ffarchon inte".  "Ní baoghal dúinn na coin" ol Deirdre.  "Cáit inn</span>
<lb n="135"/><span>ar dhearcais an ghnúis sin?" ol Leabharcham.  "In aisling ané"</span>
<lb n="136"/><span>ol Deirdre agus í ag caoi iar bhfolach a gnúis a nucht a buime agus</span>
<lb n="137"/><span>ag sileadh déar gu flias.  "Éirigh díom a dhalta dhil" ol Leab-</span>
<lb n="138"/><span>harc<h>am "agus cosg do dheóra feasta go nithir biadh agus go</span>
<lb n="139"/><span>nibhthir deoch agus déis Cailcín a phrainn a chealamh beimaoid</span>
<lb n="140"/><span>araon a teacht ar an aisling".  Tógbhas a buime cionn Dheirdre</span>
<lb n="141"/><span>suas "gabh uchtac<h> a inghion" ol sí "agus bí foigheideach ór is</span>
<lb n="142"/><span>dóigh liom go bhfuigheir do mhian go seadh óir do réir aosa agus</span>
<lb n="143"/><span>beatha daonda ní fada buan saoghal Chonchobhair ad aice."</span></p>
<lb n="144"/>
<lb n="145"/><p><span>6. Iar nimthiacht do Leabharcham uaithe d'airigh sí brat</span>
<lb n="146"/><span>uaithne <ag> crochadh a mbéal fuin<n>eóige dúnta ar chionn</span>
<lb n="147"/><span>luircc umha agus bar<r> gaighe dá sáitheadh tré mhúir na brui-</span>
<lb n="148"/><span>ghine.  Cuireas Leabharcham a lámh chuige go ránaic léi go réidh</span>
<lb n="149"/><span>'s gur tuitsiomh clocha agus caonach <a>nuas ina haithle co madh</span>
<lb n="150"/><span>léir solus lae, faithche féurmhar agus rian na ngaisge<adh>ach ós</span>
<lb n="151"/><span>comhair éadan na bruighne agus na laochra ar a lúth-chleasa</span>
<lb n="152"/><span><a>muigh.  "Tuigiom a dhalta" ol Leabharc<h>am "gurab ansan</span>
<lb n="153"/><span>ro chonairc tú an aisling uccadh" acht nír fhreagar Deirdre dhí.</span>
<lb n="154"/><span>d'fhág a buime biadh agus beóir ar clár a láthoir Dheirdre agus</span>
<lb n="155"/><span>d'imthigh uaiche cen labhairt léi óir nir thaitean le Leabharc<h>am</span>
<lb n="156"/><span>tolladh na fuin<n>eóige deagla Chonchubhair nó Chailcín fios</span>
<lb n="157"/><span>d'fhagháil fair.  Iomthúsa Dheirdre nír chealaigh prainn acht ro</span>
<lb n="158"/><span>choisg a híota as corn béorach agus tógus feóil a laoigh léi iar na</span>
<lb n="159"/><span>fholach fo bhinn a braite agus ro luidh chum a hoide agus iarrus</span>
<lb n="160"/><span>cead dul seal amach fá chúla na bruighne.  "Tá an ló fuar agus</span></p>
</div>
<pb n="125"/>
<div><lb n="161"/><p><span>sneachta domhainn ann a inghion" ol Cailcín "acht féidir siub-</span>
<lb n="162"/><span>hal seal fa sgáth sleasaibh na bruighne agus tobhair dod aire</span>
<lb n="163"/><span>tiach duigthear na coin".</span></p>
<lb n="164"/>
<lb n="165"/><p><span>7. D'imthigh Deirdre <a>mach agus níor stuanadh léi go ndeach-</span>
<lb n="166"/><span>aidh síos trí lár a tsneachta mar a raibh cuas na bhfarchon agus</span>
<lb n="167"/><span>mar aithin no coin í agus balumh an f<h>eóil níor bhain léi agus</span>
<lb n="168"/><span>ní dhearnadar tafan<n> gur rainn sí a prainn eotorra agus fillios</span>
<lb n="169"/><span>asteach.  As a haithle tánaic Leabharc<h>um iaramh agus fuair</span>
<lb n="170"/><span>Deirdre 'na luighe air leathtaoibh a cearcaille agus é ag osnamh go</span>
<lb n="171"/><span>trom agus a falcadh déar.  Ro sheas a buime go tói seal ag breath-</span>
<lb n="172"/><span>nughadh uirre gur maothadh a croidhe chum truaighe agus gur</span>
<lb n="173"/><span>imthigh a fearcc uaithe.  Sínios a lámh agus aseadh ro ráidh</span>
<lb n="174"/><span>"éircche inghion cháidh go mbeimís a trácht ar an aisling agus</span>
<lb n="175"/><span>ai<th>ris dom a bhfacais an gaisgiath dubh na haislinge ucchad</span>
<lb n="176"/><span>ariamh a roimh <i>ndé" ol Leabharc<h>aim.  "Gaisgiath geal a</span>
<lb n="177"/><span>bhuime chaoimh, gaisgiath na ngruadh geanamhuil chorcuiri" ol</span>
<lb n="178"/><span>Deirdre.  "Ai<th>ris dom gan ghó" ar Leabharc<h>am "an b<h>fai-</span>
<lb n="179"/><span>cis ariamh an laoch sin roimhe <i>ndé nó sul far thollais obair na</span>
<lb n="180"/><span>fuin<n>eóige re bar<r> gaithe agus le lorcc umha agus gur dhear-</span>
<lb n="181"/><span>cais thríd amach ar laochraidh na Cr<a>oibhe tan ro bhádar ar a</span>
<lb n="182"/><span>ccleasa lúth ar rian na gcuradh agus go bhfacais an aisling adubhrais".</span></p>
<lb n="183"/>
<lb n="184"/><p><span>8. Folachas Deirdre a gnúis a mbrollach a buime ag caoi go</span>
<lb n="185"/><span>ndubhairt "a mháthair chaín agus <a> oileamhuin mo chroidhe ná</span>
<lb n="186"/><span>habair sin lem oide agus ní cheilfim ort go b<h>facas é ar faithche</span>
<lb n="187"/><span>na hEamhna ris na macaibh ag imirt cluibhthe agus a foghluim</span>
<lb n="188"/><span>cleassa goile agus och ba hálain<n> gnaoi dho an tráth sin agus</span>
<lb n="189"/><span>bu ro-gheanamhuil andé."  "A inghion" ol Leabharcham "ní</span>
<lb n="190"/><span>fhaca tusa na macaibh nó faithche na heamhna sic ón tráth bu</span>
<lb n="191"/><span>sheacht mbliadhain daois duit agus itá sin secht mbliadhna ó</span>
<lb n="192"/><span>shoin."  "Secht searbh mbliadhna" ol Deirdre "ó chonairc mé</span>
<lb n="193"/><span>aoibhneas na faithche agus imirt na macán 's gur chind Naoise</span>
<lb n="194"/><span>tar ócclaochuibh na hEamhna ar cheana".  "Naoise mac Uisneach"</span>
<lb n="195"/><span>ol Leabharc<h>am.  "Naoise is ainm dó mar dubhairt sé liom" ol</span></p>
</div>
<pb n="126"/>
<div><lb n="196"/><p><span>Deirdre "ach níor fhiarfaigh mé ciar mhac é."  "Mar dubhairt sé</span>
<lb n="197"/><span>leat" ol Leabharcham."  "Mar dubhairt sé liom" ol Deirdre "an</span>
<lb n="198"/><span>tan ro caith sé urc<h>ar meill re hiomroll siar go fiar tar chionn</span>
<lb n="199"/><span>a nogh-bhuidhean do sheas fa húr na faithche agus d'éirigh meise</span>
<lb n="200"/><span>as cháich gur thógus an léathróid agus toirbhiros dó í agus</span>
<lb n="201"/><span>d'fháisg sé mo lámh go lua<th>gháireach."  "d'fháisg do lámh</span>
<lb n="202"/><span>inghion" ol Leabharcham.  "D'fháisg sé í go díl agus dubhairt go</span>
<lb n="203"/><span>b<h>feicfeadh arís mé ach bu deacair dó agus ní fhacus é ó s<h>oin</span>
<lb n="204"/><span>go ttí <i>ndé agus <a> bhuime chaoimh más maith leat beó mé beir</span>
<lb n="205"/><span>sgéala dhó uaimse agus abair leis tiacht dom fhios agus dom</span>
<lb n="206"/><span>agalla<mh> ós ísioll anocht gan fhios do Chailcín nó d'aoin neach</span>
<lb n="207"/><span>oile."  "A inghion" ol Leabharc<h>am "is ro-bhaoghala<ch> an</span>
<lb n="208"/><span>toisg chosg do mhiansa d'fhagháil ó fheircc an rígh, faoi ghéur-choimhéd</span>
<lb n="209"/><span>Chailcín um bhfíoch na bhfarc<h>on ngarg agus mun</span>
<lb n="210"/><span>aimhréidhe an bhadhbhún timchioll."  "Ní baoghual dúinn na</span>
<lb n="211"/><span>coin" ol Deirdre."  "Tuilleadh fós" ol Leabharcham "is mór cion</span>
<lb n="212"/><span>Chonchobhair ar C<h>loinn Uisneach agus níl éin churaidh fon</span>
<lb n="213"/><span>Ccraobhruaidh is dísle dho iná Naoise."  "Má seadh mac Uisneach</span>
<lb n="214"/><span>é" ol Deirdre "do chualas a thaiste ó bhandáil na hEamhna 's gur</span>
<lb n="215"/><span>mór a ghabháltu<i>sí féin a niarthar Alban leithmuigh do chumus</span>
<lb n="216"/><span>Chonchabhair agus a bhuime chaoin ait<ch>iom ort dul da fhios</span>
<lb n="217"/><span>Naoise agus féidir ai<th>ris dó mar táim agus mar mó mo chionn</span>
<lb n="218"/><span>a<i>r iná ar Chonchobhair".  "Ai<th>ris féin sin do má éidir" ol</span>
<lb n="219"/><span>Leabharc<h>am agus d'imt<h>igh amach a ccéadóir d'fhios Naoise</span>
<lb n="220"/><span>gur fríth é agus ránaic léi go hárus Dheirdre a ttús na hoidhche gan</span>
<lb n="221"/><span>fhios do Chailcín.  Tráth c<h>onairc Naoise brea<dh>ghacht gnaoi</span>
<lb n="222"/><span>na hinghiona líontar é re tuile seirc<e> agus aitighios Deirdre fair</span>
<lb n="223"/><span>a breith ar éalódh go hAlbain acht bu ro-dhoilighe le Naoise sin</span>
<lb n="224"/><span>d'eagla Chonchobhair ach faire na hoidhche ro ghabh gnaoi</span>
<lb n="225"/><span>Dheirdre buaidh fair gur aonta<igh> dhi agus ro triallsat imigh-</span>
<lb n="226"/><span>theacht san oid<h>che iar na mhároch.</span></p>
<lb n="227"/>
<lb n="228"/><p>
<lb n="229"/><span>9. D'éalo<i>gh Deirdre a meodhán na hoidhche gan fhios dá</span>
<lb n="230"/><span>hoide iná buime ór táinic Naoise an tráth sin agus a dhís bráthar</span>
<lb n="231"/><span>mar aon fris gur thollastar bearna chúl chuas na ccon ór ro </span>
<lb n="232"/><span>bhádhtar na madradh marbh cheana re nimh ó Dheirdre.</span></p>
<lb n="233"/>
<lb n="234"/><p><span>D'ardaighiodar an inghion tar na múiribh trés gach aimh-</span></p>
</div>
<pb n="127"/>
<div><lb n="235"/><p><span>réidhe gur bhuan réabpa brait agus bar<r> éideagh dhi, agus</span>
<lb n="236"/><span>chuirseamh ar muin eich í agus nír stuanadh riú go Sliabh Fuaid</span>
<lb n="237"/><span>agus Fion<n>charn na Foraire agus ránccadar an cuan agus go</span>
<lb n="238"/><span>ndeachadar a luing agus gur seoladh iad re gaoith ondeas tar</span>
<lb n="239"/><span>bóchna mara agus for dhrumc<h>ladh an domhuin f<h>airge go Loch</span>
<lb n="240"/><span>nEathaig<h> an iar<th>ar Alban agus trí coéccad curadh cródha</span>
<lb n="241"/><span>mar aon friú .i. coégad fo gach fear don triar dearbhráthar .i.</span>
<lb n="242"/><span>Naoise, Ainle agus Ardán.</span></p>
<lb n="243"/>
<lb n="244"/><p><span>10. Fuaradur mic Uisneach conailbhe agus buanacht ó Rígh</span>
<lb n="245"/><span>Alban go bhfua<i>r tuarasgbháil sgeímhe Dheirdre agus gur iarr</span>
<lb n="246"/><span>'na mnaoi do féin í.  Ghabhus fearg mhór Naoise cona bhráithre</span>
<lb n="247"/><span>uime sin agus trialluid a hAlbain a noiléanuibh mara ar teitheamh</span>
<lb n="248"/><span>re Deirdre tair éis iomad coinsgleo eidir iad féin agus muintir an</span>
<lb n="249"/><span>rígh.  Ach cheana iar cclos sin ionn Ultaibh go ro bhádor meic</span>
<lb n="250"/><span>Uisneach san éigin sin dubhr<ad>ar mórán d'uaislibh an chóic-</span>
<lb n="251"/><span>ceadh re Chonchobhar go ro thruagh Clann Uisneach do bheith ar</span>
<lb n="252"/><span>deóraigheacht tré cheilg mhná baois agos go madh cóir fios do</span>
<lb n="253"/><span>chur orra agus a ttabhairt don tír.</span></p>
<lb n="254"/>
<lb n="255"/><p><span>11. Fleadh m<h>ór chaoimh do comóradh le Conchobhar mhac</span>
<lb n="256"/><span>Fachtna fait a mbruighin mín álain<n> Eamhna Macha do mhai-</span>
<lb n="257"/><span>thiph agus do mhór uaisle Uladh ar cheana.  Tráth thionóll na flatha</span>
<lb n="258"/><span>go hEamhain Macha ro suigh gach saorfhlaith i neagar agus a nionad</span>
<lb n="259"/><span>cinte com<h>aosa comhaithiosa féin mar ba gnáth feis na</span>
<lb n="260"/><span>hEamhna do chommóradh gach bliadha<i>n agus dob é líon</span>
<lb n="261"/><span>teaghluigh Chonchobhair ceathrar ar thrí fithchid ar sé céat ar</span>
<lb n="262"/><span>mhíle idre uaisle, airghe, agus am<h>us leath muighe d'araghuibh,</span>
<lb n="263"/><span>d'ócclaochuibh agus d'aos freastail agus ro friothóladh na saor-</span>
<lb n="264"/><span>fhir re togha gach bídh agus sogha gach dighe gur bhu subhach</span>
<lb n="265"/><span>soimheanmnach na slóighte go hoile.</span></p>
<lb n="266"/>
<lb n="267"/><p><span>12. Is ansin d'éirghiodar aois ealadhna, ollamhna agus</span>
<lb n="268"/><span>oirfidigh ciuíl archeana do ghabháil a ndánta fili ar chaithréim</span>
<lb n="269"/><span>craobh gach cinél 's a ndréacht aníos ó fhréimh géag 's gach ginul</span>
<lb n="270"/><span>dóibh.  Acc so anmanna na bhfileadh ro boédh fon dún an tan sin</span>
<lb n="271"/><span>.i. Cathfaidh Caoimh mac Conaill mhic Rudhruigh agus Geannán</span>
<lb n="272"/><span>Glúndubh mhic Cathfaidh agus Gruadhsholus mac Cathfaidh,</span></p>
</div>
<pb n="128"/>
<div><lb n="273"/><p><span>Seanchán mac Oillioll agus Fircheirtne an fili.  Agos ro bhádar ag</span>
<lb n="274"/><span>ól agus aoibhneas is an sin ro éirigh an bollsaire agus ro craitheas-</span>
<lb n="275"/><span>tar slabhradh athgharbh umha do chosg moghaibh agus dísgir</span>
<lb n="276"/><span>sluagh agus slabhradh slim airccit go néistfiod<h> aos maithe agus</span>
<lb n="277"/><span>mór uaisle Uladh agus do labhair ós ard agus is seadh ro ráidh</span>
<lb n="278"/><span>"A m<h>aithe agus a ro-f<h>laithe Uladh" ol sé "is áill liom fios</span>
<lb n="279"/><span>d'fhagháil uaibh an bhfacabhair ariamh a naon ionadh a rabha-</span>
<lb n="280"/><span>bhar teach is feárr iná teach na hEamhna nó teag<h>lach is fearr</span>
<lb n="281"/><span>iná an teag<h>lachsa?"</span></p>
<lb n="282"/>
<lb n="283"/><p><span>13. "Ni fheacamar" ol iadsomh.  Gurab ansin a d'éirigh an rí</span>
<lb n="284"/><span>Conchubhar go ndubhairt "a uaisle" ol sé "is áill liomsa fios</span>
<lb n="285"/><span>d'fhagháil uaibh an aithne dhíbh uireasbhaidh ar bith orruibh</span>
<lb n="286"/><span>féin?"  "Ní haithne" ar iad san.  "Ní headh sinn domhsa" ol an rígh</span>
<lb n="287"/><span>"óir is aithne dhamh uireasbhaidh orruibh .i. na trí leóghoin lánbh-</span>
<lb n="288"/><span>orb, na trí curaidh cródha .i. trí mic Uisneach .i. Naoise, Ainle agus</span>
<lb n="289"/><span>Ardán óir is iad sin gan amhras trí cinn gaisge glan goile Gaodhal</span>
<lb n="290"/><span>óir do c<h>oiseóinidís ard-chlú Uladh tar cách cóicce eile in Éirinn</span>
<lb n="291"/><span>is nach mór an díth agus an easbuidh iad soin a bhféagbhais</span>
<lb n="292"/><span>oruibh?" ol sé.  "Dá lámhamao<i>s sin a rádha a ard rígh Uladh"</span>
<lb n="293"/><span>ol na maithe "is fada ó déaramaois é óir is iomdha ár a cuireadh</span>
<lb n="294"/><span>oroin<n> dá bhféagb<h>us agus iomdha creach da beanadh dhín<n> ó</span>
<lb n="295"/><span>d'imthigh siod agus adubhairt cách gur biomdha dochar agus</span>
<lb n="296"/><span>díobháil tánaic ar Uladh ó d'éalo<i>gh Clann Uisneach.  Do</span>
<lb n="297"/><span>fhreagar an rígh ag rádh go raibh sin féin san ccineamhain mar</span>
<lb n="298"/><span>do thuar Cathfaidh draoi go ttiocfadh mórán díobháil don choicce</span>
<lb n="299"/><span>do thoisg na hinghiona úd a d'éalo<i>gh leó.  "Ar an ádhbhar sin"</span>
<lb n="300"/><span>ol Conchobhar "ná fulaingidh níbhus faide acht cuirthear teachta</span>
<lb n="301"/><span>a ccor síthe na cuinne go hAlbain óir ní cuibhe dhaoibhse bheith</span>
<lb n="302"/><span>a néagbhus bhur ccarad ar son cheilg én ndroch-mhná san dom-</span>
<lb n="303"/><span>han."</span></p>
<lb n="304"/>
<lb n="305"/><p><span>14. "Cia rachur ris an tslánaigheacht sin?" ar cách.  "Fia-</span>
<lb n="306"/><span>fraighiomsa sin daoibhse" ol Conchobhar "ór is geis do Naoise</span>
<lb n="307"/><span>teacht re cor síthe dá fheabhas acht re aon triar amháin a fil a</span>
<lb n="308"/><span>láthair san ccomhdháilse."  d'éistiodar na maithe agus nír labhair</span></p>
</div>
<pb n="129"/>
<div><lb n="309"/><p><span>én neach gur éirigh an rígh ag rádh "fiosfam anois" ol sé "cia haca</span>
<lb n="310"/><span>don triar is dísle d'Oltaibh nó cia le rab ionmhuin oineach na</span>
<lb n="311"/><span>hEamhna" agus an sin tucc Conchubhar Conall Cearnach a bhfód</span>
<lb n="312"/><span>fa leith leis agus d'fhiarfaigh dhe créd an cumha d'iarrfadh um</span>
<lb n="313"/><span>dul a ccionn Cloinne Uisneach agus a ttobhairt go hEamhain</span>
<lb n="314"/><span>Macha.  "Ní hiarramsa cumhal nó éadál oman aistir sin" ol Conall</span>
<lb n="315"/><span>"acht ní racham san ccora sin gan conra<dh> cuinge cheangailte."</span>
<lb n="316"/><span>"Cia conra<dh> sin?" ol Conchubhar.  "Fuil a néiric fola" ol Conall.</span>
<lb n="317"/><span>"Ghéabhair sin san ccunra<dh>" ol Conchubhar.  "Fuil uasal san</span>
<lb n="318"/><span>ccaingion" ol Conall "gan a milleadh ar m'ionchaibh" ol sé.  "Is</span>
<lb n="319"/><span>dóigh ní baoghal dóibh ar h'ionc<h>uibhse" ol Conchubhar "agus</span>
<lb n="320"/><span>ní hiarfá m'f<h>uilse san ccaingion."  "Iarram a ccéadttús" ol</span>
<lb n="321"/><span>Conall.  "Tuigiom" ol Conchubhar "nach ionmhuin leat mé" agus</span>
<lb n="322"/><span>cuireas Conall uadha agus tuccas Cúc<h>ulainn chuige iarramh</span>
<lb n="323"/><span>agus fiarfuighios an ccéadna dhe agus d'iar<r> Cúchulainn na</span>
<lb n="324"/><span>cuinge céadna.  "Créd a dhéanfá ol Conchubhar "dá millfidhe iad</span>
<lb n="325"/><span>air h'ionchuibh nó as a haithle?"  "Do dhéanuin<n>" ol sé "go</span>
<lb n="326"/><span>nímeóruin<n> bás agus buan-éaga ar én neach dá huaisle ar a</span>
<lb n="327"/><span>mbeirin<n> ciontach san gníomh sin".  "Tuigiom" ol an rígh</span>
<lb n="328"/><span>"caidhe luighios do dhísleacht" agus chuir Cúcholainn uadha</span>
<lb n="329"/><span>iaramh agus do ghoir Fearg<h>us chuige agus sifrios an níidh</span>
<lb n="330"/><span>céadna fair.  "Ní habraim" ol Fearg<h>us "go niarruin<n> d'f<h>uilse</span>
<lb n="331"/><span>san cceingion acht cheana níl én neach ele a nUltaibh do lámh-</span>
<lb n="332"/><span><f>adh a milleadh ar m'ionchuibhse nach nimeórunn bruinn báis</span>
<lb n="333"/><span>agus bith-éaga fair."  "Chím" ol Conchobhar "gur bhu tusa féin a</span>
<lb n="334"/><span>Fh<e>arghuis is dísle dhamhsa."  Uime sin is tú rachas san tslá-</span>
<lb n="335"/><span>naigheacht óir is leat a thucffas siad agus gluais romhad amárach</span>
<lb n="336"/><span>'na ccionn agus do bhéarsa Cormac Coinlingios agus Dubhach</span>
<lb n="337"/><span>Da<o>l Uladh a slánuibh fán a bheith dílios dóibh ar na hachtaibh</span>
<lb n="338"/><span>go ngabhar go Dún Boirigh mac Cáinte ag tiacht anoir dhuit agus</span>
<lb n="339"/><span>tabhair briathar domhsa Clann Uisneach a chur go hEamhain</span>
<lb n="340"/><span>Macha gan stuanadh madh oidhche nó lá é ag teacht dóibh."</span></p>
<lb n="341"/>
<lb n="342"/><p><span>15. Thuccadar as a noidhche sin agus ro agall Conchobhar</span>
<lb n="343"/><span>Boirigheach mhac Cáinte ag rádh: "an bhfuil fleadh ar na</span>
<lb n="344"/><span>ollmhughadh agad domhsa?"  ol sé.  "Itá" ol Boirigheach "agus</span>
<lb n="345"/><span>ar súille do ríogh-chuairt sin faoi bheagán do láithibh".  "Ní</span></p>
</div>
<pb n="130"/>
<div><lb n="346"/><p><span>héadam an chuairt sin a dhénomh gus ttrásd" ol an rígh "ar an</span>
<lb n="347"/><span>ádhbhar soin tabhair cuireadh d'Fhearghus chuice mar is taose a</span>
<lb n="348"/><span>thucfas sé a nÉirinn agus ná gabh éarra uadha óir géis d'F<h>earghus</span>
<lb n="349"/><span>fleadh ríodha d'obadh.</span></p>
<lb n="350"/>
<lb n="351"/><p><span>Dála Fhearg<h>us ro ghluais um astair iar na mhárach</span>
<lb n="352"/><span>agus a dhías mac mar aon fris agus nír chian dóibh ar sáile go</span>
<lb n="353"/><span>rángadar daingion mic Uisneach ag Loch nEitheach an niar<th>ar</span>
<lb n="354"/><span>Alban.  Is amhlaidh do bhádar clann Uisneach san am san agus</span>
<lb n="355"/><span>dhá fiann-bhotha acu .i. both a ndéanadaois bearbhadh agus</span>
<lb n="356"/><span>boith a ndéanadh a ccoid agus is an san mbruighion a cholladís</span>
<lb n="357"/><span>agus iarr ndul d'Fhearg<h>us san bpurt do léig sé glaodh agus is</span>
<lb n="358"/><span>amhlaidh do bhaoi Naoise agus Deirdre agus iad san bhfiann-</span>
<lb n="359"/><span>bhoth agus an ceann caoimh eotorra .i. fithioll Chonchubhair agus</span>
<lb n="360"/><span>iad ag imirt uirri.  Do chuala Naoise an glaodh agus dubhairt</span>
<lb n="361"/><span>"cluinom glaodh Éirin<n>each" ol sé.  "Ní glaodh Éirionnuigh</span>
<lb n="362"/><span>súd" ol Deirdre "ach glaodh Albanuigh agus ro léicc Fearg<h>as</span>
<lb n="363"/><span>an dara agus an treas glaoidh gur aithin mic Uisneach foghar-ghuth</span>
<lb n="364"/><span>Fhearghuis gur iarr Naoise ar Ardán a dhul ar chionn</span>
<lb n="365"/><span>Fhearghuis.  Is an sin adubhairt Deirdre gur aithin sí féin an</span>
<lb n="366"/><span>chéad glaoidh do léicc sé.  "Créd far cheilis sin a ríoghuin?" ol Na-oise.</span>
<lb n="367"/><span>"Aislincc do chonairc mé <a>réir" ol sí "trí leómhain do</span>
<lb n="368"/><span>theacht chugain<n> ó Eamhan Macha agus trí bolgum meala leó</span>
<lb n="369"/><span>ina mbélaibh agus a bhfágbháil aguin<n> agus trí bolguim dar</span>
<lb n="370"/><span>bhfuil do b<h>reith leó."</span></p>
<lb n="371"/>
<lb n="372"/><p><span>16. Créd i an b<h>reith fil agad urrthaoi sin a ríoghuin?" ol</span>
<lb n="373"/><span>Naoise.  "Fearg<h>us do theacht chugainn a ccora síthe ó</span>
<lb n="374"/><span>C<h>onchubhar"  ol sí "óir ní millse mil iná cor síothchána an duine</span>
<lb n="375"/><span>bhréaguigh".  "Léig sin tharad" ol Naoise "óir is fada Fearghus sa</span>
<lb n="376"/><span>bpurt".  Ad'éirigh Ardán mar a raibh sé féin agus a dhís mac</span>
<lb n="377"/><span>iodhoin Iollann Fionn agus Buinne BorbRuadh go ránaic leis don</span>
<lb n="378"/><span>bhoith ina roibh Naoise, Aindle agus Deirdre ion.  Fearastar</span>
<lb n="379"/><span>fáilte fíor-c<h>aoin friú agus gur thairbhir mic Uisneach teóra</span>
<lb n="380"/><span>póga go díl dóibh agus d'fhiarfaidh sgéala hÉirionna dhaopha agus</span>
<lb n="381"/><span>d'insiodar sin dóibh.  "Is iad na sgéala is fearr aguinn" ol Fearg<h>us</span>
<lb n="382"/><span>"Conchubhar dar ccuruinne a ccor agus a slánuigheacht in</span></p>
</div>
<pb n="131"/>
<div><lb n="383"/><p><span>bhur cceansa."  "Ní h<i>ondulta dóibhsion ann sin" ol Deirdre</span>
<lb n="384"/><span>"óir is mó a ttighearnas anAlbain iná <i n>Éirinn".  "Is fearr an</span>
<lb n="385"/><span>dúthchas nó gach nídh" ol Fearg<h>us "óir is neamh-aoibhin<n></span>
<lb n="386"/><span>do neach cidh mór a rath muna bhfeicidh a dhúthchuigh."  "Is</span>
<lb n="387"/><span>fíor sin" ol Naoise, "ór is ansa liom féin Éirind iná Albain gé mó</span>
<lb n="388"/><span>do ghéabhain<n> an Albain."</span></p>
<lb n="389"/>
<lb n="390"/><p><span>17. "Is daingion daoibhse do liomsa" ol Fearg<h>us.  "Is</span>
<lb n="391"/><span>dainghion cheana" ol Naoise "agus racham leat go hÉrind agus</span>
<lb n="392"/><span>ní da dheóin Dheirdre adubhairt Naoise na briathra sin agus do </span>
<lb n="393"/><span>bhaoí ag toirmiosg um dol re Fearg<h>us agus tug Fearg<h>us a</span>
<lb n="394"/><span>bhriathar an sin dá <m>bidis fir Éireand 'na naghaidh nach ba fearr-</span>
<lb n="395"/><span>de dhóibh é agus eisiomh bheith leó óir "nír bhud díon sgiath nó cath-</span>
<lb n="396"/><span>bhar dhein neach a bheith bhur naghaidh accos mise mar chui-</span>
<lb n="397"/><span>mirc<e> orruibh" ol sé.  "Is fíor sin" ol Naoise "accos rachamaoine</span>
<lb n="398"/><span>leatsa gan bhaoghal gan uamhan."</span></p>
<lb n="399"/>
<lb n="400"/><p><span>18. Do ruccadar as an oidhche sin go maidin arna mhároch</span>
<lb n="401"/><span>agus do chuadar mar a roibh a longa agus do chuireadar mic</span>
<lb n="402"/><span>Uisneach gach nídh dob oireamhnach dóiph féin accos do Dheirdre</span>
<lb n="403"/><span>ar bord agus a <c>cionn naoi dtráth do chuadar ar sáile re</span>
<lb n="404"/><span>cogar-gharbh gála onoir-thuaidh ghó ro líonastar na scairde</span>
<lb n="405"/><span>sgiamhghlanna agus go ro sguapastar an long tar dhrumc<h>ladh na</span>
<lb n="406"/><span>ttonn ttaosgach agus domhain-fhairge ó iarsgartuibh áille na</span>
<lb n="407"/><span>hAlbana an ngéar-aimsir go ránccadar an cuan Cáintigh na</span>
<lb n="408"/><span>hÉirionn agus go risiodar an calaphurt a ngar do Dhún Boirigheach</span>
<lb n="409"/><span>mhac Cáinte agus d'fhéach Deirdre tar a hais ar críchibh Alban</span>
<lb n="410"/><span>agus aseadh ro ráidh.  "Mo chion duit a thír úd shoir.  Is olc</span>
<lb n="411"/><span>liom d'fhágbháil óir is aoibhinn do chuan 's do chalapuirt 's do</span>
<lb n="412"/><span>mhagha míne 's do thulcha taitneamhacha thaobh-uaine is do</span>
<lb n="413"/><span>choillte caomh áilne binn-g<h>othacha agus ní léigeamar a leas</span>
<lb n="414"/><span>d'fhágbháil" agus adubhairt an laoidh ann.</span></p>
<lb n="415"/>
<lb n="416"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="417"/><span>Ionmhuin liom an tír úd shoir</span>
<lb n="418"/><span>Alba gona hiongantaibh:</span>
<lb n="419"/><span>Nocha ttiocfain<n> aiste dhe</span>
<lb n="420"/><span>muna ttiocfain<n> re Naoise.</span></p>
<lb n="421"/>
<lb n="422"/><p><span>Ionmhuin Dún Fiodha,</span>
<lb n="423"/><span>ionmhuin dún os a ccionn,</span></p>
</div>
<pb n="132"/>
<div><lb n="424"/><p><span>ionmhuin Inis Droighin de,</span>
<lb n="425"/><span>is ionmhuin Dún Suibhne.</span></p>
<lb n="426"/>
<lb n="427"/><p><span>Coill Chuan ón an Choill chuan</span>
<lb n="428"/><span>mar a ttigeadh Ainle 's Ardán uair;</span>
<lb n="429"/><span>fa gairid liom ro boí ann</span>
<lb n="430"/><span>is Naoise a niarthar Alban.</span></p>
<lb n="431"/>
<lb n="432"/><p><span>Gleann Laoighe ó an Ghleann Laoighe</span>
<lb n="433"/><span>do chodlainn san mboirin chaoimh:</span>
<lb n="434"/><span>iasg is fíon is saill-bhruic</span>
<lb n="435"/><span>fa hí mo chuid a nGleann Laoighe.</span></p>
<lb n="436"/>
<lb n="437"/><p><span>Gleann Masáin, Gleann Masáin</span>
<lb n="438"/><span>ard a chneamh, gleil a ghasáin;</span>
<lb n="439"/><span>an<n> do nímís codladh corrach</span>
<lb n="440"/><span>ós in Inbheir mongach Masáin</span></p>
<lb n="441"/>
<lb n="442"/><p><span>Gleann Eithche ó an Gleann Eithche</span>
<lb n="443"/><span>ann do thógas mo chéad toígh,</span>
<lb n="444"/><span>áluinn a fiodh ar néirghe</span>
<lb n="445"/><span>buaile gréine Gleann Eithche.</span></p>
<lb n="446"/>
<lb n="447"/><p><span>Gleann Archaoin, Gleann Archaoin</span>
<lb n="448"/><span>ba hé an gleann díreach drum-chaoin,</span>
<lb n="449"/><span>nocha ar ualluidhe fear aoise</span>
<lb n="450"/><span>nó Naoise a nGleann Archaoin.</span></p>
<lb n="451"/>
<lb n="452"/><p><span>Gleann dá Ruadh, Gleann dá Ruadh</span>
<lb n="453"/><span>mo chionn do gach aoin fhear dar dhual</span>
<lb n="454"/><span>is binn guth cuaiche ar craobh cruim</span>
<lb n="455"/><span>ar an mbinn ós Gleann dá Ruadh.</span></p>
<lb n="456"/>
<lb n="457"/><p><span>Ionmhuin droighin is tréan tráigh,</span>
<lb n="458"/><span>Ionmhuin uiscce an ghainimh gloin;</span>
<lb n="459"/><span>nocha ttiucfuin<n> aisde onoir</span>
<lb n="460"/><span>muna ttiucfuin<n> le m'ionmhuin.</span>
<lb n="461"/><span>ionmhuin.</span>
<lb n="462"/></p>
</div>
<pb n="133"/>
<div><lb n="463"/><p><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="464"/><span>19. A haithle na laoidhe sin ránccadar go Dún Boirigheach</span>
<lb n="465"/><span>mhic Cáinte agus do thoirbhir Boireach teóra póga go dil do</span>
<lb n="466"/><span>Fhearg<h>us cona mhacaibh agus do C<h>loinn Uisneach mar aon</span>
<lb n="467"/><span>friú.  Is an sin adubhairt Boirigheach go roibh fleadh aige a noir-</span>
<lb n="468"/><span>chill Fh<e>arghuis agus nár ghéis do fhágbháil go ccaitheadh í.</span>
<lb n="469"/><span>Ó do chuala Fearg<h>us sin do rinneadh ronuall corcra dhe ó</span>
<lb n="470"/><span>bharr go bonn agus iseadh ro ráidh "is olc do rinnis a Bhoiriach</span>
<lb n="471"/><span>fleadh a d'fhuráil oramsa accos Conchobhar iar ttabhairt mo</span>
<lb n="472"/><span>b<h>riathar foram mar is taoisge a thiuicfuin<n> go hÉirinn dá</span>
<lb n="473"/><span>ma oidhche nó lá domh ag teach anoir, Clann Uisneach a chur go</span>
<lb n="474"/><span>hEamhain Macha."  "Cuirimse fo gheasuibh thú" ol Boiridhe "muna</span>
<lb n="475"/><span>ttighe tú do c<h>aitheamh na fleidhe."  D'fhiarfaidh Fearg<h>us an sin</span>
<lb n="476"/><span>do Naoise créd dhénadh ris an b<h>fleadh.  "Do dhéanair" ol Deirdre</span>
<lb n="477"/><span>"gur cór<a> dhuit an fleadh do thréigbheál iná Clann Uisneach."  "Ní</span>
<lb n="478"/><span>thréigfeadsa iad" ol sé "óir cuirfiod mo dhís mac leo .i. Iollainn Fionn</span>
<lb n="479"/><span>agus Buinne Borb Ruadh go hEamhuin Macha.  "Dar mo bhréithir" ol</span>
<lb n="480"/><span>Naoise, "ní beag linne sin uait óir ní neach eile chosain ariamh sinn acht</span>
<lb n="481"/><span>inn féin."</span></p>
<lb n="482"/>
<lb n="483"/><p><span>20. Gluaisiodar rompa ar na briathraibh sin agus ba tuirseach</span>
<lb n="484"/><span>iad a ndiaidh Fhearghuis gidheadh do bhí a dheimhin acu dá</span>
<lb n="485"/><span>ndeac<h>aidís oll-chóigidh Éirionn a n én chomhuirle nach ttiuc-</span>
<lb n="486"/><span>fadh dhóibh a chumairce <do> shárugha<dh> agus adubhairt</span>
<lb n="487"/><span>Deirdre "do bhéaruin<n>se comhuirle mhaith dhaoibh a chlann</span>
<lb n="488"/><span>Uisneach gion go ndéantar libh í."  "Créd í an c<h>omhuirle sin a río-</span>
<lb n="489"/><span>ghuin" ol Naoise .i. "dol go Rachluinn eidir Éire agus Alba agus</span>
<lb n="490"/><span>fanmhuint ann go ccaithe Fearg<h>us an fleadh agus is comhail</span>
<lb n="491"/><span>bréithre dhósamh sin agus is fadugha<dh> saoghuil díbhse é."  "Ní</span>
<lb n="492"/><span>dhéanom an c<h>omhuirle sin" ol iadsamh agus adubhairt Clann</span>
<lb n="493"/><span>Fhearg<h>uis nach roibh baoghal forra agus nach sárachfaidh<e></span>
<lb n="494"/><span>briathar a nathara ar én chor.  "Maircc a tháinic ris an mbréithir</span>
<lb n="495"/><span>sin" ol Deirdre "an do thréig sinn ar fleadh" agus do rinne an</span>
<lb n="496"/><span>laoidh.</span></p>
<lb n="497"/>
<lb n="498"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="499"/><span>Maircc dhúinn tháinic anoir</span>
<lb n="500"/><span>re bréithir Fhearghuis mhic Roigh romhir;</span>
<lb n="501"/><span>nocha déansa acht ochán dhe,</span>
<lb n="502"/><span>Uch! is ro-chrádh re mo chroidhe.</span>
<lb n="503"/></p>
</div>
<pb n="134"/>
<div><lb n="504"/><p><span>Mo chroidhe 'na chaoimh cumha</span>
<lb n="505"/><span>atá anocht na mhór pudhar;</span>
<lb n="506"/><span>mar chonncas bhur mbuan oidhe</span>
<lb n="507"/><span>do Chonchubhar bhur ttruagh luighe.</span></p>
<lb n="508"/>
<lb n="509"/><p><span>Ná habair sin a Dheirdre dhian,</span>
<lb n="510"/><span>a bhean is gile nó an ghrian;</span>
<lb n="511"/><span>nocha ttí re síthe thar muir</span>
<lb n="512"/><span>chugain<n> cum ar milleadh.</span></p>
<lb n="513"/>
<lb n="514"/><p><span>Monuar is fada liom daoibh</span>
<lb n="515"/><span>a mhaca áille Uisneach;</span>
<lb n="516"/><span>teacht ó Albain an fheóir dheirg</span>
<lb n="517"/><span>fada bhus buan a bhioth-mhaircc.</span>
<lb n="518"/><span>Maircc.</span></p>
<lb n="519"/>
<lb n="520"/><p><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="521"/><span>21. A haithle na laoidhe sin tánccadar rómpa go FionnCharnn</span>
<lb n="522"/><span>na foraire ar Sliabh Fuaid agus do fhan Deirdre dá néis san</span>
<lb n="523"/><span>ngleann gur thuit a codla<dh> uirri agus ó d'athain Naoise Deirdre</span>
<lb n="524"/><span>iarna fhágbháil dia néis ro fill ar ais mar a robh sí agus í ag</span>
<lb n="525"/><span>éirghe as a codladh agus d'fhiarfuigh dhi "créd far ánais a río-</span>
<lb n="526"/><span>ghuin" ol sé.  "codladh tánaic orm" ol sí, "agus do chonairc mé</span>
<lb n="527"/><span>aislincc".  "Créd í a n-aislincc" ol sé .i. "gan a chionn a<r> Iollann</span>
<lb n="528"/><span>Fion<n>" ol sí "agus a cheann ar Bhuinne Borb Ruadh accos gan</span>
<lb n="529"/><span>cungnamh Bhuinne Borb Ruadh libhse agus cungnamh Iollann</span>
<lb n="530"/><span>Finn libh" accos ro ráidh a laoidh.</span></p>
<lb n="531"/>
<lb n="532"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="533"/><span>Truagh an taibhsi tairbhriogh dhomh,</span>
<lb n="534"/><span>an ceathrar fear fíor-ghlan;</span>
<lb n="535"/><span>accos a gcionn ar cheachtar dhe</span>
<lb n="536"/><span>'s gan cungnamh fir re chéile.</span></p>
<lb n="537"/>
<lb n="538"/><p><span>Nocha chan do bhéal ach olc</span>
<lb n="539"/><span>a aindir áluind éadtrocht,</span>
<lb n="540"/><span>nimh do bheóil thana thall</span>
<lb n="541"/><span>ar ghalluibh gharbha úathmhar</span>
<lb n="542"/></p>
</div>
<pb n="135"/>
<div><lb n="543"/><p><span>Do b' fhearr liom olc gach nduine</span>
<lb n="544"/><span>do ráidh Deirdre gan duibhe,</span>
<lb n="545"/><span>iná bhur nolcsa a thriar mín</span>
<lb n="546"/><span>re sirfinn muir agus mór-thír.</span></p>
<lb n="547"/>
<lb n="548"/><p><span>Do c<h>iúsa a cheann ar Bhuinne</span>
<lb n="549"/><span>ó sé a s<h>aoghal is faide,</span>
<lb n="550"/><span>nocha liomsa <a>nocht nach truagh</span>
<lb n="551"/><span>a cheann féin ar Bhruinne Borb Ruadh.</span></p>
<lb n="552"/>
<lb n="553"/><p><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="554"/><span>22. A haithle na laoidh<e> thánccadar rómpa go hArd Mhacha</span>
<lb n="555"/><span>is ansin adubhairt Deirdre re Naoise "do chím néull san aéiar</span>
<lb n="556"/><span>agus is néull fola é agus do b<h>éaruinn comhuirle mhaith dhaoibhse</span>
<lb n="557"/><span>a Chlann Uisneach".  "Créd í an c<h>omhuirle sin a ríoghuin?"</span>
<lb n="558"/><span>ol Naoise.  "Dol go Dún Dealgan mar a bhfuil Cú Chulainn go</span>
<lb n="559"/><span>gcaithe Fearg<h>us an fleadh accos a bheith ar chuimirce Cú</span>
<lb n="560"/><span>Chulainn d'eagla cheilg Chonchubhair."  "Ó nach b<h>fuil eagla</span>
<lb n="561"/><span>oruin<n> ní dhéanam an chomhuirle sin" ol Naoise agus do rinne</span>
<lb n="562"/><span>Deirdre an laoidh mar leanas mun ádhbhar soin.</span></p>
<lb n="563"/>
<lb n="564"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="565"/><span>"A Naoise féuch do néull</span>
<lb n="566"/><span>do chíu sunn san aéiar;</span>
<lb n="567"/><span>do chim ós Eamhain uainne</span>
<lb n="568"/><span>fuar-néall fola fior-ruaidhe.</span></p>
<lb n="569"/>
<lb n="570"/><p><span>Do ghabhus bíogadh tréas an néull</span>
<lb n="571"/><span>do chíu sunn san aiéar;</span>
<lb n="572"/><span>samhalta re crú fola,</span>
<lb n="573"/><span>néull uathmhar iomghona.</span></p>
<lb n="574"/>
<lb n="575"/><p><span>Do bhéaruin<n>se comhuirle daoibh,</span>
<lb n="576"/><span>a mhaca áille Uisneach:</span>
<lb n="577"/><span>gan dol go hEamhain anocht,</span>
<lb n="578"/><span>tré a bhfuil oruibh do g<h>uasacht.</span></p>
<lb n="579"/>
<lb n="580"/><p><span>Rachamaoidne go Dún Dealgan</span>
<lb n="581"/><span>mara bhfuil Cú na hEamhna;</span></p>
</div>
<pb n="136"/>
<div><lb n="582"/><p><span>'S amárach tiucfamaoidne ar ais</span>
<lb n="583"/><span>mar aon re Cú na gcaoimh gcleas.</span></p>
<lb n="584"/>
<lb n="585"/><p><span>Adubhairt Naoise tré fheirg</span>
<lb n="586"/><span>re Deirdre ghasda ghruaidh-dheirg:</span>
<lb n="587"/><span>ó nach bhfuil eagla oruinne</span>
<lb n="588"/><span>ní dhéanamaoid do chomhuirle</span></p>
<lb n="589"/>
<lb n="590"/><p><span>Dobh annamh sin ariamh roimhe</span>
<lb n="591"/><span>a úa rathmhar Rudhraighe</span>
<lb n="592"/><span>gan ar mbeith ar aoin sgél de</span>
<lb n="593"/><span>tusa is mise a chéile</span></p>
<lb n="594"/>
<lb n="595"/><p><span>An lá tucc Mana<n>nán an chuach</span>
<lb n="596"/><span>c<h>ugamsa sa chú ro-luath;</span>
<lb n="597"/><span>ní bheitheása um ághaidh dhe</span>
<lb n="598"/><span>dririm riot a Naoise.</span>
<lb n="599"/><span>A Naoise.</span></p>
<lb n="600"/>
<lb n="601"/><p><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="602"/><span>23. A haithle na laoidhe sin do ghluaisiodar rómpa go hEamhain Macha.</span>
<lb n="603"/><span>"A Chlann Uisneach" ol Deirdre "atá comhartha</span>
<lb n="604"/><span>agamsa dhaoibhse má tá Conchubhar ar tí feall do dhéanamh</span>
<lb n="605"/><span>oruibh."  "Ca comhartha sin a ríoghuin" ol Naoise.  "Má léigthear</span>
<lb n="606"/><span>sibhse san teach a bhfuil Conchubhar agus maithe Uladh ní</span>
<lb n="607"/><span>bhfuil sé ar tí feall do dhéanamh oruibh acht más go teach na</span>
<lb n="608"/><span>Craobhruaidhe a chuirfitheor sibh tá Conc<h>ubhar ar tí an feall</span>
<lb n="609"/><span>do dhéanamh."  Tánccadar an sin go teach na hEamhna agus do</span>
<lb n="610"/><span>bheanadar beidhm fleisge fris an dorus go ttáinic an doirseoír</span>
<lb n="611"/><span>d'f<h>iarfraighe cia bhoí ann agus iar na fhios sin do an doirseoír</span>
<lb n="612"/><span>chuaidh mar a roibh an rígh agus d'innis do gor bha iad trí meic</span>
<lb n="613"/><span>Uisneach accos Deirdre agus dís mac Fearg<h>uis do bhoeidh ann.</span></p>
<lb n="614"/>
<lb n="615"/><p><span>24. Goireas Conchubhar a lucht feadhma agus fritheóilte</span>
<lb n="616"/><span>chuige d'fhiarfuidhe dhíobh cionus do bhí teach na Craobhruaidhe</span>
<lb n="617"/><span>fo bhiadh nó fa d<h>ighe.  Dubhradar san dá dtigdís seacht gcatha</span>
<lb n="618"/><span>Uladh ann go bhfuig<h>idís a leór dhóchain bídh agus dighe ann.</span></p>
</div>
<pb n="137"/>
<div><lb n="619"/><p><span>"Maiseadh" ol Conchubhar "beiridh Mic Uisneach go teach na</span>
<lb n="620"/><span>Craobhruaidhe".</span></p>
<lb n="621"/>
<lb n="622"/><p><span>Is ann sin adubhairt Deirdre "bfhearr mo c<h>omhuirlesi do</span>
<lb n="623"/><span>dhéanomh agus is fearr daoibh imthiacht san am atá láthair."</span>
<lb n="624"/><span>"Ní imiocham, go deimhin" ol íad san "óir ní meatacht nó</span>
<lb n="625"/><span>mílaochdacht do fionnadh oruinn ariamh".</span></p>
<lb n="626"/>
<lb n="627"/><p><span>25. Do ghluaisiodar go teach na Craobhruaidhe agus do</span>
<lb n="628"/><span>chuireadh lucht freastoil agus fritheóla leó ann agus dáileadh</span>
<lb n="629"/><span>deocha gabháltacha agus biadha saora sochaithmhe orra agus do </span>
<lb n="630"/><span>bhádor tuirseach a ndiaidh an astair ó Dhún Boiridh Mhic Cáinte</span>
<lb n="631"/><span>go hEamhain Macha.  Is ann sin a d'iarr Naoise an cheann caoimh</span>
<lb n="632"/><span>do thabhairt chuca go ndéanaidis cluithe d'imirt uirri.  Mun am</span>
<lb n="633"/><span>sin do bhí Conchubhar agus a mhuinntir ag ól agus ag aoibhneas</span>
<lb n="634"/><span>a tteach na hEamhna gur labhair an rígh agus a seadh ro ráidh:</span>
<lb n="635"/><span>"dob áill liom fios d'fhagháil a mairion<n> a deilbh féin ar Dheirdre</span>
<lb n="636"/><span>óir muna chlaochloigh a gnaoi níl a samhailt san domhan re</span>
<lb n="637"/><span>háille."  Is an sin do labhair Leabharchum bean chumhalta an</span>
<lb n="638"/><span>rígh ag rádh "rachadsa féin san tteachtarocht soin agus béarad</span>
<lb n="639"/><span>sgéala chughadsa."  Is amhlaidh do ro bhí Leabharc<h>um dob</span>
<lb n="640"/><span>annsa lei Naoise agus Deirdre iná gach drong eile óir bo mhinic</span>
<lb n="641"/><span>léithe dol a ccríochuibh an domhuin shoir dá niarraigh agus do</span>
<lb n="642"/><span>bhreith sgéala chuca agus uatha agus d'fhagháil ór agus ionmhus</span>
<lb n="643"/><span>uatha mar an ccéadna.</span></p>
<lb n="644"/>
<lb n="645"/><p><span>26. Táinic Leabharc<h>am iaramh go teach na Craobhruaidhe</span>
<lb n="646"/><span>agus is sé fuair sí roimpe ann .i. buidhion mhór bhfear narmhach</span>
<lb n="647"/><span>fo shleasaibh na bruighne <a>muigh.  d'agall sí iad accos nír</span>
<lb n="648"/><span>fhreag<r>adar í gurab ar sin a d'aithin Leabharc<h>am gurab</span>
<lb n="649"/><span>allmhuraigh iad a tháinic fo thuarasdoil ua Chonchubhar chum</span>
<lb n="650"/><span>aimhleis do dhénomh.  Buailios an dorus go hathlamh agus do </span>
<lb n="651"/><span>fua<i>r osgladh agus eolais go hairm a roibh Deirdre agus Naoise</span>
<lb n="652"/><span>agus is amhlaidh fuair iad agus an cionn caoimh eatorra agus iad</span>
<lb n="653"/><span>ag imirt uirri agus do thoirbhir Leabharc<h>um póga go dil</span>
<lb n="654"/><span>díocra dóibh agus d'iarfaidh díobh ag rádh "an libhsi tháinic an</span>
<lb n="655"/><span>mhór-b<h>uidhean allmhurach it chím ar choimhéd amuigh fo</span>
<lb n="656"/><span>imiol na bruighne fon am so oidhche" ol si.  "Ní raibh sluagh nó</span></p>
</div>
<pb n="138"/>
<div><lb n="657"/><p><span>sochaide linne" ol Naoise "acht naonm<h>ur fear um dá mhac</span>
<lb n="658"/><span>F<h>earg<h>uis agus inn féin agus atáid na fir sin 'na ccodladh</span>
<lb n="659"/><span>san dún <a>nois" ol Naoise.  "Ní tráth codhladh dhóibhsion nó</span>
<lb n="660"/><span>imirte dhaoibhsi anois feasta" ol Leabharc<h>um "ór da bhur</span>
<lb n="661"/><span>bhfios a cuireadh mise d'fhéachain a mairion<n> a deilbh nó a</span>
<lb n="662"/><span>dreach air Dheirdre uime sin déanaidh faire agus géar-choimhéd</span>
<lb n="663"/><span>ór is eagal liomsa gur chum feille agus fionng<h>ala <do> dhéanamh</span>
<lb n="664"/><span>fhoruibh ar tugadh na hallmhuraigh ughad a ttimchioll na bruigh-</span>
<lb n="665"/><span>neisi anocht" accos do ráidh Leabharcham laoidh.</span></p>
<lb n="666"/>
<lb n="667"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="668"/><span>"Truágh an meabhail ó truagh an meabhail</span>
<lb n="669"/><span>do ndéantaoi anocht a nEamhain,</span>
<lb n="670"/><span>accos ó an meabhail sin amach</span>
<lb n="671"/><span>ba hí an Eamhain iongantach.</span></p>
<lb n="672"/>
<lb n="673"/><p><span>Triar is uaisle fo neimh</span>
<lb n="674"/><span>'s as fearr dar theaghail talmhuin,</span>
<lb n="675"/><span>doilghe liomsa nocht mur atá</span>
<lb n="676"/><span>a ttuitiom a los aonmhná.</span></p>
<lb n="677"/>
<lb n="678"/><p><span>Naoise is Ainnle go mbladh</span>
<lb n="679"/><span>agus Ardán baisg<h>eal a mbráthair,</span>
<lb n="680"/><span>feall ar an tríar anocht go lúagh</span>
<lb n="681"/><span>nocha liomsa nach lán truagh.</span>
<lb n="682"/><span>Truagh.</span></p>
<lb n="683"/>
<lb n="684"/><p><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="685"/><span>27. As a haithle na laoidhe sin dubhairt Leabharcham re</span>
<lb n="686"/><span>macuibh Uisneach agus re clann Fhearghusa doirsi agus fuinneóga</span>
<lb n="687"/><span>na bruighne do dhúnadh go daingion agus "má thig oruibh" ol sí</span>
<lb n="688"/><span>"cosnaighidh sibh féin go calma go ttigi Fearg<h>us agus béa-</span>
<lb n="689"/><span>raidh buaidh" agus do chaoi Leabharcham frassa díona déar ag</span>
<lb n="690"/><span>imthiacht dhí agus do luigh go hairm aroibh an rí agus d'iarfuidh</span>
<lb n="691"/><span>seision sgéala Dheirdre dhí.  "Atá sgéala maithe agus droch-</span>
<lb n="692"/><span>sgéala agum dhuit a ard-f<h>laith" ol Leabharc<h>am.  "Cidh na</span></p>
</div>
<pb n="139"/>
<div><lb n="693"/><p><span>sgéal sin?" ol Conchubhar "atá" ol sí "trí mic Uisneach iar tteacht</span>
<lb n="694"/><span>chugadsa an<n> .i. an triar is feardha agus is cródha, triar is fearr</span>
<lb n="695"/><span>dreac<h> is deilbh agus is fearr éolus eagna agus inniol san domhun</span>
<lb n="696"/><span>agus bu libhsi Éire feasta ó táid mic Uisneach libh agus is iad na</span>
<lb n="697"/><span>sgéala is measa ann .i. an bhean dob fhearr deilbh agus dénomh</span>
<lb n="698"/><span>do mhnáibh an domhuin ag imtheacht ó Eamhain dí agus gan a cruth</span>
<lb n="699"/><span>nó deilbh nó caomh-áille féin uirri".  Ó do chuala Conchobhar sin</span>
<lb n="700"/><span>do chuaidh mórán dá éud ar ccúl uadha agus do bhí ag ól agus ag</span>
<lb n="701"/><span>aoibhneas tréim<h>si fhada dá éis sin.  Iar sin d'fhiarfuidh Conchobhar</span>
<lb n="702"/><span>an dara feacht "cia ghéabhuinn" ol sé "do bhéaradh sgéala</span>
<lb n="703"/><span>chugam a mairionn <a> cruth féin air Dheirdre agus ro fhiarfaidh sin</span>
<lb n="704"/><span>fa thrí agus ní bhfuair neach do fhreagar é.  Fa dheóigh adubhairt re</span>
<lb n="705"/><span>Thréandorn "a Thréanduirn a thein<n>mhílidh" ol sé "a neadairse</span>
<lb n="706"/><span>cia do mharbh h'athoir agus do thriar dearbhráthoir?"  "Atá fios</span>
<lb n="707"/><span>sin agum" ol Tréandorn "gurab é Naoise mhac Uisneach do</span>
<lb n="708"/><span>mharbh iad".  "Má seadh" ol Conchubhar "éirghe dá fhéachain a</span>
<lb n="709"/><span>mairion<n> a sgéimh nó gnaoi don mnaoi sin a rug sé uamsa."</span></p>
<lb n="710"/>
<lb n="711"/><p><span>28. Do ghluais Tréandorn roimhe go teach na Craobhruaidhe</span>
<lb n="712"/><span>agus fuair doirsi agus fuin<n>eóigaidhe na bruighne agus fuair fuin<n>eóg</span>
<lb n="713"/><span>uachtarach a fáigeadh leath osgaoilte a ndearmad agus dréimnior</span>
<lb n="714"/><span>leis suas chuice gur roibh ag féachain Naoise agus Deirdre trés an</span>
<lb n="715"/><span>bhfuin<n>eóig sin agus ro airidh Deirdre é agus do chuir a ccéill</span>
<lb n="716"/><span>do Naoise é.  Do fhéach Naoise amach iar sin agus do chonairc</span>
<lb n="717"/><span>súil an oglaigh.  Is amhluidh do bhí Naoise an tan sin agus fear</span>
<lb n="718"/><span>gunta don fhuirin<n> an a láimh agus tug urchur gan chaime gan</span>
<lb n="719"/><span>chlaonadh ar shúil a nóglaoigh gur chuir an tsúil as an chlogain</span>
<lb n="720"/><span>amach agus do chuaidh Tréndorn mar a roibh Conchubhar agus</span>
<lb n="721"/><span>d'innis a sgéala dho ó thús go deirigh.</span></p>
<lb n="722"/>
<lb n="723"/><p><span>29. "Fíor sin" ol Conchubhar "ba rígh an domhain fear an</span>
<lb n="724"/><span>urchu<i>r sin muna bhfuil saoghal gairid aige ach ai<th>ris dom gan</span>
<lb n="725"/><span>mheabhail créd an deilbh fil an Deirdre?"  "Atá" ar Tréndorn</span>
<lb n="726"/><span>"nach fil san domhan bean is áille deilbh agus dénomh iná í</span>
<lb n="727"/><span>ionnus gur bhfiú éin súil a hamharc don tí bhiodh súile eile aige."</span>
<lb n="728"/><span>Mar do chuala Conchubhar sin ro líon a d'éad agus d'fhormad</span></p>
</div>
<pb n="140"/>
<div><lb n="729"/><p><span>agus d'fhuagair dona sluaghaibh dol a d'insoidhe na bruighne a</span>
<lb n="730"/><span>raibh Clann Uisneach agus tánccadar rómpa go teagh na Craobhruaidhe</span>
<lb n="731"/><span>agus urmhór muinntir Chonchubha<i>r ar mearadh</span>
<lb n="732"/><span>meisge fón am sin ionnus nachar b<h>feas dóibh créd a rabhadar</span>
<lb n="733"/><span>ar tí <do> dhéanamh ann nó cia fáth a ndearnadh an iméirghe sin</span>
<lb n="734"/><span>agus do léigiodar trí gártha mor aidhbhle ar an bhfaith<che> agus</span>
<lb n="735"/><span>do fhreagair na hAllmhuraidh iad ag cur tinte agus tinnealach a</span>
<lb n="736"/><span>ttimchioll na bruighne.  Iar b<h>faicsin na hoibre sin do lucht</span>
<lb n="737"/><span>meisge bhfear nUladh do roigheadar go míócheansa as a ndlúth-</span>
<lb n="738"/><span>chipe catha go ceann faunach fíochmhur ar amus na nAllmhurach</span>
<lb n="739"/><span>agus ro ghabhadar gá nuirleach agus gá ttuargain agus agá</span>
<lb n="740"/><span>ccnáimhghearradh gan choigeilt óir do shaoileadar gurab iod soin</span>
<lb n="741"/><span>a mbiodbhadh agus a neasccarad a tháinic ar tí argnamh a</span>
<lb n="742"/><span>dhénomh forsan mbruighion agus re méad a meisge agus a mór</span>
<lb n="743"/><span>ngárthaighe mbaoth-ghlórach ní ccluindís cách a chéile agus ní</span>
<lb n="744"/><span>mó chlos guth triath nó taoisigh nó caismirt catha nó gur ion-</span>
<lb n="745"/><span>saighiadar na hAllmhuraigh iadsamh go ttuccadar frassa beadh-</span>
<lb n="746"/><span>manna fíornaimhdeamhuil dia roile san móir-gheóin sin ar mhodh</span>
<lb n="747"/><span>nachar bhfeadar re Conchubhar nó maithibh a theaghluigh a</span>
<lb n="748"/><span>neadarsgain co ndearnadh ár mhór for na slóghuibh gach leith for</span>
<lb n="749"/><span>imiol na bruighne.</span></p>
<lb n="750"/>
<lb n="751"/><p><span>30. Mar do chuala mic Uisneach agus clann Fhearg<h>uis</span>
<lb n="752"/><span>toran<n> na heasargoin d'iarfaidheadar cia ro bhaoi san mbruigh-</span>
<lb n="753"/><span>ion nó créd ab áill léobh ann.  "Conchubhar accos Uladh uile" ar</span>
<lb n="754"/><span>cách go coitcheann.  Is an<n> do labhair Iollann Fionn do ghuth</span>
<lb n="755"/><span>fhollus ghlan dh'agallmhadh an rígh ag rádh "A ard rígh Uladh</span>
<lb n="756"/><span>an é cumairce Fhearghuis is áill libh a bhrisiugh?"  "Is áill</span>
<lb n="757"/><span>lin<n> ibhse" a Chloinn Fhearghuis "an dún sin d'fhágbháil</span>
<lb n="758"/><span>a ccéadóir agus beiridh Deirdre má thig sí libh go teach na</span>
<lb n="759"/><span>hEamhna agus fágthar Clann Uisneach mar a b<h>fuil siod."</span>
<lb n="760"/><span>"Ní dhéantar sin lin<n> nó <go> ttiucfadh Fearg<h>us ar nath-</span>
<lb n="761"/><span>air" ol Iollann Fionn accos Buine Borb Ruadh "óir bu mhór</span>
<lb n="762"/><span>an meabhall dúinnibh fealladh ar Chlann Uisneach nó a ttréig-</span>
<lb n="763"/><span>bheál agus iad ar ar ccomairce anocht."  "Dar ar mbréithir" ol</span>
<lb n="764"/><span>Conchubhar "is mó an meabhail dóibhsion mo bheansa do</span>
<lb n="765"/><span>b<h>reith uaim agus a cungbháil uaim iná sin uile agus luidhiomsa</span></p>
</div>
<pb n="141"/>
<div><lb n="766"/><p><span>fá rath gréine agus gealaigh<e>" ol Conchubhar go feargach fír-</span>
<lb n="767"/><span>nimhneach "go ndéannid<h> sé doighear don<n> ruagh lasrach do</span>
<lb n="768"/><span>Bhruighion na Craobhruaidhe agus go loisgfin<n> a fil ann sul fá</span>
<lb n="769"/><span>léigin<n> dom mhnaoí bheith ag mac Uisneach éin oidhche 'mháin</span>
<lb n="770"/><span>nís faide go bruinne an bheatha."  Is ann sin d'fhógair an rígh</span>
<lb n="771"/><span>tinnte agus tinnealach a chur fon mbruighion go roibh an beacc-</span>
<lb n="772"/><span>bhuidhion do bhí astoigh arna múchadh re duibhnéalta deataigh.</span>
<lb n="773"/><span>"Is fíor súd adubhramar" ol Deirdre "ór d'f<h>eall Fearg<h>us</span>
<lb n="774"/><span>foruibh."  "Dar ar mbréithir ámh" ol Buinne Borbruadh "má</span>
<lb n="775"/><span>fheall sesion ní fheallfamaoidne oruibh".  Is ansin ro sheasadar</span>
<lb n="776"/><span>mic Uisneach agus Clann F<h>earghuis cona ngiollaibh a ndlúth-</span>
<lb n="777"/><span>chipe catha agus earradh gaisgidhe fa gach leith dona hursanuibh</span>
<lb n="778"/><span>agus do chuingeadar dorus na bruighne béol-osgaoilte accos ní</span>
<lb n="779"/><span>lámhadaois cara nó eascaraid toigheacht dá ccóir nó ngoire gur</span>
<lb n="780"/><span>bhíog Deirdre ag feicsin deircc-lasrach na tinte tiacht asteach ar</span>
<lb n="781"/><span>thaoibh na bruighne a mbéal fuinneóige ag a mbí sí féin 'na sea-</span>
<lb n="782"/><span>samh gur dhearc Naoise seacha ag cloistin glóir Dheirdre go</span>
<lb n="783"/><span>bhfacaid<h> na lasrach<a> go ndubhairt "nár bhain éin ndri<th>le</span>
<lb n="784"/><span>dhuit a ríoghuin?" ol sé.  "Nír bhain díobháil domh go seadh" ol</span>
<lb n="785"/><span>sí.  "Ní fan nías foide an sin" ol Naoise "go rachadsa féin amach</span>
<lb n="786"/><span>agus coisgfidh mé na tinte sin agus ní himeaglaim na hUltaibh</span>
<lb n="787"/><span>go ndéanaidís dolaigh dhomh iar m'aithne dhóibh."  "Ná tó agus</span>
<lb n="788"/><span>ná taobh thú féin re buidhion baothchaisigh" ol Deirdre "óir má</span>
<lb n="789"/><span>téithir amach 'na measg caithfear céad gaithe a néanfheacht ort</span>
<lb n="790"/><span>agus ní thigear beó uadha."  "Is fíor sin" ol cách "agus ní hé</span>
<lb n="791"/><span>Naoise is cóir dol amach a ccédttús."  "Rac<h>adsa féin is mo</span>
<lb n="792"/><span>ghiolla san chéad ruatharsa" ol Buinne Borbruadh.</span></p>
<lb n="793"/>
<lb n="794"/><p><span>31. Gluaisios Buinne amach go hathlamh agus ara mór arach-</span>
<lb n="795"/><span>tar ar a chúla gá chosnamh agus dhá sgiath mór míliota for a</span>
<lb n="796"/><span>nguaillibh agus dhá lain<n> leathan líomtha iona lám<h>uibh leó</span>
<lb n="797"/><span>agus tuccadar luath-chuairt for <an> mbruighion gur mhúchsat</span>
<lb n="798"/><span>na tinte agus gur mharbh siad caoccad fear san mór ngleó sin</span>
<lb n="799"/><span>eidir Allmhuraigh agus Ulltaigh gur cuireadh buaireadh mhór ar</span>
<lb n="800"/><span>na sluaghuibh.  d'fhiarfuidh Conchubhar ansin cia do rinne an</span>
<lb n="801"/><span>easorgoin mhór sin for na sluaghuibh."  "Mise Buinne Borbruadh</span>
<lb n="802"/><span>mac Fhearg<h>uis" ol sé.  "Ec so cumha dhuit uaimse" ol Conchubhar.</span>
<lb n="803"/><span>"Cia an cumha sin?" ol Buinne Borbruadh.  "Tríocha céad</span></p>
</div>
<pb n="142"/>
<div><lb n="804"/><p><span>d'f<h>earan<n>" ol Conchubhar.  "Créd eile?" ol Buinne Borb.  "Mo</span>
<lb n="805"/><span>chogar agus mo chomhuirle" ol Conchubhar.  "Gébhadsa sin" ol</span>
<lb n="806"/><span>Buinne Borb Ruadh agus d'imthigh leis é féin agus a ghiolla go</span>
<lb n="807"/><span>hEamhain cona uadha ainmnighthear Dáil Muin an Oighe don</span>
<lb n="808"/><span>tsliabh nó na sléibhte a fuaras ó C<h>onchubhar mur chumha an</span>
<lb n="809"/><span>oidhche sin.</span></p>
<lb n="810"/>
<lb n="811"/><p><span>32. Do chuala Deirdre an comhrádh sin agus dubheirt sic "dar</span>
<lb n="812"/><span>mo chubhais" ol sí "do thréig Buinne Borb a sibh ór súd le Conchubhar</span>
<lb n="813"/><span>é agus is aithreamhuil a mac é."  "Dar m'airm gaisge"</span>
<lb n="814"/><span>ol Iollann Fionn "an feadh mhairios an lann loinneardha so uma</span>
<lb n="815"/><span>láimh nón lámh féin iondiobhraice ní th<r>éigfeadsa Clann Uisneach."</span>
<lb n="816"/><span>As a haithle sin táinic Iollan<n> Fionn amach agus a ara</span>
<lb n="817"/><span>féin leis go ttuccsad trí luath-chuarta fon bhruighion gur dhíbeir-</span>
<lb n="818"/><span>siod formhór na slóighte ón mbruighion amach d'éis ár mhór a</span>
<lb n="819"/><span>chur orra.  Do bhádar iaramh a bháthadh na tinte gur airigh an</span>
<lb n="820"/><span>ara daone éigein ag fadugh<adh> tine agus tinealach for leith imiol</span>
<lb n="821"/><span>eile don teach agus do roigh chuige sin gur sgabadh na tinte leis</span>
<lb n="822"/><span>agus gur sluigheadh dís fear rena loinn leathan go ttánic Iollan</span>
<lb n="823"/><span>Fionn fo chobhair dho, mórsheisir eile agus amus a ro bhí a</span>
<lb n="824"/><span>ngleic ris an ara.  Ó choncadar Iollan<n> Fionn a toigheacht dá</span>
<lb n="825"/><span>ndionsaighe do theithiodar a ruaig uadha.  "Maith anam ámh a</span>
<lb n="826"/><span>ghiolla" ol Iollan<n> "is mór an téacht so ro ghrighis agus tar</span>
<lb n="827"/><span>asteach san dún feasta ór is ro-b<h>aoghalach dhuit a bheith</span>
<lb n="828"/><span>amuigh déis an gníomh sin.  Do ghluaisiodar asteach agus ba</span>
<lb n="829"/><span>lua<th>gháireach meic Uisneach iar bhfaiceál Iollainn Finn slán</span>
<lb n="830"/><span>beó chuca gor thuit an ara ar <a> aghaidh ag teacht asteach ar</span>
<lb n="831"/><span>tharsaigh an doru<i>s iarna ghoin ar chúl a chinn d'urchor saighid</span>
<lb n="832"/><span>faoi imiol a chathbha<i>r agus gur ling a anam agus <a> inchin as a néanacht.</span>
<lb n="833"/><span>Tarnccadar a tóglách marbh asteach agus dúnadar</span>
<lb n="834"/><span>dorus na bruighne gur beanadh an gaibh as chlogain an ghiolla</span>
<lb n="835"/><span>agus ba hims<h>níomhach Iollann Fionn im a bháis go ndubhert</span>
<lb n="836"/><span>"ní láimh táir thug an urchur sin" ol se "agus ní bhuan mise muna</span>
<lb n="837"/><span>níocfar é."  Tucc Deirdre deoch d'Iollainn Finn iaramh ór bu</span>
<lb n="838"/><span>mhór a sárugha<dh> é ón mhór-ruathar sin.</span></p>
<lb n="839"/>
<lb n="840"/><p><span>33. Do bhádar seal amhlaidh sin go ccualadar tormán na</span>
<lb n="841"/><span>buidhne ag teacht fon mbruighion aridhsigh gur carnadh leó</span>
<lb n="842"/><span>ard-c<h>ruach aitin<n> ar sleas an dúnaidh agus iar ffadughadh na</span>
<lb n="843"/><span>tinte faoi sin ion<n>us gur bhu léir na lasracha donn-ruadh <ag></span></p>
</div>
<pb n="143"/>
<div><lb n="844"/><p><span>teacht ós a ccionn san mbruighion iar na niomáin re gaoithe</span>
<lb n="845"/><span>anoir-thuaidh.  Is ansin adubhairt mic Uisneach go rachaidís</span>
<lb n="846"/><span>féin amach agus go múch<f>aidís na tinte agus tuccadar dís</span>
<lb n="847"/><span>aradha leó gur báthsad na tinte agus gur sgapsat na tinnealaidh</span>
<lb n="848"/><span>faoi fhrassa dian saighiad agus ceatha dlú<th> gaithe gá mbualadh</span>
<lb n="849"/><span>forra.  Gabhadar an soin ag sluidheadh na slóighte re faobhar a</span>
<lb n="850"/><span>lanna gur fhágadar 'na ccarnaibh agus 'na meidhe maol-dhearg</span>
<lb n="851"/><span>ar feadh na faithche iad gur marbhadh an dá nara go ma créach-</span>
<lb n="852"/><span>tach cróilinte iad féin da éis a mór ár sin.  Do g<h>luaisiodar d'fhios</span>
<lb n="853"/><span>an mbruighion iaramh agus is amhlaidh fuaradar an dorus dúnta</span>
<lb n="854"/><span>agus dob iongnadh leó gan Iollann Fionn <do> bheith a mbéal a</span>
<lb n="855"/><span>doruis gá chosnamh.  Tugadar glaodh san dorus gur fhreagair</span>
<lb n="856"/><span>Deirdre íad iar tteacht as néal dí re cloistin guith Naoise accos</span>
<lb n="857"/><span>tug iarruidh an dorus d'fhoscladh dhóibh agus is amhlaidh bhí</span>
<lb n="858"/><span>Iollainn a dénomh <a> dhíchioll bheith <ag> caitheamh uisge ar</span>
<lb n="859"/><span>shleasuibh an dúin as thiobraid boí a múir na bruighne agus ar</span>
<lb n="860"/><span>bhfaicsin cloinn Uisneach dhó thánaic 'na ndáil gus an dorus.</span>
<lb n="861"/><span>"Maith anam a chairdé" ol sé "is maith go ttánccabhair beó as</span>
<lb n="862"/><span>an mór nguasacht sin a rabhabhar acht cheana ní háit buan-</span>
<lb n="863"/><span>bheatha dhúin<n> an dúnsa feasta agus ní mó d'fhan<f>ain<n> ann</span>
<lb n="864"/><span>ó shoin muna beadh Deirdre ór féach na stialla tintighe <ag> tuitiom</span>
<lb n="865"/><span>anuas far ccionn ón díon agus féach fós re hannteas na ccloch</span>
<lb n="866"/><span>bhalladh tintemhuil ar ndóghadh thort timchioll agus le héad-</span>
<lb n="867"/><span>tuailing na ndubhnéall tá deataigh dar ttoc<h>tach agus gar</span>
<lb n="868"/><span>ndaormhúc<h>a<dh> ionnus gur thuit Deirdre a nanbhfainne faoi"</span>
<lb n="869"/><span>ol sé.  "Bu mó fuar sgáth an doruis ims<h>níomh umpa samh a</span>
<lb n="870"/><span>bhoí amuigh a naghaidh a namhud iná sin<n> uile" ar Deirdre.</span>
<lb n="871"/><span>"Dob fhearr bás do fhag<h>áil go cródha mar churadhuibh" ol iad-</span>
<lb n="872"/><span>san "ar lár faithche ó lámhuibh ar naimhde ina ar mbeith múchta</span>
<lb n="873"/><span>go hanuasal a tteas agus a tteatach agus ar nadhnacadh foí thurs-</span>
<lb n="874"/><span>gar seantoighe."  An sin do cineadh comhuirle acu an mbruibhion</span>
<lb n="875"/><span>d'fhágbháil.  "Monuar" ol Deirdre "nach bás a fuair mé an lá sul</span>
<lb n="876"/><span>far fhág mé an dún sa roimhe; mo c<h>rádh nachar marbhadh</span>
<lb n="877"/><span>mé an oidhche gineadh mé sula bhfeicin<n> an ár so" agus is</span>
<lb n="878"/><span>amhlaidh bhí Deirdre <ag> caoine agus í ag glanadh na fola ó</span>
<lb n="879"/><span>chréachtuibh na bhfear.  Uaine seal ghairid d'fhuara<i>dh an mór-</span></p>
</div>
<pb n="144"/>
<div><lb n="880"/><p><span>theas do raibh acu ansin iar ccosg na tinte go ndearnadar iad</span>
<lb n="881"/><span>féin a bhfochradh ag an tiobroid agus go nibhiodar deoch go</span>
<lb n="882"/><span>gcualadar na slóighte <ag> teacht arís.  Is an sin do rinneadar</span>
<lb n="883"/><span>daingneach dá sgiathanuibh fa Dheirdre eotorra agus tuccadar</span>
<lb n="884"/><span>léimionna lán-chalma thar múruibh na bruighne amach agus is</span>
<lb n="885"/><span>amhlaidh ag imthiacht tar faithche na Craobhruaidhe amach do </span>
<lb n="886"/><span>bhádar ag sluidheadh agus ag sléachtain no slóighte rompa agus</span>
<lb n="887"/><span>'na ndiaigh conach roibh éin dar <ag> teacht dá ngarr nachar fá-</span>
<lb n="888"/><span>gadh 'na ccosar cró ar lár na faithche.</span></p>
<lb n="889"/>
<lb n="890"/><p><span>34. Is an sin do dhreasaigh Conchubhar na slóighthe 'na</span>
<lb n="891"/><span>ndiaigh agus is amhlaidh bhádar Clann Uisneach iar nimt<h>eacht</span>
<lb n="892"/><span>thar théoran<n> na faithche agus Iollann Fionn ar a ccúla gá</span>
<lb n="893"/><span>ccosnamh agus ag cosg an tóir bhoí na ndiaigh.  Is an sin do ránaic</span>
<lb n="894"/><span>Fiachra Fionn mac C<h>onchubha<i>r a ngar d'Iollainn Fionn gur</span>
<lb n="895"/><span>c<h>aith urchur gaithe ar leath taobh a mhuinéal fair gur dhear-</span>
<lb n="896"/><span>gadh a chneis gan mórghuin.  Ruaimnaighthear Iollainn uime sin</span>
<lb n="897"/><span>gur iompo<igh> <a> ag<h>aidh dá nionsaigheadh agus a chlaoidheamh</span>
<lb n="898"/><span>cholg fhada uirlicthe ina láimh gur ciorbhadh 's gur sgapadh</span>
<lb n="899"/><span>dlúth-dhronga ar lár agus ar lán sraithe díobh.  Tucc léim ard</span>
<lb n="900"/><span>éanamhuil an sin ag rádh "Ca bhfuil an lámh ro chaith an gath</span>
<lb n="901"/><span>úd" ol sé "an lámh chéana ro loit m'ara.  Tighdh nois um ghoire</span>
<lb n="902"/><span>go ndíolfa mé goin mo ghiolla fair."  Is an sin ránaic Conchubhar</span>
<lb n="903"/><span>rí Uladh go ndubhairt.  "Cumha uaimse dhuit a Iollann" ol sé "agus</span>
<lb n="904"/><span>gan dol ní bhus foide."  "Ní háill liom cumha uait" ol Iollainn Fionn</span>
<lb n="905"/><span>"ach más tú Rígh Uladh naisgiom ort an ainm</span>
<lb n="906"/><span>m'athaira gan fostadh nó toirmeisg a chur orm go leana mé mic</span>
<lb n="907"/><span>Uisneach agus iad ar ma chuimirce."  "Ec so mo mhacsa Fiachra</span>
<lb n="908"/><span>Fionn" ol Conchubhar "is sé ro mharbh do ghiolla agus ro caith</span>
<lb n="909"/><span>an gaeth úd fort uime sin fiachaighe bhur ngoile ria roile".  "Measa</span>
<lb n="910"/><span>liom Clann Uisne<ach> iná sin uile" ol Iollainn Fionn "agus ná</span>
<lb n="911"/><span>fosda mé níos sia agus ná tigidh mo ghoire nó bainfe mé <do></span>
<lb n="912"/><span>cheann de<d> cholann."  "Ní mac moghaidh tá romhad acht</span>
<lb n="913"/><span>ruighrighe" ol Conchubhar "agus ó d'fhógrais catha fair cuiriomsa</span>
<lb n="914"/><span>thusa fo gheasaibh gaisge muna ndéanair comhrac fris san ionadh</span>
<lb n="915"/><span>so <a>noise" ol sé.</span></p>
<lb n="916"/>
<lb n="917"/><p><span>35. Ro líonastar Iollainn re anfa buile is ro bheartaigheas a</span>
<lb n="918"/><span>lenn leathan urrlicthe go ttug síothadh sár-luath santach ar</span></p>
</div>
<pb n="145"/>
<div><lb n="919"/><p><span>amus Fhiachra Finn agus gur sginn seision uadha ar teitheadh</span>
<lb n="920"/><span>san raon céadna ar gabh Clann Uisneach ionus nach roibh slighe</span>
<lb n="921"/><span>ag Iollainn iadsan a leanmhuint gan teagbháil air Fhiachra rísi.</span>
<lb n="922"/><span>"Fóill, fóill" ol Conchubhar "accos fan go ccuiridh mo mhacsa</span>
<lb n="923"/><span>m'airm féin fair agus ní cuibhe dhuitse a Iollainn a leitheide sin</span>
<lb n="924"/><span>d'amus thabhairt ach comhlann a dhéanadh ris mar churaidh</span>
<lb n="925"/><span>agus a mhic" ol sé "is a naon oidhche amháin a rugadh thú féin</span>
<lb n="926"/><span>agus Iollann Fionn agus beirse m'airmse umad .i. an cosgarach agus</span>
<lb n="927"/><span>mo dhá shleagh agus mo chloidheamh agus déan calmacht agus</span>
<lb n="928"/><span>mórc<h>ródhacht leó."  d'ionsaigheadar an dias curadh a chéile</span>
<lb n="929"/><span>an sin agus d'fhág an rígh a mhac féin agus Iollainn Fionn a lár</span>
<lb n="930"/><span>na hiarg<h>ala agus d'imthigh leis a ndiaidh a tóir.  Goireas</span>
<lb n="931"/><span>Conchubhar ar Chathfaidh draoi chuige agus dubhairt fris "A</span>
<lb n="932"/><span>Chathfaidh caoimh" ol sé "imthighse agus imir draoidheacht for</span>
<lb n="933"/><span>Cloinn Uisneach más maith leat iad agus fosda iad sulfa mill-</span>
<lb n="934"/><span>fighthear Uladh uile leó."  "Agus cionnus sin" ol Cathfaidh "nach</span>
<lb n="935"/><span>bhfuil tusa ar tí a marbhadh?"  "Ní hamhlaidh tá" ol Conchubhar</span>
<lb n="936"/><span>"óir bheirim mo bhréithir dhuit nach baoghal dóibh mise acht</span>
<lb n="937"/><span>amháin mo bhean féin d'fhagháil uadhfa."  "Do b<h>réit<h>ir ar</span>
<lb n="938"/><span>sin?" ol Cathfaidh.  "Mo b<h>riathar ríogha" ol Conchubhar "nach</span>
<lb n="939"/><span>niarraim níasa mhó acht ise chuingbheál dom féin" ol sé.  D'im-</span>
<lb n="940"/><span>thigh Cathfaidh an sin agus d'imir sé cleas draoidheachta fortha</span>
<lb n="941"/><span>.i. muir teachtaigh do thonnaibh duaibhseacha dhealbha rómpa</span>
<lb n="942"/><span>ionus go roibh mic Uisneach a snámh ar chlár talmhan accos</span>
<lb n="943"/><span>Conchabhar le buidh<e>an allmhurach agus Ultaigh sa ruaig orra</span>
<lb n="944"/><span>agus nír lámhadar baint riú gur thuit a nairm as a lám<h>uibh.</span>
<lb n="945"/><span>d'fhógar Conchubhar a marbhadh gan fhuireach agus nír f<h>ao-</span>
<lb n="946"/><span>mhadar na hUltaigh sin do dhéanadh agus do bhí ócclách an sin a</span>
<lb n="947"/><span>tháinic ó F<h>inn-Lochlan<n> .i. Máine Lámhdhearg agus do mar-</span>
<lb n="948"/><span>bhadh a dhís dhearbh<r>áthar re Naoise an oidhche sin féin .i.</span>
<lb n="949"/><span>Uathach agus Ciothach a nanmana agus dubhairt a fear sin go</span>
<lb n="950"/><span>muir<bh>feadh sé féin Mic Uisneach agus cheangail na hAllmhuraigh</span>
<lb n="951"/><span>iad chum a ndíthcenta gur beanadh na trí cind díobh le</span>
<lb n="952"/><span>trí luath-bhéidhmionnaibh chlaoidhmhe ó láimh Mháine lámh-g<h>arbh.</span>
<lb n="953"/><span>Accos do léig Uladh trí trom-g<h>ártha caointe umpa</span>
<lb n="954"/><span>agus do ghéis an athchaoin re meád a néigin an oidhche sin agus</span>
<lb n="955"/><span>ro ghéisiodar trí prímh-thonna na hÉiriond re géim na hathchaoine</span></p>
</div>
<pb n="146"/>
<div><lb n="956"/><p><span>.i. Tonn Clíodhna, Tonn Tuaighe agus Tonn Rughruidhe fon</span>
<lb n="957"/><span>bhfiongail sin Chloinne Uisneach.</span></p>
<lb n="958"/>
<lb n="959"/><p><span>36. Do bhí Conall Ceárnach an oidhche sin a nDún Subhairc<h>e</span>
<lb n="960"/><span>agus do chuala<i>dh búirfeach na Tuinne Tuaithe.  "Is fíor sin" ol</span>
<lb n="961"/><span>Conall "atá Conchubhar agus Uladh a néigin agus ní cóir domhsa</span>
<lb n="962"/><span>éisteacht fris."  Do ghabh Conall a airm agus a éideadh gaisge</span>
<lb n="963"/><span>uime an sin agus ro ghluais san raon go hEamhain go bhfacaidh</span>
<lb n="964"/><span>na duibhnéalla duaibhseach deataigh, an cheó chíordhubh casur-</span>
<lb n="965"/><span>lach corrach ós cionn na Craobhruaidhe agus na doighre don<n>-</span>
<lb n="966"/><span>ruadh lasargha foir imiol na bruighne.  Do luaithe Conall go</span>
<lb n="967"/><span>ránaic a lár na leirge mar a bhfuair na cuirp ciorbhtha carnta ann</span>
<lb n="968"/><span>agus na slóighte ar sraith iar sléachtain siar fa seach ar feadh na</span>
<lb n="969"/><span>machaire bonn re bonn.  Dobh ionghnamh aidhbhél re Conall an</span>
<lb n="970"/><span>ár do chonairc's gan éineach beo dá g<h>oire gur ghlaodh ós ard</span>
<lb n="971"/><span>ag rádh "Créd is fochain nó cia do roighni an mhór-ármach so?"</span>
<lb n="972"/><span>ol sé.  Do chuala<i>dh guth allmhuraigh gunta a lár na sratha ag</span>
<lb n="973"/><span>rádh "an fear úd shoir re húr na faithche tá ngleic re mac an rígh</span>
<lb n="974"/><span>anois."  "Cui hé bodhéin?" ol Conall.  "Nocha nédir mé" ol an</span>
<lb n="975"/><span>tallmhurach gunta.  "Is amhlaidh do b<h>oí an iorgaoil an sin idir</span>
<lb n="976"/><span>Iollainn Fionn agus Fiachra a ccruadh-chomhras 'sa ccomhlann</span>
<lb n="977"/><span>fír-nimhneach go feadh thréibhse fhada ór ba luath-chossa<ch></span>
<lb n="978"/><span>caol luirgneach an laoch sin mac Chonchubhair, 's as amhluidh</span>
<lb n="979"/><span>do lingeadh le lúgh léimionna a seachnadh gach buille ó Iollainn</span>
<lb n="980"/><span>'s go sginneadh amach <a> bhfad uadha's go ccaithfeadh na gaethe</span>
<lb n="981"/><span>tar ais for Iollainn acht cheana ní raibh gath nó saighid ag Iollainn</span>
<lb n="982"/><span>Fionn gan caitheamh acht a chloidheamh cholgf<h>ada amháin</span>
<lb n="983"/><span>agus fós choncas dó nachar bh'áil le Fiachra acht iargoil do shí-</span>
<lb n="984"/><span>neadh amach uim toirmeisg ar son dol a d'fhurtacht Chloinn Uisneach</span>
<lb n="985"/><span>agus tucc maoidhm uadha 'na ndiaigh.  Bhoí Fiachra ar a</span>
<lb n="986"/><span>chúl an sin go díon re mór-gháir is le frassa gaith.  Iompoighios</span>
<lb n="987"/><span>Iollainn aghaidh fair an sin go ndubhairt "ná sgin abhfad uaim</span>
<lb n="988"/><span>anois mar chlaodhairc acht seasamh mur churaidh agus tobhair</span>
<lb n="989"/><span>comhlan<n> domh" ol sé.  Caitheas Fiachra an gath an <a> aghaidh</span>
<lb n="990"/><span>gur maoladh ar éadan a <c>cathbhar Iollainn é.  Tógas Iollann an</span>
<lb n="991"/><span>gath agus do sginn Fiachra ar ais.  Tucc Iollann rotha an urchu<i>r</span>
<lb n="992"/><span>gan io<m>roll ar amus Fhiachra gur ghoin ar cholp<a> a choise é.</span>
<lb n="993"/><span>Lingios ar leithchois iaram<h> gur thar<r>aing an maol rinn sin as a</span>
<lb n="994"/><span>chois eile.  Ionsoigheas Iollann eision an sin le frasa borb-bheadh-</span></p>
</div>
<pb n="147"/>
<div><lb n="995"/><p><span>manuibh gur chu<i>r ar sgáth a sgéithe é.  Sé sin tráth thánaic</span>
<lb n="996"/><span>Conall Ceárnach fá lán buile ar fhaicsin gach ár ar feadh na faith-</span>
<lb n="997"/><span>che accos Fiachra mhac Conchubhair san éigindáil sin gur ionsoidh</span>
<lb n="998"/><span>Iollann Fionn gan fuireach's gur sháith an cúl-g<h>las tré na</span>
<lb n="999"/><span>chléibh.  "Cibé ro ghoin san dáil mise ar leith mo chúil bhéaruinnse</span>
<lb n="1000"/><span>comhrac aonar ar m'aghaidh dhó" ol Iollann Fionn sa chrú ag</span>
<lb n="1001"/><span>imtheacht ar lár.  "Cia thú féin" ol Conall.  "Mise Iollann Fionn</span>
<lb n="1002"/><span>mhac Fhearghuis" ol sé "agus más tusa Conall Ceárnach is mór an</span>
<lb n="1003"/><span>t-éacht do rinnis mise do ghoin agus mic Uisneach ar mo choimir-</span>
<lb n="1004"/><span>ce".  "Maseadh" ol Conall "ca bhfuil Clann Uisneach <a>nois nó</span>
<lb n="1005"/><span>créd fá bhfuilir le Fiachra?"  "A raon maoidhme" ol Iollann</span>
<lb n="1006"/><span>Fionn "agus Conchubhar cona mhórbhuidhion san ruaig orrtha</span>
<lb n="1007"/><span>iar m'fhostasa mu chomhraic re Fiachra agus um thoirmeisg na</span>
<lb n="1008"/><span>leanm<h>aint ná cosnamh" ol sé.  "Is truagh an dháil" ol Conall</span>
<lb n="1009"/><span>"nach mór mo mhire?" agus do tharraing a lann agus do bhain a</span>
<lb n="1010"/><span>cheann de Fhiachra mhac Conchubhair.  "Maith anam a Chonaill"</span>
<lb n="1011"/><span>ol Iollann Fionn "tá arraing an bháis ormsa <a>nois agus maithiom</span>
<lb n="1012"/><span>dhuit a ndearnais orm má leanair an tóir agus cosnaigh Clann</span>
<lb n="1013"/><span>Uisneach má b<h>eirir beó orthu."</span></p>
<lb n="1014"/>
<lb n="1015"/><p><span>37. Gluaisios Conall go luagh lán buile ina ndiaigh a lorg a</span>
<lb n="1016"/><span>tóir acht ro bháodar mic Uisneach marbh cheana.  Tárla Cathfaidh</span>
<lb n="1017"/><span>an draoidh san raon roimhe ar stad ren <a> aghaidh soir</span>
<lb n="1018"/><span>for faithche na fiongala re tuargbháil gréine faoi g<h>ruaim-néal-</span>
<lb n="1019"/><span>laibh.  "Créd so a Chathfaidh?" ol Conall.  "Cia fáth staonadh?" ol</span>
<lb n="1020"/><span>sé.  "A cclluin tú an gháir a Chonaill?" ol Cathfaidh.  "Cia fáth</span>
<lb n="1021"/><span>sin?" ol Conall.  "Gáir fionngala súd" ol Cathfaidh "agus is mall</span>
<lb n="1022"/><span>ar ttriall óir is marbh Clann Uisneach <a>nois agus féach so</span>
<lb n="1023"/><span>chugain<n> an tóir agus Conchubhar a teacht agus gan Deirdre</span>
<lb n="1024"/><span>leis.  Téid Conchubhar amach as raon réidh ar bhfeicsin na díse</span>
<lb n="1025"/><span>agus níor bh'áil re Conall teaghbáil air.  Acht cheana ro lean</span>
<lb n="1026"/><span>Cathfaidh é dá agallmhadh.</span></p>
<lb n="1027"/>
<lb n="1028"/><p><span>38. "Is cosmhuil nach bhfuair tú an bhean" ol Cathfaidh.</span>
<lb n="1029"/><span>"Ghéabhthar í!  Fiontar í!" ol Conchubhar.  "Cionnus sin? mar</span>
<lb n="1030"/><span>sgar siod léi" ol Cathfaidh.  "'S gar ó sgaradh a ccinn leó" ol</span>
<lb n="1031"/><span>Conchubhar.  "B'urus duitse a sgaramhaint gan dortadh fola" ol</span>
<lb n="1032"/><span>Cathfaidh "agus do bhréithir a choingbheál domhsa".  "Níor </span>
<lb n="1033"/><span>bhféidir ise chuingbheál an fhad is mhair<f>eadh Naoise" ol</span></p>
</div>
<pb n="148"/>
<div><lb n="1034"/><p><span>Conc<h>ubhar.  "Nár mhairidh tusa ise!" ol Cathfaidh agus tóg-</span>
<lb n="1035"/><span>bhus a lámh a nard na gréine go ndubhairt: "Seacht ccéd blia-</span>
<lb n="1036"/><span>dhan ó tógadh teach na hEamhna agus ó claidheadh an Ráth</span>
<lb n="1037"/><span>ríogha sin ris an riaghan Macha agus ón lá <a>niú amach ní bhíon<n></span>
<lb n="1038"/><span>rath a c<h>oidhche ar Eamhain accos budh hí an ráth gan rath</span>
<lb n="1039"/><span>ro-iongantach" accos do bfhíor do Chaithfaidh a ndubhairt ór ní</span>
<lb n="1040"/><span>roibh Eamhain ag Conchubhair a bhfad nó a seilbh ag éin nduine</span>
<lb n="1041"/><span>dá shliocht ó shoin a leith.</span></p>
<lb n="1042"/>
<lb n="1043"/><p><span>39. Iomthúsa Dheirdre do bhí fon tráth sin ag caoi go truagh</span>
<lb n="1044"/><span>iar bhféachain na fiongala go ristigh a héighmhe néallaibh neim<h>e</span>
<lb n="1045"/><span>is ag tarrain a folt na ndlaoidhibh <a>g imtheacht re gaoith ar</span>
<lb n="1046"/><span>feadh na faithche fuilteach accos is amhlaidh do bhí ag caoi-</span>
<lb n="1047"/><span>neadh Cloinn<e> Uisneach san laoidh mar leanas.</span></p>
<lb n="1048"/>
<lb n="1049"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="1050"/><span>An-mhór ana héachtasa a nEamhain</span>
<lb n="1051"/><span>mar a ndearnadh an meabhail;</span>
<lb n="1052"/><span>Oidhe mhic Uisneach gan onn,</span>
<lb n="1053"/><span>gabhla ghaisgidhe na hÉirionn.</span></p>
<lb n="1054"/>
<lb n="1055"/><p><span>Ádhbhar rígh Éireand uile</span>
<lb n="1056"/><span>Árdán feathach folt-bhuidhe,</span>
<lb n="1057"/><span>Éire accos Alba gan oil</span>
<lb n="1058"/><span>ag Ainnle 'na urchomhair.</span></p>
<lb n="1059"/>
<lb n="1060"/><p><span>An domhain tshíar accos tshoir</span>
<lb n="1061"/><span>agad a Naoise neartmhair,</span>
<lb n="1062"/><span>do bhiadh uile suibh-réidh</span>
<lb n="1063"/><span>muna ndéantaoi an móireácht.</span></p>
<lb n="1064"/>
<lb n="1065"/><p><span>Adhluicthear misi an a bhfeart</span>
<lb n="1066"/><span>accos cloidhtear ann mo leacht;</span>
<lb n="1067"/><span>dá bhfeitheamh is de thig m'éag,</span>
<lb n="1068"/><span>ó do chonairceas an mór-éacht.</span></p>
<lb n="1069"/>
<lb n="1070"/><p><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="1071"/><span>40. As a haithle na laoidhe sin do bhí <ag> teacht ar Albain</span>
<lb n="1072"/><span>agus gach slighe ann a roibh sí féin agus Clanna Uisneach san</span>
<lb n="1073"/><span>laoidh an ar ndiaigh.</span>
<lb n="1074"/></p>
</div>
<pb n="149"/>
<div><lb n="1075"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="1076"/><span>Sorraidh soir go hAlbain uaim</span>
<lb n="1077"/><span>fa maith radharc cúan is gleann,</span>
<lb n="1078"/><span>faireadh Clann Uisneach aig seilcc</span>
<lb n="1079"/><span>aoibhin<n> suidhe ós leircc go beand.</span></p>
<lb n="1080"/>
<lb n="1081"/><p><span>Tarla maithe Alban ag ól</span>
<lb n="1082"/><span>is Clann Uisneach dar chóir cion,</span>
<lb n="1083"/><span>d'inghion Iarla Dún na Ttreóin</span>
<lb n="1084"/><span>go ttuc Naoise póg gan fhios.</span></p>
<lb n="1085"/>
<lb n="1086"/><p><span>Do chuir chuigthe <e>ilit bhaoth</span>
<lb n="1087"/><span>agh allaidh is laogh re a chois</span>
<lb n="1088"/><span>is do ghabh sé chuicthe ar cuairt</span>
<lb n="1089"/><span>ag filleadh ó shluagh Inbhear Neas.</span></p>
<lb n="1090"/>
<lb n="1091"/><p><span>Mar do chuala<i>dh mise sin</span>
<lb n="1092"/><span>líonas mo cheann don éad,</span>
<lb n="1093"/><span>is téighim um churach amach</span>
<lb n="1094"/><span>fa chuma liom beó nó éag.</span></p>
<lb n="1095"/>
<lb n="1096"/><p><span>Leanaid misi amach ar shnámh</span>
<lb n="1097"/><span>Ainnle is Ardán nar chan bréag</span>
<lb n="1098"/><span>ag fillid<h> misi leó asteach</span>
<lb n="1099"/><span>dias do chuireadh cath ar chéad.</span></p>
<lb n="1100"/>
<lb n="1101"/><p><span>Tucc Naoise a b<h>riathar fíor</span>
<lb n="1102"/><span>is do luidh fo thrí a bhfiaghnuis<e> airm</span>
<lb n="1103"/><span>nach ccuirfeadh orm gruaim</span>
<lb n="1104"/><span>nó go ndeachaidh ar shluadh na marbh.</span></p>
<lb n="1105"/>
<lb n="1106"/><p><span>Tucc an bhean ó Dhún na Ttreóin</span>
<lb n="1107"/><span>briathar mór is móid mhear</span>
<lb n="1108"/><span>nó go ndeachaidh Naoise d'éag</span>
<lb n="1109"/><span>nach rachadh sí féin le fear.</span></p>
<lb n="1110"/>
<lb n="1111"/><p><span>Uch! dá ccluineadh sisi anocht</span>
<lb n="1112"/><span>Naoise iar ndol fo leacht a ccreí</span></p>
</div>
<pb n="150"/>
<div><lb n="1113"/><p><span>do ghuilfeadh sí go beacht</span>
<lb n="1114"/><span>'s do ghuilfinnse fo sheacht léi.</span></p>
<lb n="1115"/>
<lb n="1116"/><p><span>Ca hiongnadh cion agam féin</span>
<lb n="1117"/><span>ar chríoch Alban fa séimh ród,</span>
<lb n="1118"/><span>fa slán mo chéile 'na measg</span>
<lb n="1119"/><span>fa liom a heich accos a hór.</span></p>
<lb n="1120"/>
<lb n="1121"/><p><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="1122"/><span>41. Asa haithle na laoidhe sin mar do fuair Deirdre aire cháich</span>
<lb n="1123"/><span>ar a chéile táinic roimpe ar fud na faithche go ttárla CúCholainn</span>
<lb n="1124"/><span>di agus naiscios a cuimirce fair agus d'innis <a> sgéala dhó ó thús</span>
<lb n="1125"/><span>go deireadh amhail mar tharla do Chloinn Uisneach agus bu ro-</span>
<lb n="1126"/><span>t<h>ruaighe re CúChulainn sin óir ní raibh duine san domhan</span>
<lb n="1127"/><span>dob ansa leis iná Naoise agus táinic CúCholainn le Deirdre go</span>
<lb n="1128"/><span>hairm a roibh na codlaidh sínte ar bhruach na huaighe agus do</span>
<lb n="1129"/><span>luidh sisi ar ucht Naoise agus do ghabh ag sgaoileadh a folt agus</span>
<lb n="1130"/><span>ag géar-c<h>aoineadh agus do rinne an laodh ann.</span></p>
<lb n="1131"/>
<lb n="1132"/><p><span>CzzzzzFil.</span>
<lb n="1133"/><span>Fada an lá gan Clann Uisneach</span>
<lb n="1134"/><span>níor thuirseach bheith 'na ccuallacht,</span>
<lb n="1135"/><span>mic rígh le ndíoltaoi deoraidheadh,</span>
<lb n="1136"/><span>trí leómhoin Chnuic na hUamhcho.</span></p>
<lb n="1137"/>
<lb n="1138"/><p><span>Trí leannáin do m<h>náibh Breatain,</span>
<lb n="1139"/><span>trí seabhaic sléibhe Ccuilin<n>,</span>
<lb n="1140"/><span>mic ríg<h> dar ghéill na gaisgidh,</span>
<lb n="1141"/><span>is dá ttuccadaois amhais urruim.</span></p>
<lb n="1142"/>
<lb n="1143"/><p><span>Na trí beithreadh bheódha,</span>
<lb n="1144"/><span>trí leómhain líofa Chonnraidh;</span>
<lb n="1145"/><span>mic rígh dar d<h>ual moladh</span>
<lb n="1146"/><span>trí mic ochta na nOltach.</span></p>
<lb n="1147"/>
<lb n="1148"/><p><span>Triar laoch nár mhaith fá urraim</span>
<lb n="1149"/><span>a ttuitiom is cúis cruaidhe,</span>
<lb n="1150"/><span>trí mic inghin Cathfaidh</span>
<lb n="1151"/><span>trí gabhla chatha Chuailccne.</span>
<lb n="1152"/></p>
</div>
<pb n="151"/>
<div><lb n="1153"/><p><span>Trí draguin ó Dhún Mónaidh</span>
<lb n="1154"/><span>na trí curaidh ón Ccraobhruaidhe,</span>
<lb n="1155"/><span>dá ndéis ní beó misi,</span>
<lb n="1156"/><span>triar do bhriseadh gach aon ruaig.</span></p>
<lb n="1157"/>
<lb n="1158"/><p><span>Triar do hoileadh aicce Aoife</span>
<lb n="1159"/><span>aga mbíodh críocha fá chánaigh,</span>
<lb n="1160"/><span>trí huaintheadh bhriste catha,</span>
<lb n="1161"/><span>triar dalthadh ro bhí ag Sgathach.</span></p>
<lb n="1162"/>
<lb n="1163"/><p><span>Triar daltadh do bhí ag Uathadh,</span>
<lb n="1164"/><span>tria<r> laoch fa buan a ttreise,</span>
<lb n="1165"/><span>trí mic oirdheirc Uisneach,</span>
<lb n="1166"/><span>is tuirseach bheith 'na neasbhuidh.</span></p>
<lb n="1167"/>
<lb n="1168"/><p><span>A sé mailighe dearcsnaidh donna,</span>
<lb n="1169"/><span>a sé b<h>fuin<n>eóga glan éadtroma,</span>
<lb n="1170"/><span>a sé roisg uaine mar lonnradh,</span>
<lb n="1171"/><span>is a ngruaidhe mar g<h>rís chonna.</span></p>
<lb n="1172"/>
<lb n="1173"/><p><span>Sé colpuidhe mur chlúmha eala,</span>
<lb n="1174"/><span>a sé nglúine ngasda ngeala,</span>
<lb n="1175"/><span>a sé nglaca slime sleamhna,</span>
<lb n="1176"/><span>a sé slata fionna fionamhna.</span></p>
<lb n="1177"/>
<lb n="1178"/><p><span>Meóir fhada lagha bána,</span>
<lb n="1179"/><span>a lámha séada fada falláin,</span>
<lb n="1180"/><span>a ccuirp budh gile nón sneachta</span>
<lb n="1181"/><span>is a bhfolt mur chlúmha na bhfiacha.</span></p>
<lb n="1182"/>
<lb n="1183"/><p><span>Airdrígh Uladh do thréigios</span>
<lb n="1184"/><span>ar éalógh do ghrádh Naoise,</span>
<lb n="1185"/><span>gear<r> mo shaoghal 'na ndiaigh</span>
<lb n="1186"/><span>ó fearfad a ccluithe caointe.</span>
<lb n="1187"/></p>
</div>
<pb n="152"/>
<div><lb n="1188"/><p><span>Go mairfinn a ndiaigh Naoise</span>
<lb n="1189"/><span>na saoilidh neach ar talmhuin</span>
<lb n="1190"/><span>nó <i>ndiaigh Ainnle accos Ardán</span>
<lb n="1191"/><span>annam<h> ní bhiaidh anmhuin.</span></p>
<lb n="1192"/>
<lb n="1193"/><p><span>'Na ndiaigh ní bha beó mise,</span>
<lb n="1194"/><span>triúr do lingeadh a lár deabhtha;</span>
<lb n="1195"/><span>ó chuaidh mo leannán uaimse</span>
<lb n="1196"/><span>do dhéan ar uaighe ceatha.</span></p>
<lb n="1197"/>
<lb n="1198"/><p><span>A fhir a thochlas an feartán</span>
<lb n="1199"/><span>na déan a nuaimh go docrach;</span>
<lb n="1200"/><span>biadsa a bhfochar na huaighe</span>
<lb n="1201"/><span>ag dénamh truaighe is ocháin.</span></p>
<lb n="1202"/>
<lb n="1203"/><p><span>Mór do ghéabhainn do dhochar</span>
<lb n="1204"/><span>a bhfochar na ttrí ccuradh;</span>
<lb n="1205"/><span>is duilgheinn gan teach gan tinne,</span>
<lb n="1206"/><span>ní mise nach biadh go dubhach.</span></p>
<lb n="1207"/>
<lb n="1208"/><p><span>A ttrí sgiatha 'sa ttrí sleagha</span>
<lb n="1209"/><span>fá leabaidh dhomh go minic;</span>
<lb n="1210"/><span>cuir na trí cloidhimh cruaidhe</span>
<lb n="1211"/><span>ós a ccionn san uaigh a ghiolla.</span></p>
<lb n="1212"/>
<lb n="1213"/><p><span>A ttrí coin is a ttrí seabhaic</span>
<lb n="1214"/><span>biaidh feasda gan lucht sealcca,</span>
<lb n="1215"/><span>triar congabhla <gach> catha,</span>
<lb n="1216"/><span>triar daltadh Conuill Cearnaigh.</span></p>
<lb n="1217"/>
<lb n="1218"/><p><span>Trí hialla na ttrí ccoin sin</span>
<lb n="1219"/><span>do bhean osnadh ó mo chroidhe se:</span>
<lb n="1220"/><span>is accum do bhí a ttaisgidh</span>
<lb n="1221"/><span>a bhfaicsin is fáth caoidhe.</span></p>
<lb n="1222"/>
<lb n="1223"/><p><span>Ní ro bhádhus ariamh um aonar</span>
<lb n="1224"/><span>acht lá dhéanta bhur nuáighe,</span></p>
</div>
<pb n="153"/>
<div><lb n="1225"/><p><span>gi<dh> minic do bhí misi,</span>
<lb n="1226"/><span>accos sibhsi go huaigneach.</span></p>
<lb n="1227"/>
<lb n="1228"/><p><span>Do chuaidh mo radharc uaimsi</span>
<lb n="1229"/><span>ag faicsin h'uaighe a Naoise,</span>
<lb n="1230"/><span>gear<r> go bhfuícfe m'anam mé,</span>
<lb n="1231"/><span>ní mhairion<n> mo lucht caointe</span></p>
<lb n="1232"/>
<lb n="1233"/><p><span>Ós tríomsa do rin<n>eadh an fheallsa</span>
<lb n="1234"/><span>biadh mo ghalra lán tuirseach,</span>
<lb n="1235"/><span>'s tru<a>gh nach raibh mé <a> ttalmhan</span>
<lb n="1236"/><span>sul dá marbhadh mic Uisneach.</span></p>
<lb n="1237"/>
<lb n="1238"/><p><span>Truagh mo thuras le Fearg<h>us</span>
<lb n="1239"/><span>dom chealgadh don Chraobhruaidhe,</span>
<lb n="1240"/><span>le na bhriathraibh bláithe binne</span>
<lb n="1241"/><span>do mealladh sinne an aonuaire.</span></p>
<lb n="1242"/>
<lb n="1243"/><p><span>Do thréigeas Aoibhneas Uladh</span>
<lb n="1244"/><span>ar thriar curadh dob annsa,</span>
<lb n="1245"/><span>mo shaoghal feasta ní fada</span>
<lb n="1246"/><span>'na ndiaidh is áonar dhomhsa.</span></p>
<lb n="1247"/>
<lb n="1248"/><p><span>Is mé Deirdre lán duibhe</span>
<lb n="1249"/><span>is me air foighneall mo bheatha,</span>
<lb n="1250"/><span>bheith <i> ndiaidh mo c<h>éile is miste</span>
<lb n="1251"/><span>ní b<h>iáidh misi ní bhus foide.</span></p>
<lb n="1252"/>
<lb n="1253"/><p><span>CzzzzzPrós</span>
<lb n="1254"/><span>42. As a haithle na laoidhe sin do ling Deirdre ar mhuin Naoise</span>
<lb n="1255"/><span>san bhfeart agus fuair bás a ccéadóir agus do tógbhadh a lia ós a</span>
<lb n="1256"/><span>leachta agus do sgríobhadh a nanmanna ós a ccionn agus do</span>
<lb n="1257"/><span>fearadh a ccluithe caointe as a haithle.  Cona í sin imtheacht</span>
<lb n="1258"/><span>Dheirdre agus Oide C<h>loinne Uisneach.</span></p>
<lb n="1259"/>
<lb n="1260"/><p/></div></body></text></TEI>
Historical Irish Corpus
1600 - 1926

Imthiacht Dheirdre la Naoise agus Oidhe Chloinne Uisneach

Search Texts

Historical Irish Corpus1600 - 1926

Imthiacht Dheirdre la Naoise agus Oidhe Chloinne Uisneach

Search Texts

Historical Irish Corpus
1600 - 1926
